|
2000
|
|
|
Arazoaren muina eta giltzarria puntu amankomun bat bilatzean datza. Kontuan hartu
|
behar
dugu euskal gizartea ez dela euskal nazionalista, anitza dela, eta espainol nazionalismoa gero eta oldarkorragoa izango dela. ETAren indarkeria desagertzen joaten den neurrian espainiar oldarkotasuna haundituz joango da.
|
|
|
Ez argudio ekonomiko eta kultural mailan diferentziak ditudalako soilik, Euskal Departamendua Euskal Herritarroken (EH) errebindikazioa bilakatu delako baizik; Arnaldo Otegiren errebindikazioa. Otegi jaunak jakin
|
behar
luke euskal frantsesei dagokigula gure etorkizunaz deliberatzea. Euskal Departamendua Espainiako Euskal Herriko abertzale erradikalen errebindikazioa den bitartean, ETAri garaipen hori ez ematea eska tzen diet nire herrikideei; ez daitezela bere jokoan sar, ez baitakigu afera nola bukatuko den.
|
|
2001
|
|
|
Kafe Antzokia, Gazte Eszena... kontzertuetarako behintzat oso interesgarriak direnak. Gisa horretako proiektu gehiago egon
|
behar
lukete Euskal Herrian.
|
|
|
Besterik ez dago. Euskal kulturak indarra eduki
|
behar
du euskal hiri horretan.
|
|
|
" Nere Aitaren etxean egoitza asko dira", Aita Iraizozek itzuliaren arabera. Guk ere, geure izan
|
behar
lukeen euskal etxe honetan ez ote diegu karlistei txokoren bat opa behar, goiko ganbaran bederen?
|
|
2002
|
|
|
Ardatza
|
behar
du Euskal Herriak. Azken hogeita bost urteotako politikagintzak edo herrigintzak ez diote euskaldunon herriari bizkarrezurrik osatu, eta une honetantxe zaila gertatzen zaigu euskaldun hitzari pausalekua eskaintzen politikan, hizkuntzen eremuan edota, besterik gabe, geografian.
|
|
|
Hari beretik tira eginez, Armentia ikastolak orain arte egin duen bidean euskara eta euskal kultura beti presente egon dira, «horretarako dauden traben gainetik pasatuz eta gure bidea eginez". Antolatzaileen ustez," garbi daukagu ikastola bere osotasunean eratu behar dugula, hau da, ezartzeko falta zaigun etapa DBH ahal den modu egokienean martxan ipini
|
behar
dugula euskal irakaskuntzari gure ekarpena egiteko».
|
|
|
Horretarako, soberanismoak gaur egungo bere alderdien esparrua eta esparru soziala berregituratu behar ditu. Soberanista sozialdemokratetatik ezker muturrekoetarako tarte zabala biltzeko gaitasuna adierazi
|
behar
du euskal soberanismoak, aurrekaririk gabeko mugimendu batean, Ezker Abertzalekoei HBren hasierako gomutak ekarriko badizkie ere baina hauteskundeetan alderdi bozkatuena izateko anbizioarekin. Bitarteko egiturak (Batasuna, EA, AB... agian baita ere ELA eta LAB sindikalgintzan) trantsiziozkoak ikusten ditut, edota instrumentalak.
|
|
|
Orioko herritarrek, azken mendeetan behintzat, esan duten" sinesten det" alde batera utzita, elizan hitzak gogorarazteko jarri duten pantailaren bidez herritarrei" sinesten dut" esanaraztea ez da egokia. Eta Atutxa jaunak, berriz, jakin
|
behar
luke euskal legebiltzarburu den aldetik, ETBrentzat ari denean, hau da Euskal Herri osorako," dot" baino" dut" egokiagoa dela. Eta hemen" det"," dot" eta" dut" hizkera oso baten adibide huts besterik ez dira.
|
|
|
Non zerbitzu dendak? Eta non euskaldunak gizon izateko
|
behar
duen euskal giroa eta arnasa. Eta nola itsatsi hainbeste erdaldun gure Errian?».
|
|
|
Auto artean lan egiten dugu, baina orokorrean esan
|
behar
dut Euskal Herriko errepideetan nik hemen egiten baitut entrenamendua kontuan izaten gaituztela.
|
|
|
Bere eraikin propioak, bere leku fisiko propioak
|
behar
ditu Euskal Unibertsitateak.Ez da ghettoa erreibindikatzen dudana. Umea jaiotzea umekia eraikin propioarenjabe egitea da.
|
|
|
Eta zergatik bosturtekoak ordaintzen ez dizkidaten galdetzen baldin badut, erantzuna oso antzekoa da; hala ere, euskaraz aritu
|
behar
dugu euskal testugintzan, geure borondatez.
|
|
|
Esan bezala, hutsuneek edo gabeziek Euskal Herriari osoari eragiten dioten heinean, konponbideak ere bere osotasunean hartu
|
behar
du Euskal Herria. Iztuetak, ildo beretik, ondoko baieztapen hau egin du:
|
|
|
Gauza bat baita euskara batuaren eredua irekia izatea, ahalik eta aberatsena egitea euskalkietako aberastasun eta desberdintasunak ereduaren barnean sartuz, eta beste zerbait, aski diferentea eta aski kaltegarria, nahaste hori zentzugabekeria bihurtzea. Ez da zalantzarik hango eta hemengo euskal mintzoek eskaintzen dizkiguten baliabideak gureganatu behar ditugula, eta euskara batua deitzen dugun hori ongi hornitu
|
behar
dugula euskal hitzak, euskalki batekoak nahiz bestekoak izan, baztertu gabe. Hori hala da, baina horrekin batera bistan da aberastasun hori kudeatzen eta gobernatzen jakin behar dugula, sukaldean janariarekin egiten dugun gisa:
|
|
|
Beraz, badirudi best selleraren mundua hutsik geratzen dela euskal literaturan oraingoz. Baina hain zuzen kritikook (eta argitaratzaileek) badakigu," best sellerrira" jo
|
behar
duela euskal literaturak edota bestela desagertzera kondenatua dela.
|
|
|
Euskal gizartea ren eragileen artean, Udako Euskal Unibe rtsita teaz gain, gutxienez, Euskaltzaindia, Eusko Ikaskuntza, Ikastolen Elkarteak, euskararen munduko erakunde gehienek edo Kontseiluak ordezkatutakoek eta abar egon behar lukete unibertsitatearen proiektua bideratu ahal izateko. Gizarte erakunde hauek osatu
|
behar
dute Euskal Unibertsitatearen Kontseiluaren nukleo gogorr a. Erakunde horiez gain, langile sindikatuak eta enpresarien ordezkariak ere bertan inplikatu behar dira.
|
|
|
3. Euskal Herri osoan garatu den ikastola sistemaren erpin bilakatu
|
behar
du Euskal Unibertsitateak. Euskara oinarriizango duen hezkuntza sistema osaturik geratuko da, baina beste hizkuntza garatuak baztertzeke, batik bat ingelesa.
|
|
|
Gure ustez euskaraz irakatsi, ikasi eta ikertu
|
behar
duen Euskal Unibertsitatea osatu behar dela guztiz argia da. Horrela, erre fe rentzia, eredu bat izango genuke, bere helburuak elebitasunean jartzen dituztenek nora begiratu izango lukete, ez baita elebitasun hitz ponpoxoarekin euskalduntasuna bermatzen, areago oraindik euskara hutsaren hurrengoa den Deustun, UPNAn, Opusen, MCCn...
|
|
|
Beraz, euskaldunok ere goi mailako ikasketetan euskaraz egiteko eskubidea dugu. Ho rrela, euskal hezkuntza komunitateak duen hutsunea bete
|
behar
du euskal unibertsitateak.
|
|
2003
|
|
|
Geroa gurekin izan dedin, Europa odola
|
bear
du euskal literaturak." (Intxaustitar Joseba, ofm., Jakintxo, I (3) 1960.
|
|
|
Unibertsitateko Euskal Kultur Taldeen iritziz, barrutiak honako ezaugarri hauek izan behar zituen: autonomia, ikasketa plan berezituak, irakasleria propioa osatzeko aukera, beharrezkoak ziren fakultate guztien sorrera, lurraldeen arteko oreka eta euskara unibertsitateko maila guztietara zabaltzea, ikasgaiak euskaraz eta gaztelaniaz eskainiz1 Euskal Unibertsitateak Hego Euskal Herriko lau lurraldeak batu
|
behar
zituen Euskal Barrutiaren aldeko gehienen iritziz, mendeetako zatiketa eta euskaldunen batasun eza gainditzeko lehen urrats modura2 Aldarrikapenaren aurkakoek bi arrazoi azaldu zituzten beren jarrera argitzeko: Nafarroa ezin zela euskal barrutian sartu eta barruti bakarrak Araba eta Gipuzkoa Bilboko Unibertsitatearen menpe jarriko zituela.
|
|
|
Santamariaren 1974ko hitzak erabiliz, Unibertsitateak Euskal Herriaren kulturazaleen gosea ase behar zuen, azken horiek «behar duten buruzko janaria ematen ez dienean, beste kultura baten bila joan behar dute hauek, nahiz ta nahiez»10 Edozein kasutan, unibertsitate osoa izan behar zuen (fakultate klasikoak izango zituen, eta Euskal Herriari eta munduko beharrei zegozkien ikerketa guneez hornituta) eta Euskal Herriaren berezko ezaugarriak (hizkuntza, legedia, historia, bizimoduak eta abar) aztertuko zituzten, beste edozein unibertsitateren ahalmenekin11 Bazeuden, aldiz, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan
|
behar
zuen Euskal Unibertsitateak indarrean zegoen Unibertsitate ofizialarekin eta zein zen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
Gurasoak ez dira horren errudun, azken batean haiek ez dira hemengo problematikaren jabe. Baina zer esan
|
behar
dugu euskal autonomi erkidegoan dauden aholkulari prestuez?. Sarri entzuten dugu komunikabideetan erkidegoko eskola publikoari egiten zaizkion laudorioak.
|
|
|
Bere buruaz sinesten duen herria sortu
|
behar
du Euskal Herriak, euskaldunak. Ez da inorena mesprezatzea, norberarena ere egon badagoela ikustea eta erakustea baino.
|
|
2004
|
|
|
ETAk desagertu
|
behar
du euskal gizartearen eta ezker abertzalearen beraren arbuio gero eta handiagoa jasotzen duelako. ETAk azken urteetan ezker abertzalearen zatiketa, ahulezia eta sufrimendua ekarri ditu.
|
|
|
Atera egin behar da eta mundua ikusi, ondoren zeure jatorrira itzultzeko, eta zeure burua aurkitzeko. Noiz itzuli
|
behar
duzu Euskal Herrira?
|
|
|
Zeren argitan azaldu
|
behar
dugu euskal hiztunaren gaitasun komunikatiboaren, esan nahi eta ezin esana?. Zeri zor zaio euskarazko trebetasunetan komunikazioaren berbaldia behar bezala taxutzeko daukan ezina?
|
|
|
Kontzeptu batzuk argitu izanak ez baitigu korapilo hori askatzen besterik gabe: nolako harreman eratan uztartu
|
behar
genituzke euskal izatearen izari kulturala eta politikoa. Kulturaren dimentsioa politikaren aterperik gabe kulturalismo hutsa izateko bidean sartzen bazaigu, beste horrenbeste gerta dakioke politika egiteko moduari.
|
|
|
Kulturaren garai bateko irudiak eta lekuak zenbateraino balio digute egungo dinamika ekonomiko honetan? Nola uztartu
|
behar
ditugu euskal kulturaren izaera minorizatua eta merkatuaren etekin logika?
|
|
|
Euskara hutsezko hedabideak
|
behar
ditugu euskal esparru komunikatiboaren izena eta izana bat etorriko badira, eta, berebat, erreferentzialtasunaren388 auzian hizkuntza ez da esparru izaera berezi horren kanpotik dabilen osagarria, barren barrenetik taxutzen duen muina baizik. Komunikazioaren eremuan ere, bestetan bezalatsu, hizkuntza ez da informazioaren erreferentzialtasunetik landa dabilen lanabes mekaniko soil soila, horren barren barreneko elementu eratzailea baino.
|
|
|
Epelak ere hasi omen ziren berotzen egun haietan: . Epeletik gora egin
|
behar
luke euskal gizarteak ere, herri honen eraikiera zinez zein hizkuntzatan eta ze modutan ehundu nahi duen argi adieraziz. Eta epeletik gora jo behar lukete Erakundeek?. 414 Bihotz taupadak bizkortu eta euskaltzaleen odola borborka.
|
|
|
Beste horrenbeste esango nuke euskal kulturari buruzko problema honetan ere: kulturaren balio sozialak eta etikoak gogoan izanik, eta gogoan ez ezik egitezko jardunetan hezurmamitzeko ahaleginak eginez, kultura korronte nagusien plazan egon
|
behar
du euskal kulturak bere adarretan banaturik, hor egoteak dituen eskakizunak zein diren jakinda ere. Ez dezagun euskal kulturaren plazan moralaren irizpidea bakarrik baliatu, boterearen ahalmenik gabe ez daukagu-eta zer eskuraturik.
|
|
|
385 Aitor Zuberogoitia: Sistema erreferentzial propioa eskaini
|
behar
du euskal prentsak, Egunero, 2003/3/26.
|
|
|
Ezin dugu geure izatearen giza esperientzia geure hizkuntzaren altzotik eraiki: idazle oriotarrak dotore asko dioskun legez, geure mundua irudikatzeko eta pentsatzeko
|
behar
dugun euskal diskurtsorik ezin dugu eraiki. Euskal hizkuntzaren sena darion iturria itxi egin zaigu, eta erdararen makulurik gabe ezin gara gizaki oso izan.
|
|
|
Hor arreta berezia eskaintzen zaio historia abertzalearen eta ikasleak nazionalista bihurtzeko arriskuaren polemikari, ondorioztatuz guztiz egingarria dela euskal historia irakastea xede adoktrinatzaile dogmatikoak saihestuz. Nolanahi ere arrazoi bat egon
|
behar
du euskal historia irakasteko. Eta justifikazio hori euskal historia gure jendartean presente dagoen identitateetako bat aintzat hartzetik deribatzen da, identitate hori batik bat euskararekin erlazionatuz, ez ideologiekin.
|
|
|
Zein balio transmititu
|
behar
ditu euskal historiak. Berehala aipatuko dudan, euskal?
|
|
|
Baina bada zerbait, bere gisara, Euskal Erkidegoko Kultura Sailak egin ezin duena. Euskal Kulturaren Plana planteatu
|
behar
dugunak euskal kulturan dihardugun elkarteak gara, euskararen lurraldeetan, euskararen lurral deen administrazioetan; Euskal Herrian dihardugun elkarteak, bazkunak, kooperatibak, enpresak, hiritarrak. Kulturaren euskal plana euskal kulturaren plana izatera irits dadin, geuk ere erabaki egin behar dugu hogeita bost urtebarru gaur ezinbestekoa dena eginda egon dadin zein urrats eman behar dugun.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik, berriro azpimarratu dut, Ezagutzaren Gizartearen aurren puntan aritzeko prestatu
|
behar
duela euskal idazleak, eta orokorrean, euskal sorkuntzak edozein arte molde dela.
|
|
|
Horregatik, ezagutzaren gizartean egon
|
behar
badu euskal idazleak, dagoeneko neurri batzuk eta metodologia batzuk onartu beharrean gaude.
|
|
|
Hala ere, politika tradizionalak ez dituen beste baliabide batzuk ditugu elkarteok. Horiek eta beste guztiak jarri
|
behar
ditugu Euskal Herri osoan euskal sorkuntza indartzeko eta babesteko. Nafarroan eta Iparraldean, ordea, ezinbestekoago dugu, hemen baino, oraindik, sorkuntza bultzatzea.
|
|
|
Nafarroan eta Iparraldean, ordea, ezinbestekoago dugu, hemen baino, oraindik, sorkuntza bultzatzea. Sorkuntzara emanak daudenak direla musikari, antzesle, idazle…\ izan
|
behar
dutelako euskal kulturari eutsi nahi dion giza-taldearen erreferente.
|
|
|
Ziega zuloko isiltasunera kondenatu dituzte. Haien ahotsa entzun
|
behar
dugu euskal gizartearen ahotsarekin bat eginez.
|
|
|
Hala ere, onartu beharra dago Lasagabasterren ikuspegia gehiegi lerratzen zela XIX. mendeko eleberri errealista horren ezaugarrietara. Izan ere, gaurko ikuspegitik onartu
|
behar
dugu euskal eleberrigintzan izan diren estetikek modu batean edo bestean bere egin dutela errealismorako joera, bakoitzak asmo eta ikuspegi diferenteekin, berez errealismoa literatura barruan kontzeptu konplexua dela onartzera eraman gaituena. 90eko hamarkadako errealismoa, beraz, askotarikoa izateaz gain, 80ko hamarkadako joera nagusien aurrean izandako berrindartze gisa ulertu behar dugu.
|
|
|
Euskarazko katiximaren gaia da auzi hori, jadanik aipatua izana, buraso zenbait hasiak baitziren bere apezen kontra, galdatuz zer
|
behar
zuten Euskal Herriko apezek euskarazko katixima haurrei inposatzen ari izanik. Ez ote zuten denetan bezala frantsesez ematen ahal?
|
|
|
Euskal Herrian apaiza euskararen aldeagertu behar da, hizkuntza hori baztertua eta desegina dagoelako. Eta lau hegaletara aldarrikatu
|
behar
du Euskal Herriak eskubidea duela bere etorkizuna erabakitzeko, hots, autodetermin azioaren eskubidea aldarrikatu be" Apaiz bat beti saiatu behar da giza eskubideen alde ateratzen.
|
|
|
Bidea egin
|
behar
du euskal idazleak, etorriko zaionari (ospeari?, arrakastari?, mespretxuari?, axolagabekeriari?) erreparatu gabe. " Sakrifikatu" egin behar du.
|
|
|
Gara n edo Berria n, aurkezten diren ia liburu guztiei eskaintzen diete ia orribete. Oraindik leku gehiago
|
behar
du euskal idazleak hedabideetan?
|
|
|
zein da idazlearen funtzioa? Ze leku izan
|
behar
du euskal idazleak, euskal artistak, euskal gizartean (halakorik bada). Izan nadin zehatzagoa:
|
|
|
Horregatik, telebistak, kirolak eta turismo masifikatuak ez diotela gure adimenari borroka irabazi frogatzeko, euskal idazleak irakurle asko behar ditu. Horregatik, inork gomendatu ez zion lan bakarti eta isila egiteko bezain burugogorra izan delako, batzuetan bere lana aintzat hartua izan dadin
|
behar
du euskal idazleak.
|
|
|
Lerro solteak geratzen zaizkit buruan: " euskal idazleak kariño asko behar du"," telebistak, kirolak eta turismo masifikatuak ez diotela gure adimenari borroka irabazi frogatzeko"," euskal idazleak irakurle asko behar ditu"," batzuetan bere lana aintzat hartua izan dadin
|
behar
du euskal idazleak"... Literatura gure kontzientzien lasaigarri da (hori ere bai) etaes ke rrak eman euskal idazleei egindako lanagatik...
|
|
2006
|
|
|
Helburuak izan
|
behar
du euskal herritarrari hedabideen eremuan euskaraz bizitzeko aukera ematea. Kontua da euskarazko hedabideak berealdiko esfortzua egiten ari direla urtetan eta hori esan egin behar da.
|
|
|
euskarazko hedabide bati bizkar ematen dion euskaldun alfabetatuak ez dio bizkar ematen euskarari, baizik eta hedabide horri. Asmatu
|
behar
dugu euskal hiztun horiek produktu horiei bizkarrik ez ematen. Hedabideak klabe horretan jartzea funtsezkoa da eta irtetea betiko eztabaidatik, diru laguntzak gora eta behera.
|
|
|
Horregatik, nik uste dut azken urteetan adostasun zabal bat hedatzen ari dela gure sektorean zentzu honetan: liburuaren kasuan, eta soil soilik liburuaren kasuan, guretzat helburu izan
|
behar
du Euskal Herriko irakurle euskaldunaren apetak euskaraz ahalik eta gehien eta ahalik eta era normalduenean asetzen joatea. Hori da gakoa.
|
|
2007
|
|
|
Aldarrikapen horrek abiapuntua izan
|
behar
du Euskal Herriko etorkizuna eraikitzeko eta, horretarako, nazionalista espainolen oposizioa ez ezik, ETAren jarduera ere gainditu dugu. ETA abertzaleok dugun oztopo nagusia da eta su etenaren hausturak burujabetzaranzko bidea zaildu baino ez du egiten.
|
|
|
Biziraupen irizpideekin bizitzea jokabide txarra da sindikalgintza abertzalearentzat, hausnarketa serio egin behar dugu. Areago, gu estaturik gabeko herria gara, askapen prozesu batean gaude, bestelako parametro politiko sozialak
|
behar
ditugu Euskal Herriarentzat.
|
|
|
Arabako adinekoen artean, aldiz, jaitsiera nagusitzen da, hamazazpi urteetan lau puntu galduz (%4, 8tik %0, 8ra). Gogoan izan
|
behar
dugu Euskal Herriko datuetan beste horrenbeste gertatzen dela adin horietako euskararen erabilerarekin, jaitsiera hori Arabakoa baino txikiagoa bada ere (%13, 7tik %10, 6raino). Bestalde, adinekoen euskararen erabilerak ia hutsaren hurrengoa jarraitzen du izaten, Gasteizen (2006an, %0, 6koa).
|
|
|
EKEren egitasmoa zen" euskal lurraldeko politika kulturalaren egitura nagusia eta mugiarazlea" izatea. d’ouvrage) da aginteak zerbait eginarazten duelarik eta obralaritza (maîtrise d’oeuvre) langileak obratzen duelarik. Beraz erakundeek eta tokiko aginteek erabakiak hartzen dituztelarik, ekek parte hartu
|
behar
du euskal kultura aipagai delarik. kultura egitura publiko asko badira: Baionako eta Akitania hegoaldeko agertoki nazionala, Baionako kontserbatorioa, Biarritzeko zentro koregrafikoa, eskualdeko eta departamenduko kultura sailak eta arte bulegoak. egitura horiek diru publikoa darabilte, euskal kulturari tarte ttipia eginez.
|
|
|
inperioraren gainbeheran, periferiaeta kolonia ohiak batera ikusi behar dira. Espainiar nazionalismoaren argitaraulertu
|
behar
dugu euskal nazionalismoa eta biak Europan nagusi izan zen frantziarereduaren aldean. Guztiotan modernizazioaren eta estatalizazioaren ondoriozbaztertzen ari ziren klase eta taldeak nazioaren muina irudikatzeko baliatu ziren.Mailaka ikusi ahal dugu hau edo zentro periferia ardatz batean:
|
|
|
Berriro herria zibilizatzearenbeharra: «Tambien aqui hay que fraguar y remachar la raza, hay que hacer el pueblo.Y se hace dandole sentido universal y humano y civil de españolidad»70 Euskaraeta euskal baserritarkeria ehortzi eta bere burua erdaldun
|
behar
zuen euskal jendeak. Euskarari eustea modernitateari uko egitea baino ez zen.
|
|
|
Ataka gaitza euskal identitate eta kulturarentzat:
|
behar
baitu euskal jendeakideologia; batik bat gaurko fetitxe engainagarriei aurre egiteko. Aldarrikatu behardugu. Euskal Herrian euskaraz?, baina ez erakunde ofizialen belarrietan, euskaltzaleen belarrietan baizik.
|
|
|
LABek langileei eta jendarte osoari mobilizatzeko deia egiten die. Estatu biak presionatu
|
behar
ditugu euskal preso politikoen kontrako biolentzia horrekin guztiarekin amai dezaten.
|
|
|
Arrazoi kontrajarriengatik, euskal Erbeste politikoak eta Erregimen frankistak ere molde berri batez begira dezakete edo
|
behar
dute euskal kulturarekikoa, nahiz eta azken xedeak, alde batean eta bestean, zinez kontrajarriak dituzten.
|
|
|
Euskararen eta euskaldunen egoera soziolinguistikoa, beraz, ez da normala —ez bederen inguruko hizkuntzen eta hizkuntz komunitateena bezalakoa—, eta, zentzu honetan, interesgarria dirudi horrek hezkuntzan eduki dezakeen eragina oraindik ere zehatzago aztertzea. Gure hezkuntzak, hasteko, oso kontuan hartu
|
behar
du euskal lurraldean ematen den sozializazio edota enkulturazio prozesua —erreferentziazko hizkuntz (ar) en arabera— anitza dela: jakin badakigu gizartea eta kultura ez direla euren hizkuntzan agortzen, baina —Coseriu eta Deweyren hitzetan ikusi bezala— hizkuntza" barru barrutik dago bizitza sozialarekin erlazionatuta", eta berorrek" eragina du jarduera kultural guztien formetan eta edukietan" 227 Horrela, bada, gure kasuan, sozializazio edota enkulturazio prozesu ezberdinez hitz egin behar dugu, hala nola, batez ere euskararen inguruan eta gehienbat espainolaren edo frantsesaren inguruan eraikitzen diren prozesuez.
|
|
2008
|
|
|
Norberak eragina daukala eta gauzak ondo egiten ditugula uste dugu, baina guztion artean ere gizartean oso txiki gara. Bakoitzak bereari eutsiz, elkarrekin dinamikak egin
|
behar
ditugu euskal komunikabideak indartzeko eta daukagun eragina biderkatzeko.
|
|
|
Berez datozkit, isuri jasa etengabean, halakoxe barne iturri matxinatuan: zertarako
|
behar
du euskal herritarrak bere nazioaren askatasuna, askatasun horrek euskaldun izateko askatasunik bermatzen ez badio. Zertan datza izan ere askatasunaren zer hori, herri honetan aske izatea euskaldun izatea ez baldin bada?
|
|
|
Kontsumitzaileek txartel egokiaren bidez identifikatu
|
behar
dituzte euskal produktu ekologikoak, txartelak produktuen jatortasuna bermatu eta iruzurrak ekiditen laguntzen baitu. Beraz, hemendik aurrera, hori izango da erronkarik handiena.
|
|
|
1893ko abuztuaren 4an Eskualduna astekariak kritika egin zion, aurreko uztailean Bordeleko La Petite Gironde egunkarian zenbait euskaltzalek argitaraturiko deialdiari41 Antza, Association labourdine izeneko elkarte sortu berriak Uztaritzen antolatu
|
behar
zuen Euskal Jai bat, baina, idazkaritza lana Martin Guilbeau mediku donibandar gorriaren esku gelditu zen, edo behintzat haren etxera rue Sopite, 27ra helbideratu behar ziren izen emateak eta idazlanak (Xarriton, 1984: 284).
|
|
|
Senideen egoera larria bada, are eta larriagoa da Espainiako eta Frantziako Gobernuen espetxe politika «kriminala» pairatu
|
behar
duten euskal presoen egoera. Etxerat en aburuz, bi estatu horien helburua presoen bizitza amaitzea da:
|
|
|
Egunero ikusten ari gara. Bestelako markoa
|
behar
dugu euskal herritarrok, guztien oinarrizko eskubideak bermatu direnak, eta berean hitza te erabakia errespetatuko dutenak. HAU GUZTIA DELA ETA HONAKO MOZIOA AURKEZTEN DUGU UDAL OSOKO BILKURAK EZTABAIDA ETA ONAR DEZAN: Udal honek irmoki salatzen du ezkertiar eta abertzaletzat beren burua kontsideratzen duten andoaindar guztien borondatearen aurkako erasoak.Udal honek argi agertu eta salatu nahi d... Udala herri borondate horren isla bilakatu dadin bideak ipintzeko konpromisoa hartzen dugu.
|
|
|
Politikoei eta erakundeei begira daude kirolariak, bai baitakite eurek ere pausoak eman
|
behar
dituztela euskal selekzioaren ofizialtasuna lortzeko. Baina, iaz egin bezala, aurten ere bat egin eta Euskal Herriko selekzioa aldarrikatzeko prest daude.
|
|
|
Borroka kolektibo bat bultzatu behar dugu. Aldaketa sozialaren aldeko fronte bat sortu
|
behar
dugu Euskal Herrian.
|
|
|
Ikasle Abertzaleek aurten ere antolatu dute Eskola Ibiltaria," euskal ikasleok defendatzen eta
|
behar
dugun Euskal Eskola Nazionala proiektua praktikan jartzeko eta Euskal Herria gure eskola dela aditzera emateko". Hiru egunez egingo dute, uztailaren 3tik 5era; Bergaran hasi, eta Azkoititik barrena pasatu ondoren, Azpeitian bukatuko dute.
|
|
2009
|
|
|
Botereak beti du baloreen edukia, hedapena, erabilera, testuingurua, aplikazio esparrua erabakitzeko modua. Mendekotasun ideologikotik ere aldentzeko bideak bilatu
|
behar
lituzke euskal intelligentsiak.
|
|
|
Intelligentsiak jakin behar du baloreak komunitatearen alde aukeratzen, bideratzen eta interpretatzen. Hori izan
|
behar
luke euskal elite baten eginkizun nagusietatik bat.
|
|
|
Euskal intelligentsiak ez luke menperatzaileen doinu metafisikoaren eraginez hipnosian erori behar. Orientabideren bat
|
behar
du euskal hiztunherriak inguruan duen kultur eta hizkuntza aniztasuna gestionatzeko. Uko egin behar ote dio euskal herrietan kulturaz eta hizkuntzaz hegemonikoa izateari, bizitza soziala hiztun herria bera ardatz izanik antolatzeari?
|
|
|
Sakon gorde nuen enfasi eta borondate handiarekin esan zenuen zerbait: Donostia egin
|
behar
genuela Euskal Herriko hiri handi euskaldun erreferentziazkoa; hiriburu euskaldunena izatetik hiriburu euskaldun prototipoa izatera eraman behar genuela, alegia.
|
|
|
Sakon gorde nuen enfasi eta borondate handiarekin esan zenuen zerbait: Donostia egin
|
behar
genuela Euskal Herriko hiri handi euskaldun erreferentziazkoa; hiriburu euskaldunena izatetik hiriburu euskaldun prototipoa izatera eraman behar genuela, alegia. Gogoeta orokor nagusia iruditu zitzaidan, eta sarri ekarri dut gogora harrezkero.
|
|
|
Zentzu honetan, ahalegin berezia egin litzateke elebiduna ez den komunitatea erakartzen, euskara denona dela transmititzen. Interesa eta sorrarazi
|
behar
du euskal komunitateak erdal komunitatearengan, euskarak prestigioa lortu behar du eta hori denon lana da.
|
|
|
Zeintzuk dira nudista batek ezagutu
|
behar
dituen Euskal Herriko txokoak. Asko dira, baina Atxabiribileko hondartza da agian garrantzitsuena. Barrikako La Canteran ere gero eta erabiltzaile gehiago dago.
|
|
|
Gero, kontserbazioaren eztabaida ere egon daiteke. Kontserbatu
|
behar
ditugu Euskal Herriko pagoak. Hori bigarren mailako eztabaida izango litzateke nire ustez, eta nik baietz esango nuke.
|
|
|
–Euskal Herrian apaiza euskararen alde agertu behar da, hizkuntza hori baztertua eta desegina dagoelako. Eta lau hegaletara aldarrikatu
|
behar
du Euskal Herriak eskubidea duela etorkizuna erabakitzeko, hots, autodeterminazioaren eskubidea aldarrikatu behar du. Niretzat euskara bizitzaren ardatza da?, eta gero:
|
|
|
Lehenik eta behin, bertan zeintzuk izan zitezkeen bazkide erabaki behar zuten; batzuen ustetan, Hegoaldeko euskal herritarrak soilik izan zitezkeen (hau, batez ere, nafarrek bultzatu zuten). Beste batzuek, aldiz, Euskal Herri osoko biztanleak batu
|
behar
zituen euskal etxea sorrarazi nahi zuten, non kulturaz gozatu eta zabaldu ahal izango zuten. Mugimendu hau guztia honela azalduko da La Baskoniako zenbaki honetan16:
|
|
|
Badakigu Espainiako Estatuak nola jokatzen duen. Alderdien Legea egin
|
behar
badu euskal abertzaletasunaren kontra joateko, egingo du. Baina nik uste dut horren gainetik abertzaleok pentsatu behar dugula zein den estrategiarik egokiena gure herria garatzeko.
|
|
|
Garaian garaiko euskal nortasunaren bizi nahia adierazteko beti erabili izan ditugu ikurrak. Horregatik, tokiko euskal ikurrekin batera, ikurrinak egon
|
behar
du euskal instituzio guztietan, eta ez gure herriaren etorkizuna bahitua dutenen banderek.
|
|
|
Zer eskatzen dio kulturari eta zer euskal kulturari? Hemengoari begira, hemendik hartua, hemengo gaiez, hemengo tradiziotik... izan
|
behar
du euskal kulturak euskal komunitateari interesatzeko?
|
|
|
Beraz, ea oso luzea ez den epe batean, Kataluniaren antzera, egunero etxetik kanpo bazkaldu afaldu
|
behar
dutenek Euskal Herrian ere modu osasuntsuan jateko bermea izan dezakete.
|
|
|
Espainiak ez du hori egingo. Guk irabazi
|
behar
dugu euskal gizartea mugiarazita. Eta, horretarako, alderdi abertzaleen akordio minimo bat behar da.
|
|
|
Aldaketa hori gaurdanik eraikitzen hasi behar badugu ere, egoera errotik aldatzea ezinbestekoa dela ozen aldarrikatu behar dugu. Gaur egungo euskararen herriaren zapalketa eta zatiketa gainditu, eta euskararen herria berreraikitzeko tresnak gureganatu
|
behar
ditugu euskal herritarrok. Euskal Herria euskalduntzea helburu izango duen, kanpo esku hartzerik gabeko hizkuntza politika burujabea garatzeko eskubidea behar dugu azken finean.
|
|
|
Aldaketa hori gaurdanik eraikitzen hasi behar badugu ere, egoera errotik aldatzea ezinbestekoa dela ozen aldarrikatu behar dugu. Gaur egungo euskararen herriaren zapalketa eta zatiketa gainditu, eta euskararen herria berreraikitzeko tresnak gureganatu
|
behar
ditugu euskal herritarrok. Euskal Herria euskalduntzea helburu izango duen, kanpo esku hartzerik gabeko hizkuntza politika burujabea garatzeko eskubidea behar dugu azken finean.
|
|
|
Josebak euskarazko erro zaharren egitura KBK dela proposatzen du, alegia, kontsonantea bokala kontsonantea. Beraz, egitura hau ez duten ehunka hitz jaurti
|
behar
genituen euskal hiztegiko geruzarik zaharrenetik: oker, alu, aho....
|
|
|
Agertzen gara noizbehinka batera Eusko Legebiltzarrean, edo Batzar Nagusietan. Normaltasun pixka bat jarri
|
behar
dugu euskal politikagintzan. Badago nahiko egoera berezia, baina Aralarrekin, EArekin eta Hamaikabatekin nahiko harreman estua dugu.
|
|
|
Sortzen Ikasbatuazetik Euskal Egutegi propioaren aldeko dinamika indartu nahi dugu, gai horrekin ere Euskal Eskola Publiko Berriaren aldeko urrats sakonak egin behar ditugulako. Horretan protagonismo berezia hartu
|
behar
dugu Euskal Herriko eskola eta ikastola publikook, herri xehearen eskolak garelako; euskara eta Euskal Herriaz kontzientzia garatzeko espazio aktiboa garelako; guraso, hezkuntzako langile, ikasle guztiekin batera hezkuntza egitasmo propioak eraiki behar ditugulako auzoz auzo eta herriz herri.
|
|
|
–Zitalkeria da gobernuek, epaileek, poliziek eta ordezkari politikoek ETAren bukaerarik ez dutela nahi esatea?. Are gehiago, onartezina iruditu zaio GBBko buruak erratea, batzuek ETAren
|
beharra
dutela euskal politika kontrolatzen jarraitzeko?. I, igo Urkullu EAJko EBBko presidenteari Egibarrekin bat datorren argitzeko eskatu dio.
|
|
|
Inposizio, azpiratze horrekin bukatuko lukeen ofizialtasuna
|
behar
dugu euskal herritarrok euskararentzat. Batetik, ofizialtasun horrek Euskal Herriko berezko hizkuntza euskara dela jasoko luke.
|
|
|
Aralarrek, bestalde, erabakitzeko eskubidea aldarrikatuko du bihar, Estatutuaren 30 urtemugan. Aralarren ustez, konponbiderako edozein proposamenek ezinbestean aitortu
|
behar
du Euskal Herriaren izaera eta bere etorkizuna modu askean erabakitzeko duen eskubidea. –Bilgunea, erabakitzeko estatutua da?.
|
|
|
Ondorioztatu dute mugimendu abertzalearen sektore zabal batek sakondu nahi duela errealitate nazionalaren, autodeterminazioaren eta independentziari ateak irekiko dizkien bide batean. Jauzi kualitatibo bat eman
|
behar
dugu Euskal Herria normalizazio politikora, bakera eta independentziara eraman eta bultzatuko duen estrategia bateratua egituratzeko. Gisa berean, uste du abertzaleek agortutzat ematen dutela esparru autonomikoa.
|
|
|
Hain akusazio larriak egin (ohi) dituenak argitu
|
behar
luke euskal kulturgintza guztiaz ari den, unionista ez diren euskal kulturgileez ari den, edo nor demontreren gainean ari den behinik behin; euskal kulturgile guztien izena zikindu besterik ez baitu egiten horrela jokatuta, eta euskaldunoi, espainolistarik atzerakoienek ezarri ohi diguten estigmaren zama handitu, euskal kulturari bizkarra emanda bizi diren euskal herritar erdaldun elebakarren art...
|
|
|
Eta Inaziok bere egin zituen, halaber, Lizardik, olerkarien olerkaria iragarriz, idatziriko hitzak, jaio
|
behar
zuen euskal argidunaren iragarpentzat jo baitzituen: " ¿ Nork daki yaioa eztegun?
|
|
|
Erabakigarria izango da euskal gizarteak etorkinekiko eta euren kultura eta hizkuntzarekiko erakusten duen jarrera, beraiek euskararekiko jarrera bat edo beste har dezaten. Integratzailea, asimilazioarekin zerikusirik ez duena, izan
|
behar
du euskal gizartearen jarrerak. Beldurrez begiratzen badiegu, euskararentzako mehatxu eta arrisku moduan ikusten baditugu, jai du euskarak, gaztelaniaren erosotasunean aurkituko baitute aterpe.
|