|
2000
|
|
|
Entzuleek,
|
bere baitan
bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat-batean, argi zerutiar orlegi moduko bat ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere jendearen gogoetara:
|
|
|
Ardia hiltegira bezalaxe prestatu zen Bonilla jauna elkarriz  ketarako. " Armando Bonilla", esan zuten behin eta berriz hiru aurkezleek mikrofonoetatik, izenak
|
berak
bizi ezinago zorigaitzekoa iragarriko balu bezala. " Armando Bonilla", eta hark bere izena entzuten zuen bakoitzero" zuen zerbitzurako" erantzuten zuen apal eta umil, gutxiagotasun-konplexu argi eta garbiz.
|
|
|
Dabidi ere on egingo zion. Eta eraku  tsion heure buruari
|
bera gabe
bizi haitekeela. Baina batez ere, zaindu heure burua, kontu egin hire gorputzari eta hire autoestimuari.
|
|
2001
|
|
|
jendea, hezetasun sarkorra, izkinako argi gorrizta hori. Bat-batean, beste denbora batean sartu naiz; pauso bakar batez iragan ditut mugak eta geografiak; hautsi,
|
beren baitan
bizi diren irudiak; eta ez naiz ohartzen (zalapartaka eta oihuka) bakarrik utzi nautela, aretozaina garrasika dudala, eta pantailatik irten den automobila gainera datorkidala.
|
|
|
Beste gauza batzuk erabili behar izan ditugu guk. Garai bakoitzak
|
bere
bizi--patroia eskatzen du. Ez duzu uste?
|
|
|
Ez genukeen sekula, ardurarik izan bagenu, utzi behar gizaldien eta belaunaldien arteko borroka heldu den punturaino hel zedin. Elkarrekin bizi behar dugu, zenbait urtetan behintzat, herri
|
berean
bizi behar dugu, guztiok, nork batera, nork bestera, maite dugun herrian.
|
|
|
Gero, ordea, arrazoi makur horien indarra edo, hobeki esan, arrazoi horien alde min  tzatzen zirenena ahultzen hasi zenean, ia berehalako batean hedatu omen zen Gabrielen izena eta omena. Azkenean, eta
|
bera
bizi zelarik oraindik, ikasi eta ezjakinen ahotan zeuden haren bertsoak, eta ibar-mendietako oihar  tzunak berak ere errepikatzen zituen.
|
|
2003
|
|
|
benetan katoliko on bihurtu nahi bazen, apaizen eginbeharra goitik beheraino egokitu behar zen; beren ospe morala garbitu, bizitza aszetikoa eta eredugarria eramanarazi, eta tradiziozko unibertso magikotik aldenarazi behar ziren. Sotana jantzi eta beren eliztarren herri
|
berean
bizitzera behartu zituzten. Horrela, ohelagunak zituzten apaizak, apaiz mozkorrak, ehiztariak, indarzaleak, eta abar urritzen joan ziren, pixkana-pixkana, XVII eta XVIII. mendeetan zehar.
|
|
|
Esana eta izanaren sinesgarritasuna: predikatzen zuen zorroztasuna
|
bere buruan
bizitzen zuen lehenengo eta behin. Ez zuen urik ere probatzen otorduetatik at, gustukoen zituen platerei uko egiten zien, astero barau egiten zuen, ia egunero zilizioa erabiltzen zuen, astean bizpahirutan aitortzen zen, hilean zortzi bat egun hartzen zituen erretiroan bizitza espiritualerako, eta urtean hamar egunez Gogo-jardunak egiten zituen.
|
|
2006
|
|
|
ez dute luzaro irauten. Beharbada, ezinezkoa da hiriak daukan zer hori atzematea hirian
|
bertan
bizi garela.
|
|
|
Zein da ihes dabilen judu bat joango litzatekeen azkeneko zuloa, zein da judu baten bila arakatuko luketen azkeneko bazterra? Gainera, Kurt ez da ba azken hamar urteotan
|
bertan
bizi. Lagunduko digu, ezin digu fabore hori ukatu.
|
|
|
Ez da hori. Baina teilatupe
|
berean
bizi eta elkarri diosalik ez egitea ez dut ondo ikusten. Kutxa horretan badago hor pareko beste etxe horretako baten giltza ere.
|
|
2007
|
|
|
Ongi dago nabarmenaraztea hirien eta hiritarren jaioterrien arteko loturek dirautela. Baina Nafarroa, gaur egun, erabat hiritartua dago, eta Iruñerria, Felipe Riusek idatzi duen bezala, metropoli foral bat bihurtzekotan dago, gero eta nafar gehiagok erabakitzen baitute
|
bertan
bizitzea, Pirinioaldea husten ari den bitartean. Azken bolada honetan, mundu osoko etorkinei esker ere handitzen ari da Iruñea.
|
|
2008
|
|
|
Norbaitek zuentzako jarri dituela pentsatzea da onena. Ez jendea
|
bertan
bizitzeko, baizik eta, zuek autoz
|
|
|
Noren alaba zaren jakinda, ez daukat dudarik, gehitu du tarte batera?. Ongi ezagutzen dut Ramon Lasa,
|
berarekin
bizi izan nintzen urte osoa Hendaian, terroristen artean, iraultza egin nahian, han 1974 urte inguruan. Eta Marisa ere ongi ezagutzen dut...
|
|
|
–Ibon hori maite duzu orduan, baina nik erakartzen zaitut. Zure buruari utziko bazenio, gaurko emakume bat bihurtuko zintuzkedan, oraina eta betikoa
|
bere baitan
bizi dituen emakume bat, emakume tragiko bat, emakume bat, eta ez inguratzen gaituzten izaki aludun horietako bat. Edo beste modu batera esateko, ez didazu uzten, hori zure edertasunagatik, berezkoa zein jantzien bidez lortzen duzuna, bide erdia egina duzula.
|
|
2009
|
|
|
Dakizun bezala, doña Mercedes eta biok besterik ez ginen bizi izan Larrinagatarren Busturiako etxean. Hark ez zuen Bilbon egon nahi, eta familiakoei esan zien Busturiara zihoala
|
bera
bizitzera, bakar-bakarrik bazen ere. Horrela egin zuen, Busturiara joan zen bizitzera; baina barru-barruan bakarrik ez zuenez egon nahi, ni eraman ninduen kriada-lanen aitzakiarekin.
|
|
|
Honek esan nahi du tokian tokiko politika behar dela, alboko errailera begira egon gabe. Adibidez, euskara eta gaztelania edo frantsesa ez dira familia bereko hizkuntzak, hemen etxe
|
berean
bizi arren. Euskaraz ez dakien euskal herritar batek ez dio ezer ulertuko euskaraz ari denari.
|
|
|
Zeure atari
|
berean
bizi den bigarren pisuko emakumea hartu duzu begiz lehenbizi. Merkaturako bidean doa.
|
|
|
Kapitalismoa odolean daramagu, protesi psikiko dugu, barneraturiko bizi-jarrera eta mentalitate. Ez da hor kanpoan bizi,
|
berak
bizi gaitu. Horregatik du kapitalismo globalizatuaren indarkeriak uste baino tamaina handiagoa:
|
|
|
Irakurketen, gutunen, oroitzapenen ogi-papurrei esker, idazlea lotuta dago jaioterriarekin, oroi-minak ama-hizkuntzaren sustraietan dauka finkatuta aingura nagusia. Ez da, ordea, aski, eta itzultzen diren guztien tragedia
|
bera
biziko du Ugaldek ere: bazekien ez zituela alde egin zuen garaiko giroa, herria, hizkuntza, idealak aurkituko; aurrez zekien ez zuela behin atzean utzi zuena utzitako moduan aurkituko.
|
|
|
Musikaren alorrean, adibidez, kantagintza katalana bultzatu zuten Bartzelonatik kanpoko kantariak Bartzelonara joan ziren bizitzera. Euskal kantagintzaren bultzatzaileak, berriz, jaioterrian
|
bertan
bizi dira oraindik gehienak.
|
|
|
Natura librean, denek dagite bat, denak dira xarma
|
bera
bizitzen bat, zaintzen ere bat. Ez da deskuidatuko hegazti trauskilandi edo finagorik, ez xori ttiki nahiz harrapakari mandorik edo belabeltz garramistozalerik...
|
|
|
Estatuaren masak lurralde bat indarrez menderatu behar du; herriarenak, berriz, lurralde batean hizkuntza baten presentzia defendatu behar du. Trinkotasun aldetik, berriz, herriaren masak oso trinkoa izan behar du, mintzo-kideek arnas
|
berean
bizi behar baitute, nolabait esateko. Estatuaren masak, ordez, ez du halako trinkotasunik behar eta bakarrik une berezi batzuetan (gerrak, boterearengatiko borrokak, hauteskundeak...) trinkotzen da.
|
|
2010
|
|
|
Ez zidala kasurik egingo pentsatu nuen, ez zuela irakurriko, oso zaila baita, batez ere hamazazpi urteko gazte batentzat, baina oker nengoen, irakurri egin baitzuen. Urteak pasatuta, behin baino gehiagotan hartu genuen kafea elkarrekin, Donostiako auzo
|
berean
bizi ginenean. Oso atsegina eta maitekorra zen beti, gainerako beste ikasle ohi gehienak bezala.
|
|
|
Bat-batean deus ez nuen esku artean, Alemaniako ezagunen proiektu ezberdinak abian ziren jadanik eta perspektiba profesional eskasak zirela eta, edo hala pentsatu nahi izan nuen nik? erabaki nuen sorterrira itzultzea, alegia Txingudira, nirean lanean aritu eta
|
bertan
bizitzea posible dela erakusteko asmoz.
|
|
|
Honetarako ere ontologiara jotzen zuen: ikusten ez dena ez dela existitzen zioen,
|
bere
biziko deskubrimendua egin duenaren enfasiaz. Beraz, ikusten denak bakarrik merezi du eta ikuspegi horretatik ordu arte udalak egiten zuen eskaintza kulturala balio gutxikoa zela zeritzon.
|
|
|
Zer eskatuko eta Benidormen bere etxean bizitzen gelditzeko eskatzen dio. Aitona urte hartan bertan hil omen zaio eta haren falta betetzeko
|
berarekin
bizitzea gustatuko litzaiokeela esaten dio. Hasieran hori ezinezkoa dela esaten dio, baina gorabehera batzuen ondoren, haurrak bere helburua lortuko du eta Papa Noel Benidormeko hondartzan ikusiko dugu eguzkitan Ximori eskatu duenagatik eskerrak ematen.
|
|
|
Gauza batean, gutxienez, ez zen batere aldatu Nicolas.
|
Berarekin
bizi zenean bezalakoa zuen higienearen kontzeptua. Etxeko atea zabaldu orduko nabaritu zuen garbitu gabeko plateren usaina eta gauza guztien desordena.
|
|
|
|
Berarekin
bizi izan zen bitartean, bat baino gehiago inguratu omen zitzaion ohera eramateko intentzioz, baina ez zuen inolako arrakastarik izan, gizon bateko emakumea zela garbi zeukalako, bere bikotekideak ez bezala. Ondo konturatzen zen gizonei gustuko zitzaiela eta beste gehienei eskaintzen ez zizkieten atentzio eta begiradak zuzentzen zizkiotela baina honetaz ez zela inoiz baliatu ez lanean, ez eta bestelako harremanetan ere.
|
|
|
Dagoeneko ez naiz toki
|
berean
bizi
|
|
|
Dagoeneko ez naiz toki
|
berean
bizi, mudantza edo aldaira egin berria baitugu: neure sorleku den Gasteizko Alde Zaharretik hiriaren kanpoaldeko Salburua auzo berrira.
|
|
|
Orain badakizu, irakurle: dagoeneko ez naiz toki
|
berean
bizi eta, ziurrenik, ez naiz pertsona bera.
|
|
|
Italiako hiri aurreratuenetako bat da. Oso erosoa eta txukuna
|
bertan
bizitzeko. Hainbeste dago Italian ikusteko!
|
|
|
Erroman
|
bertan
bizi diren edo bizi ziren euskaldunekin, pozik izan nituen nire harremanak. Besteak beste:
|
|
|
Baina, misiolariak ez daude herri horietan epe labur batean esperientzia bat izateko asmoz bakarrik:
|
bertan
bizitzeko baizik, eta gehienetan baita bertan hil arte jarraitzeko ere. Gehienetan, gerrateak direla, fanatismoa dela, edo diktadurak direla, girorik zailenean aurkitzen dira misiolari horiek eta, urtero-urtero, hainbatek bere bizia eman ere egiten du ebanjeliogatik, justiziagatik, bakeagatik edo pobreen alde azaldu direlako.
|
|
|
[13] Mariana de Butrayo 52 urteko errenteriarrak, eta Pedro de Beterechea jaunaren alargunak dio, jaiotzetik
|
bertan
bizi denez, ongi ezaguna duela Mª Klara, eta Juachin Tribiño indianoak beteta utzi zuenean izandako umeaz beste, deus txarrik ez duela aditu hartaz, ez Salbador Larramendirekin ezkondu zen arte, ez hura hil ondotik.
|
|
|
Maria Josepha de Marticorena vibe con ogar y familia en la casa sin vecindad llamada Chucalde propia de Miguel de Marticorena residente en la provinzia. Eta juxtu, etxe
|
berean
bizi zela Trabuko 1729 aldean, ikusi duzu lehen.
|
|
|
Horra hor, Elamako jabeetako baten gorpua, bertan maizter sartu berriak, Lesakan
|
bertan
bizi zen ahizpa Dª Joxepak, eta Pello koinatuak Lesakara eramana. Horrek guziak, txukun eta ondradu gertatua dirudi.
|
|
|
Hori ongi argitzeko bi ahizpen (izenen) segimendu zehatza egitea aski litzake, baina, nik ez izaki betarik. Bukatzeko esan, Ana Graciosa ez baina D Â ª Manuela izan zela Duboistar ahizpetan Elamako buru egin zuena, eta baita 1733an Klara Zulaikarekin erdibana Elamako etxebitza hartu zuena ere,
|
bertan
bizitzeko. Erne biharko ikerle, bi dama horiek batera Elaman bizi izandako aldian, elkarren espa eta ezkutuko grina gorri eta beltz asko gertatu zela uste baitizut nik.
|
|
|
Patziku Goizuetakoa, herriko eskribau bakarraren neba, gizon utzia eta bibidore samar horietakoa, bigarren aldiz ezkondua zenuen Marimartin Etxandikoarekin. Baina, ordurako hipotekatua zeukan
|
bera
bizi zeneko etxerdia. Eta bigarren emazteak ekarri zuen 110 dukateko doteari esker bereganatuko zuen, atzera, etxea osorik senarrak.
|
|
|
Bai ordea orduko botikan falta ziren sendagarri bitxi batzuen zerrenda. Pedrojoxe Sagasti zen botikako buru, maestro apoticario conducido en esta villa de Leiza, eta Leitzan
|
bertan
bizi zen D. Juan Josef Dolarea epaileak eta erreinuko kontuen abokatu lizentziadunak agindu zion D. Mathias de Zelaieta medikuari, azter zezala Herriko Botika, Lorenzo de Aldunzin eskribauaren aurrean. Eta halaxe egin zuen, 1748ko otsailaren 7an, eta baita zer falta zen argi adierazi ere:
|
|
|
Teologia ikerketa diziplinatzat har daiteke. Baina, esan beharra dago Eskriturek, agerkundeak (edo errebelazioak) eta Jainkoarekiko harreman bereziek, besteak beste,
|
bere
biziko garrantzia dutela teologiaren barruan. Teologiaren kasuan, bada, azkeneko hitza arestian aipatutako baliabideek dute, eta arrazoimena eta argudiatzea, filosofiaren baliabideak, haien mendekoak dira.
|
|
2011
|
|
|
Etxearen beste muturrean, DKk toki bat prestatua zeukan
|
bertan
bizitzeko. Han, gasezko sukalde txiki bat zegoen, harraska pitzatu bat, pare bat sofa eta ohe tolesgarri bat; komuna egotekotan, hor nonbait egongo zen ondo gordeta.
|
|
|
Alexandra ´atková; horixe dugu, beraz, helduleku nagusia. Alexandraren gorpua agertu zenean,
|
berarekin
bizi ziren bi neskengana jo genuen: Ráchel Baros eta Natálie Sverkos; bi neska horiek hilketaren aurrean erreakzio hotza izan zutela iruditu zitzaigun.
|
|
|
Haizea da egia ororen jabe, hitzak
|
bertan
bizi dira aske.
|
|
|
Bazenekite nolako baldintzetan behartzen ninduen bizitzera!
|
Berarekin
bizi izan nintzen Europako ezein emakumek bizitzea onartuko ez zukeen herrixketan! Afrikako handiki batentzako jauregia eraikitzen jardun zuen garaian, adibidez.
|
|
|
Neskari dagokionez, herri
|
berean
bizi ginen arren, oso bakanetan ikusten genuen elkar, eta hori gertatzen zenean, bi hitzño egiten genizkion elkarri, gehiago ez, deserosoa egingo balitzaigu bezala elkarrekin egotea.
|
|
|
Noiz egin genuen elkarren arteko lehen ezaupidea, ez dut gogoan. Auzo
|
berean
bizi ginenez, betitik ezagutzen dugula elkar, hori esan beharko, gurean hain ohikoa den lelo beti-berdin hori erabiltzea litzateke logikoena. Ni baino zaharragoa zen, hiru bat urteko aldea kentzen dit, agian handiagoa da kentzen didan aldea, baina lagunarte bertsua genuen, eta, astean hainbat aldiz, basoerdi batzuk hartzen ibiltzen ginen elkarrekin.
|
|
|
Zaldun gazteak hantxe
|
bertan
bizitzea erabaki zuen. Bukatu zuen etxea, gaztelu sendoa amaieran, eta Etxaburu jarri zion izena.
|
|
|
Gipuzkoako legediak zioen ez zirela lurralde honetan onartzekoak jende arraza bitxiak, arraroak, ohikoak ez zirenak. Juduek, mairuek, beltzek, agoteek...
|
bertan
bizitzea debekaturik zuten.
|
|
|
Gertaera hauen aurrean, Linoren amak, Karmenek
|
berak
bizi izan zuen alderdia erran zidan:
|
|
|
Erosketa egin, gero bazkaria, umeak haur eskolara eraman... Eskerrak Cristobal Errandonea errefuxiatua, eta gure umeen adineko bi seme zituena, herri
|
berean
bizi zen emaztearekin, eta arratsaldeetan haiek jasotzen zituzten gureak. Semeak erraz konformatzen ziren, baina Maite oso txikia zen eta lanera joaten nintzen bakoitzean negarrez hasten zen arrotzekin uzten nuelako.
|
|
|
Familia errotua da haiena: gehienak herrian
|
bertan
bizi dira eta Pamiersen egiten dute lan; egin kontu urrunen bizi den kideak ere (30 kilometro pasatxo harago) Pamiersen bertan diharduela beharrean.
|
|
|
" Maitasuna ez da 25 urteko neska gazte lirain bati maiteminduta gauzkala esatea. Maitasuna da zahartzen ari den 70 urteko emakume bati maite duzula eta
|
berarekin
bizi nahi duzula esatea". Jendeak barre egin zuen hori entzundakoan, baina nik uste dut pentsaera sakona zela.
|
|
|
" Sistema" deitzen den hori ez da soilik hor kanpoan bizi den zerbait,
|
berak
bizi gaitu. Protesi psikiko bihurtu zaigu, onartu behar genuke bere gordinean eta sakonean.
|
|
2012
|
|
|
Chapelain zaharra, bere sukaldariarekin ezkondu zena, elkarri hitzik egin gabe hamalau urte daramatzaten Montrifaut bi ahizpak, kale
|
berean
bizi diren arren, zer eta batak besteari marmelada egiteko barrinoia utzi nahi izan ez ziolako; emazteak alde egin zion notarioa, saltzaile batekin Parisera bizitzera joateko, eta... Herri txikietako ezteiak...
|
|
|
Hizkuntzetako bat etxekoa du, familiarra, sentimenduena, bere jendearen historiarena, bere herriarena. Beste hizkuntza inposatua izan zitzaion, baina beretzat dauka, hegemonikoa da
|
bera
bizi den tokian, ate asko zabaltzen dizkio, berearekin iristen ez den tokietara eramaten du, azken finean berea da baita ere.
|
|
|
hau
|
bera
bizi izan dudala jadanik amets
|
|
|
Agenteak, berriz, tramitazio prozesuari ekiten zion. Sarritan, Madrilen
|
bertan
bizi zen legegizona hartzen zen Diputazioen agente lana egiteko.
|
|
|
–Gizarte ikuspegiari dagokionez, Gipuzkoako jauntxoena erakutsi zuen: lege zaharreko pribilegioen alde jo zuen eta Gipuzkoan aginte ardurak eta
|
bertan
bizitzeko kaparetasun titulua edo aitor semetzaren izatea premiazkoa zen, kargu politikoen kudeaketa ere horren arabera banatzen baitzen.
|
|
2018
|
|
|
Horrekin harro sentitzen zen Olivier.
|
Bere
bizi  tzan egin zuen gauzarik garrantzitsuena aspaldi egin zuelakoan zegoen lehen; orain ez. Orain bazekien oraintxe egiten ari zen huraxe zela bere bizitzako gauzarik garrantzitsuena.
|
|
|
Larritu egiten du Lorea
|
bera
bizi den gizartearen zimenduak honelako gertaera baten gainean bermatuta egoteak. Eta are kezka gehiago eragiten dio oraindik honen guztiaren gainean dagoen isil-gordekeriak.
|
|
|
Hautaketa prozesuan bera izango da aukeratua, eta Katrin hasi zen bezala hasten da bera ere Zerbitzu Zentraletan lanean. Berehala
|
bertan
bizitzeko proposatzen diote, eta berak onartu. Hortaz, Bruno gabe, eta egoera jasanezinez inguratua.
|
|
|
Beharbada aurrerantzean ez du aukerarik izango bere bulegora inor gonbidatzeko.
|
Bertan
bizitzeko proposatu baitiote. " Bizilekuaren instalazioak ikaragarriak dira, zirrarak jota hasi zaie kontatzen, aurreko esaldiaren iluntasuna zokoratu eta argi batek dena piztu balu bezala?:
|
|
|
Oso garestiak direla, baina bertan bizi direnentzat" den-dena dohainik". Berari, orain, txartelak ematen dizkiotela, baina uste duela
|
bertan
bizitzeari uko egingo balio txartelak ere amaitu egingo liratekeela. Hurrengo solairuetan gelak omen daude.
|
|
|
Ez al da ametsa, bada, lorpenaren lehen urratsa? Hortaz, beharbada,
|
bera
bizi den mundua amestu zuten aitzindariak izan ziren TRIAko horiek. Historia hurbilaz dakienaren arabera, ordea, ez dago ameslari haien arrastorik.
|
|
|
Betidanik pentsatu izan duzu beti hiri
|
berean
bizi den jendea, lagun berak eta ohitura molde betikoetatik irteten ez den jende txukuna hilda dagoela. Bizitzea ezkutukoak ateratzea dela, barreneko beldur ezezagunak ateratzea, sentitzea.
|
|
2019
|
|
|
Handik astebetera, Gita eta
|
bera
bizi ohi ziren etxera eraman zuten. Esan zioten handik bi egunera jasoko zutela, zigorra osorik bete zezan.
|
|
|
Eta badoa Lale, buruan zurrunbiloa duela. " Ia-ia ez dut Gita ezagutzen, eta, hala ere, nola biziko naiz
|
bera
bizi ez bada?".
|
|
|
Gitak haiekin batera itzultzeko eskaria egin dio, eta kamioilariak baietz. Korrika joan, eta
|
berarekin
bizi izan diren lagunei badoala esan die. Gogorra zaio iheskide izan dituenei agur esatea.
|
|
|
Bazkalondo batean, etxeko leihotik kalera begira dagoela, Gitak bi errusiar soldadu gazte ikusi ditu,
|
bera
bizi den etxeko atzeko hesiaren gainetik jauzi egiten. Izutu egin da, baina biak hurreratu ahala, ezagutu ditu:
|
|
|
Borroka utzi eta hego Ameriketan zehar ibili ondoan, erakundetik aldentzeko bere desioaren berri eman zion Zemairi. Halatan, Gipuzkoa erditsuko bere sorterrira itzul  tzen ahalko zen, alabarekin
|
bertan
bizitzeko. Biak horrela hitzartuak omen ziren.
|
|
|
Musika dago dendetan eta noizean behin leihoa zabalik pasatzen diren autoetan ere bai. Ez naiz haien mundu
|
berean
bizi, eta, hala ere, egon hor dago, eskueran. Uki dezaket, baina ezin naiz barrura sartu.
|
|
|
–Eta nik espero dut berak ere
|
berea
bizitzea, semeak.
|
|
|
Hegoaldeko euskaldunok Espainiako literaturari begira bizi gara, ohituraz, bizioz, nagikeriaz, ezinbestez. Saihetsezina da mimetismo hori, saihetsezina baita ez soilik hurbiltasuna, baita etxe
|
berean
bizitzea ere: lan alfer gutxi dago ebidentziak ukatzea bezalakorik.
|
|
|
Beren alde, irakurzaletasuna pizten zutela. Baina horretarako beti hobe, bizitzan eta artean bezala, jatorrizkoetara jotzea, beren baitatik sortu eta
|
beren baitan
bizi diren istorioetara.
|
|
|
Gertakizun eta data horrekin batera, berez lotuta egongo ez den arren, atzoko santu Prudentzioren egunarekin esan nahi nukeen kontua da,
|
bere
bizitzetik hain gutxi jakinik ere, Eliz Amak gure Prudentzio santua gizon baketsu eta bakegiletzat aitortzen duela: hala atzoko otoitzean:
|
|
2020
|
|
|
Lizartzak eszenategiko kortina zabaldu eta jendearen txalo nahiko epelak itzalitakoan, emanaldia hasi orduko, mezetan baino are isilago ekin zion jendeak emanaldia ikusteari, eta, hainbat tokitan bezala, inguruko baserrietako behien marrumak ere isildu egin ziren, eta oilo berantiarren karakak, eta txakurren zaunkak. Ematen zuen animaliak ere herritarren katarsi
|
bera
bizitzen hasi zirela.
|
|
|
Oso azkarra da, ni baino azkarragoa, baina esango nuke mundua ikusteko modu bertsua dugula. Eta bizitza guztian leku
|
berean
bizi izan gara, eta, noski, ez da gauza bera harengandik aparte egonda.
|
|
|
Hiru behin-Â behinekoan eta bi epaiaren ondoan. Horra Frantziako muga puta horretan
|
berean
bizi izateak dakarrena. Inork ez baitizu bost urteko makoa aurreztuko zizuten bi urrats horiek egin ez zenituela sinesten.
|
|
|
Haiei berei kenduriko ileak baliatu zituen korapiloak egiteko, larrutan ezin egin zezaten. Senarra ondoan ez zuenean, emaztea ezin zen
|
bera gabe
bizi, baina bertan zegoenean, halako moduan hasten zitzaion gorputz osoa inurritzen non hil egin behar zuela sentitzen baitzuen senarrak beragana hurbiltzeko imintzioa egin orduko, ezin baitzuen hura hurbiltzerik jasan. Eta lau urte eman zituzten hala.
|
|
|
Ofizioagatik ere izango zen, ze eskribaua zen aldetik herriko agintarietariko bat ere bazen, aginteduna eta ikasia. Lakitegi bizi-alarguna izan arren, emaztea eta biak teilatupe
|
berean
bizi ziren, artean ezkongabe zeuden seme-alaba eta neskame-Â morroi parearen konpainian. " Abegitsu eta hiztun hartu nau.
|
|
|
Beginak ziren inongo gizonezkoren menpekotasunik ez zeukaten andrazkoak. Auzo
|
berean
bizi ziren emakume haien bokazioa eta ogibidea ziren zientzia, literatura, erlijioa, lagun hurkoaren laguntza, laborantza... Han, Begijnenhofean, hartzen zuten ostatu Manuelak eta Mari Gabonek Bruggera joaten ziren bakoitzean.
|
|
|
Horrek hunkitu egin zuen Manuela, ze elkarretaratze hartatik atera zuen gauza garbi bakarra izan zen ahizpa, handikien arteko batekin ezkonduta egon arren, ez zela guztiz zoriontsua eta haren senarra bere senitartekoen mende zegoela. " Ni bakarrik egon arren babestuta bizi naiz, auskalo noren aterpean, baina babestuta behintzat; koitada hori eta bere hiru alabak, ostera, badirudi estalpe
|
berean
bizi den norbaiten erasopean egon daitezkeela".
|
|
|
Hobe gugana hurbildu ere egiten ez bazarete. Zuen berbakera entzuten badu, jakitun egongo da
|
bera
bizi den lekutik oso gertu bizi naizela neu ere, ohartarazi zituen Manuelak bere bidaideak, bere ezkutari galaiak. Manuelak bazekien bi haiek ez ziotela emango inolako arazorik.
|
|
|
Ondoren, bigarren garai batean," askotan etortzen da, zoritxarrez, urraduraren maitasuna". Letek aitortu zuen
|
berak
bizi izan zuela maitasun urratu hori, eta interesgarria da ikustea, azalpen mailan, literatur adibideak jartzen dituela; Dostoievskiren Karamazov eta Tolstoiren Karenina, nabarmen. Leteren kasuan, maitasun urratu horrek, desleialtasunaren bizipenak, ondorio zuzen bat dauka:
|
|
2021
|
|
|
Unzuetatarren jauregi aurretik igarotzean, Canciller Ayala hotelaren atzean doi, begiratua egin zien fatxadako leiho dotoreei, igarri nahirik
|
bertan
bizi zirenak barruan ziren, edo ordurako kanpoan.
|
|
|
–Tindatu egiten zen. Mario beltzaranez tindatzen zen, eta ni polizia naiz,
|
berarekin
bizi nintzen eta ez nuen ikusi. Psikopatek sentimendurik ez dutela esan duzu, baina itxura egin dezakete.
|
|
|
Neri ezkutatu egin zidatek gainera. Ospitaleko egonaldiaren berririk ere eztiat izan... eta
|
berarekin
bizita hori! â Batere ez?
|
|
|
Xavierrek ileak aurpegitik atzera eraman zituen. Ebakiondoa eta begi ubeldua gizaki hark
|
bere baitan
bizi zuen porrotaren adierazgarriak ziren.
|
|
|
Berandu samar da, baina nola edo hala gure elkarrizketaren ideia nagusiak jaso nahi ditut. Bera gure etxeko historikoa da, ikasketak hasi zituenetik
|
bertan
bizi baita, eta jakina, etxekide guztiak bezalaxe soziologia ikasketak, amaitzen, ari da.
|
|
|
Ordezko amatasunaren antzeko zerbait, herriko gizon batekin. Bi emakumeak etxe
|
berean
bizi ohi dira, baina umeen aitak ez du beste eginkizunik izaten.
|
|
2022
|
|
|
Baina aipatzen dituen gainerako emakume horiek ez ziren
|
berarekin
bizi izan ikasle pisu batean. Ikasle pisuetan harreman bereziak sortzen dira.
|
|
|
Etxe
|
berean
bizi zirelarik eta gauza berberak, zekor flako gaixotien aurpegietan betiko kakeria eta betiko makarrak, umatu beharrean zen behiaren betiko sabel hanpatua, teleberrien ondoko betiko eguraldi iragarpena, ogiaren betiko labana eta ogia eta gainerako guztiak ikusten zituztelarik, ez zuten hitz gehiegi behar izaten. Orain, aldiz, sekula baino hitz gehiago egiten zuten.
|
|
|
–Hire amak esan zigunan. Orain etxean
|
bera
bizi dela esan zigunan. Tira, ba!
|
|
|
Horregatik gustatzen zaigu Marcoren belarra erretzea, jauna: laurok elkarrekin egonagatik, espazio
|
berean
bizitzen, mahai beraren inguruan eserita, erretzen dugunean bakoitza bere buruak sortzen dituen irudietan galtzen delako, eta, han, aurkitzen ez gaituztelako, ezta geuk ere geure buruak.
|
|
|
Irudi hori, jauna, irudi hori da hainbat eta hainbat gauetan errepikatu zaidana. Eta egizu kontu bizi guztian nirekin izan dudan irudi bat dela, beti
|
berarekin
bizi eta desiratu ere egin dudan etorkizun programatu bat dela. Nire bizitzako urte askotan desiratu izan dut Javierrek, ia zuhaiska bat den horrek, eta nik, arbola tinko bat naizen honek, horrela eserita bukatzea, elkarri" gustuko haut" hainbestetan esaten aspertuta, zeren herri honetan maitasunaz ikasi dudana bizitzaz ikasi dudana bera da, sentitzearen bizi-luzetasuna.
|
|
|
...Mundua da, nire ahizpa nagusia, berak hartu zuen ni izan ez naizen guztiaren erreleboa, heriotzak aukera denak eman zizkion, etorkizun guztiak, hau, hori edo hura izan zitekeen, sendagile nahiz kantari, herriko emakumerik ederrena, nahi zuen guztia izatera heldu zitekeen oso gazte hil baitzen, era batera edo bestera definituko lukeen inolako markarik gabe, gusturik eta jarrerarik gabe hil zen, eta
|
bera
bizi izan balitz ni ez nintzatekeen jaioko, horixe da nahitaez atera behar izan dudan ondorioa, bere heriotzak eman zidala bizia, mirari baten bidez, gure gurasoen asmoa seme-alaba bakarra izatea zelako, eta seguru nago ahizparen antza izango nukeela, bera bezalakoxea izango nintzatekeen, hura nagusia zatekeelako, eta urte bat nahikoa da hierarkia ezartzeko, inoiz ez dut Cynthiaz hitz egiten, har...
|
|
|
...giten duelako amorruan baizik pentsatu, bi bizi bizitzera behartzen nau, neurea eta lehenengo berea, berak egin ez zuena bi aldiz egitera behartzen nau munduan zehar bidaiatzen duen nire sexuarekin, nazio guztietako haurra eraman lezakeen haurrarekin, eta horrek zertarako balioko lukeela uste duzu, koitoak era horretara biderkatzea, biziaren helburua horixe balitz bezala, eta ama asebeterik ote da
|
bere ordez
bizi dudan nire biziaz, jakingo ote du berak egin ez zuen neurrigabekeria honengatik asebeterik egoten, horretarakoxe bizi izanaz gustura egoten, niretzat bizitzen, ni ohetik ohera herresten ibiltzeko, eta agurraren unea mila aldiz bizitzeko berriz, etzateko eta berehalaxe jaikitzeko berriz, ia-ia berehalaxe, alegia, laztan batzuen tartea, ohetik irten amaren loak ni harrapatu baino lehen, ohetik...
|