|
2000
|
|
|
Sarrionandiaren estiloak euskal literatura klasikoarengan tinkatzen ditu sustraiak eta Jon Miranderen errefinamendu estetikoarekin moldatua dakar, baina beti erabiltzen du adierazbidetzat Sarrionandiaren
|
beraren
ama hizkuntzaren mintzamoldea. Sarrionandiarengana ere heltzen da Verlainez geroztiko agindua:
|
|
2003
|
|
|
Batetik, munduan bizirik dauden hizkuntzen aniztasuna nabarmendu nahi nuen, eta bide batez, hizkuntza aniztasuna eta giza dibertsitatea gauza bera direla agerian jarri. Bestetik, komunitate baten eta
|
bere
ama hizkuntzaren arteko berberatasuna azpimarratu nahi izan dut, alegia herrien historia eta haien hizkuntzen historia berbera direla. Horregatik, hain zuzen, bat egin genuke guztiok hizkuntzak iraunarazteko zereginean, hizkuntza horiek jakin ala ez haiek bizirik jarraitzea guztiontzat delako garrantzitsu, guztion ondarea direlako eta haiek galtzen uztea eromena litzatekeelako.
|
|
|
Baina XVI. mendetik hona, ez da dudarik bere sorterriko lurrari,
|
bere
ama hizkuntzari, hots, nazioa definitzen duen edozein elementuri ordura arte ez zuen garrantzia eman ohi diola bakoitzak.
|
|
|
Ikuspegi hori ordea ez da batere zuzena: hizkuntzalariak ohartuak dira, norberak
|
bere
ama hizkuntzaren bitartez ordenatzen eta egituratzen duela bere inguramen osoa.
|
|
|
Publizitate ingeles hau irakurri nuen ez oso aspaldi: " Her heart speaks the language of her mother and that of her mother’s mother, and that of her mother’s mother’s mother..." (Bihotza
|
bere
amaren hizkuntzan mintzo zaio, eta bere amaren amarenean, eta bere amaren amaren amarenean...). Oraindik txukun egiten ez banuen ere, nire bihotzeko hizkuntza euskara zen.
|
|
2004
|
|
|
–Batetik, munduan bizirik dauden hizkuntzen aniztasuna nabarmendu nahi nuen, eta bide batez, hizkuntza aniztasuna eta giza aniztasuna gauza bera direla agerian jarri. Bestetik, komunitate baten eta
|
bere
ama hizkuntzaren arteko berberatasuna azpimarratu nahi izan dut, alegia herrien historia eta haien hizkuntzen historia berbera direla?. 658
|
|
2005
|
|
|
Zein zen, orduan,
|
bere
ama hizkuntza testuinguruha rtan. Ematen du garai hartan Derridaren haurtza roaadierazirik gabeko adierazlea zela.
|
|
|
Ezabatutako hizkuntza (arabiera, be rberea) hizkuntzarik arrotzena bihurtu zen, batik bat, De rrida haurra bezalako" judu indigena" batentzat. Frantsesa zen
|
bere
ama hizkuntza, inposatutako hizkuntza, bereiturria, erregelak, arauak eta legeak bertze leku batean baitzeuden, metropolian baitzeuden, Hiri BuruAmaAbe rrianhain zuzen. Hiri BuruAmaAbe rria metropolia zen, kanpokoa, ama hizkuntzaren hiria, hiritartasun eta herritart asunarena.
|
|
|
Baina azken emaitza gardena da eta, nahi baduzue, muturrekoa: 95ean Kunderak
|
bere
ama hizkuntza abandonatzen du eta zuzenean frantsesez idazten hasten da. Alegia, ez exilioko lehen urtetan bezala txekieraz idatzi eta frantsesez argitaratu, Txekian bere liburuak debekatuta zeudelako, baizik eta zuzenean frantsesez.
|
|
2006
|
|
|
Elebitasun instituzionalak suediarraren eta finesaren arteko trataera orekatu bat bermatu nahi du. Lurraldetasuna, erroldaren arabera egiten da gizabanako bakoitzak
|
bere
ama hizkuntza zehaztu behar baitu. Datu horien arabera ikusten da zein hizkuntza estatus emango zaion distriktoari:
|
|
|
Euskara ikasteko erritmoa motelagoa izaten da arrazoi askorengatik. Adibidez, klase
|
berean
ama hizkuntza ezberdinetako ikasleak izanik, irakasleek denbora gehiago behar omen dute egin beharrekoa adierazten. Bestetik, irakasleak ikastaroetan maiz eman behar izaten du hemengo gizartearen ezaugarrien berri.
|
|
|
Eredu integratzaile baten alde egin behar genuen: ikasle guztiek elkarrekin bizi behar zuten hasiera hasieratik lotura afektibo emozionalak ondo sustraituz (edozein izanda
|
bere
ama hizkuntza, jatorrizko kultura... edota eskolara noiz ailegatu den begiratu gabe); ondoren etorriko zen hizkuntza ikasketa edota beste alderdi curricularraren antolaketa, baina gelaren inguruan, bertaraino eramanez laguntza zein baliabide guztiak, besteak beste: bigarren irakaslea, material moldaera, talde dinamika...
|
|
2007
|
|
|
Schlegel-ek 1802an272 Oraindik 1854an, horrezkero bai, ideia hauen politizazioa zentzu nazionalistan martxan dagoenean?, J. Grimm-ek bi anaien hiztegi aleman handiaren hitzaurrean honela salatzen du/ harrotzen da: Frantzian, Espainian, etab., hizkuntza horien hiztegiak subentzio publikoei eskerrak egin diren bitartean, hiztegi alemana aitzitik gauzatu ahal izan da eskerrak, herriaren jaidurari
|
bere
ama hizkuntzarenganako?, eta argitaratu ahal izan da eskerrak, herriaren partaidetza beroari? 273 Herriko jende xume burgo eta landatarra da hizkuntza eta literatura alemanari eusten diona. Grimm-entzat, hastapenetako herri kolektiboa da balada eta ipuinen, autorea?.
|
|
|
Hizkuntza guztien printzipiozko berdintasun hori aitortu eta gero, Humboldten idazkietan hainbat abertentzia aurkitzen da ikertzailearentzat (orain axola ez zaizkigun testuinguru polemikoetan askotan): ikertzaileak ez ditu primitiboen hizkuntzak inzibilizatutzat gutxietsi behar597; ez du begiratu behar zer ahal den, baizik zer ohi den espresatu hizkuntza batean598; hizkuntza bakoitza, aurkitzen duen duenean, nazioak eratua duen moduan, ez misiolariek edo atzerritarrek eraldatu ahal izan duten gisan, ikertu behar du599; ez du euroeratu behar ere, hizkuntza indigenak
|
bere
ama hizkuntzaren edo latinaren gramatikaren azpira ekarriz, baizik hizkuntza bakoitza berari barrutik dagozkion kategoriekaz behar du ikertu600, etab.
|
|
|
Hizkuntzen mundu ikuspegi (Weltansicht) honek zera esan nahi du, hizkuntza bakoitzak mundua bere eran ekartzen duela pentsamendura, mundua bere kategoria eta kontzeptuen sare propioan hartzen duela, perpaus eredu propioak prestatzen dituela, non baieztapena eta judizioa osatu behar diren. Hizkuntza baten barnean hazten denak inkontzienteki jasotzen ditu haren ikuskerak, mundua nolabait esateko
|
bere
ama hizkuntzaren betaurrekoen bidez ikusten du, kolore eta soinu jakin batean, handitze eta txikitze espezifikoan, betaurreko hauen kontzeptuzko bilbadura berezia berekin dakarren neurrian961.
|
|
|
Hauek euskaltegira motibazio ezberdinek bultzatuta etortzen dira: etorkizun batean titulu bat lortzeko asmoa dutenak, baina horretarako, lehenengo prestakuntza beharrezko dutenak; Berria eta aldizkari ezberdinak eroso eta erraz irakurri nahi dituztenak; hitz egiten duten erraztasun berarekin
|
bere
ama hizkuntzan idatzi nahi dutenak…Bi ordu horietan zer nolako ariketak, lanak egin behar izaten dira. Agurtzane Sarasola.
|
|
|
Giza komunitate baten baitan hazten den edonor
|
bere
ama hizkuntzaren ‘betaurrekoen’ bidez —ikusteko modu linguistiko jakin baten bidez— hasten da mundua behatzen eta atzematen.142
|
|
2008
|
|
|
planteamendu horrek baieztatzen du gaztelaniadunek ezin dutela adeitsuak eta gizabidezkoak izan. Baina hori onartezina da, noski, eta edonor,
|
bere
ama hizkuntza edozein izanik ere, gai da beste norbaitekin gizabidez jokatzeko. Beraz, hizkuntzaz aldatzeko arrazoia adeitasuna bada, gaztelaniadunak ere adeitsuak izan daitezke, eta euskarara egokitu hizkuntza hori hitz egiten duen hiztun baten aurrean.
|
|
|
Eta ni nahiko berandu konturatu nintzen gazteleraz hitz hori ez dela ulertzen Euskal Herritik kanpora». Horregatik, nahiz eta
|
bere
ama hizkuntza gaztelera izan, lo hitza bada bere ama hizkuntzaren parte.
|
|
|
Eta ni nahiko berandu konturatu nintzen gazteleraz hitz hori ez dela ulertzen Euskal Herritik kanpora». Horregatik, nahiz eta bere ama hizkuntza gaztelera izan, lo hitza bada
|
bere
ama hizkuntzaren parte.
|
|
|
Hala, oso gaztetxotan gitarra jotzen hasi zen eta azken urteotan bakarlari moduan kontzertuak ematen hasi da. Pop rocka egiten du, AEBetako folkaren kutsu handia daukana, eta abesteko,
|
bere
ama hizkuntzetako bat den ingelesa erabiltzen du. Bitxikeria moduan, Faganek bi alditan esku hartuko du aurtengo Danbakan: Mery May moduan eta Foxy Boxxi taldeko abeslari gisa.
|
|
2009
|
|
|
Geroztik, debekuz debeku (Franco garaia zen) eta pixkanaka pixkanaka, euskara ahaztu zitzaion. Alabak jaiotzeko unean, I k jadanik ez zekien nola gozatu
|
bere
ama hizkuntzarekin.
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen zaio norbanakoari: zerbaitegatik galtzen du hiztun batek
|
bere
ama hizkuntza, eta beste bat ikasten; zerbaitegatik bihurtzen dira elebakar batzuk elebidun, eta elebidun batzuk elebakar. Hizkuntzaren beraren planora ere eraman liteke perspektiba dinamikoa.
|
|
|
Ingelesez hitz egiten zuen, nahiko astiro. Ez
|
bere
ama hizkuntza ez zelako, nahiko astiro hitz egiten zuen, besterik gabe. Bazuen edade bat, ez nekien nola heldu zen bidegurutzeraino.
|
|
|
Pertsonaia nagusia Latin Amerikako erbesteratu bat da. Hainbeste urtez bizi izan da bere sorterritik kanpo non hasi baita ahazten
|
bere
ama hizkuntza. Aldi berean, ohartzen da jendeak utzi diola berak dioena aditzeari.
|
|
|
oso erabilgarria da, baina, aldi berean, oso tresna kamutsa. Ez da ezinezkoa edonor ulertzea
|
bere
ama hizkuntza jakin barik, baina eragozpena ere bada.
|
|
|
Versión celeste poemarioak eragin zien gehienbat Larrearen garaikideei: idazle asko liluratu zituen gaztelania
|
bere
ama hizkuntza baztertu eta urruntasuna bilatzeagatik frantsesez idatzitako lan surrealista hark; batik bat, Vicente Huidobro, Cesar Vallejo eta Gerardo Diego adiskideak.
|
|
|
" Emigrazio guztien auzi kritikoa da, dio Máraik 1984 urtean? erbesteratuak zein neurritan asimilatzen duen bera onartu duen erkidegoko hizkuntza,
|
bere
ama hizkuntzaren kaltean. Idazle batentzat, ordea, horrek ez du arazo izan behar, zeren ama hizkuntzatik urrundu eta atzerriko hizkuntzan idazten saiatzen bada, zilbor hestea moztuko du, eta baita bere kontzientzia eta ahalmen sortzailea bizirik gordetzen zizkion hizkuntzarekiko harremana ere.
|
|
|
Idazle batentzat, ordea, horrek ez du arazo izan behar, zeren ama hizkuntzatik urrundu eta atzerriko hizkuntzan idazten saiatzen bada, zilbor hestea moztuko du, eta baita bere kontzientzia eta ahalmen sortzailea bizirik gordetzen zizkion hizkuntzarekiko harremana ere. Pertsona batek idazten duenean atzerriko hizkuntza batean, espresa ditzake ideiak, baina idatzi, hau da, sortu,
|
bere
ama hizkuntzan bakarrik lor dezake. Hori guztia niretzat ez zen sekretua orain hogeita hamasei urte Hungariatik alde egin nuenean:
|
|
2010
|
|
|
balio horien kontzientziak sustatu zuen Malon etxaideren obra, eta berorietan zuen usteagatik, hizkuntzaren kalitate zuzena eskatu zien idazleei (ikusi dugu), baina ez, bestalde, gramatikari kritiko tente itsuen aurrean bere idazle askatasuna ere defendatu gabe, betiere hiztun guztien mesedetan jardute aldera: eztabaida hauen artean
|
bere
ama hizkuntzaz maiteminduta, Malon etxaidek salakuntza abertzale bat egiten dio arerioen pentsamoldeari, eta aldi berean etorkizunerako utopia baten leihoa irekitzen du, Manifestuaren azken lerroetan. ezin du jasan gaztelania hizkuntza arlote eta bilaua dela dioen jendea, eta halakorik esatea nazio osoari egiten zaion iraina dela dio: " este agravio es de toda la nación y gente de españa".
|
|
|
48 azpimarratzekoa da hemen Malon etxaidek ez dituela aipatzen euskara eta katalana, nahiz eta hura nafarroako hizkuntza izan eta beste hau bartzelonan bertatik bertara ezagutu, agian historia literarioa ere. Malon ek
|
bere
ama hizkuntzari, arreta handiz landu duen gaztelania literarioari, begiratzen dio, besterik gabe. ongi ispilatzen du, honetan, ernazimentu nazional estatalen ikuspuntu politiko linguistiko mugatua.
|
|
|
Malika odol epela isurtzen ari da zurezko orratzaren buru lodiaren gainetik, biluzik,
|
bere
ama hizkuntzan zerbait xuxurlatuz oraindik. Lasai dihardu, fetitxeentzako eskaintzak lasaitasunez egin behar baitira.
|
|
|
58 Ikusi eta nozitu: nork
|
bere
ama hizkuntza (edo berea ez izan arren, bertako, betiko, hizkuntza) herrian baztertzen eta galtzen ikustea ez da, ezinbestean, jarrera ebaluatibo neutrala eragiten duena.
|
|
|
Eskubideei dagokienez, ama hizkuntzaren printzipioa baino zabalagoa (inklusiboagoa edota oro hartzaileagoa) da norbanako irizpidea. Nor
|
bere
ama hizkuntzan eskolatua izateko eskubidea bere baitan du norbanako eskubideak. Hots, ama hizkuntzaren printzipioa bere baitan du norbanako irizpideak.
|
|
|
Hori eta gehiago eskaintzen du berez: norbaitek
|
bere
ama hizkuntza ez den beste hizkuntza ofizialean eskolatua izan nahi badu, hori ere osorik errespetatzen du norbanako irizpideak. Ama hizkuntzan eskolatua izateko eta ama hizkuntza ez den batean eskolatua izateko eskubideak, biak errespetatzen ditu norbanako irizpideak.
|
|
|
obligazio moduan aplikatu ohi da, zenbaitetan, ama hizkuntzaren irizpidea. . Haur bakoitzak
|
bere
ama hizkuntzan eskolatua izan behar du?: hala dio ama hizkuntzaren printzipioaren bigarren formulazioak.
|
|
|
(, excusatio non petita, accusatio manifesta??). Nongoa zen, Galiziakoa,
|
bere
ama hizkuntza, herrienganako bere begirunea e.a. aipatu zizkidan. Oso tonu oneko elkarrizketa izan zen, begietara so eginez, normaltasunez egoera oso anormalean.
|
|
|
|
bere
ama hizkuntza eta bere gurasoenak
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, pentsamendu horrek aurrerantzean ere lehen mailakoa izaten jarraitu badu, eta ezta ere alemaniarrek gaurdaino funtsean hizkuntza komunitate beraren kide direla sentitu badute. Horrela, bada, alemaniarra da Europako herri bakarra, zeinek bere burua —herri bezala—
|
bere
ama hizkuntzaren arabera izendatu duen [Ikus L. Weisgerber, 1949: Der Sinn des Wortes deutsch]. b/ Horrenbestez, kasik saihestezina zen —pentsamendu alemaniarrean— herriaren kontzeptu orokorragoa, behin eta berriz, hizkuntza komunitatetik ahalik eta gertuen bilatzea.
|
|
|
Gure aldetik, eta gaurko hitzak erabiliz, honela deskriba dezakegu hori guztia: herri batek, gizadiaren baitan,
|
bere
ama hizkuntzaren indar eragileari esker eskuratzen du izaera propioa; herri bakoitzak, ezinbesteko kide bezala, herrien ugaritasunean aurkitzen du oinarria eta balioa, hain zuzen, bere hizkuntza esparru osoaren indar espiritualetatik abiatuz eta, horrela, gizadiaren helburu komuna lortzearen aldeko ekarpen propioa eginez. c/ Pentsamendu linguistikoaren haritik hemen azaldutakoak, egiaz, giza bizi... Kontua da, bada, balio orokorreko lege bat izan dela egiaztatua, zeinen arabera gizadia —printzipio espiritualaren arabera— kasik natur legeen indarrez banatzen den hizkuntza komunitateetan.
|
|
|
Antza, axola zitzaion haurrek beraien amaren irudi ideala, perfektua, arraildurarik gabea izan zezaten, niri absurdoa iruditzen bazitzaidan ere halako xede edo pretentsioa. Une txar batean harrapatzen bazuen nire zuzenketak, gaztelaniara lerratu eta purrustadaka hasten zitzaidan, aurrerantzean haurrekin espainolez hitz egingo zuela, gogaituta zegoela perpaus bakoitzean hutsak egiteaz,
|
bere
ama hizkuntza, finean, ez zela euskara. Haurrek isilik begiratzen ziguten, bereziki gure alaba nagusiak, txikia zorionez gazteegia baitzen gertatzen zena eta bere esanahia ondo ulertzeko.
|
|
2011
|
|
|
–Kutur eskubideak giza eskubideen baitako dira, haien parte, unibertsalak, bereiziezinak eta elkarrekiko osagarriak. [?] Horrela, pertsona orok bere obrak nahi dituen hizkuntzan adierazi eta sortu behar ditu, eta bereziki
|
bere
ama hizkuntzan?. Declaración universal de la UNESCO sobre la diversidad cultural, (Azkeneko eguneratzea:
|
|
|
Galde genezake zer gertatu izango zitzaion ingeles literaturari, esate baterako, Spenser, Shakespeare, Donne eta Milton bezalako idazleek ingelesa baztertu eta latinez edo grekoz idatzi izan balute, zergatik eta hizkuntza klasiko horiek beren garaietako hizkuntza kosmopolitak zirelako. Milton bezalako batek latinez eta grekoz errazago idatz bazezakeen ere,
|
bere
ama hizkuntzan idatzi zituen obra nagusiak, nazioarteko ospearen peskizan jokatu gabe.
|
|
|
«Zuzena al da gizon batek
|
bere
ama hizkuntza baztertzea beste norbaitena hartzeko. Traizio ikaragarria dirudi eta errudun sentimendua sortzen du.
|
|
|
Zergatik izan behar du, galde genezake, afrikar idazle batek, edo edozein idazlek, halako obsesioa
|
bere
ama hizkuntzatik hartzeko beste hizkuntzak aberastearren. Zergatik hartu behar du hori bere misio partikulartzat?
|
|
|
Horrelako programak Lehen Hezkuntzan hasi ziren eskaintzen eta geroago Bigarren Hezkuntzan: ikasleak
|
bere
ama hizkuntza hartu dezake curriculumeko irakasgai baten ordez, edo bestela, era tradizionalean jaso dezake, normalean irakasle natibo batekin.
|
|
|
Euskararen Nazioarteko Eguna ospatuko dut azpeitiarrek abenduaren 3an, Xabierko Frantzisko Deunaren egunean. Frantzisko 1552ko abenduaren 3an hil zen, eta, kondairak dioenez, hil aurreko azken hitzak
|
bere
ama hizkuntzan esa zituen, esuakraz. 1949an Eusko Ikaskuntzak egun hori Euskararen Nazioarteko Egun izendatu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Eta uste dut badakidala zein izan daitekeen modua: alemanera itzuli zenituzke testuak, hau da, beren jatorrizko hizkuntzara, egilearen idazkera ahalik eta hobekien imitatuz; ez litzaizuke zaila izan behar, Kafkaren hebreerak, ezin bestela izan,
|
bere
ama hizkuntzaren arrasto dezente gordetzen dituelako. Eta behin itzulpena eginda, hogeita hamarreko eta berrogeiko hamarraldietako papera eta idatz materialak erabiliz, testu horiek transkribatzea, Kafkaren letra zehatz mehatz imitatuz.
|
|
|
Barèrek euskaldunak ondo ezagutzen zituen. Gerora Espainian gertatuko den bezalaxe, euskaldunen askatasun grina eta berezko errepublikanismoa goratu ondoren, euskarazko komunikazioa bihurtu zuen etsaitasunaren oinarri.4
|
Bere
ama hizkuntza gaskoia zen baina argi eta garbi justifikatu nahi zuen nazio bat eta bakarrak hizkuntza bakar bat behar zuela izan.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, Gandhi erradikala da: behin eta berriro ikusiko diogu
|
bere
ama hizkuntza, gujaratera, hizpidera ekartzen haren erabilera defenditzeko. Era berean, Indiako beste hizkuntza nagusiak, hindia, urdua, tamilera, teluguera... ikasten saiatuko da eta, dakien neurrian, praktikatzen eta beste batzuei erakusten.
|
|
|
Milaka hizkuntza daude munduan. Zergatik mugatu behar zuen
|
bere
ama hizkuntzara. Zer demontrek galarazten zion beste hizkuntza bat erabiltzea?
|
|
2013
|
|
|
Esker ona beraiek ereduan sartu dituztelako, baina, bereziki, gurasoak euskara ikasten ahalegindu direlako eta euskara ikasi dutelako heldu izatean; eta orain etxeko hizkuntza euskara delako. Batek esan zuen bezala,
|
bere
ama hizkuntza gaztelania izan da; heldutakoan ikasi du euskara, baina orain bere seme alaben ama hizkuntza euskara da. Hori da mezua, norberarengan dago hurrengoen ama hizkuntza euskara izatea.
|
|
2014
|
|
|
Deigarria da Iruñeko lekukoen% batek
|
bere
ama hizkuntza bi hizkuntzez osatzen dela azpimarratzea. Ondarroan, ordea, hori ez da gertatu, aukera bakarra erabili dute.
|
|
|
Haur gehienek
|
bere
ama hizkuntza ulertu eta hitz egiten dute lau urte bete aurretik etxeko lanik gabe, eta esfortzu handirik gabe.
|
|
2015
|
|
|
Garbi dago, esaten diguna da amarengandik ez zuela edoski ez bata, ez bestea.
|
Bere
ama hizkuntza euskara zen. Zergatik iruditu behar zaigu arraroa?
|
|
|
Bigarren argudioa Azpilkuetaren beraren testu osoa kopiatzea eta iruzkintzea izango da, testuinguru egokian kokatzeko, eta orduan ikusiko dugu darabilen gaia dela argitzea zergatik hautatu zuen gaztelania liburu hau idazteko, eta ez latina, bidenabar aitortzen digularik ez bata ez bestea ez direla
|
bere
ama hizkuntza.
|
|
|
Bide hori ikertzen hasteak urrun, biziki urrun, eraman gaitzake, eta hau ez da lekua. Konforma gaitezen esateaz
|
bere
ama hizkuntza, hitzaren adiera estriktoan, euskara izan zela, ez gaztelania. Eta hori ez da batere arraroa XVI. mendeko barasoaindar baten baitan.
|
|
|
Ikusi dugu zelan: a) umeak
|
bere
ama hizkuntzan hizkuntza kontzientzia erdietsi eta alfabetatze maila egokia irits dezan, eta b) helduak bigarren hizkuntza batean berezko erabilera lor dezan, baldintza bi direla beharrezko: umeak, batetik, hizkuntzaren gehienezko erabilera baliatu behar du, eta helduak, bestetik, gehienezko motibazioa.
|
|
|
Horren ondoren, galdera zeharo egoki bat egiten du Ramallok: " Zelan azaldu pertsona batek
|
bere
ama hizkuntza bazterrean uztea erabaki duela, hizkuntza hori denean komunitatean prestigio gehien duena?". Berak galdera horri erantzun bat baino ez dio ematen.
|
|
2016
|
|
|
449 Estatu Batuetako SIL International (behinolako Summer Institut of Linguistics) etxeak bere eragina izanik du munduko hizkuntzen eta hiztun herrien azterketan eta babes lanean. 1934an sortu zenean xede helburu xumeagoak bazituen ere, eta proselitismozko asmo jakina bere berea izan badu ere hasieratik, egia da Bibliaren noranahiko itzulpen ugariez gainera lan handia egin duela SILek mundu zabaleko hainbat hizkuntza txikitako hiztunak nor
|
bere
ama hizkuntzan alfabetatzen, beren kultura ondare jatorraz jabetuarazten eta lekuan lekuko hizkuntzen deskribapena gizarte ingurumenezko markoan txertatzen. Hortik aurrera ere jo du azken urteetan, analisi teorikoaren alorrean.
|
|
|
Mutilak libra bat gastatu zuen Parisen arabazozoarentzako kaiola txiki bat erosten, eta nola ez baitzuen beste zeregin hoberik aurkitu bere ugazabak han igaro zituen bost hilabeteotan,
|
bere
ama hizkuntzan irakatsi zizkion hiru hitz sinple horiek (eta ez gehiago), zeinen zordun handia nintzela aitortu bainuen.
|
|
|
Cervantes euskararen alde irudikatu dutenek ere badute argudiorik, ordea. Bigarren liburuko 16 atala da horren froga, bertan nork
|
bere
ama hizkuntzan idaztearen alde egiten baitu Kixotek bere hitzaldietariko batean: «Homero handiak ez zuen latinez izkiriatu, grekoa zelako; ez eta Virgiliok grezieraz ere, latindarra zelako.
|
|
|
Hezitzaile ona.
|
Bere
ama hizkuntza sakon ezagutzen zuen. Eta, guztien gain, bere santutasunaz nabarmendu zen.
|
|
|
Bestela esanda: haurtxoa
|
bere
ama hizkuntzan negar egiten du. Azterketa hau hiru eta bost egun bitarteko haur txikienekin egin zen.
|
|
|
Euskararen Nazioarteko Eguna abenduaren 3an da, Frantzisko Xabierrekoaren egunean. Frantzisko 1552ko abenduaren 3an hil baitzen eta, kondairak dioenez, hil aurreko azken hitzak
|
bere
ama hizkuntzan erran zituen, euskaraz... 1949an Eusko Ikaskuntzak finkatu zuen egun hori euskararen nazioarteko egun bezala.
|
|
|
Egiari zor, euskara ikastea oso garrantzitsua eta bozkario izan da niretzat. Aitarekin
|
bere
ama hizkuntzan hitz egin ahal izatea ekarri zidan, berak nirekin modu naturalago eta afektiboagoan hitz egin ahal izatea. Oso esperientzia ederra izan zen euskara elkarrekin partekatzea eta gehiago eta hobeto murgildu ahal izatea hemengo nire familiarekin, euskal kultura barnetik bizi ahal izatea, hori ere nire parte baita.
|
|
2017
|
|
|
Finlandian esaterako, planteamendu malgua dute: edozein lekutatik etorkinak datozenean, ikasle berriari galdetzen diote zein den
|
bere
ama hizkuntza, eta hiruzpalau haur baldin badituzte hizkuntza hori dutenak, hizkuntza horretako maisu maistra bidaliko dute eskolara. Ama hizkuntzan eta bertako hizkuntzan gaitasun maila ona lortzea eta batetik bestera gertatzen diren trantsizioak baloratzea dute abiapuntu".
|
|
|
Haren garaian independentismoa ez zegoen oraindik behar bezala mamitua, beraz autonomiaren aldeko proto abertzaletzat har dezakegu. Harrigarria bada ere, O’Connellek ez zion
|
bere
ama hizkuntzari etorkizunik ikusten, eta nolabait esateko, heriotza lasaia iragartzen zion. Hargatik, gerora indartu ziren independentziaren eta irlanderaren biziberritzearen aldeko askok traidoretzat hartu zuten.
|
|
|
Gaurko euskaldunaren nondik norakoa marrazteko, ibilbide nazional hau hartu behar genuke kontuan: euskaldun zaharra edo erdaldun berria,
|
bere
ama hizkuntzaren balio sozialik eza medio, elebidun bihurtu ondoren, nazio hizkuntza minorizatzailearen altzoan eroriko da hizkuntza honen onura soziokulturalak bereganatzeko. Hobeki esan, erdal hizkuntza nazional hegemonikoak bere etxean sarraraziko du euskalduna bere naziokideen kide izan dadin.
|
|
|
Hizkuntzak osasun arloan eta bereziki harreman terapeutikoan duen egitekoari buruz asko idatzi izan da, batez ere hizkuntzan oinarrituta eman daitezkeen txarto ulertuek osasunean izan dezaketen eragina dela-eta. Osagileek eta gaixoek jargoi ezberdina erabiltze hutsagatik arazoak sor daitezkeela deskribatu izan da (1), beraz, gaixoa
|
bere
ama hizkuntzan artatzen ez denean, txarto ulertuak nabarmenki areagotu daitezkeela pentsa genezake (2). Osasun mentalaren alorrean bereziki garrantzitsua da hizkuntza.
|
|
|
Gaixoa bere lehen hizkuntzan artatzeak gertutasun hori areagotu lezake, eta, ondorioz, atxikidura maila. Hori Ozamiz ek argitaratutakoarekin bat dator (26), alegia, gaixo psikiatriko baten tratamenduarekiko atxikimendua esanguratsuki hobetu zela gaixoa
|
bere
ama hizkuntzan artatzen hasitakoan. Orobat bat dator Gilmer eta besteen gomendioarekin, hots, gaixo elebidunak profesional elebidunek artatzeko eskaintza egitea tratamenduarekiko atxikidura hobetzeko.
|
|
|
irakaskuntzatik erabileraraino, desabantaila nabaria da galegoa hitz egitea. Egun, oraindik, haurrek ez daukate eskubiderik hezkuntza
|
bere
ama hizkuntzan jasotzeko, eta gizarte pertzepzioaren eta eskubideen inguruko atzerakadak ikaragarriak dira.
|
|
|
Bigarren mintzairaren ezagutza maila hauek ez dute zalantzan jartzen
|
bertako
ama hizkuntzarekiko atxikimendua eta balorazioa, bere bizitza alegia. Elebitasun mota hauek aberasgarriak dira. riERAZ.
|
|
|
Kultur zirkuitua (B) bigarren hizkuntza batek betetzen duenean hiztuna
|
bere
ama hizkuntzarekiko konfiantza galtzen hasten da: ez dio balio idazteko eta irakurtzeko, ez eta toki ofizialetan ere, etxerako bakarrik...; beraz, gutxiago da eta hobe lehenbailehen uztea.
|
|
2018
|
|
|
Eta horrek ez du prozesua oztopatzen. Ez, umeak jada ikasi duelako
|
bere
ama hizkuntzan gutxiengo diskurtsoa garatzen. Hitz egiteko arazo asko dituzten 2 urteko umeak izaten ditut kontsultan, gaztelera dute ama hizkuntza, baina egun euskaraz hitz egiten dugu eta ez dute inolako arazorik izan.
|
|
|
Ba al zenekien Euskararen Eguna guztiz lotuta dagoela Xabierko Frantzisko deunarekin? 1552ko abenduaren 3an hil zen Frantzisko, eta kondairak dioenez, hil aurreko azken hitzak
|
bere
ama hizkuntzan izan ziren, hots, euskaraz.
|
|
|
Frantsesez jarraitu du Pharosek, hala ere.
|
Bere
ama hizkuntzaren premia du hura behar bezala kontatzeko.
|
|
|
Imajinatzen ahal dugu Felicite de Lamennaisen ezinegona Xahok Paroles d’un croyant (1834) liburuari emaniko erantzuna irakurri bazuen. Eta urrikaltzen naiz Brian Juden ekin eta Marc Eigeldinger ekin, biek pazientzia miresgarri batekin Xahoren obra aztertu baitute, ulertu gabe
|
bere
ama hizkuntzaz ari zela. Agostik frogatu nahi zuen euskara gizateria osoaren (edo, behintzat, gehienaren) hizkuntza izan zela Lehen Aroan.
|
|
2019
|
|
|
Aurten, kultur aniztasuna eta hizkuntza direnez oinarria, artista bakoitzak
|
bere
ama hizkuntzan abestea bultzatu dute, Txapel Reggae jaialdia herrialde desberdinetako tradizio, ohitura eta kulturen topagune bilakatzeko. Hori dela eta, Galiziatik, Herrialde Katalanetatik, Costa Ricatik, eta, nola ez, Jamaikatik etorritako artistak batuko dira bihar Armintzako portuko agertoki nagusian.
|
|
|
Gaudinen Apezaren zelibatoaren eragozpenei buruzko oharrak Pazos Kandik itzulitako lana 1816an Meltxoraren tertulian aztertu zen. Vicente Pasos Silva, indio aymara, apeza zen eta
|
bere
ama hizkuntzara Argentina independentzia aitorpena itzuli zuen. Londresen Manuel Sarraterekin egon eta bere lana elkarrekin argitaratu zuten.
|
|
|
Haren ondoren Bragadino kondea etorri zen, zeina ez baitzen benetan kondea, Famagustako txalupari baten morroia baizik. Hurrena Vitus Renatus, zeinak itxurak egiten baitzituen
|
bere
ama hizkuntza, bohemiera, ahaztu egin zuela ez erabiltzearen poderioz, eta latina bakarrik zekiela ondo, zergatik eta bizitza osoan jakintsuak izan zituelako konpainia bakarra. Halako sei izan genituen gazteluan, eta bi urkamendian hil ziren, iruzurra leporatuta.
|
|
|
Baina ez da hau halako bihurgune okertuetatik zehar nabigatzeko ordua, zeren Guilherme da Longa Espada esaten ari baita, gorde zukeen begirunezko menpekotasuneko jokabidearen aurka doazen gorputz jarrera eta imintzioekin, ezen, Portugaleko erregeak Jesukristo Gure Jaunaren laguntza hain eraginkor eta hain erraz baliatu dezakeelarik, Ouriqueko bataila izan omen zen pasadizo arriskutsuan, esaterako, ikusi zen bezala, gaizki iruditu behar zitzaiola Jainkoari berari gurutzatuek, han beste norabaiteko bidean egonda, enpresa berri hartan Bera ordezka zezaketela pentsatzea, eta horrexegatik aholku bat eman nahi zien, hartu nahi baldin bazuten edo, joan zitezela portugaldarrak bakarrik gatazkara, garaipena segurua baitzen eta Jainkoak eskertu egingo baitzuen Bere boterea erakusteko ematen zitzaion aukera hau, eta aukera hau ez ezik, zenbat aldiz eskatu eta beste hainbestetan. Guilherme Vitulo
|
bere
ama hizkuntzan mintzatu zenez, portugaldarrek ulertzen zutelako plantan entzun zioten, predikuak iraun zuen denbora guztian, honelakoetan gertatu ohi denez, burutik ez zitzaielarik pasatu ere egin erabakia beren interes eta komenientzien aurka zihoala, zeina, hala ere, ondorengo minutu zorigaiztokoan jakin baitzen, litekeen zehaztasun guztiarekin, da Longa Espadarekin zetorren fraide interpreteak...
|
|
|
5 Zure ustez, pertsona hori motibatuago izanen da
|
bere
ama hizkuntzan hitz egiten badiozu. Nola?
|
|
|
Hogei urte geroago, Arrietaren apaletan urriagoa da, halabeharrez, euskarazko materialen aukera. Hadrianori buruzko hainbat liburu ere sartu du Cortà ¡ zarrek gaztelaniaz(
|
bere
ama hizkuntzan) zein fran  tsesez; Arrietak ere bai, baina bakar bat ere ez euskarazkorik. Biek sartu dituzte Mémoires baino lehenagoko Yourcenarren lan hoberenak ere âAlexis ou le traité du vain combat eta Nouvelles orientales kasuâ, lagungarri izango dituztelakoan Yourcenarren estiloarekin ohitzeko.
|
|
|
Liskarrean dauden bi lurraldetako bi hizkuntzak ezagutu behar ditu espioi batek. Ahal dituen ondoen,
|
bere
ama hizkuntza zein den nabarmendu gabe. Pelikuletan eta espiatzen den lurraldeko hizkuntza trakets jakiteagatik izaten dira eroriko asko:
|
|
|
Pasieran dabil, arretatsu, ospitaleko korridoreetan, hitz ulertezinak esanez marmarrean. Duela mende erdi libratu zen, transplante operazio beldurgarri baten bidez,
|
bere
ama hizkuntzaz, eta subirano gisa kokatu zen paradoxa kartesiar frantsesean. Alabaina, orain berriz hitz zaharrak esaten zituen ahopetik!
|
|
|
"
|
Bere
ama hizkuntzaz gainera, garai batean ikasleek hiz  kuntza bakar bat ikasten zuten, latina: ez, ordea, hildako hizkuntza bat, baizik stimulus artistiko paregabeko literatura batek guztiz filtratutakoa.
|
|
|
Umeek
|
bere
ama hizkuntza nola barneratzen duten kontuan hartzen baldin baduzu, konturatuko zara ibilbide bera dela marraztuta izanen duzuna; guk, behintzat, hori izan da Andoni Barreñaren ikerketan ikusi duguna.
|
|
2020
|
|
|
Ez dugu dudarik egiten gaztelania berarentzat zer den:
|
bere
ama hizkuntza izateaz gainera, 78ko Konstituzioak dioen bezala, gaztelania Espainiako estatuaren hizkuntza ofiziala eta espainiar guztiek nahitaez ikasi behar dutena eta erabiltzeko eskubidea dutena dela, baina euskara?
|
|
|
Ikasketak amaitutakoan Maia aeronautika enpresa baten salmenten alorrean lanean hasi zen. Planetako zoko guztietako bezeroekin negoziatzen eta ixten zituen kontratuak,
|
bere
ama hizkuntza ez ziren hizkuntza ezberdinetan. Tania, bere partez, inkesta eta iritzi azterketak egiten zituen enpresa batek kontratatu zuen, bere bezeroen artean hedabide eta erakunde garrantzitsuak zeuzkana, baita gobernua bera ere.
|
|
|
horrexek kitzikatzen zuen. Euren gustuko taldeak etengabe aipatzeak benetakotasuna ziurtatuko diela uste duten musikari askok ez bezala, bakanak ziren Rafak aipatzen zituenak —Velvet Underground, asko jota— Rocka zuen
|
bere
ama hizkuntza, baina ez bakarra: kantu liriko espainiarra edo frantsesa, horren lekuko.
|
|
|
Mikel San Josek, kikildu barik, halako kontu garrantzitsuak
|
bere
ama hizkuntzan errazago ateratzen zaizkiola idatzi die, baita batua.eus itzultzaile neuronala gomendatu ere.
|
|
|
Nolanahi, beti izan da gaitasun hori, Echemendik
|
bere
ama hizkuntzan idazkien arabera, xii eta xiii mende hasieretan gaitasun hori zutenei Bizinahi esaten zitzaien. Eta ekintzari susperraldi.
|
|
|
Corcela caballo baten truke utzita, tailerkideak, ile eta begi urdineko gizon zimelak, euskalduna zela jakinarazi zuen. Baita Leteren poesiaren maitale, esan zuen niri begira, nahiz eta zailtasun handia izan
|
bere
ama hizkuntzan irakurtzeko.
|
|
|
Ikerlan honekin, bestalde, euskarazko ebaluazio tresnak garatzeko beharrari erantzun nahi zaio hein batean. Izan ere, Euskal Herriko populazioaren kopuru esanguratsu batek bere egunerokotasunean euskara erabiltzen du edo/ eta
|
bere
ama hizkuntzatzat jotzen du; are gehiago, euskararen erabilerari dagokionez, azken inkestek goranzko joeraren berri ematen dute. Hala, lurralde honen ezaugarri soziolinguistikoek euskarara egokitutako eta baliozkotutako ebaluazio tresnen beharra agerian jartzen dute, eta, hartara, EADG galde sorta euskal hizkuntza eta kulturara egokitu nahi da.
|
|
|
Gainera, jatetxe batera joaten garen bakoitzean
|
bere
ama hizkuntzan hitz egiten du zerbitzariarekin.
|
|
2021
|
|
|
Alienor handitu zen gorte letradun horretan.
|
Bere
ama hizkuntza okzitaniera zen eta latina haurtzaroan ikasi zuen. Bere aitaren gortean, trobadoreen kontakizunak eta kantuak entzuten zituen.
|
|
|
Eman lekua
|
bere
ama hizkuntzari ere. [Gaztelania] geure ama hizkuntza baita!
|
|
|
Arestian aipatu bezala, analfabetismoa arazo handia zen lehen sobietar urteetan, eta horri aurre egiteko likbez (likvidatsia bezgramotnosti, hau da," analfabetismoaren suntsitzea") kanpaina gauzatu zuen gobernuak. 1919tik aurrera 8 eta 50 urte arteko lagun analfabeto bakoitzak oinarrizko ikastaro bat egin behar zuen irakurtzen, idazten eta kalkulu egiten ikasteko, errusieraz edo
|
bere
ama hizkuntzan. Erronka honetan hainbat oztopo gainditu behar izan ziren, hala
|
|
|
inorodtsy herritarren kategorian sartzen zirenek beren bizimodu tradizionala izatea eta beren buruak gobernatzea neurri batean onartzen zen (Slocum, 1998). tako eskola batzuetan umeek beren ama hizkuntzan ikasten zuten lehen urteetan, eredu honek, bere bultzatzaileen ustez, herritar ez errusiarrei errusiar kulturara pasatzea erraztuko zielako. Proiektuaren sustatzailea, Nikolai Ilminski, Volga ibaiaren eremuan bizi diren tatariarrentzat ikastetxeak sortzeagatik da, batez ere, ezaguna, eta sistema honek errusiartzea helburu izan arren, jendea
|
bere
ama hizkuntzan alfabetatzeko lagungarria zen. Ekimen hauek hasieran ez zuten autoritateen babes handirik; hala ere, herritarren zati handi bat analfabetoa izatea eta estatuko hizkuntza ez menderatzea mehatxutzat ikusita, XIX. mendeko 60 hamarkadatik (eta batez ere 1905eko iraultzatik) aurrera gobernuak biztanle ez errusiarren hezkuntzaz arduratzen hasi ziren.
|