|
2000
|
|
|
Liberalismo garaikidearen korronte nagusiaren arabera (Rawls edota Dworkin bezalako filosofo politiko eta moralek ordezkatzen duten korrontea, alegia), gizabanakoek beraien bizimodu onaren ikuspegiaz erabakitzeko askatasuna izan behar dute, kanpotik ezarritako inolako inposaketarik egon behar ez duelarik. Pentsalari hauen ustez, orduan, gizaki baten bizimoduak garapen egokia dauka baldin eta
|
bere
baitatik sorturiko baloreen arabera gidatua bada, inoiz ez kanpotik ezarritakoen arabera. Beste hitzetan esanda, zilegi den bizimodu onaren ikuskera bakarra nork bere buruari ezarritakoa da, eginkizun horretan gizabanakoaren autonomia eta indibidualtasuna irizpide bakarrak direlarik.
|
|
2003
|
|
|
Nafarroako Auzitegi Nagusiaren belarrondoko juridikoa jaso zuen UPNko gobernua ren hizkuntza politikak: euskara administrazio publikotik baztertzeko 2000ko abenduko dekretua —eta, ondorioz,
|
bere
baitatik sortutako ekintza eta ebazpen oro—," guztiz eta erabat" baliogabetu zituen.
|
|
2005
|
|
|
" Hizkuntza, nahiz eta pentsatze ekintza bakoitzean bakarrik izan baliozkoa, independentea da bere osotasunean eta, honengatik, existentzia berezia ematen dio berak bere buruari" 80 Hizkuntza, bestalde," jarduera" bezala ikus dezakegu eta, zentzu honetan, posible zaigu haren dimentsio edo izaera" dinamikoaz" (energeia) hitz egitea. " Hizkuntza ez da hainbeste bizitzarik gabeko produktu bat bezala kontsideratu behar baizik eta askoz gehiago produkzio bat bezala", hau da," ez hainbeste erloju mekanismo hil bat bezala baizik eta
|
bere
baitatik sortutako kreazio bizi bat bezala" 81 Bi aspektu hauek oinarrizkoak eta elkarren osagarriak baldin badira ere, hark garbi ikusten du —bere garaikide askok ez bezala eta baita geroago F. Saussurek eta N. Chomskyk ez bezala— bigarrenari eman behar zaiola garrantzia82. " Hizkuntza, bere berezko esentzian kontsideratuta, beti eta une oro da zerbait iragankorra.
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntza modernotzeko bi modu omen dago: hizkuntzak
|
bere
baitatik sortzea kontzeptu berriak, edo kanpotik hartzea horiek. Gaztelania, portugesa, etab. ere, hastean pobreak eta ruralak ziren, jende xumearen mintzairak; baina latin kultutik hartuz joan dira behar zutena, eta" como estos idiomas son latinos, las cosas que del latín se introducen en ellos consuenan con su primitivo fondo" 301 Ingelesak eta alemanak ere makina bat hartu dute:
|
|
2007
|
|
|
– Orain, razionalitatea, guztia gobernatzen duena munduan hala historian, pentsa genezake, ez guztiaren predikatu, baizik guztiaren subjektu eta substantzia gisa, izpiritu unibertsala (Jainko kreatzaile baten edo Probidentziaren antzera, baina munduarekin bat eta munduaren barnean,
|
bere
baitatik sortzen dizula bai ekaia eta bai bilakaera): indar bat izpiritu edo arrazoiarena bere kasa eta bere baitatik ekinkorra, materia oro eta izan oro dagiena (bere baitatik atereaz), eta bilakaera oro bidatzen duena:
|
|
|
Etorkizun hori lantzeko, subjektuarentzat ez dago aldez aurretik ezarririko arau aldaezinik, obeditzeko; eredurik, imitatzeko: eredua, araua norberak
|
bere
baitatik sortu egin behar du. Artea forma berriak, eredu berriak sortzetik bizi da; morala kontzientziak geroz eta finagotzetik; egia ez da hor nonbait egon betidanik dagoen zerbait, bilatu egin behar dena, baizik izpiritua sortuz eta eginez doana.
|
|
|
Norbera izan, libre, bakoitza bere munduagaz. Artistak, poetak, gazteak, ez du ezer bilatu behar lekorean (ez arau klasizistak, ez eredu arrotzak edo beste garai batzuetakoak); bere arauak, bere estiloa, behar duen edo amets dagien mundu guztia,
|
bere
baitatik sortu ahal du eta behar du, bere baitan sartu eta han aurkituko
|
|
|
Goethe-k, Schiller-ek, Humboldt-ek, Fichte-k, Herder-ek, Voss ek, Körner ek, Hölderlin ek, eta klasizismoaren lehen organo moduko bat balitz bezala gelditu da. Gu ohituta gaude klasizismoa eta erromantizismoa ondoz ondoko bi periodo legez ulertzera, lehenbizi klasizismoaren aro bat, zein ere
|
bere
baitatik sortu eta garatzen baita heldutasuneraino, eta ondoren haren aurka errakzioaren periodo erromantikoa bat (irrazionala, etab.). Eskema horrek agian Frantziarako balio du, Alemaniarako ez. Klasizismoa eta erromantizismoa garaikide estriktoak dira, eta, beraz, ez bi aldirekin, baizik eta bi hirirekin, Weimar versus Jena, identifikatzen dira.
|
|
|
Hasten gara, hasi, edozein gertaera aztertzen giza historian, kulturalean batik bat, banako interesgarri bat adibidez, eta bitarikoa ohartzen dugu berehala: batetik, bere aurretikoen ekoizpena ematen du kausa efektuen kate ongi lotuan; bestetik, baina, bere berekitasun propioenean hain zuzen, ezustekoa ageri da, aurretikoekin esplikaezina, berria eta diferentea ingurumarian,
|
bere
baitatik sortua
|
|
2008
|
|
|
–Hizkuntza bizia hitz berrien premian da beti:
|
bere
baitarik sortzen ditu batzuetan, besterengandik hartu besteetan. Bi bideak zilegi eta beharrezko dira eta nork taxutuko du aldez aurretik bakoitzaren neurria eta mugak?
|
|
2012
|
|
|
Oraingo azpiatal honetan saiatuko gara gaztelanian oinarriturik aztertu duten funtzio hau euskarari egokitzen. Egokitzapenak beti dakartza arazoak, ez baikara gaztelaniaz intzidentaltzat jo diren perpausen itzulpenekin arituko; Mitxelenak euskaraz,
|
bere
baitatik sortu dituen testuak izango ditugu bidelagun. Eta jakin badakigu hizkuntza bakoitzak bere sistema berezia duela eta ez duela, agian, gaztelaniazko molde berean gauzatuko, intzidentaltasuna?.
|
|
2013
|
|
|
Horrez gain, hizkuntzaren garabidearen adar zehatzetan espezializatutako erakundeak ere badira berauek. Denen artean osatzen duten multzoak, nolabait, komunitate honek
|
bere
baitatik sortutako garatze ahaleginaren diskurtsoa, arrazoibidea eta iparra destilatu ditzake.
|
|
2014
|
|
|
Arraza bakoitzak, dio Renanek? bere bere espiritua du; eta bere hizkuntza du, espirituaren araberakoxea hain zuzen (edo espiritua hizkuntzaren araberakoxea), espontaneoki eta naturalki
|
bere
baitatik sortua. –Chaque famille d, idiomes est donc sortie du génie de chaque race, sans effort comme sans tâtonement? 518 Arraza edo erro hizkuntza bakoitzaren barruan, hizkuntza bereziak daude (indoeuroparraren barruan alemana, frantsesa, etab.); hizkuntza berezi bakoitza, ez beti, baina beranduko periodora arte bederen ia beti, nazioarekin berdintzen da:
|
|
2015
|
|
|
Ibilian ibilian irakurtzen doala, aurrez aurre egokitu zaio esaldia, ezagun zahar baten gisa. Badaki berak idatzi zukeela esaldi hori, bere pertsonaiaren burutazioetan txertatu, baina, halaber, badaki inork ez diola sinetsiko
|
bere
baitatik sortua dela esanez gero, badaki hobe duela liburuan aurkitu berri duela aitortzea, eta istantean jakin duela hitz horiek bere pertsonaiari ostuak direla, berak idatzi zukeen esaldi baten plagio direla.
|
|
|
Horiek guztiak eta gehiago, ebidentziak ingurukoentzat. Ingurutik baino,
|
bere
baitatik sortutako arrazoiak ere bazituen berriro ezkontzeko beharra elikatzen zutenak. Ez zuen bakarrik bizi nahi.
|
|
2016
|
|
|
Zentzua ez da
|
bere
baitatik sortzen, gure begien aitzinean iturritik ura ateratzen den bezala, lainotasun zerbait badu zentzuak ekintzaren ondorioz argitzen dena. Zentzu horren sortzeko eta hartzeko, lortzeko zentzuaren desioa da.
|
|
2017
|
|
|
Eta halako batean
|
bere
baitatik sortuta besotik heldu du Axik Joseba.
|
|
2018
|
|
|
" Behaztopak behaztopa, gauza bat ozenki aldarrikatu behar da, egiari iruzurrik egin nahi ez badiogu. Duvoisinen mintzaira malgu eta zailua da, doi eta dotorea; ez zaio inoiz bortxarik ez gatazkarik nabarmentzen perpausa biribil taxutzeko; mintzoaren ixurkia leuna eta isila da, zalaparta gabea, ia beti esaldi laburrez eta errazez oretua,[...] baiezta dezakegu, beraz, euskal literaturan liburu gutxi dela inork
|
bere
baitarik sorturikoen eta erlijiozkoak ez diren gaiez osaturikoen artean hau baino ederrago, gozoago eta bipilagorik".
|
|
2019
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak bere berezko doinu edo azentu sistema dauka,
|
bere
baitatik sortua, bere fonetikara egokiturik, hiztunen nolabaiteko mekanismo mentalak kudeatzen duen sistema.
|
|
2021
|
|
|
Bai, beti zenion" sobera fite lan egiten nuela", zuk suharki prestatu dokumentuak, esku idatziak prestatuak zenituenak, denbora luzez, aipatzeko astirik ez genuela. Ez dakit sekretu bat salatzen dudan hor, jendek uste baitzuten zure jakitatea
|
bere
baitarik sortzen zela, ez, luzaz prestatzen zenituen emankizunak, liburu eta deitzen zenituen" paper zaharrak" ikertuz.
|
|
|
Leku postposizioekin gertatzen da hori (ikus 20 kapitulua), baina hemen ere badugu argitu beharreko kontu bat: ez da* arbola (ren) gan esaten, arbolan baizik, hau da, landareak bizigabetzat hartzen dira, nahiz hor ere pago hori
|
bere
baitatik sortu da modukoak baditugun (§ 12.3.8b). Pertsonekin ez da dudarik, eta beti gamoldea erabiltzen da euskaraz, laguna (ren) gan, baina gorputzaren atalekin non soila (buruan, besoan...).
|
|
|
izenordainekin (ene baitan, zure baitan, gure baitan, norbaiten baitan, zeinaren baitan, bere baitan; en marka gabe ere anitzetan: zu baitan, ni baitarik); bere izenordainak errazten du erabilera (landare hori
|
bere
baitarik sortu da; nola diren gauzak beren baitan; substantzia dei lezakete bere baitan existitzen den...; substantzia bakoitzak bere baitan behar du); izen bereziekin (Jainkoaren baitan/ Jainkoa baitan; Anttonen baitan/ Antton baitan; Israelgo erregearen baitan) edo haiei egiten zaien erreferentzietan (bekatorea garbitzen duenaren baitan; guztien baitan); erakusleekin, betiere haien erreferentzi...
|
|
|
Orain gutxiago, baina lehen beldurra ematen zidan horrek. Gustatzen zait zerbait
|
bere
baitatik sortu dadila, ezustean harrapatu nazala, gehiegi ibili gabe bila.
|
|
|
Loreak (Jose Mari Goenaga, Jon Garaño, 2014) eta Amama (Asier Altuna, 2015); Ander (Roberto Caston, 2009) eta 80 egunean (Jon Garaño, Jose Mari Goenaga, 2010); Kutsidazu bidea, Ixabel (Fernando Bernues, Mireia Gabilondo, 2006) eta Handia (Jon Garaño, Aitor Arregi, 2017); eta" ez lekuan" gertatzen diren Pikadero (Ben Sharrock, 2015) eta Oreina (Koldo Almandoz, 2018). Filmen analisitik ondorioztatzen da landa identitate kolektiboa —euskaltasunaren paradigma bailitzan— talkan ari dela
|
bere
baitatik sortutako identitate indibidualarekin, eta" gu" versus" ni" pultsu horretan belaunaldi gazteagoko pertsonaiek ahalegin bat egiten dutela bi munduak uztartzeko (uztartzerik baldin badago); azken batean, identitatea etengabe berrasmatzen eta birsortzen ari den prozesua izanik ere, identitate kolektiboaren elementuek garrantzitsuak izaten jarraituko dutelako, gure gizart...
|