|
2001
|
|
|
Biziraupena
|
behar
du euskarak. Horrek esparru desberdinen jorraketa eskatzen du.
|
|
|
ukanen ditu haurren jostagailu, potret batzu pollitak. Ait’ama familiakoak, ezar barna gogoan, zuen haurreri
|
behar
duzuela eskuara irakatsi. Atchiki behar dugu gure mintzaira eder paregabea, atchiki ere gure ohidura guziak.
|
|
|
Jakina, kanpoko eraso gordin eta burugabe horien aurrean, ez da komeni gure mixeriak aipatzerik, non eta ez den euskaraz eta Jakin bezalako aldizkari baten aitorleku isilpekoan. Erasooi dagokienez, berriz, nik uste dut intrantsigenteago izan
|
behar
genukeela euskara ideologia jakin batekin identifikatu nahi dutenekin. Ho rtik gora zer egin dezakegun ez dakit nik, zenbaiti euskara guztion ondare dela ulertarazteko, hori ulertu baino nahiago baitute, antza, euskara ideologia jakin batekin lotuta dagoela diotenei sinetsi, eta lasai bizi.
|
|
|
Ados, herria zer den ere ofizialtzeke dagoen gauza da. Baina arestia aldera esan dudan bezala, zuzenbide positiboaren beharraz jabetu
|
behar
dugu euskararen normalkuntza erreala, benetan, lortu nahi badugu.°
|
|
2002
|
|
|
Horixe da egoera, errealitate gordina. Euskal Unibertsitatea, euskaraz jardungo duen unibertsitate egitura alegia,
|
behar
du euskarak etorkizuna bermatu nahi badu. Egungo elebitasun eredua adabakia da, beharrezko adabakia segur aski, baina praka zaharrak bota eta berriak nola lortu planifikatu behar dugu.
|
|
2003
|
|
|
Sektoreari dagokionean, lehenengo eta behin, txapela kendu
|
behar
dut euskara irakasleen aurrean. Zinez uste dut beren eskuzabaltasuna txalogarria dela, eta zailtasun guztien aurrean tinko jokatzeak duen meritua azpimarratu behar da.
|
|
|
Euskara edo beste edozein hizkuntza ikastea norbanakoaren ikuspegitik antzerako izan badaiteke ere, sozialki arras desberd inak dira. Alderdi sozial horrek bereizi
|
behar
ditu euskararen eta beste edozein hizkuntzaren ikaskuntza prozesuak. Kalitatearen garaiotan esango genuke euskararen abantaila diferentziala hori dela.
|
|
|
Paternalismoak saihestu behar badira ere, nork bere esparrutxoa gestionatze hutsera mugatzea ere ez dut uste bide egokia denik, etaho rretarako joera izan badugu euskalgintzan. Herri, eskualde edo herrialde bakoitzeko ezaugarri eta sentsibilitateak oso kontuan hartu behar ditugula egia bada ere, eta inteligentziaz eta malgutasunez jokatu behar badugu ere, uste dut Euskal Herriari ezarri zaizkion muga administratibo politiko zorrotzak gure eguneroko jardunera ez ditugula mekanikoki eraman behar, eta gogoratu
|
behar
dugula euskara bat eta bakarra dela, euskaldun guztiona, eta denon artean atera dugula aurrera.°
|
|
2004
|
|
|
Nire ustez Jakin ek, Berria k edota Argia-k garbi ikusi dutena da zinema euskaraz egiteko euskaraz bizi den mundu oso bat beharrezkoa dela, ez hiztun solteak bakarrik, ez publiko potentzialak eta neurgarriak, hutsik; mundu sinboliko eta erreferentziazko oso bat
|
behar
du euskarak, zinema egiteko bezala, bizirik irauteko. Aldi berean, irudiak behar ditu euskarak egungo mundua euskaraz bizi daitekeela sinesgarri egiteko.
|
|
|
Nire ustez Jakin ek, Berria k edota Argia-k garbi ikusi dutena da zinema euskaraz egiteko euskaraz bizi den mundu oso bat beharrezkoa dela, ez hiztun solteak bakarrik, ez publiko potentzialak eta neurgarriak, hutsik; mundu sinboliko eta erreferentziazko oso bat behar du euskarak, zinema egiteko bezala, bizirik irauteko. Aldi berean, irudiak
|
behar
ditu euskarak egungo mundua euskaraz bizi daitekeela sinesgarri egiteko. Euskararen lurraldetasuna ez da hutsik fisikoa.
|
|
|
Euskararen lurraldetasuna ez da hutsik fisikoa. Irudien erresuma zabalean, imajinarioan, irabazi (konkistatu)
|
behar
du euskarak lekua. Geure burua euskaldun bezala proiektatzearekin lotuta dago euskaraz bizitzearen proiektua.
|
|
2005
|
|
|
Orain hogei edo hogeita bi urte Sarrionandiak Na rrazioakargitaratu zuenean gu bezalako idazlegaientzat flash bat izan zen, lurrikara bat. Hunkipen estetiko handia sortu zigun eta liburu hark esan zigun guri nondik joan
|
behar
genuen euskaraz literatura egiteko. Neguko zirkua irakurri ahala, behin eta berriz etorri zait burura garai hura, pentsatzen dudalako liburu honek markatzen duela erreferentzia garbi bat; alegia, euskal prosa literarioa nora doanmarkatzen duen liburua da.
|
|
2007
|
|
|
Kontseiluak eragin arlo zabala du, eremu guztietan eragin
|
behar
baitugu euskararen normalizazioaren alde. Halere, oraindik bidea dago ibiltzeko euskararen garapen osorako falta dena kontuan hartzen badugu.
|
|
|
Horregatik, lan mundua euskalduntzea estrategikoa da hizkuntza normalizazioan. Bultzada eta ahalegin bereziaz gainera, lankidetza
|
behar
du euskarak esparru zabal horretan garapen osoa izan dezan.
|
|
|
1 Euskararen normalizazioaren ikuspuntutik funtsezkoa da belaunaldi berriak erabat euskalduntzea. Zeregin horretan Hezkuntza Sistemak berebiziko ahalegina egin
|
behar
du euskararentzat guztiz lorgarria den B2 europar helburua ikasle guztiek berengana dezaten, eta ahalegin hori Euskal Herriko geografia zatitzen duten gune administratibo guztietan egin behar da, gainera.
|
|
2008
|
|
|
Kezka nagusi hori eginiko iruzkin eta gogoetetan bildu ez ezik, pertsonaien jardunetan ere islatu egiten da. Honela, Mikel Zabalegi Carrefour ean gora eta behera doala (36 or.), bere buruari agindu behar dio, bere burua behartu
|
behar
du euskaraz hitz egitera, bestela, gaztelerak egiten diolako ihes. Identitate diglosikoaren adibide garbia dugu hori.
|
|
|
Euskarari inoiz bideratu ez zaizkion baliabideak xahutzen dira gaur egun ingelesaren onerako. Bere garaian, gutxieneko ikasle kopuru bat egon
|
behar
zuen euskarazko klase bat martxan jartzeko. Muga hori ez zaio ingelesari ezartzen; berdin da, atzerriko ikasleak erakarri behar omen dira.
|
|
2009
|
|
|
Zer ikasi behar dugu? Ikasi
|
behar
dugu euskara landu bat. Ikasi behar ditugu beste euskara mota batzuk.
|
|
|
Ikasi behar ditugu beste euskara mota batzuk. Ikasi
|
behar
dugu euskara estandarra. Hori ez dakigu.
|
|
|
Merkatu eta plazetan euskara beti egon da presente, baina euskararen beraren merkatua ez dago salgarri. Egongo dira euskararen kontura negozio handiak egin dituztenak, egiten dituztenak, baina bestelako klabeetan eraiki
|
behar
dugu euskararen plaza. Salerosketatik harago, modu humanoago batean.
|
|
2011
|
|
|
Euskararekiko kontuak ere garbiro egin beharrean aurkitzen gara. Zertarako nahi eta
|
behar
dugu euskara. Gure mundukoa ez den oroigarri xahar kuttun bat iduki genezakeen moduan idukitzeko?
|
|
|
Inplikazioz, Baztarrikak berak aitortu du gizarte elebitasuna funtzionala dela hizkuntza ordezkapenerako honako egitate hauek nabarmendurik: " gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea ez d [el] a eraginkorra" (238 or.)," euskaraz jakitea ez dela beharrezkoa" (225 or.), edota" euskal hiztunak, elebiduna denez gero, hizkuntzaren hautua egin
|
behar
duela euskaraz jardun nahi badu" (198 or.)." Elebitasun mota ezberdinen artean gogokoena, elebitasun simetrikoa" omen du sailburuordeak, alegia: " arlo pribatu nahiz publikoan bi hizkuntzetan gaitasun beraz jarduteko gai diren eta jarduten diren herritarrek osaturiko gizartea".
|
|
2012
|
|
|
Txillardegik berak idatzi zuen beste hau ere gutun ireki hartan: " Osakuntza aundia
|
bear
du euskerak gaurko bizikeran gai izateko": modernotzea, beraz, euskara gaietan eta hizkeran, horretarako egokitzearekin batera.
|
|
|
Bertako informazioaz gain, Euskal Herritik kanpo jazotakoaren berri ere eman
|
behar
dute euskarazko hedabideek, Politika eta Ekonomia sailetan batez ere. Horrenbestez, albiste horiek euskaratzeko ez ezik, euskalduntzeko ere eskatzen du Euskarazko Komunikazio Esparru autozentratuak:
|
|
|
Gainera, Espainiako EFE eta Frantziako France Press albiste agentziak estatu horiek diruz babestuak dira. Beraz, albiste iturri identifikaturik ez dakarten berriak euren horretan ematean, gobernu horien propaganda zabaltzen ari direla ohartu
|
behar
dute euskarazko hedabideek.
|
|
|
San Fermin Ikastolak Oinez bat behar duen edo ez eztabaidagarria izan daiteke, nola ez, eta zalantzan jar daiteke non behar den diru hori gehiago, Irunberrin edo oso instalazio txukunetan 1.500 ikasle baino gehiago hartzen dituen ikastetxe bikainean. Baina, onartuta ere eremu erdaldunean euskarazko irakaskuntza nahi duten gurasoak zaindu eta mimatu behar direla, eta helburua
|
behar
lukeela euskarazko irakaskuntza Nafarroa osora zabaltzea, sinplekeria handi samarra da ez ohartzea Iruñerrian maila honetako ikastetxe bat edukitzeak zer garrantzia daukan. Ez ohartzea zer esan nahi duen urtero 1.500 ikasle euskarazko irakaskuntza punta puntakoan matrikulatuta egoteak, non eta Iruñean, Nafarroako hiriburuan.
|
|
2013
|
|
|
Ezein izatek sortzeko, jaiotzeko" hazia"
|
behar
badu Euskara Batuaren hazirik emankorren eta iraunkorrena Txillardegiren lana izan dela esatera ausartzen naiz.
|
|
|
Osakuntza aundia
|
bear
du euskerak gaurko bizikeran gai izateko. Egia esan, eta euskeraren sufijatzeari eskerrak, berritze ederra egin diteke euskera beretik atera gabe, ta au egin bear da al denetan.
|
|
|
Halere, horrekin ez dugu esan nahi ondorioetan iraulketa gertatu behar ez denik. Aitzitik, Arrue ikerketak eskaintzen digun informazioa baliatu
|
behar
dugu euskararen erabileran benetan eragingo badugu.
|
|
|
Izan ere, euskararen normalizazioaren bidean beharrezkoa da urrats erabakigarriak egitea. Normalizazio prozesua konpartitua da, eta, ondorioz, eremu sozioekonomikoko eragile guztiek pauso bat harago egin
|
behar
dute euskaraz bizitzeko nahia (eta eskubidea) bermatuko bazaigu.
|
|
|
Eskolan gutxi edo aski ikasia eta irakatsia den hizkuntza bat, etxean, karrikan, dendetan, eguneroko harremanetan mintzatua den hizkuntza bat baino gehiago. Hori gero eta nabarmenago egia bihurtuko balitz, ondorioztatu
|
beharra
genuke euskara idatziaren beti eta gehiago plazaratzeak ez duela jendartean halako eragin psikologiko onuragarririk sortu eta hazi, uste izan zitekeen bezala... eta beharbada, aitzitik ere, euskara mintzatuaren atzera egitea areagotu egin duela. Ondorioztatze hori ateratzea larria litzateke, baina salbagarri ere izan daiteke euskararen sustatzaile eta garatzaile garenon artean kontzientzia hartze baten sorburua izango balitz, hau da, mintzaira bizidun bat, lehenik eta behin, mintzatzeko egina dela!
|
|
2014
|
|
|
Herrikoia bada, denek ulertuko dute. Guk pentsatu
|
behar
dugu euskara egin behar dugula elkarrekin komunikatzeko. Nire teoria hori zen beti.
|
|
|
Egin beharra ez, ez dago ondo esanda; ez bagenuen egiten ez zen ezer pasatzen. Nik egin nuen, neuk
|
behar
nuelako euskara. Nik banekien euskaraz gauza asko esango nituela.
|
|
|
Espazioak irabazi
|
behar
ditu euskarak, beretzat izanen direnak, eta irabazita dituenak sendotu, egonkortu eta horiei eutsi. Arnasguneen pilaketa eta batuketa hutsak irauten lagunduko luke.
|
|
|
Alegia, gutxietsi mina gainditu eta ‘desbaserritartu’ egin behar da, eta kultura modernoa eskuratu
|
behar
du euskarak.
|
|
|
Arantzazuko Biltzarrean, erdaraz aurkeztu zuen txostenean, euskararen kultur garapenari ekin ordez" operacion de salvamento indirecto" aurkeztu zuen, une horretan desiragarri eta posible bakartzat emanda. Bestela esan, euskalgintzak egin
|
behar
duena euskararen inbentario erraldoi bat da, hiztegia, lokuzioak, folklorea, literatur ekoizpena bildu eta honela sistematizatuz: lexico, diccionario de locuciones, repertorio de canciones y folklore, archivo literario.
|
|
|
Herri literaturaz gainera, literatura jasoa
|
behar
du euskarak. Eusko Pizkundeko ikusmoldeak bizirik dirau oraindik:
|
|
2015
|
|
|
Gure printzipioa horixe zen. Guk egin
|
behar
dugu euskara eguneratu. Euskara zaharra ondo jakin baina egokitu baldintza berrietara.
|
|
|
Zergatik egin
|
behar
dugu euskaraz. Zer dago horren atzean?
|
|
2018
|
|
|
Jarri al gara euskaldun berrien larruan? Euskaldun berriek zer egin
|
behar
dute euskara jatorra bereganatzeko. Azpeitian, Bermeon edo Altzurukun alfabetatze masterra?
|
|
2021
|
|
|
Proiektu horrek esaten zuen euskararen normalkuntzak ez duela irakasleen borondatearen araberakoa izan behar horrela zelako, baizik eta ikastetxeak berak onartu behar zuela proiektu moduan. Horrek esan nahi zuen zuzendariak ere inplikatu
|
behar
zuela euskararen normalizazioan, baita klaustroak ere. Eta normalkuntza teknikariak sortu ziren eskoletan, postu batzuk liberatuta.
|
|
|
" Jendeak argi eduki
|
behar
du euskara ez dagoela salbatuta, eta euskara salbatu behar dela. Zertan atzera egin dugun ere ondo aztertu behar dugu, eta aurrera egiteko progresio politikoak hitzartu"
|
|
|
Jendeak argi eduki
|
behar
du euskara ez dagoela salbatuta, eta euskara salbatu behar dela. Erdarek dena dute eginda, erdarez blai gaude.
|
|
2022
|
|
|
‘Itsaso Olaizola: " Jasangarritasunaren erdigunean egon
|
behar
luke euskarak" ’, Berria,.
|
|
|
Altzok, unibertsitate hizkuntzen bilakaera aztertu ostean eta Belgika, Letonia eta Poloniako kasuak landu ondoren, unibertsitatean euskarazko irakaskuntza posible zela argi zuen: " Beraz Eusko Ikastola Nagusiak ere alegiñak egin
|
bear
ditu euskeraz bere gaiak irakasten, batez gogo gaiak, irudimen gaiak, biotz gaiak". 2 Hala ere, Altzoren planteamendua salbuespena izan zen Eusko Ikaskuntzaren baitan eta haren orbitan zeuden euskaltzaleen artean.
|
|
|
Ezin dugu ukatu oraindik asko borrokatu
|
behar
dugula euskararen irakaskuntza benetan publikoa, doakoa eta kalitatezkoa izan dadin. Askok Euskal Herrian pairatzen duten esplotazio basatiagatik, ikasteko gogoa egon arren, askotan ez da aukera bat.
|
|
|
Kalera begira, esfortzua egiten genuen [Bizkaiko Lesbianen Kolektiboan]. Sorginak aldizkaria ateratzen genuenean [Lesbiana Feministen Kolektiboaren aldizkaria], argi genuen zer edo zer ipini
|
behar
genuela euskaraz. Donostiako [Kolektiboko] ek guk baino gehiago erabiltzen zuten euskara; guk hurbilen genuen lagun euskaldunari eskatzen genion artikuluren bat.
|
|
2023
|
|
|
Liburu gehienak frantsesez dira... Indar bat egin
|
behar
dute euskarara lerratzeko, eta ez dute egiten, eta ez dute sentitzen beharra badela.
|