|
2000
|
|
|
a
|
behar
zuten hitzen zerrenda. 82an atera zen lege horrekin Pedro Miguel Etxenikeri behin baino gehiagotan entzun diot euskara batua ofizial egin zen; gero hori bat etorri zen eskolan euskarazko hiztunak lortzeko egin zen ahaleginarekin, ereduena eta abar.
|
|
|
Eta jaun Marcelen hitz batzuk oroitu nituen: " Jainkoa beti ere gorago dago ena da, eta harekin
|
behar
dugu hitz egin eta mintza". Zeren eta, jauregiko kantoi batean kapera egiten hasi berriak zirelako edo, anitzetan mintzatzen baikinen aldi hartan orazinoaren inportantziaz.
|
|
2001
|
|
|
Horixe baita, nik uste, gure kasua. Coseriuk" nomenklatura" deritzana aurren dugula eta egunoroko hiztegia (funtsezkoa, arruntena, usuena, premiazkoena) gero eta atzerago, galtzen ari baikara mingain muturrean izan
|
behar
genituzkeen hitz eta esaeren prestasuna, amildegira joan gaitezke. Ezin konponduzko matxurak sortzen eta gehitzen ari gara, gutxieneko kontuan.
|
|
|
ageri zaigu burutik burura eta ez dira zeharo parcus eta infrequens hor ipini Â
|
behar
genituzkeen hitzak. Leturiak ongi ezagutu zuen neskatxa batenganako maitasun berorik ere ez zaio ernatzen.
|
|
|
Euskalgintzak eremu autonomo bihurtu behar du. Aurrerantzean euskalgintzak berak hartu
|
behar
du hitza, diskurtso autonomo propioa landu behar du, berak markatu behar ditu estrategiak, berak hartu behar du iniziatiba gizarte eragileen eta gertakarien aurrean. Hauxe iruditzen zait gaur egungo erronkarik larriena.
|
|
2002
|
|
|
Aitak telefonoan segitzen du. Mantel pergamu kolorean frantses antzinakoak
|
behar
duten hitz eta espresio batzuk daude, letra berde estilizatuz idatziak elkarren segidan. Esertzen naiz eta nire platera apartatzen dut pixka bat.
|
|
2003
|
|
|
Ez dakizu ondo. Zu gehiago errespetatuko zaituzte agian, gizona zarelako edo, baina nik egunero entzun
|
behar
ditudan hitz gordinak... eskuak belarrietarantz mugitu zituen, hitz haiek artean entzun eta barrura sartzen eragotzi nahi balie bezala.
|
|
|
Baina zoko horiek itsas zabalaren ur geldiak dira eta itsas zabal hori gizarte eta hizkuntza erkidegoa da. Erkidego horrek badu bere kultur ingurua eta haurrari, garatzeko
|
behar
dituen hitzak, kontzeptuak, gako sozialak eta funtzionamendurako protokoloak eskaintzen dizkio.
|
|
2004
|
|
|
Nik uste dut denon artean pixka bat lagundu
|
behar
dugula Hitza, eta diru laguntzak behar dituela. Dirurik gabe ezin du aurrera segitu, eta denon artean lagunduko bagenu alde ederra egongo litzateke.
|
|
2005
|
|
|
Osaba Simonek ere asko asko hitz egiten duelako. Eta batzuetan ur apur bat hartu
|
behar
du hitz egiten jarraitzeko. Osaba Simon Iñesen osaba da eta nire osaba ere bai.
|
|
2006
|
|
|
Tartean behin geure artean kontaktuak izaten ditugu, eta helburua eta logika, bat izatea da. Uste dut urte hau aprobetxatu egin
|
behar
dugula hitz egiteko eta bateratze bide horretan. Dena den, ia 8 urte pasatu dira, bakoitzak bere bidea jorratuz.
|
|
|
Beharbada maizago sartu nuke lehenengo oroimen horretan. Asierrekin egin
|
behar
dut hitz, ea zer jaso dudan amarengandik eta zer aitarengandik. Interesgarria.
|
|
|
munduak
|
behar
dituen hitz gozoak
|
|
2007
|
|
|
Aitonaren eskaerari kasu eginez, egunkariari begira jarri zen neska, eta isilik eman zituzten hamar bat minutu aitonak eta biek, neska begiak gurutzegramari itsatsita eta aitona, o? forman biltzen ziren neskaren ezpainetara begira,
|
behar
zuen hitza bertatik noiz aterako zen zain. –Otarre, otarre izan behar da derrigor!?
|
|
|
Zoko horiek itsas zabalarenur geldiak dira eta itsas zabal hori gizarte eta hizkuntza erkidegoa da. Erkidegohorrek badu bere kultur ingurua eta haurrari, garatzeko
|
behar
dituen hitzak, kontzeptuak, gako sozialak eta funtzionamendurako protokoloak eskaintzen dizkio.
|
|
|
" Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen. ...izkuntza errepresiboa —mehatxuan edo gaitzespenean, kalumnian edo bidegabeko epaian agertzen dena— hitz egiteko modu emantzipatzailearen kontrakoa da" 125 Era horretan, bada, gizakiak —eta bereziki hezitzaileak— zaindu egin behar du bere hizketa, alegia, norbaitek bere buruaren eta besteen askapenaren alde egin nahi badu, egiaz," arau emantzipatzaile" batzuk bete
|
behar
ditu hitz egiteko orduan. Gure autoreak, arau horiek direla-eta, zera eskatzen dio adibidez hizketa egokiari:
|
|
2008
|
|
|
Gai bat
|
behar
duzunean hitz edo esaldi batekin etortzen da, eta bestela egunkariek emandakotik abiatzen gara sarri, garela idazle, ama, edo adiskide. Izan ere, hitz egitearen edota idaztearen egiteko bakarra ez baita informazioa ematea; izan ere, hitz egitean besteekin egon eta beste batzuk amultsuki goza gaitzaten nahi izaten baitugu.
|
|
|
Haiek hola
|
behar
dute hitz egin, hola egiten dituzte harremanak beste gazteekin.
|
|
|
Baina berehala pentsatu dut: idazle batek egunsentiko giro lasaia
|
behar
du hitz korapiloak askatzeko.
|
|
|
Ahozkoaren zuzenketak lan sintagmatikoa eskatzen du, hots, ardatz sintagmatikoan egiten dira zuzentzea eta errepasoa; idatzizko hizkuntzaren zuzentzea, ostera, lan paradigmatikoa da. Idazleak nahi duen denbora guztia izaten du bere mezua antolatu,
|
behar
dituen hitzak aukeratu eta egiturak zuzentzeko, eta, oro har, bere idatzia ondu eta lantzeko, harik eta komunikatu beharreko mezua emateko era egokia aurki tu arte. Besterik eta bestelakorik gertatzen zaio ahozko hizkuntzaren erabiltzaileari.
|
|
|
Latinezko grandis> euskarazko handi rekin erkatu nahi badu,* grandi aitzinfor ma batetik abiatu
|
behar
du hitz bakoitza azaltzerakoan, proposatuz gainera euskarak bere aurrehistorian hasierako kontsonante multzo guztiak sinplifikatu egin dituela. Hau da, handi ren aitzin forma* gr > batez hasten da, eta ez* pr, >* br, >* dr, > tr, > kr, > r, > str, > edo beste multzo batez, aldamenean lat. grandis> dugulako da, hain zuzen ere.
|
|
|
Hau da, handi ren aitzin forma* gr > batez hasten da, eta ez* pr, >* br, >* dr, > tr, > kr, > r, > str, > edo beste multzo batez, aldamenean lat. grandis> dugulako da, hain zuzen ere. Ernout Meilleten hiztegian irakurtzen dugu lat. grandis> hitzaren etimologia iluna dela, eta behar bada malgutasun apur batekin epaitu
|
behar
genituzke hitz ilunak argi tzeko egiten diren saioak, horren zoroak izan arren. Baina Vennemannek aspalditik indoeuroperaren bitartez ondo baino hobeto azalduta dauden germaniar edo greziar hitzak ere azaldu nahi izan ditu euskararen medioz.
|
|
|
Herriak ikasi egin
|
behar
ditu hitz horiek: lehendik ezer erabiltzen ez bazuen hori esateko, ikas dezala aurrerantzean nola esan; eta, ordurarte beste era batera esan bazuen, ahaztu dezala hura eta arau egokien arabera moldaturiko berria ikas dezala.
|
|
|
Hiztegi Batuan eginiko aukerez izan ditzakezuen zalantza eta oharak eztabaida garairako utziaz, aitzindari edo aitorle izatearen auzira itzuli nahi dut amaitu aurretik. Tradizioko hitz altxorrari eskaini diodan atalaren amaieran eginiko galdera bera egin
|
behar
baitugu hitz berrien eta terminologiaren alorrean ere. Eta hemendik aurrera, XXI. mendearen atarian, zer?
|
|
|
Ez dugu uste inork zalantza egingo lukeenik Hiztegi Batuaren 2 itzulia amaitzeak berebiziko garrantzia duela esaten badugu. Euskaltzaindiak berak esan du Hiztegi Batu osoak, eguneroko bizitzan
|
behar
ditugun hitzak bilduko dituela?. Ez da asmo makala, ez horixe.
|
|
|
Hortaz, tradizioan zer dugun galdera ahaztu gabe ere, eguneroko bizitzan zer behar dugun galderari erantzun behar zaio. Euskaldunek eguneroko bizitzan
|
behar
dituzten hitzak detektatu egin behar dira, eta kontuan hartu behar da, gainera, kon tzeptu horiek adierazteko zerbait erabiltzen dutela jadanik euskaldunek. Eta hitz horietako askok ez dute testigantzarik izango idatzizko tradizioan.
|
|
|
Euskaldunok Europako gizartearen parte gara, eta, nagusiki, zerbitzuetan eta industrian lan egiten dugu. Euskarak, euskal ondare lexikalak, gizarte horretan bizitze ko
|
behar
ditugun hitzak eman behar dizkigu. Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari behar dituen hitzak.
|
|
|
Euskarak, euskal ondare lexikalak, gizarte horretan bizitze ko behar ditugun hitzak eman behar dizkigu. Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari
|
behar
dituen hitzak. Horrela eginez doa egunez egun euskal hiztegia, hiztegi hori ofiziala ez bada ere, eta batu izaera zalantzazkoa badu ere.
|
|
|
Hiztegi estandarrak esparru teknikotik jaso
|
behar
dituen hitzen kopurua eta haiek jasotzeko irizpide nagusiak eztabaidatu eta erabakitzea komeni da. Horrekin
|
|
|
Eta zuzen du, atertu gabe zuzentzen zuen. Areago, lehenbiziko poemak idatzi zitue nean, euskal hiztegirik eskura ez zuenez, bere baitan bildu ohi zen, harik eta
|
behar
zuen hitza aurkitu arte (hala aitortu zidan berak behin baino gehia goetan, eta grabaturik egon behar du horren lekukotzak Euskadi Irratiko artxibategian).
|
|
|
Uriartek dioenez: «Hau zen Espainiako kongresuak eman
|
behar
zuen hitzik garrantzitsuena herri Armagileetako nekazarientzat» Kongresuak bitartean egindako lur banaketa onartu zuen, eta Uriarteren esanetan«, liberalek zein errealistek lur arazoa erabili zuten bata bestearen kontra jotzeko, konponbiderik izan gabe» (Uriarte, 1998:
|
|
|
Idatzi
|
behar
duen hitzaren errepresentazio lexikoa baldin badu idatziko du hitza.
|
|
|
Gordailu grafemikoan, beraz, idatzi
|
behar
ditugun hitzen forma grafikoak gordetzen ditugu. Oroimenaren gordailua da gordailu grafemikoa, idazketa prozesuan zehar aukeratutako grafemak gordetzen dituena.
|
|
|
(bat= tab). Pertsonak badaki idatzi
|
behar
duen hitzak a, b eta t letrak dituela, baina ez daki zein ordenatan. Arazoa ez datza espazioan edo lateraltasunean, gorputz eskeman, pertzepzioan edo mugimenduaren urritasunean batean.
|
|
|
Silaba baino soinu balio txikiagoak ordezkatzen dituztela letrek ikusten du haurrak, eta idatzi
|
behar
dituen hitzen fonemen soinua aztertzen du era sistematikoan.
|
|
|
Fonema ezabatzea edo jatea: ikertzaileak hitz batzuk esaten ditu txotxongilo baten bidez. Haurrak erabaki
|
behar
du hitzak, ongi, edo, gaizki?
|
|
|
– Osoak diren hitzak zatitzen ditu (etxe raino, etxeraino ren ordez) edo bereizita joan
|
behar
duten hitzak elkartzen ditu (etxehartan, etxe hartan en ordez).
|
|
|
Ikas-mailari baino garrantzi gehiago emango zaio ikas zikloari, horrek taldekatze malguagoak egiteko aukera ematen baitu. Irakasleak haurraren gurasoekin egin
|
behar
du hitz, haiek ere onar dezaten haurraren ikasketa erritmoaren berezitasuna.
|
|
|
nork erabaki ahal du zein den hitz baten arauzko forma eta arauzko adiera? Nork erabaki ahal du zer ulertu
|
behar
dugun hitz bat erabiltzean? (Putnam, 1975).
|
|
|
Eta gatazka politikoa gainditzeko bide bakarra hau da: Euskal Herriak izan
|
behar
du hitza. Euskal gizartea da bere arazoak konpon ditzakeena, bere etorkizuna erabakitzeko ahalmena izan behar duena.
|
|
2009
|
|
|
Letraren eramaile orok du kopia bat luzatzeko aukera. Kopiak jatorrizkoa jaso
|
behar
du hitzez hitz, bertan agertzen diren endosu eta aipamen guztiekin. Halaber, kopia non amaitzen den zehaztu behar da.
|
|
|
(UBM, 76). . Ezin daiteke ibil une bakoitzean esankizunen adierazpide materialaren bila, hitz bakoitza sortu beharrez idaztaldi bakoitzean; jadanik erabakia
|
behar
luke hitzaren gorabehera hori(...). Hitzak berez berez irten behar lioke idazleari [hiztunari!]?
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela, ongi etorria zela, alegia?, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko
|
beharra
zuenaren hitzak bere lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere, aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: –Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara??, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
programa bukaeran ez genuke jakingo kopuru horien jatorrizko hitzak zein diren. Nolabait jakin
|
behar
dugu hitzik luzeena eta motzena array ko zein posiziotan dauden gordeta. Bi indize erabil ditzakegu lan horretarako, $indHandi eta $indTxiki, hitzik luzeenaren eta laburrenaren indizeak gordetzeko.
|
|
|
Enpresak “Auto timing” zerbitzuaren bidez azpitituluak eskuz sortzeko aukera ere emango du. Erabiltzaileak hitz guztiekin testu bat sortu besterik ez du egin behar, eta Googleren ASR teknologiak intuituko du non joan
|
behar
duten hitz horiek eta azpitituluak behar bezala kokatu. “Google Video eta Youtubeko lehen azpitituluak iragarri genituenetik, hobekuntza asko egin ditugu eta zerbitzuaren funtzionaltasuna handitu dugu.
|
|
|
Beraien pentsamendua adierazten baizik. Errespetuz, hori bai, baina
|
behar
zuten hitz guztiez barnean ahalik eta gutxien gordez. Gainera, ez ditinat toleratzen:
|
|
|
Hitza, abiapuntua. Hitza
|
behar
dute hitzaren atzetik. Eta sentipena eta intuizioa.
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela –ongi etorria zela, alegia–, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko
|
beharra
zuenaren hitzak bere lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere –aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: " Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara" –, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
Izan ere, Bartzelonak funtsezko garrantzia du kantagintzaren sorreran bertan: Une hartan hantxe ari zen egosten dena, eta horrek bere isla izan
|
behar
zuen hitzetan. Gainera, bigarren kapituluan jada azaldu dugun bezala, hiriak musika mugimendua ez ezik musikari gehienak ere hartu zituen bere altzoan.
|
|
2010
|
|
|
Edonola ere, aukera hauek inplementatzeko, bilatzaileak asmatu
|
beharra
du hitzaren esanahietako zein interesatzen zaion erabiltzaileari. Hori egiteko hainbat modu daude.
|
|
|
Zailtasunak hitzak gogora ekartzeko ezintasunarekin hasten dira normalean.Gaixoak zailtasun honi aurre egiteko hitz orokorrak erabiltzen ditu, edo «hau» eta«hori» bezalako hitzak erabiltzen ditu objektuei erreferentzia egin behar dienuneetan. Batzuetan,
|
behar
duen hitz horretara iritsi ahal izateko itzulinguruakegiten dituzte.
|
|
|
17 reales por la cena de alcalde, rexidores y colectores del cavildo eclesiástico en la forma ordinaria en que se reciven las quentas a los lumineros. Bai igarri ordea nik, ehun urte lehenago, urteko dirukontu beti ilunen argitze larriren batetik sortua
|
behar
zuela hitz eder horrek.
|
|
|
Zentzu komunaren ereduaren (eta eredu zientifikoaren) arabera, zalantzaren azkura sumatzen dugunean, uste baten bila abiatzen gara ikerketaren bidetik. Analogian, uste horren parekoa da Mirenek aurkitu
|
behar
duen hitza, emakume izena, hain zuzen. Uste (hipotesi) horrek ebidentziara makurtu du.
|
|
|
Baina aldi honetan, erran
|
behar
duenarentzat hitz arrunt bat baizik ez zaio ahora jiten. Eta ene Aingeruak gogo txarrez dio: Ez utz Engainatzailea hi izorratzera.
|
|
2011
|
|
|
«Zer gertatu den ikusteko». ..., Urkulluren esanetan.EAJk Espainiako Gobernuarekin zuen harremana «etenda» geratu zela esplikatu zuen Urkulluk atzo, baina aurrekontuen inguruko akordioa eta eskuduntzen ingurukoa indarrean daudela esan zuen.Etorkizunera begiratzeko deia egin zuen EBBko buruak, eta Zapaterorekin ere horretaz hitz egin nahi duela jakinarazi zuen, «Euskadiko elkarbizitzaren normalizaziorako bide orriak zein izan
|
behar
duen hitz egiteko».Jeltzaleekin hitz egin ez duen arren, Alfredo Perez Rubalcaba Espainiako Gobernuko Barne ministroa «egun batzuk lehenago bezain lasai eta urduri» dago jeltzaleekin dituzten harremanen auzian. «Orain asko hitz egin behar da, egia baita iritzi desberdinak daudela».
|
|
|
–Esperientziak erraten digu atxilotuek askotan katalizatzaile bat
|
behar
dutela hitz egiten hasteko. Edozertaz jardutea lortuz gero, errazagoa izaten da gero interesatzen zaigunaz galdetzea.
|
|
|
nork erabaki ahal du zein den hitz baten arauzko forma eta arauzko adiera? Nork erabaki ahal du zer ulertu
|
behar
dugun hitz bat erabiltzean? (Putnam, 1984).
|
|
|
Ildo horretan, Lehen Hezkuntzako lehen urteetan hasten da trebakuntza, irakasleek alderdi hori sustatu baitezakete jolas eta jarduera errazak eginez ikasgelan, alfabetoa barneratu eta memorizatzeko eta hiztegietan hitzak nola kokatzen diren jakiteko lehen orientazioak lortzeko. Hiztegi bateko orrialdeetan hitz gidarien erabilgarritasuna ezagutu behar da Lehenik eta behin, ikasleek jakin
|
behar
dute hitzak lehen letratik abiatuta ordenatzen direla, eta, letra hori bigarrenarekin bat, bigarren letra kontuan hartzen dela, eta horrela hurrenez hurren. Hiztegiko orrialdeen goiko aldean dauden hitz gidarien erabilgarritasuna ere erakutsi behar zaie.
|
|
|
–Ba al dakizu sekula ez didazula kontatu... , hasi zen
|
behar
zituen hitzak aurkitu ezin balitu bezala?, zera... nola izan zen zehazki... zure lehenengo ezkontza?
|
|
|
Lagunak bere familia bisitatzen zuen bitartean ni Donostiara jaitsi nintzen sendagaiak jaso
|
behar
zituenarekin hitz egitera, eta Hernaniko Oianume tabernan geratu ginen biharamunean. Jaso zituenean asko eskertu ninduen eta ohar bat eman zidan botikak pasa zizkidanari emateko.
|
|
|
Bazegoen zuzendaritza artistiko bat eta, bestetik, tutoretza politiko bat; eta bi ikuspegiak uztartzea ez zen erraza izaten. Artista bezala, pentsatu nahi genuen askatasun osoa
|
behar
genuela hitz egiteko, espresatzeko. Baina abertzale militante bezala, hori ez zen erabat zilegi; kontuan hartu behar ziren sentsibilitate desberdinak, eta ikonoklastiak, gordinkeriak eta horrelakoak mugatu egin behar ziren...
|
|
|
" Bizitzako gudan etsi gabeekin" elkartu nahi du Ruperrek eta" norbere lotsaz arduratu" ondoren" beti aurrera doan bide estuari" ekin. Denborak erakusten duen kontua da ez dagoela" okerreko belaunaldikoa" ez den inor, giza legea denez ulertzea zein funtzio bete
|
behar
duten hitz handiek, utopiek.
|
|
|
Portu honetarik ehunka miliatara egon nahi nuen, mahatsa biltzen frantsesa hobetzen tulipanak drogatzen japoniera ikasten, euskaldunik topatuko ez nuen edonon batean, gutaz haraindiko jendea ezagutzeko premia neukan, Marcuserekin hitz egin, beste nonbaiteko poliziak harrikatu, harri berriak ikasi, Marilurekin etzan pintatu hezeko belarretan. Bai, Rikardok nora hoa marmarrean galdetu zidanean huraxe deskubritu nuen, momentu hartan geure buruaren aurkako borroka armatua zela politika zuzena egitea, tiro bana belaunean bihotzean garunean sinesmena
|
behar
zuten hitz guztiei. Kontu batzuk ahantzi, gorputza hebaindu, lo egin, bestelako eguzkitan itzarri, maitasunaren barne sintaxiaz jabetu:
|
|
|
Haserre guregana jendea, bestek jasan
|
behar
lukeen hitzik egiteko eskubiderik ez geneukala adieraztearren, nahikoa dugu dakarzuen kiratsarekin zuek zurruta eginik zatozte.
|
|
|
Ados ziren horretan. Baina
|
behar
genituen hitz batzuk elkar ulertzeko, ala. Cristina jabetua zen Diegoren ezinegonaz; lehengo hariari heldu zion ostera ere, Lazkanorekin errukiturik, nork daki.
|
|
|
Besaulki bat harago, senarra
|
behar
duenari hitz batzuk zuzendu dizkionean, ahots hura ezagun zaiolako atentzioa emanik altxatu du begirada Lazkanok, eta arnasarik gabe geratu da lipar batez nor den ikusi duenean. Tximista baten kolpearekin aurreikusi du gertatzera zihoana," Lazkano, aspaldikoa", esanez hautsiko du bere durduzadura hogeitaka urte ikusi gabe daraman emakumezkoak, hortzadura perfektua, begi berde atxarolatuak, ilea tunel zuri baten marko beltz beltza Anaren aurpegi zurbilean, muxu emango diote elkarri, deserosotasunez, dispentsatuz baino gehiago muxua emanez, atseginetik edo desatseginetik zenbat duen neurtzea zaila den sorpresa benetakoz bere senarra aurkeztuko dio," hau Fidel da", edo" Fernando", edo auskalo zein izen absurdo izango duen halako emakume ezinezkoarentzat dudarik gabe terrenalegia eta neurriz beherakoa datekeen senar gorrotagarriak, bakarrik etorri ote den galdetuko dio, eta berak patetikoki baietz," bakarrik etorri naiz", bakarrik etorri dela erantzun dio, agerian utziz, ez bere autonomia bakartia, bere bohemia lubakitu interesgarria, baizik eta bere bakardade penagarriaren azpildura oro bere biluzian;" hogeitaka urte pasatu dira eta ez daukat teatrora nor ekarri, horra elkar ikusi gabe igaro diren bi hamarkada luzeen laburpen erdiragarria", esku programari batere begiratzeko premiarik gabe egindako sinopsia.
|
|
2012
|
|
|
Eguraldia, prestatu zituen jakien ontasuna, espagetiak berenjena eta urdaiazpikoarekin, txerri txuletak, fruta?, argaltzeko erregimenak, moda, emakumeenganako diskriminazioa eta, are, nazioarteko politika ere bai. Edozein gairi buruz aritu nintzen, hitz egin
|
behar
genuenaz hitz egin ez genezan. Luciak ez zuen ahoa gehiegi zabaldu; ez nion betarik ere eman, egia esan.
|
|
|
Elenak bazekien entzuten, eta ziur nintzen hitz egokiak esango zizkidala. Nik entzun nahi eta
|
behar
nituen hitzak. Telefonoa atera eta bere izena bilatu nuen kontaktuen zerrendan.
|
|
|
ABELek keinu bat egingo dio KANDIDOri esan
|
behar
dituen hitzak ondo neur ditzan.
|
|
|
– Garbi markatzea aldeek noiz hasi
|
behar
duten hitz egiten. –
|
|
|
– Hizlariak adi egon
|
behar
du hitzik gabeko seinaleei, horiek entzulea arretarik jartzen ari ez dela adieraz baitezake (beste alde batera begiratzea, hitz egitea, aulkian mugitzea, burua eskuaren gainean jartzea, etab.).
|
|
|
Badirudi Inasek baino ez daukala etxera joateko presa apurren bat. Bete lanean eman dute hemendik aurrerako solasaldia; don Miguelen kontuak amaituta, zeri buruz egin
|
behar
zuten hitz lehenago ere ez baitzeukaten eremu formaletatik kanpo esateko moduko harremanik?
|
|
|
Gogoeta egin zuen: modu hartan uztartu behar zituen bere ipuineko elementu guztiak, azken emaitzaren mesedetan jarri
|
behar
zuen hitz bakoitza, koma bakoitza.
|
|
|
Isiltasunak itotzen ninduen eta ohartu hitz mutu harengatik borrokatu
|
behar
dudala hitza dela bizi bizi hitza, bizitza.
|
|
2013
|
|
|
«Ez dakit zer gertatu den. Intentsitate handiarekin jokatu
|
behar
genuela hitz egin dugu aldagelan, baina gero halakorik ez da ikusi. Ez dakit lehiaketako presioa den, tentsioa, baina saskipean nagusi izan dira, eta gero partida osoan».
|
|
|
Idazle diren aldetik hitzek Irlanda iparraldean izan duten indarra nabarmendu dute biek. «Beti ibili
|
behar
genuen hitzen erabilerarekin oso kontuz, esan behar ez zena ez esateko beldurrez. Hizkuntzaren erabilera oso kontzientea zen, oso oso neurtua», esan du Cartmillek.
|
|
|
Ematen ari zaren pauso horiek ez zuketen inolako ondoriorik izango errepikatuko ez balira, hitz egiten ari zaren pertsona horren ordutegia buruz ikasiko ez bazenu, elkar ikusteko geratzen zareten kafetegian beti edari berak eskatuko ez bazenitu, egun horietako batean, nahi gabe bezala, esku jolastiz, bere berokiaren lepokoa zuzentzen hasi eta masaila laztanduko ez bazenio eta agur esateko unean bere arnasa hartzeko moduan aldaketa bat sumatuko ez bazenu. Eskuarekin zure autoaren atea erdi irekita darama tarte luzea, joan egin nahi duela adieraz dezake keinu horrek, baina bi zangoak auto barruan dituela jarraitzen du eta, are gehiago, bere aurpegia zure belarrira gerturatzen du esan
|
behar
dituen hitz bakanak ahapeka esaten dituelako, ahotsak dar dar egiten diolako edo intimotasun bila, ez dakizu. Une horretan bere arnasaren hotsa entzuten jarraitzen baduzu, ezinezkoa da jada atzera egitea, ez du merezi.
|
|
|
3 Orain, alderantziz egingo duzu; hiru izen multzo proposatzen dizkizugu, eta multzo bakoitza izendatzeko kategoria asmatu behar duzu. Alegia, zuk zehaztu
|
behar
dituzu hitzok sailkatzeko irizpideak.
|
|
2014
|
|
|
gizarteari bere iritzia eskatzea prozesu horri buruz. ELAren iritziko, herritarrek ere izan
|
behar
dute hitza Kutxabanken etorkizuneko eredua erabakitzeko, azken finean, banku hori «guztiena den ondasun bat baita». Horregatik, pribatizazioari buruzko erabakiak bulegoetan beharrean eztabaida sozial ireki baten bidez egin litzatekeela uste du sindikatuak.
|
|
|
«Berdinetik berdinera eta elkarlan baterako epe ertain eta luzera begirako lan bat» behar da, Argia ko zuzendariaren iritziz, baina horrelakorik ez dagoela dio: «Ez dago inolako adostasunik aurrera begira zer jorratu behar dugun eta zenbat diru
|
behar
dugun hitz egiteko». Bertzalde, azpimarratu du hedabideak «estrategikoak» direla euskara «biziberritzeko», eta gehitu du Jaurlaritzarentzat euskara estrategikoa baldin bada ikusi egin litzatekeela «baliabideetan».
|
|
|
Ez dea beste konfliktorik hurbiltzen edo urruntzen gaituenik, ez dea jendartea aldatua, globalizazioak ez ditua gure herriak berdin jo? Gaiaren bila joan behar dugu Zepai eta Txapelek bezala beren kadiran, konflikto horietan sartu
|
behar
dugu hitz eta gorputzez, eta artez, brentsatu behar dira azken limoi ur tanta ekarrarazi arte. Bertsolarien hitzek leundurik.
|
|
|
Honen erakusteko antzerkia da leku hoberena? Nola erakuts espaziorik ez duena, hitz baizik ez dena, taula gainean ibili
|
behar
du hitzak, espazio ez identifikatu batean, botere lekuetarik abiatzen bada ere sua bezala, hedatzen da. Eritasun bat bezala.
|
|
|
Euskadi, gudaria, polizia, errefuxiatua, erbestea... helduen mundua egunez egun osatu beharreko mapa desertua zen, eta puntu batetik bestera joateko hitz gakoak ageri zitzaizkion Xabiri. Baina ez ziren bere mapa propioa osatzeko
|
behar
zituen hitzak baino garrantzitsuagoak, ezpada bere mapa propio hura osatzeko eragozpenak eta mehatxuak. Emango al zizkion Euskadik zapata berri batzuk?
|
|
|
Une batean, ordea, gizonak ulertu zuen Irenek ez zuela asko hitz egingo, ezin zuela beharbada, aztoratuegi zegoela, gauzak ulertu
|
behar
zituela hitz egiten hasi baino lehenago. Gelara itzultzeko baimena eman zion orduan, baina Zergatik Ruanda, galdetu zion berriz aretotik irten aurretik.
|
|
2015
|
|
|
Eta funtsezkoa da, halaber, ablazioaren aurkako lan horretan ablazioa zer den badakigun emakumeok izatea protagonista. Guk hartu
|
behar
dugu hitza. Guk kontatu behar dugu nola sentitzen garen, nola eragin digun mutilazioak.
|
|
|
" Ablazioa zer den dakigunok hartu
|
behar
dugu hitza, kontatu"
|
|
|
Oroitzeko kapaz ez bazen ere, han zergatik zegoen bazekiela eta nora ihes egin bazuela frogatzeko, ezpata bailitzan gainerako presoen aurrean dantzatzen zuen lagunaren gutunari ihardesteko saiakera hutsalak izan
|
behar
zuten hitz haiek. Baldin eta lagunaren orriak ez baziren bere buru ihartuaren asmazio huts, han ez baitzegoen gutunaren arrastorik.
|
|
|
Eta nik ez dut ezagutu inon bizi beteagorik gure aitarena baino. Eta oraindik, hil baino bi egun lehenago, nola kontatzen zizkigun guztioi egin behar zituen txangoak, idatzi behar zituen artikuluak, konplitu
|
behar
zituen hitzak. Bizitza opari zen gure aitarentzat, oparirik handiena, eta hirurogeita hamabi urteko oparia bizitu du, egun bakar batez ere hutsik egin gabe.
|
|
|
Zuk badakizu ezetz. Horregatik mantendu
|
behar
dugu hitzaren zuzia pizturik, beti pizturik, bestela ezerez honetan bertan hilko gara, Oto, isiltasunaren sabelean?. –Eta aitzurrak horretarako balio du, Karl, isiltasuna uxatzeko??.
|
|
|
Ba, honatx: . Poetok borroka latza egin
|
behar
dugu hitza atzemateko, eta hau, alegia hitza, sentitu, ikusi, pentsatu, irudikatu eta esperimentatzen dugunarekin harreman zuzen zuzenean jartzeko?.
|
|
|
Kontu gehiago izan behar nuen. Hobeto aukeratu
|
behar
nituen hitzak.
|
|
|
Zehatz aukeratzen, esan
|
behar
dituen hitzak ere, esan nahi duen hori guztia aurrez ordenaturik esan nahiko balu bezala. Hitzek esan ez dezaten berak esan nahi ez duen ezer.
|
|
|
Liburutegi honetako leihotik eskapatzen zaizkidala ematen dit, aurkitu
|
behar
ditudan hitzak; eguzkiak, sartuaz batera, lekua egin balu bezala, eta lekua barruan dauden hitzak atereaz egingo balu legez, ateratzen dituen hitzak kanpoko patioan bueltaka dabiltzanei eskaini gura balizkie legez. Baina ez; ez dut uste hitzak patioan dabiltzanengan geratuko direnik, ondo ezagutzen ditut-eta patioak, buelta bueltaka ibiltzeko baino ez dira, zigarroa eskuan, bueltak betikotasunaren ardatzaren inguruan egingo balira legez, betiko hitzekin, betiko ulermen urriarekin, horma bazterrek zedarritzen duten ibilbide itxiaren atzetik:
|
|
|
Psikiatra ospetsu bati entzuna zion, egun batzuk lehenago, besteen atsekabeek lagundu egiten diotela norberari bereak garraiatzen. Ez zuen uste hitz haiek psikiatraren pentsamendua ondo jasotzen zutenik, irudi baitzuen atsekabeturik dagoenak besteen nahigabea desio behar duela, eta berak ez zuen uste horrela zenik, ezta psikiatrak hori esan nahi izan zuenik ere?; izan
|
behar
zuen hitz egokiagorik koadro hura ikustean sortutako sentimena adierazteko, baina egia zen ez zela erraza aurkitzea; esker onaren itxuraz mozorrotua ageri zitzaion berari: Katia Granoffenganako esker ona, koadroa ikusteko aukera eskaini izanagatik; Claude Monetenganako esker ona, koadroa margotu izanagatik, nornahik ere izan zezan atsekabe haren berri.
|
|
|
testuan, horiei? idatzita
|
behar
lukeen hitza, oiei, agertzen da, eta zuzentzaileak
|
|
|
Zein? Nola
|
behar
lukete hitz horiek zuzen idatzita egoteko?
|
|
|
Kinka horretan, bada diru-laguntza horiek EITB taldera bideraturikoekin alderatu dituenik: ?(...) hasi
|
behar
dugu hitz egiten hedabide publiko eta herri ekimeneko hedabideen finantzaketan dagoen desoreka ikaragarriaz. 2012an Eusko Jaurlaritzak 132 milioi jarri zituen EITBko aurrekontuan, herri ekimeneko dozenaka komunikabideren aurrekontuetan 5 milioi?
|
|
|
8 Bada, esaten hasi nintzenera itzuliz, gauza handi ezkutukoak izan
|
behar
dute hitz hauetan, balio handiko zerbait, jakintsuek esan baitzidaten (Espiritu Santuak esan nahi duena eta haien benetako zentzua azal diezadatela nik eskatzean), doktoreek irakaspen ugari idatzi zituztela baina oraindik ez dietela aurkitu benetako zentzurik. Beraz, hau horrela izanik, harropuzkeria handiegia dirudi nik honetaz zuoi zer edo zer azaldu nahi izatea; eta, ni apaltasun gutxikoa izan arren, ez dut egia aurkituko dudan usterik.
|
|
|
...lertzeko, bere gogara ez bada; bada, gaizki esale bati Jainkoaren borondatea dela lagun hurkoa bere burua bezala maitatzea esanez gero, ez luke onez eraman ahal izango eta ez litzateke arrazoirik aski izango hari ulertarazteko; askatasun eta bizimodu gozora eginik dagoen erlijioso bati esanez gero, kontuan izateko etsenplu eman behar duela eta begira dezala, hitz hau esaten duenean, ez direla bete
|
behar
dituen hitzak soilik; areago: zin egin duela eta promes egin duela, eta Jainkoaren borondatea dela hark bere botoak betetzea, eta begira dezala eskandalu ematen badu haien oso kontra doala, guztiz hautsi ez arren; pobretasuna zin egin badu, gorde dezala itzulinguruka ibili gabe, hauxe baita Jaunak nahi duena; ez dator erremedioa oraindik batzuek nahi izatetik ere; zer izango zen Jaunak gehiena egin ez balu jarri zuen erremedioaz?
|
|
|
Hitza du gaitzat bertsolariak, erabat irekia da, beraz, ariketa. Bertsolariak berak erabaki
|
behar
du hitz horri buruz zer esan, eta normalean hitza deskribatzera jotzen dute. «Altzoa» hitzetik abiatuta, Ametsek amaren altzoari kantatzen dio, amatasunarekin lotu du hitza bera.
|