|
2023
|
|
|
Langileak 15 egun lehenago komunikatu behar dio enpresari eskubide hori egikarituko duela, hala denean, hitzarmen kolektiboetan ezarritako baldintzetan. Eskubide hori egikaritzen duten bi gurasoek enpresa
|
berarentzat
lan egiten dutenean, enpresako zuzendaritzak eskubide hori aldi berean egikaritzea mugatu ahal izango du oinarritutakoak eta objektiboak diren arrazoiengatik, hori guztiori idatziz behar bezala arrazoituz.
|
|
|
Langileak gutxienez 15 egun lehenago komunikatu behar dio enpresari eskubide hori egikarituko duela, hala denean, hitzarmen kolektiboetan ezarritako baldintzetan. Eskubide hori egikaritzen duten bi adoptatzaileek, zaintzaileek edo harrera hartzaileek enpresa
|
berarentzat
lan egiten dutenean, enpresako zuzendaritzak lan kontratua 10 aste horietan aldi berean etenda egotea mugatu ahal izango du oinarritutakoak eta objektiboak diren arrazoiengatik, hori guztiori idatziz behar bezala arrazoituz.
|
|
|
Trebetasunik ezaren kontzeptuak bere baitan hartzen du, doktrina zientifikoarekin eta jurisprudentziarekin bat etorriz, eta kontzeptu horrek hizkuntza arruntean duen esangurari jarraituz, langileak duen lanbide gaitasun edo ahalmenik eza, dela prestakuntzarik ez izateagatik edo bere jakitateak ez eguneratzeagatik, dela
|
bere
lan arintasun, pertzepzio, abilezia, kontzentratzeko gaitasuna eta abar gutxitu edo desagertzeagatik [1990eko maiatzaren 2ko (1990/ 4586 EDJ) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
O E dukia: ...iren hutsuneetan lehentasunez berriro sartzeko eskubidea; langileak beste enpresa batzuetan berriro laneratzea, langileak berriro laneratzeko enpresa baimenduen bidez; lanbide prestakuntzako nahiz birziklatzeko ekintzak, langile horien enplegagarritasuna hobetzeko; beregaineko enplegua sustatzea, autonomo gisa edo ekonomia sozialeko enpresetan, betiere horrek ez badakar ukitutako langileek enpresa
|
berari
lan zerbitzuak ematen jarraitzea obren edo zerbitzuen kontraten edo antzeko kontratu moten bidez, helburu izanik, lege maula gauzatuz, lan kontratuaren betebeharrak ez gauzatzea; mugigarritasun geografikoak eratorritako gastuak konpentsatzeko neurriak; edo enplegu berri baten ondorioz sortzen diren alokairu diferentziak konpentsatzeko neurriak.
|
|
|
Lanaldi irregularrean lan egiten duen Pilar Garca langileak hitzarmen kolektiboaren arabera 2023 osoan egin beharreko ordu guztiak baino 150 gehiago egin ditu dagoeneko. Hala ere, Bizkaiko Foru Aldunditik jaso duen eskaintza baten ondorioz, laster suntsiaraziko du
|
bere
lan kontratua.
|
|
|
Mikelek 30 eguneko oporrak izan behar zituen abuztuan, baina opor egun horiek aipatu egoerarekin bat egin zuten. Medikuaren alta izan baino egun batzuk lehenago enpresako giza baliabideetako bulegora joan zen
|
bere
lan egoeraren berri izateko asmoarekin. Esan zioten medikuaren alta lortu eta biharamunean hasi behar zela lanean.
|
|
|
Lehia desleiala izan dadin beharrezkoa da jarduera sektore
|
bereko
lanak izatea [ikusi 1990eko urriaren 22ko (1990/ 9597 EDJ) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
(d) Langilea
|
bere
lan inguruan modu sistematikoan aztertzea.
|
|
|
(b) Abokatua bulegoko bazkide egiten bada,
|
bere
lan kontratua ez da zuzenean azkenduko. Bada, lan kontratu hori bi urtez etenda egongo da; behin epe hori igarota, ordea, behin betiko azkenduko da.
|
|
|
Hala ere, zenbaitetan, beste enpresaburu batzuen kontratari edo azpikontratari gisa ere aritzen da. Oraintsu, enpresaburu nagusi baten kontratari gisa diharduen kasu batean,
|
beraren
lan aholkulariei galdetu die langileak ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuen bidez kontrata ditzakeen, hain zuzen ere, kontratari gisa eman behar dituen zerbitzuak langile horiekin emateko, kontuan hartuz plantillan dituen langile guztiak beste obra batzuetan dabiltzala. Arrazoitu lan aholkulariek eman dezaketen erantzuna.
|
|
|
Zuzendaritza ahalmenari estu loturik, kontrol ahalmenaren bidez" enpresaburuak zaintzaeta kontrol neurririk ustez egokienak hartu ahal izango ditu, langileak
|
bere
lan betebehar eta eginkizunak betetzen dituela egiaztatzeko" (LELTBren 20.3 artikulua).
|
|
|
© Enpresaburuek, LELTBren 20.3 artikuluak eratxikitako kontrol eginkizunak gauzatzean, kameraedo bideokamera sistemen bidez lortutako irudiak tratatu ahal izango dituzte egiaztatzeko langileak
|
bere
laneko betebehar eta eginbeharrak betetzen dituela. Alabaina, horretarako, enpresaburuek, aldez aurretik, esanbidez, argiro eta labur, langileak eta, hala denean, horien ordezkariak informatu dituzte.
|
|
|
G (4) Telelan araubidean bere etxetik lan egiten duen itzultzaile bat. Hori dela eta,
|
bere
lanak ordenagailu bidez bidaltzen dizkio Arin arin enpresari.
|
|
|
LELTBren 10.3 artikuluaren arabera, idatziz itundutakoari jarraituz, langilea
|
bere
lana egiteko, laguntzaile edo sorosle batekin elkartu bada, haren enpresaburua laguntzaile edo soroslearen enpresaburu ere izango da.
|
|
|
Enpresak aldi jakin batez goi zuzendariari lanbide espezializazioa eman dionean, kontratuan itun daiteke enpresaburuak kalte galeren ondoriozko kalte ordaina jasotzeko eskubidea izango duela, baldin eta langileak
|
bere
lana bertan behar utzi badu ezarritako epe muga iritsi baino lehen.
|
|
|
© Enpresaburuek geolokalizazio sistemen bidez lortutako datuak tratatu ahal izango dituzte egiaztatzeko langileak
|
bere
laneko betebehar eta eginbeharrak betetzen dituela, LELTBren 20.3 artikuluak ezarritakoarekin bat etorriz. Edozein kasutan, enpresaburuek neurri horren inguruan informatu behar dituzte, aldez aurretik, eta esanbidez, argiro eta labur, langileak eta, hala denean, horien ordezkariak.
|
|
|
Halatan, probaldiak ahalbidetzen du langilearen gaitasuna eta, orokorrean, langilea enpresara moldatu den ala ez egiaztatzea. Eta, alderantziz, langileak ere egiaztatu ahal izango du, zerbitzuak ematen dituen enpresan betetzen diren ala ez hasieran
|
bere
lan jarduerari begira zituen igurikimenak (jakina, igurikimen pertsonalak dira horiek, batik bat, lan giroari dagokionez).
|
|
|
Modu pertsonalean eta zuzenean: autonomoak bere jarduera modu pertsonalean gauzatu behar du, hau da,
|
bere
lan eta esfortzuarekin parte hartuz. Beraz, autonomoa ezin izango da ordeztu, hori gertatzen baldin bada ordeztutakoak autonomo izaera galduko duelako.
|
|
|
Ideia hori argiro antzematen da Lanaren Foru osoan zehar. Bada, II. Adierazpenean, estatuak konpromisoa hartu zuen langilea, bere bizimodua eta
|
bere
lana defendatuko zituen ekintza iraunkor eta eragingarria gauzatzeko. Horretarako lanaldiaren iraupena behar adina murriztu zuen, gehiegizkoa ez izateko, edo urteko opor ordainduak aitortu zituen.
|
|
|
Orobat, LELTBren 10.3 artikuluan intuitu personae ezaugarria malgutzen duen egoera bat jaso da," langile laguntzailearen" erakundea dela eta, ahalbidetzen denean langileak
|
bere
lanera laguntzaile bat elkartzea. Halako kasuetan erregela orokorrari eusten zaio, hau da, langilea ordeztezina da; hurrean ere, elkartze horrek enpresaburuaren baimena behar du.
|
|
|
O NC exum: mekanismo autopignoratzaile gisa jarduten zuen; izan ere, horren bidez pertsona batek betebeharra hartzen zuen
|
bere
lanarekin diruzko zorra bermatzeko.
|
|
|
Hedatutako ordezkaritzaz hitz egin ohi da, enpresa kontratari eta azpikontratarietako langileei, lege ordezkaririk ez dutenean, eskubidea aitortzen zaielako, enpresa nagusiko langileen ordezkariei galderak egiteko, lan jarduera betetzeko baldintzen inguruan, lantoki
|
berean
lan egin baina ordezkaritzarik ez duten bitartean. Alabaina, argi utzi behar da eskubide horretara ez direla biltzen langileek euren enpresei begira egin ditzaketen erreklamazioak (LELTBren 42.7 artikulua).
|
|
|
Mauraren lege proiektuek
|
bere
lana bete zuten eta hurrengo urteetako legerian eragin handia izan zuten. 1923 urtean Jose Antonio Primo de Riverak estatu kolpea eman zuen, demokrazia bertan behera utzita; hortaz, diktaduraren mende eman ziren toki autonomiaren inguruko lehenengo benetako pausuak.
|