|
2000
|
|
|
Baina ez, ez zegoen batere gaizki, kontuan izanda ez zela hiriko auzorik liluragarriena ere. Eta askoz ere pisu politagoa izango zen Eider
|
berarekin
bizitzera joan izan balitz, baina neskalagunak ez zuen urrats hori ez bat ez bi eman nahi, eta Txemak ere ez zuen txarto hartu erabaki probisional hura. Zeren probisionala zela ulertzen zuen, argi baitzegoen denboratxo bat igaro ondoren Eiderrek maletak egingo zituela euren maitasun habiara joateko.
|
|
|
Azaldu nahi nuena zera da, inmentsitatearen sentsazio
|
bera
bizi izan nuela garai hartan ere: hondartzan geundela gertatu zitzaidan lehenengoz, handik aurrera sarritan errepikatuko zela oraindik ez nekienean.
|
|
|
—Eta, horrela, hamaika pena eta trabailuren artean, Urbiaindik alde egin behar izan genian, desterrurat... —erraiten zigun aitona Nikolasek, hatsarreko desgrazia haiek artezki eta xuxentki
|
berari
bizitzea egokitu izan balitzaizkio bezala, nahiz eta historia haren protagonista bere aitona izan zen, eta gure aitonaren aitona, beraz, zeinari jaun Eusebio Etxegoien baitzeritzan.
|
|
|
Eta Savonarolarena. Eta batik bat Mathalasena, zeren
|
bertatik
bizitzea egokitu baitzitzaizun Mathalasek Zuberoan gidatu zuen errebolta...
|
|
2001
|
|
|
Mutila maitemindu egin zen ijitoaren masail gorriez eta, eskutik helduta, bihotz formako piruleta gorria erostera eraman zuen. Goxoki-dendan bertan galdegin zion ea
|
berarekin
bizi nahi zuen eta haurrak baietz erantzun zion.
|
|
|
|
Bera
bizi denetik urruti antzera bizi da Arantxa. Herrigunetik aparte samar geratzen den etxe-sail batean.
|
|
|
Zerua nahi adina aztertuta ere ez da belztasuna baino ikusten. Izatez,
|
bera
bizi den auzune masiboki urbanizatuan izarrak ere ez dira sumatzen, farolen eta dendetako erakusleihoen argitasuna dela medio.
|
|
|
Neska batez erdi zen.
|
Bera
bizi zen tradizioaren arabera mundura neskatxa ekartzea, zoritxarra ekartzea zen.
|
|
|
Espetxe
|
berean
bizi diren Kaki, Bhauri eta Bali ez dira oraindik hogei urtera iritsi. Hiru kasuotan koinatuek maltzurkeriaz izorratu zituzten.
|
|
2002
|
|
|
abeltzaintza ala otsoa" delako aukera gezur galanta dela. Otsoa eta abeltzaintza eremu
|
berean
bizi dira toki guztietan.
|
|
|
Orduan bururatu zitzaion Karmeleri: izan ere, etxe hura libratuz gero, biak jar zitezkeen
|
bertan
bizitzera, Sara eta Karmele, beren gisara, etxe hura gurasoenetik aparte zegoenez gero. Eta, hala, laugarren hilabetean, bere ideiaren berri eman zion Karmelek.
|
|
2003
|
|
|
|
Bere
biziko une gogor batean, politikaren sasitik apur bat urrundu beharrez, Zizeron idazle handia hasi omen zen Estatuaren eraikuntzaz zenbait gogoetaren harilkatzen. Gero, haatik, Kinto bere anaiari aitortu zion, uste baino, zailago eta dorpeago?
|
|
|
Bizkitartean ez dezaket ahantz, egun batez,
|
bere
biziko esperientziak sustaturik, agian, honelako hitzaldia atera zuela: Jaunak, ez dakit zuek guztiak apeztuko zareten, baina uste dut guztiek nahiko duzuela kristau zintzo izaten saiatu.
|
|
|
Kristau fedea bera ordea, aipa daiteke bai esentziaren aldetik, bai fededunak
|
berak
bizi duen existentziaren eta esperientziaren aldetik. Guk hemen azken ikuspegi hau dugu hautatzen:
|
|
|
Zarata txiki batzuk entzun zituen komunean. Eta poz arraroa eman zioten zarata horiek; alarguna eta biak etxe
|
berean
bizi zirela okurritu zitzaion.
|
|
|
Zertzelada txiki horiek gorabehera, ni zoriontsu izan nintzen
|
berarekin
bizi izan nituen hiru urte haietan. Bereizi ginelarik ere, Monikak ez zuen horren erraz etsi.
|
|
|
Gauez denbora-pasa mendi buelta bat egin eta etxeko lan txamarrak egingo ditu, gero egunaren zati handi bat lotan igarotzeko. Ama
|
berarentzat
bizi da. Ezin da kexatu, baina tarteka beste norbait izateko nahikeria edo nostalgia sentituko du, beste norbaiten larruan ordu batzuk pasatzeko grina.
|
|
|
Biok etxe
|
berean
bizi ginenez, bera solairu batean eta ni bestean, askotan egoten ginen elkarrekin. Ongi gogoratzen naiz nola behin batean umetan esan nion:
|
|
|
Ez zekien zeren antz handiagoa zeukaten. Hiriko hainbat estatua humanoagoak iruditzen zitzaizkion
|
bere inguruan
bizi ziren pertsona batzuk baino.
|
|
2004
|
|
|
Lau hormetatik bat ahal zen moduan estalita zegoen, adreilu zaharrez hornituta, eta beste hiru paretak ere bala-zuloz beterik zeuden. Dena dela, beste asko baino hobeto zegoen, baina ez
|
bertan
bizitzeko moduan; nire iritzia zen hori, baina geroago hori ere aldatu beharra izan nuen, askok ez zutelako hori ere.
|
|
|
–Gure Herria, gure kultur balioak, gure hizkuntza eta gure jendea horrela tratatzen dutenekin segitzeko, zertarako atxikimendu askeko statusik proposatu? Horrela estimatzen gaituzten auzoekin, nork nahiko du haiekin etxe
|
berean
bizi. Honela galdetzen zion Ibarretxe lehendakariari irrati-entzule batek lehengo batean.
|
|
|
Erabilera diglosiko horrek ez du gaitasunik hiztunaren eta munduaren arteko zilborrestea etenik gabe mantentzeko.
|
Bere baitan
bizi gaituen elebitasun diglosikoaren higadurak euskararen erabilera hiztunaren nortasunean eragin eratzailerik gabeko mintzaira bihurturik dauka. Beraz, badago alde ederrik erdara erabiltzetik euskara erabiltzera, ez dutelako zerikusirik batak eta besteak:
|
|
|
Luca ibili da bart, antza, neskekin berbetan. Inoiz Liviari ere eman dizkio loreak, eta eskatu dio
|
berarekin
bizitzera joateko.
|
|
|
–Pentsa, Pavel Ivanovitx –esan zuen Manilofek, ideiarekin pozik–, pentsa ze ederra izango litzatekeen sabai
|
beraren azpian
biziko bagina. Zumarren itzalpean jarriko ginateke orduan, filosofiaren gainean hitz egiteko, gauzetan sakontzeko...!
|
|
|
Baina berak ez zuen isildu nahi, beldur baitzen isilduz gero hilko ez ote zen. Eta espainieraz eta aleman kaskarrez behin eta berriro erran zion Schenkerri
|
berak
bizi egin nahi zuela.
|
|
|
–Bere gaineko pisua alokairuan zegoela jakin nuenean, berehala aldatu nintzen
|
bertara
bizitzera. Lagun min egin ginen –emakumeak eten labur bat egin zuen, begietako hezetasuna ezkutatzeko– Mireiak dezentetan aipatzen zintuen.
|
|
|
Bulegora joan zen, telefono bila. Dianne
|
bere gainean
bizi zen emakume ingelesa zen. Lagun mina.
|
|
|
Gaixotasun zital hark senarra eraman zionean –badira hamar urte senarra hil zitzaionetik– Joseba eta Rita, artean seme-alabarik gabe, hilabete batez geratu ziren etxean
|
berarekin
bizitzen. Gogorregia iruditu zitzaion Josebari aita hil eta hurrengo egunean ama bakarrik uztea.
|
|
2005
|
|
|
errespetu izpirik erakutsi ez dizun amona superripurterre horren biloba naiz, eta barkamen eske natorkizu. Ni
|
berarekin
bizi naiz, eta izugarria da?
|
|
|
Ez da zuzena, ni haren seniderik hurkoena naiz. Bueno, hurkoena ez, baina
|
berarekin
bizi den bakarra. Bizarra egingo zizuten, ezta?
|
|
|
–Nik ulertzen ez dudana da, zure ziurtasun ezagatik nik hurrengo hogeita hamar urteak toki
|
berean
bizi behar izatea. Esan dizut behin baino gehiagotan:
|
|
2006
|
|
|
Bai ama, gero, esaten zion gaztetan, amak gela garbitzeko agintzen zionean. Ama ospitalean daukanetik
|
berarekin
bizi izandako hainbat egoera etorri zaizkio Nereari burura, eta denetan ikusi du bere burua zakar erantzunez, gogo barik, eta horrek min egin dio. Orain prest egongo litzateke amak eskatutako edozer gauza egiteko, baina bere ama da prest ez dagoena.
|
|
|
Modu lazgarrian hildako gizon baten hezurrak handik hamar urratsera zeutzan. Denak adierazten zuen aitona
|
bertan
bizi zen garaian lurperatu zutela. Eta gisa bereko beste hiru edo lau hilketaren albisteak zeuden aitonaren liburutegi makurrean.
|
|
2007
|
|
|
Horretan estatistikak ez du zalantza izpirik uzten. Beraz, zergatik ez du emakumeak gizon gazteagorik bilatzen, hau da, konpainiaren bermea,
|
bere
bizi luzean lagun izango duen gorputz gazte eta osasuntsuago hori. Zergatik egiten du kontrakoa, bere bizitza motzaren bukaeratik gertuago dagoen gizonarekin elkartu, alarguntasunaren aldeko apustu argia eginez?
|
|
|
Baina behin limoia izotz artean jarri eta bertara likorea botatzen duenean, berriz heltzen zaio musika, berriz datorkio kea aurpegira, berriz sentitzen ditu bezeroaren begiak bere titietan itsatsita. Eta konturatzen da nazka hartzen ari zaiola bere lanari,
|
bere
bizitzeko moduari.
|
|
2008
|
|
|
Hantxe bizi izan nintzen 18 urte bete nituen arte. Unai ere kale
|
berean
bizi zen, ezta?
|
|
|
Jarraian, bat-batean zutitu, eskuin eskuko erpurua beheraka begira jarri keinu nabarmenean, eta zapataz zapaldu zuen zizarea behin eta berriro, zapaldu ondoren zapata-zola belarretan garbitu eta bankuan ostera esertzen zela, irri zabala ezpainetan. Nazariok, une hartan, iraganeko gertaera bat behar zuen gogoan, Mateo Sukunzarekin
|
berarekin
bizi izandakoa. Urte batzuk lehenago ezagutu zuen arren, Mateok ez zuen artean Nazarioren fabrikan lan egiten?
|
|
|
/ beldur-beldurrak nago, gainera,/ jan ez ote duen hartzak?. Beñardo Orbe gehiegizka ari zen, jakina, ez dago agiririk ez frogarik,
|
bera
bizi izan zèn garaikorik, bailaran hartzaren presentzia ziurtatzen duenik?: esan nahi baita Beñardo gezurretan ari zela, beharbada, halako moldez, non eltxoak ere ez baitzion heldu, ausaz.
|
|
|
Gauza bat behinik behin argi eta garbi daukagu: ez garela euskal herri
|
berean
bizi. Gu ez gara Ibarretxeren diskurtsoan ageri zaigun herri zoragarri horretan bizi.
|
|
|
–Eta
|
berarekin
bizi behar du sei hileotan?
|
|
|
Piperraneko horiek hartu zuten beren etxean Miel, sekula ikusi gabeko mutil koskorra. Eraikin
|
berean
bizi ziren Liborio eta Ana, etxabean.
|
|
|
Oharkabean igaro da ia-ia gertaera. Marinela etorkina zen eta ontzian
|
bertan
bizi zen. Izen-abizenak ere bazituen baina ez zuen etxerik.
|
|
|
Gauza garbirik ez, hala ere. Gizon hura ontzian
|
bertan
bizi zen baina ez da bakarra, gezurra badirudi ere. Marinel asko dira oraindik ere ontzietan bizi direnak.
|
|
|
Ezin da esan, egoera
|
bera
bizi behar da horretarako. Baina horixe da askotan artistak aurrean izaten duen bidegurutzea.
|
|
|
Itsas hegazti gutxi batzuek, halanola kaioek, martinek eta zangek udan atseden hartzeko erabiltzen dute arroka. Ezinezkoa da
|
bertan
bizitzea. Ez dago ur iturri naturalik.
|
|
|
Nereak eta biok egin genion bisita Carmeni Bilboko etxera. Etxea aldatu gabe zegoen Ricardo Bastida
|
bertan
bizi zenetik, ematen zuen arkitektoak kaleko atea zabaldu eta agertu egingo zela. Lan egiteko tokia berak utzi zuen bezala zegoen.
|
|
|
Jarraian, bat-batean zutitu, eskuin eskuko erpurua beheraka begira jarri keinu nabarmenean, eta zapataz zapaldu zuen zizarea behin eta berriro, zapaldu ondoren zapata-zola belarretan garbitu eta bankuan ostera esertzen zela, irri zabala ezpainetan. Nazariok, une hartan, iraganeko gertaera bat behar zuen gogoan, Mateo Sukunzarekin
|
berarekin
bizi izandakoa. Urte batzuk lehenago ezagutu zuen arren, Mateok ez zuen artean Nazarioren fabrikan lan egiten... baina ikusi bai, igande askotan ikusten zuten elkar –interes komun samarrak zituztèn lagunak ziren, azken batean–, hartarako Mateok bere herritik Nazarioren herrirako bidea egiten zuela, zaldia hartuta.
|
|
|
/ beldur-beldurrak nago, gainera,/ jan ez ote duen hartzak". Beñardo Orbe gehiegizka ari zen, jakina –ez dago agiririk ez frogarik,
|
bera
bizi izan zèn garaikorik, bailaran hartzaren presentzia ziurtatzen duenik–: esan nahi baita Beñardo gezurretan ari zela, beharbada, halako moldez, non eltxoak ere ez baitzion heldu, ausaz.
|
|
2009
|
|
|
Haren emazte Elvirak behin baino gehiagotan gu zaindu beharra izan zuen amonak errekaduren batera atera behar zuenean. Elvira nik hamalau urte nituela hil zen, txikitatik zuen gibeleko gaixotasun batez, baina Martinek toki
|
berean
bizitzen jarraitzen zuen?. Ospitalera joan naiz, gehitu zuen, eta zigarro erdia erre zuen atxiki batean.
|
|
|
Taberna, solairu biko eraikuntza sendoa, Arianeren gurasoena zen. Lehengusinak sotoa egokitu zuen
|
bertan
bizitzeko, alokairuak saihestuz.
|
|
|
Manuel nire lankideak hamar urte zeramatzan lantegi hartan, lehen ontzioletan lan egina zen, hauek ixten hasi ziren arte. Alde zaharrean bizi zen, 45 urte zituen eta
|
berarekin
bizi ez ziren 10 eta 12 urteko neskato bi. Bananduta zegoen eta hilean bi asteburu pasatzen zituen bere alabekin.
|
|
|
–Lau hilabete zeramatzan ahaleginik egin gabe izebak
|
berarekin
bizitzeko esan zizunean. Zu han izanda ez zela ausartuko pentsatu genuen, sorbaldak astindu zituen.
|
|
|
bide berriak bide zaharrak dira (DGA, 85).
|
Bere
bizi berrian ere artzainekin eta, lehengo gizaldi apalekin, identifikatzen da, eta jende sufrituekin (DGA, 85 -86).
|
|
|
|
bere
biziko zarraski,
|
|
|
Ez fraidearen edo poetaren identitatea. Baizik abituaren edo eskolatuaren azpian bera den, euskaldunarena?, euskalduntasuna
|
berak
bizitzen eta sentitzen duen moduan. Bera den eta, orain, izan gura duen (garai batean desizandu nahi izan zuena) lehen-gizon primitiboaren onarpena.
|
|
|
hots, elkartasuna eta bizi-batasun haustezina. Garai
|
berean
bizi direnentzat ez ezik, bata bestearen ondorengo direnentzat ere balio du horrek. Gizon-emakumeen belaunaldiek etenik gabeko kate bakarra osatzen dute.
|
|
|
Bere bizitzan, berak dioenez, eraginik handiena amarena izan du. Berrikitan aitortu du ama senarrarekin baino berarekin batago zegoela eta hark
|
bere
bizitze osoa eskainia zuela semeak zituen dohain guziak gailurrera eraman zitzan.
|
|
|
Zorigaitzak bat egiten zituen. Egoitza
|
berean
bizi ziren eta ez zioten elkarri deus ere ezkutatzen.
|
|
|
Ohar bat da, agur bat, ulertzen ez dudan esaldi bat, zinkurin edo negar bat, adierazten zaidan zerbait baina uler ezin dezakedana? Dagoeneko ezingo nuke
|
bera gabe
bizi.
|
|
|
Eta su artifizialak ikusi. Baina
|
bertan
bizitzea beti, ez dakit, han ez daukat lagunik.
|
|
|
Koadernorik gabe, txistuka. Uda larriak eta etxe
|
berean
bizi diren kondenatuek inspiratzen omen dute. –Urkamendiko negarren balsa?
|
|
|
Hilzorian zaudenean entzuteko kantu baten bila ari da. Bera eta
|
berarekin
bizi den laguna. Abestia entzuten hiltzen bagara, abestira hiltzen omen gara.
|
|
|
–Nork
|
berea
bizi dik.
|
|
|
Buruarekin kasu egin nion. Aizarnakoa zen izatez, baina urteak zeramatzan nire gurasoen etxe bloke
|
berean
bizitzen, Azken Portun.
|
|
|
Perezengana joan zitzaidan gogoa berriro. Nire kale
|
berean
bizi zen. Apur bat beherago, Santa Marina ermitatik gertu.
|
|
|
Domingok eta Adak
|
bertatik
bizi izan zuten, bakoitzak bere eran, baina beste anai-arrebek baino bertagotik. Benjamin Mariaren drama, eta ondorioak ere halakoak izan zituzten, inplikazioaren araberakoak, biak ala biak nekez urrun baitzitezkeen Jainkoak, patuak edo dena delakoak igorritako itzaletik:
|
|
|
ulertuko ez diat, bada, libertatea anarkiston ikurra bada! Eta ulertzen diat puta batekin larrua jo nahi izatea, baina puta putetxetik ateratzekotan bakarrik,
|
berarekin
bizitzen jartzeko, ulertu ez ezik, txalo beroa ere eskainiko baitiat orduan.
|
|
|
–Inor bizitzekotan,
|
Bera
bizi zitekeen, bai, ispilu baten aurrean, hain da Handia, Zuzena eta Majestuosoa, baina ez da bizi. Gure Jainkoa, izan ere, apaizak meza santuan sagaratutako ostian bizi da, badakizu.
|
|
|
Hirurek joan nahi izan zuten. Izan ere, Londresen
|
bertan
bizi zen Vera Brenten ahizpa, Kensingtonen. Bestela zen Erloju Etxera joan behar zenetan, bi ordu trenez; Mr.
|
|
|
Nelly etorri zenetik berak irabazitako diruaz egon dira bizitzen Ruben, Pedro, haren ama, eta familia guztia ia, jarraitu du Beatrizek?. Eta Pedro etorri denerako, nik uste Nelly
|
bera gabe
bizitzen ohitzen hasia dela, eta hori bai ez duela Pedrok onartzen. Nelly gaixoa?
|
|
|
Bizitza bizi egin behar da. Bakoitzak
|
berea
bizi behar du. Beatrizek galdetu dit, gure ezkontza argazkiaren markoari trapu batekin distira ateratzen dion bitartean, nire ustetan ezkontzeak merezi ote duen.
|
|
|
ulertuko ez diat, bada, libertatea anarkiston ikurra bada! Eta ulertzen diat puta batekin larrua jo nahi izatea, baina puta putetxetik ateratzekotan bakarrik,
|
berarekin
bizitzen jartzeko... ulertu ez ezik, txalo beroa ere eskainiko baitiat orduan. Bestela, esplotatzaile hutsa izango haiz, ahalik eta hobekien tratatzen baduk ere".
|
|
|
Domingok eta Adak
|
bertatik
bizi izan zuten –bakoitzak bere eran, baina beste anai-arrebek baino bertagotik– Benjamin Mariaren drama, eta ondorioak ere halakoak izan zituzten, inplikazioaren araberakoak, biak ala biak nekez urrun baitzitezkeen Jainkoak, patuak edo dena delakoak igorritako itzaletik: itzaletik edo...
|
|
|
–Inor bizitzekotan,
|
Bera
bizi zitekeen, bai, ispilu baten aurrean, hain da Handia, Zuzena eta Majestuosoa, baina ez da bizi... Gure Jainkoa, izan ere, apaizak meza santuan sagaratutako ostian bizi da, badakizu.
|
|
2010
|
|
|
Galduta. Leku berean nahi zuen, aitonaren pistola zen
|
berak
bizi zuèn espazioaren ikurra?, baina ez zegoen leku berean jada. Ama, aita ez bezala, elizkoia genuen, auzoko luterotar elizako fededuna?, eta Jainkoaz mintzatzen zitzaion, niri bezalaxe, zauritu nindutèn garaian?, baita, tarteka, elizako artzaina ekartzen ere:
|
|
|
–Alemania Handia? erantzun nion neure buruari, ziur neure buruaz, artean ere sortzetik
|
beretik
bizi izan ninduèn gazte idealistaren inertziaren mende banengo bezala, baina segundo bat geroago kikara ezpainetaratu nuenean, guztiz beste era bateko sentimendua gailendu zitzaidan, ustezko handitasun guztiak, baita Alemania Handia ere, kafearen baitan urtu baitzitzaizkidan. Alemania bezalako kilometro koadro askotako lurraldea kikara hartan sartua!?, kafeari bota ohi nion azukre koskorraren antzera.
|
|
|
Gogoan duzu Carlosek jasotako azken e-maila? McKenzierena izan zitekeen,
|
bera
bizi den tokitik bidalita dago behintzat, ezta. Eta e-mail horretan Agirre mehatxatzen zuen, Agirre hilda zegoenean jada.
|
|
|
Zer dela eta aurkeztu zen apartamentuan. Bazirudien
|
bere
biziko gizonez hitz egitera etorria zela; aitaz aurrena eta maitaleaz hurrena. Nola hasi elkarrizketa, ordea.
|
|
|
MENDIGORRIATARRAK gure atari
|
berean
bizi ziren. Etxeko gizona, Fernando Mendigorria, gure aitaren lagun eta lankidea izan zen, biak ere adin bertsukoak.
|
|
|
Hala ere, lehengo lagunen artean Mikelekin neukan beste inorekin baino harreman estuagoa eta sarriagoa. Atari
|
berean
bizi zenez, eta bata bestearen etxean ibiltzen ohituak ginenez, zaila zen etxera itzultzen nintzen asteburuetan harekin topo ez egitea. Eskaileretan bertan gelditzen ginen berriketan, bizilagunak gora eta behera zebiltzala gure ondotik, igogailurik gabeko etxea baitzen hura, edo garagardo bat hartzera joango ginen bestela, auzoko tabernaren batera.
|
|
|
Zenbat eta gehiago jakin Lauraren familiaz, orduan eta aho zabalduago. Hiriburuan
|
bertan
bizi ziren, jatorriz madrildarrak izan arren; diruz eroso zebiltzala lehen begiratuan antzematen zitzaien arren, ez zuten nabarmenkeriarik batere, eta itxuraz ematen zutena baino aberatsagoak izango zirela pentsarazi zion Kepari axolagabetasun horrek. Aita merkataritzako erregistradorea edo antzeko zer edo zer omen zen, eta amak, berriz –" dama burgesen asperdura arintzearren", alabak zioenez–, boutique bat zeukan, Parisera joan-etorriak egiteko aitzakia ematen ziona, bilduma berriak ikusteko, materiala erosteko eta beste.
|
|
|
Nerea eta Kepa ziren, mundua ikusteko bere begi bietako niniak ez ezik, errealitatea aditzeko belarri biak, behar zituenak oro hartzeko esku eta besoak, zapaldu behar zituen tokietara iristeko hanka eta oinak. Haiek biak ziren bere poza eta bere mina,
|
bere
bizitzeko arrazoia eta atsekabe-iturria.
|
|
|
‘Ideia handien Alemania ote da Alemania, zeinengatik hiltzea edo hila izatea merezi duen... ala ni hartzen ari naizen kafe mikatz bezain ezti hau —azukre koskor batekin hartzeko ohitura bainuen— ote da Alemania? ’ Ongi baino hobeto gogoratzen naiz halaxe etorri zitzaidala galdera —gogoratzeko modukoa ere bada, ez didazu ezetzik esango, Damaso! —, Alemania Handiaren eta txikiaren arteko aurrez aurreko oposizio baten antzera, ñabardurarik gabe, bata ala bestea. " Alemania Handia" erantzun nion neure buruari, ziur neure buruaz, artean ere sortzetik
|
beretik
bizi izan ninduèn gazte idealistaren inertziaren mende banengo bezala... baina segundo bat geroago kikara ezpainetaratu nuenean, guztiz beste era bateko sentimendua gailendu zitzaidan, ustezko handitasun guztiak, baita Alemania Handia ere, kafearen baitan urtu baitzitzaizkidan —Alemania bezalako kilometro koadro askotako lurraldea kikara hartan sartua! —, kafeari bota ohi nion azukre k... Egia da, bai, sentimendu haren ondotik beste bat nagusitu zitzaidala, lotsari lotua, ongi ere ez baitzitzaidan iruditzen —oso ongi behintzat ez— egin nuèn aukera, ni kafe hura hartzen ari nintzen bitartean aitona azkenetan egon baitzitekeen, frantses soldadu batek tirokatu edo bonba bat ondoan lehertu izanaren ondorioz, Alemania Handiaren izenean...
|
|
|
Galduta. Leku berean nahi zuen —aitonaren pistola zen
|
berak
bizi zuèn espazioaren ikurra—, baina ez zegoen leku berean jada. Ama, aita ez bezala, elizkoia genuen —auzoko luterotar elizako fededuna—, eta Jainkoaz mintzatzen zitzaion —niri bezalaxe, zauritu nindutèn garaian—, baita, tarteka, elizako artzaina ekartzen ere:
|
|
2011
|
|
|
Eta idazleari,
|
bere baitan
bizi den bizikletariak ikasi berri duena itsatsiko zaio gogoan, ez dela aski irautearekin, bizi egin behar dela, Bizi, hil arte. Ez du ehun urte bete arte likrazko galtzamotz beltzak jantzita ibiltzeko asmorik, baina emazte tipiak emandako ikasgaia ez du ahazteko, haren bizitzeko gogo-kemenak nahi lituzke berak ere hogei urte barru. Norman Foster arkitektoaren bizitzaz jakin berri du dokumental batean, eta harengan ere bizitzeko indar hori aurkitu du, minbizia eta bihotzekoa gainditu eta aurrera egiteko erabakimen garaiezina?.
|
|
|
bi edo hiru aldiz, baina bi hitz horiek esateko modua edonor maitemintzekoa zela iruditu zitzaidan, ahotsa oso beroa baitzuen, hitz egiten zuen bakoitzean telefonoa lurrunduta uzteko lain.
|
Berarekin
bizi nintzela, askotan esaten nion telefono erotiko batean lan egin beharko zukeela, aski zuela eguraldiari buruz hitz egitea hariaren beste aldean zegoena beroturik jartzeko. Handik ordu erdi batera berriro deitu nuen eta gizonezko desatsegin batek hartu zuen.
|
|
|
Pausoak baldres baina aldi berean dotore ematen zekien, eta begira zegoenari ezinezko zerbait lortzen zuen inpresioa eragiten zion, mugimendu kontrajarrien sintesi bat edo, une oro oreka galtzeko zoritik lerdentasunera igarotzen baitzen.
|
Berarekin
bizi nintzenean granitoaren edo marmolaren gainean ikasi al zuen oinez galdetu ohi nion. Oroitzapen horiek etorri zitzaizkidan gogora eta aztoratu egin nintzen.
|
|
|
Transbordoa egiteko berandu iritsi banintz bezala geratu nintzen, aireportuan galdurik, ez atzera ez aurrera, ekarri nauenari kontuak eskatzen tematu edo bidaia jarraitzeko abioi berri bila ekin jakin gabe (uste dut Babe txerritxo ausarta ren bigarren pelikulan gertatzen zaiola hori zerri/ zakurraren jabeari). Eta azkenean hantxe
|
bertan
bizitzera geratu nintzen, en tierra de nadie guztiak diren eran, oreka nerabe eta ahulean, abialekutik argazki madarikatu hura iritsi arte, eta presentea egonkortu gabe dagoela iragana iristen denean iman bihurtzen da atzera egiteko arriskua. Ez nintzen hain gaizki hasi; lekuz aldatzeak laguntzen du iragana bere lekuan mantentzen, Herrian geratu banintz galdurik bainengoke, denbora gutxira barkamen eta baimen eske ibiliko nintzateke.
|
|
|
Hau ez da beste hizkuntza eta kultura bat dituen nazio batera joan lan egitera, bizitzera.
|
Berean
bizi delakoan dago.
|
|
|
–Merkatuak euskaraz ez den beste edozer kontsumitzera garamatza. (?) Datu objektibo bat da, gaur eta hemen, euskarazko kultura ez dela
|
bere lepotik
bizi. Arlo gehienetan da defizitarioa ekonomikoki?.
|
|
|
Baina Ekuadorko zaparoek kontaktu diplomatikoak ere egin behar izaten dituzte, beste lurraldea oso gatazkatsua baita. Gu ekuadortarrak gara dio Manarik, Baina, lehen, zaparook herri bakarra ginen eta oihan
|
berean
bizi ginen. Orain, baimena eskatu behar izaten dugu muga igaro eta gure anai-arrebengana joan ahal izateko?.
|
|
|
Zulo beltzen grabitate-indarra gehien-gehienetan gaindiezina den arren,
|
bere inguruan
bizi garenok ezin dugu amore eman eta nazio anitzeko estatu etnozentrikoaren zuloan amildu. Zulo horretatik libratzeko aukera gutxi edukita ere, ez genuke etsi behar aldez aurretik.
|
|
|
Egin dezagun kontu, adibidez, bi gizatalde dauzkala begitan hartuak nazio anitzez osaturiko estatuaren nazionalismo etnozentrikoak: alde batetik, bere mendeko lurraldean
|
bertan
bizi den gizataldea, hizkuntzaz eta kulturaz arrotz zaiona, eta, beste aldetik, kanpoko gizataldea, basati edo barbarotzat jota daukana edo zeukana, hots, beste estatu nazional baten identitate arrotza. Estatu hegemonikoentzat barruko nahiz kanpoko diferentziak etsai izan dira azken mendeotako historian.
|
|
|
–Zergatik ikasi behar dudan euskara? Bertako hizkuntza jakitea
|
bertan
bizitzea delako, komunikaziorako bideak zabaltzea delako; eta, horrela, norbera ere ez delako hain atzerritar sentitzen. Mezu hori atzerritar guztiei zabaldu nahi diet. Izan ere, hizkuntza ez da keinu bilduma bat bakarrik:
|
|
|
M. Alvaren ideologiari ertz guztietatik dario arrazismoa: . Lur-mutur bat lantzeko adina baizik behar ez duen jakinduria daukan indigena
|
berarekin
bizi diren animalien pareko norbait da, gainera ez du gehiagorako jakin-minik izango?. Horra perla bat; hona beste bat:
|
|
|
Zuri samarra baina hitzeko gizona. Horrek ez zian bera
|
bertan
bizitzeko erosi. Negozioren bat izango zian horrek buruan.
|
|
|
Martin Lopez Aroa eta Izaroren aita zen. Herri
|
berean
bizi zen, erdiguneko etxebizitza batean, eta udaltzaina zen.
|
|
2012
|
|
|
Pablo galdezka ibili zen, unibertsitatean batez ere. Batzuek zioten kalean edo hedabideetan esaten zenak ez zuela inolako eraginik izango gazteen epaiketan, baina gehienek, Sopelan
|
bertan
bizi zen abokatu jubilatu bat tarteko, bestelako iritzia zuten: gizakioi besteek gutaz duten iritzia axola zaigu, eta epaileak gizakiak dira.
|
|
|
Ezkondu zirenean baserri hura erosi zuten
|
bertan
bizitzeko, naturatik gertu eta hori dena. Hipoteka altua jarri zuten, senarraren irabaziek horretarako ematen zietelako.
|
|
|
Sekretu bat dugu, sekretu handi bat, istorio arraro eta ilun bat konpartitzen dugu. Atsegin dut
|
berarentzat
bizitzea, nahi duenerako.
|