|
2001
|
|
|
Materia ezti horren funtzio nagusia garunari eta muskuluari
|
behar
duten energia ematea da.
|
|
|
Organismoak behar dituen kaloria guztietatik, dieta orekatua izan dadin, %55 eta %60 artean karbohidrato moduan kontsumitu behar dira (zerealak, patatak, lekaleak eta azukreak), eta kopuru horretatik, %10 gehitutako azukrearen edo beste elikagai gozo batzuen kontsumoak ekar ditzake. Horrek esan nahi du 2.000 kaloriako dieta baterako, egunean 50 g azukre hartzea egokia dela.Materia ezti horren funtzio nagusia organismoaren funtzionamendurako
|
behar
duen energia ematea da, hala nola garuna eta muskuluak. Zehazki, garuna bezain organo txikia da energia kontsumoaren% 20, eta glukosa energia iturri bakarra da.
|
|
|
Sei hilabetetik aurrera, esnea elikagai bakarra denez, ez ditu ematen bularreko haurrak adin horretatik aurrera
|
behar
dituen energia eta mantenugaiak, eta, gainera, digestio funtzioak heldu direnez, elikagai berriak sartu behar dira bere dietan, arau arautuei jarraiki.
|
|
|
Sei hilabetetik aurrera, esnea elikagai bakarra denez, ez ditu ematen bularreko haurrak adin horretatik aurrera
|
behar
dituen energia eta mantenugaiak, eta, gainera, digestio funtzioak heldu direnez, elikagai berriak sartu behar dira bere dietan, arau arautuei jarraiki. Ez dago justifikatuta lau hilabete igaro baino lehen elikagai berriak sartzea, baina ez da komeni sei hilabete baino gehiago egitea, dibertsifikaziorik ez izatea anorexia (jateko gogoa galtzea) eragiten baitu maiz, eta, aldi berean, desaprobetxatu egiten da dastamena hezteko eta oinarrizko elikagaiak ezagutzeko oso garai egokia, haurrari elikadura orekatua, askotarikoa eta nahikoa egokitzen lagunduko diona.
|
|
2002
|
|
|
1994 urteanabian jarri zen Garapen Eolikorako Plana eta gaur egun 23 parke eoliko daude, 17EHNrenak eta 6 Hermanos Oliver-enak. Gaur egun herrialdeak
|
behar
duen energiaren %31 haize errotek produzitzen dute.
|
|
|
Haren iritziz, gailetek dieta orekatua egiten laguntzen dute, ematen dituzten kalorien erdia baino gehiago karbohidratoetatik baitatoz. Codonyk esan zuen gosarian zortzi galleta kontsumitzeak gizon nerabe batek egunero
|
behar
duen energiaren %8 sortzen duela; %11, emakume eta haur helduek; eta %8 eta %14, karbohidratoek. Bestalde, Rafecasek esan zuen karbohidratoek organismoaren oreka metabolikoa modulatzen dutela, janariak hartzeko mekanismoak erregulatzen dituztela eta asetasun sentsazioa ematen dutela.
|
|
|
Williamsek dio CaMK maila handiko saguek mitokondrio gehiago garatzen dituztela muskulu zeluletan, eta zelula horietan “uzkurdura moteleko” zelulak ugaritzen direla ikusten da. Zelula horiek jarduera fisiko iraunkorraren ondoren agertzen direnak dira, adibidez, maratoi lasterkariek
|
behar
duten energia emateko. “Efektuak areagotu egiten ditu uzkurdura moteleko muskuluak, uzkurdura azkarreko muskuluetan agertzen diren mitokondrioen kopurua ere bada”, azaldu zuen Williamsek, “entrenamendu bizien ondoren gertatzen denaren oso antzeko efektua gertatzen da”.
|
|
2003
|
|
|
Ezker abertzalearen pentsamenduzko eta estrategiazko agortzetik jeltzaleetara hurbiltzea akatsa da niretzako. Nazionalismo demokratiko deituak ez du nahikotasun mailarik ia ezertan, jende on asko dauka, baina base sozialean oinarrizko nahimena falta zaio, ez da gai Euskal Herriaren garapenak
|
behar
duen energia soziala aktibatzeko. Hortik ez dago.
|
|
|
Amaitzeko, gogora ekarri
|
behar
ditugu energia politika eramangarri baterakoEuskal Herrian egin diren proposamenak. Besteen artean azpiegitura energetikoenmoratoria eta prezioen politika fiskal berri bat (ekotasa finalista) eskaria mugatzeko, non kontsumoaren gutxitzea sarituko zen eta aurrezkitze eta eraginkortasunabultzatuko ziren.
|
|
|
Gure organismoak eguneroko elikaduratik lortzen ditu egunero behar bezala funtzionatzeko
|
behar
dituen energia eta elikagaiak, baina, aldi berean, bere erreserbak ditu. Non daude energia erreserba horiek gordeta?
|
|
|
Dietako koipeek edo lipidoek osasunerako duten garrantzia Elikagaiek dituzten gantzak energia iturri garrantzitsua dira (9 kcal ematen dituzte gramo bakoitzeko) gure organismoarentzat, eta elikagaien eta plateren testura eta palatabilitatea hobetzen dituzte. Dieta orekatuaren gomendioen arabera, egunero
|
behar
dugun energiaren %30 eman behar dute.Asea (haragi produktuen koipea, esneki osoak, koko eta palmondo olioa) edo asegabea (olioena, arrain urdinarena, fruitu lehorrena) izan, oso funtzio garrantzitsuak betetzen ditu gure organismoan: energia iturri izateaz gain, gorputzeko tenperatura erregulatzen laguntzen du, bihotza eta giltzurrunak bezalako bizi organoak bildu eta babesten ditu, eta bitamina lipoolubleak garraiatzeko bidea da.
|
|
|
“Energia Aurrezkiaren eta Eraginkortasunaren Estrategia” delakoaren bultzatzailea José Folgado da, eta, haren kalkuluen arabera, herrialdeak %8, 6 murriztuko du kontsumoa hurrengo bederatzi urteetan, eta 112.000 kilotonelatu baliokide (ktep) erabiltzeari utziko dio. Aurreikuspen horien onura handiena garraioaren sektorea da, gaur egun
|
behar
duen energiaren erdia erabiliko lukeena. Industriaren kasuan, jaitsiera hori %22koa izango litzateke, eta eraikuntzan %16koa.
|
|
|
Eskandinavian jaio zen, hain zuzen ere, oinarrizko elikagaietan propietate ikuskaezinak bilatzeko eta elikagai funtzional gisa etiketatzeko ohitura (elikagai funtzional horiek elikagai funtzional jakin bat dute, plazeboz kontrolatutako azterketa klinikoetan osasunarentzat onura handia ekarri duena). Janari guztia, nolabait, funtzionala da, organismoak
|
behar
dituen energia eta mantenugaien zati bat ematen baitu, baina suediarrak izan ziren jaki jakin batzuen aparteko funtzioa, balio erantsia, arautzen lehenak kalitate kontrola pasatzeko orduan. Suediako Administrazioak egiaztatutako elikagai guztiek osasunarekin lotutako berariazko funtzioren bat dutela egiaztatu behar dute gaur egun. Industriak joera hori nabaritu du, eta Europako supermerkatuetan ugaritzen hasi dira haurrentzako zerealak eta aleak, kaltzioarekin, C eta bitaminekin edo zuntz dietetikoarekin aberastuta.
|
|
2004
|
|
|
Karbohidratoen funtzio nagusia, sakarosarena besteak beste, organo ezberdinak ibil daitezen gizakiaren gorputzak
|
behar
duen energia sortzen laguntzea da.
|
|
|
Merkatuan eskaintzen diren produktuek hau diote: «Haurrak egunean zehar kontsumitu
|
behar
duen energiaren laurdena bermatzen dute, eta inork ezin du zalantzan jarri zerealak zuntz, bitamina eta mineral iturri bikainak direla». Which?
|
|
2005
|
|
|
Merkantzien garraioan ere ezberdintasunak izugarriak dira. Tona batek kamioiz kilometro bat egiteko
|
behar
duen energiarekin ibaiez (Europan oso zabalduta dago garraiobide hau) 2 kilometro egingo ditu, 4 kilometro trenez eta itsasoz 5.
|
|
|
Urte erdira gerturatzen ari den umeak hartu
|
behar
dituen energia eta nutrienteak ez dizkio esneak eskainiko.
|
|
|
Animalia horiek ur beroko iturrien inguruan bizi diren bakterioez elikatzen dira. Bere aldetik, bakterioek
|
behar
duten energia gandorretako energia geotermikotik lortzen dute, chemosintesis deritzon prozesuaren bitartez. Prozesu horretan, fotosintesian bezala, karbono dioxido ez organikoa materia organiko bihurtzen da, baina energia iturria eguzkia izan beharrean, prozesu kimikoa da.
|
|
|
Ur beroko tximinia hauen inguruan 110 °C tan eta baldintza erreduzitzaileetan bizi diren bakterio oso primitiboak aurkitu dira. Aipatu da ere eremu hauetako bizidunak direla eguzkiaren energiaz baliatzen ez diren bakarrak,
|
behar
duten energia Lurraren barnetik lortzen baitute. Jakin badakigunez Lurraren inguruko oxigenodun atmosfera orain dela 2.000 Mu sortu zela eta aurretik egon zitekeen bizitza guztiak inguru erreduzitzaileetara egokitu beharra zuela, zergatik ez da posible bizitzaren jatorria ozeanoetako gandorren inguruan aurkitzea?
|
|
|
Elikagai horiek garrantzi handikoak dira kirolarien dietan, energia erregai nagusia baitira gure organismoarena. Elikaduraren protagonista izan behar dute tenistarena, kirol topaketa baten aurreko hiru egunetan, kirolariak
|
behar
duen energia guztia izan dezake. Beraz, dieta gosari batez osatuta egon liteke, eta gosari horretan honako hauek sartu:
|
|
2006
|
|
|
Gerta liteke, halaber, gorputz proteinak behar beste ez eratzea, eta, ondorioz, muskuluak galtzea eta higatzea; gainera, infekzioen aurrean erresistentzia txikiagoa izatea, eta nekearekiko tolerantzia txikiagoa izatea edo indarberritze denbora gehiago behar izatea. Karbohidratoen dosi optimoa Karbohidratoak arreta berezia behar duten elikagaiak dira, organismoari funtzionatzeko, esfortzu fisikoari aurre egiteko eta ondoren errekuperatzeko
|
behar
duen energia ematen baitiote. Mantenugai nagusia izan behar du, eta kirolarien dietan eguneko kaloria guztien %60 izatea gomendatzen da.
|
|
|
Haur batek sukarra du ondestearen tenperatura 38ºC koa edo handiagoa denean, edo ahoko edo besapeko tenperatura 37ºC koa edo handiagoa denean. Sukar egoerek, beste patologia batzuek bezala, gorputzaren energia gastua handitzen dute, eta, beraz, haurrak hartu
|
behar
duen energia egoera normalarena baino handiagoa da. Hala ere, kasu horietan, haurraren apetitua gutxitu egiten da, jarduera fisikoa bezala, ia batere ez baita izaten.
|
|
|
“Kontua ez da jada teknologia horrek funtzionatuko duen, baizik eta lehiakorra izango den”, gehitu zuen. CUTE programako autobusek hidrogenoa erabiltzen dute errekuntzarako; mekanismo horrek, hidrogenoaren eta aireko oxigenoaren erreakzio elektrokimiko baten bidez, motor elektrikoak funtzionatzeko
|
behar
duen energia sortzen du, eta, beraz, ez du substantzia kutsatzailerik isurtzen. Dagoeneko autobus horiek dituzten bederatzi hiriak Amsterdam, Bartzelona, Hanburgo, Londres, Luxenburgo, Madril, Oporto, Stockholm eta Stuttgart dira.
|
|
|
Europako Batasuna (EB) beharturik egon zen joan den urtean bere beharrak asetzeko
|
behar
zuen energiaren %56 inportatzera, aurreko ekitaldiaren aldean bi hamarren, Eurostat EBko estatistika bulegoak atzo zabaldu zituen datuen arabera. Espainiaren energia mendekotasuna Europako batez bestekoaren oso gainetik hazi zen:
|
|
2007
|
|
|
Ez dago oztopo teknikorik, baina bai aldaketa hori egiteko politikak”, adierazi zuen Arthouro Zervos ERECeko lehendakariak. Hazkunde ekonomikoa Sven Teske Nazioarteko Greenpeaceko energian aditua da, eta adierazi du mundua ¿ plan bat eskatzen ari dela
|
behar
dugun energia lortzeko moduari aurre egiteko, klima aldaketa elikatu gabe. Haren ikuspuntutik, frogatuta geratu da planetak energia berriztagarri sendo eta seguruak dituela, behar dugun eraginkortasun energetikoa lor dezakegula, eta hori guztia egin dezakegula hazkunde ekonomiko globalari eusten diogun bitartean, eta, aldi berean, ikatza eta nuklearra bezalako energia iturri arriskutsuak pixkanaka ezabatzen ditugula?
|
|
|
El Hierro uharteak
|
behar
duen energia elektriko guztia hornituko du sistema hidroeoliko batek
|
|
|
Kirolariek
|
behar
dituzten energia eta proteina beharrak konpentsatzeko, gero eta gehiago eskatzen dira proteina irabiaki komertzialak. Zenbait kirolek, hala nola indar kirolek (halterofilia edo pisuak), proteina gehiago hartzea eskatzen badute ere, ez da pentsatu behar elikagai hori gehiegi kontsumitzea.
|
|
|
Energetikoak izatea ez da nahastu behar gizendu daitezkeenekin. Izan ere, autoek motorra martxan jartzeko erregaia behar duten bezala, giza gorputzak karbohidratoak eta gantzak
|
behar
ditu energia iturri gisa. Bistan denez, elikagai horien kontsumoa eguneko higadura baino handiagoa bada, irensteak koipe metaketa ekarriko du, baita gehiegizko kiloak ere.
|
|
|
Gaueko tarifari esker, puntako orduetan energia elektrikoaren eskaria modu eraginkorragoan kudeatzen da. Erabiltzaileek gauean
|
behar
duten energia metatzen dute, kontsumoa puntako orduetan murrizteko.
|
|
|
Termitek habien barne tenperatura egonkor mantentzen dute, nahiz eta kanpoko tenperatura aldaketa handiak izan. Mick Pearce arkitektoak diseinatu du, Arup enpresako ingeniariekin lankidetzan, eta tamaina bereko eraikin arrunt batek
|
behar
duen energiaren %10 baino ez du erabiltzen. Horri esker, lehenengo bost urteetan bi milioi eta erdi euro baino gehiago aurreztu ditu aire girotuan.
|
|
|
Adibidez, bonboi kaxa erdiak eman ditzakeen 1.200 kilokaloriek pertsona heldu osasuntsu baten energia beharren erdia betetzen dute. Arratsalde berean sei pastel jan badira, kaloriak 1.300era iritsiko lirateke, hau da, egun batean emakume batek
|
behar
duen energiaren %60 baino gehiago hartuko luke. Gainera, nagusiki gantzez eta azukreez egindako irenstea da.
|
|
2008
|
|
|
Hor daude botere publikoaren eta militantzia elkarteen arteko eztabaidak... Beldur naiz etengabeko soka-tira honetan
|
behar
genituzkeen energiak eta baliabideak neutralizatzen ditugula, euskararen kaltetan". Hona hemen gure arteko eztabaidarako gai garrantzitsu bat!
|
|
|
Badakit lehia batzutan eraginkor dela. Beldur naiz etengabeko soka-tira honetan bildu
|
behar
genituzkeen energiak eta baliabideak neutralizatzen ditugula, euskararen kaltetan.
|
|
|
Ez dakite zergatik dituzten ezaugarri horiek, ezta nondik ateratzen duten ere zorrotadek eratzeko
|
behar
duten energia: Eguzkitik iristen den erradiazioak ematen dien, Jupiterren barne energia handi bat den edo bien konbinazio bat den.
|
|
|
Hain zuzen, autoa egiteko erabili duen material nagusia polimero bat da,% 12 petrolioan oinarrituta eta% 88 artoan, oso arina. Erregai pila baten bidez lortzen du mugitzeko
|
behar
duen energia, eta estaltzen duen pinturak nanoteknologia erabiltzen du eguzki energia xurgatzeko aparkatuta dagoenean; hala, bateriak kargatzen dira.
|
|
|
Urte horretarako instalatutako potentzia 1.272.000 megawatt ekoa izango dela aurreikusten du, eta, horri esker, munduko elektrizitate kontsumoaren %10 beteko dela. “Era guztietako eguzki energia izango da protagonista klima aldaketa geldiarazteko eta munduko pobrezia murrizteko
|
behar
dugun energia iraultzan”, dio José Luis García Ortegak, Greenpeace Españaren energia kanpainaren arduradunak. “Egindako bideak erakusten du txostenaren aurreikuspenak errealistak direla, betiere energia zikinak babesten dituen sostengu politiko eta ekonomikoa energia berriztagarrietara mugitzen bada behin betiko”, dio.
|
|
|
Publizitate presioak, nagusi den edertasun kanonari egokitzeko gaizki programaturiko argaltzeko erregimenak, janariak kontsumitzeko ordutegi irregularrak eta abar nutrizio arriskuko faktore bilaka daitezke. Elikadura orekatu batek bizitzaren fase bakoitzean
|
behar
dituen energia eta elikagaiak ematen dizkio indibiduo bakoitzari. Mantenugai jakin baten urritasun luzeak ehunetan pixkanaka desagertzea eragiten du, asaldura biokimikoekin, zeinak, geroago, gaixotasun karentzialak (anemia, osteoporosia) bihurtzen baitira.
|
|
|
Horrekin batera, balorazioa odol analisiarekin osatu behar da (osatuagoa gernu analisiarekin), elikagaien metabolismoa (azukreak, gantzak, mineralak), erantzun immunologikoa edo defentsen egoera baloratzeko. Neurri antropometrikoekin, hala nola pisua, altuera, besoaren perimetroa eta larruazalaren tolesdurak (azalaren azpiko gantza neurtzen dute), gorpuzkerari eta metabolismo basalari buruzko datuak lortzen dira, hau da, pertsonak atsedenean egoteko
|
behar
duen energia. Gantzaren, uraren, masa magraren eta are hezur masaren kantitatea zehaztasun handiagoz zenbatesteko aukera ematen duen gorputz osaeraren ebaluazioa metodo kliniko zehatzagoen bidez lortzen da, hala nola inpedantzia bioelektrikoaren bidez (organismoan zehar bidaiatzen duen seinale elektriko baten indarra eta abiadura).
|
|
|
Egoitzetako arazo nagusietako bat da zaharrek benetan kontsumitzen dituzten elikagaiak ez datozela bat beren beharrak betetzeko behar dituzten errazioekin. Platerean geratzen da organismoak
|
behar
duen energia eta mantenugaien zati bat, eta, beraz, egun, hilabete edo urte batzuen buruan, nutrizio gabezia nabarmena da. Kasu askotan, ez zaielako gustatzen elikagaien zaporea, janaria prestatzeko modua edo aurkezpena, baina badira jaten ez dutenak ere, horzekin arazoak dituztelako edo irensteko zailtasunak dituztelako, eta dieta ez dagoelako beren behar berezietara egokituta.
|
|
|
Kontuan hartu da, halaber, gehiegizko pisuak garraioa zailduko duela. Gainera, txangozaleen nutrizio beharrak asetzen dituzten eta beren jarduerak garatzeko
|
behar
duten energia ematen duten elikagaiak aukeratu dira. Egokiena elikagai hauek aukeratzea da:
|
|
|
Gainera, gai dira merkuriozko metal toxikoaren kantitate txikiak ere airetik xurgatzeko. Adreilu ekologikoak erabiltzean, ohiko adreiluek
|
behar
duten energia eta lehengai gastua murrizten da Ideia on hori dela eta, Estatu Batuetako Zientziarako Fundazio Nazionalaren (NSF) laguntza jaso du Liuk, eta 2007an Popular Science aldizkariaren urteko asmakizun onenen saria lortu zuen. Antzeko ekimenek beste mota bateko hondakinak berreskuratu nahi dituzte adreiluen lehengai gisa.
|
|
|
Hainbat enpresa, ikerketa talde eta ekimen ekologistek adreilu ekologikoen hainbat eredu erabiltzea sustatzen dute. Horiek erabiltzean, adreilu konbentzionalek
|
behar
duten energia eta lehengai gastua murrizten da, eta, hala, ingurumenari laguntzen zaio eta propietate ekologikoagoak dituzten etxeak eraikitzen dira.
|
|
|
Energia transmititzeko sistema zehatz eta seguruak: azterketa gehiago egin behar dira kalterik eragiten ez duten edo pasatzean komunikazio sistemak oztopatzen ez dituzten mikrouhin sortak lortzeko, eta, aldi berean, behar bezain sendoak eta zehatzak izan
|
behar
dute energia aprobetxamendua optimizatzeko eta galerak murrizteko. Horregatik, lur estazioetarako basamortuko lekuak edo hiriguneetatik urrun daudenak proposatzen dira.
|
|
|
ERECeko arduradunen arabera, Zuzentarau berriari esker, industriak bi milioi lanpostu sor ditzake 2020 arte. Bestalde, Europako Elkarte Eolikoak (EWEA) uste du arau berriak “munduak
|
behar
duen energia iraultzaren buruan” jarriko duela Europa, eta haize energia izango dela “eragile nagusia”. Espainian, Energia Berriztagarrien Ekoizleen Elkarteak (APPA) adierazi du egoera “errealista eta bideragarria” ezarriko dela 2010ean garraio erregaien %10 “bio” jatorrikoa izan dadin.
|
|
|
Azken aldian orduak egiten ditut parkean. Zer erremedio, urte eta erdiko haurra dut eta zerbaitetan enplegatu
|
behar
du energia: zabuetan kulunka, txirristatik behera bere burua botatzen, egurrezko zalditxoaren gainean mundua konkistatzen...
|
|
|
Gu bezala bizi nahi dute. Eta munduak ez du horrenbesterako ematen, lurrazalean bizi garen sei mila milioi biztanleok bizitzeko
|
behar
dugun energi eskaera emateko energi iturri adina ez duelako.Pentsatzeko eta bizitzeko modua aldatu behar da. " Zoriontasuna"" kontsumoa" dela ez da egia.
|
|
2009
|
|
|
Ados nago Javierrekin, aurreztea ezinbestekoa da, baina horrek esan nahi du serio hartu behar dela aurreztea, efizientzia energetikoa ez da nahikoa. Alde batera utzi
|
behar
dugu energia erabilera mugarik gabe hedatzearen ideia.
|
|
|
Klima aldaketari buruz ari garenean, lokalizazio konkretu batetaz ari gara eta horregatik komunitate bakoitzak klima aldaketari egin dio aurre, lurraldearen arabera, horren ondorioak bereziak direlako. Ondorioz, Euskadin izango dituen eraginak neurtu eta gizarteak aurre egin dizkie.Hala ere, arazoa globala da eta guztiok aurkitu
|
behar
ditugu energia erabiltzeko modu efizienteagoak, berotegi efektua duten gasen isurketa gutxitzeko. Hori aurrera eramateko teknologia efizienteagoen erabilpena eta ohituren aldaketa bat ematea behar da.
|
|
|
Klima aldaketari buruz ari garenean, lokalizazio konkretu batetaz ari gara eta horregatik komunitate bakoitzak klima aldaketari egin dio aurre, lurraldearen arabera, horren ondorioak bereziak direlako. Ondorioz, Euskadin izango dituen eraginak neurtu eta gizarteak aurre egin dizkie.Hala ere, arazoa globala da eta guztiok aurkitu
|
behar
ditugu energia erabiltzeko modu efizienteagoak, berotegi efektua duten gasen isurketa gutxitzeko. Hori aurrera eramateko teknologia efizienteagoen erabilpena eta ohituren aldaketa bat ematea behar da.
|
|
|
Bestela, esperimentu batzuetan ikusi dute astrozitoek ez dituztela beti neuronak hornitzen
|
behar
duten energia guztiarekin. Kasu horietan, neuronen galerak izaten dira.
|
|
|
Horrek esan nahi du grafenoak gertu duen basea zein den jakin daitekeela korrontea xafla batetik DNA molekulara eta handik bigarren xaflara salto egiteko
|
behar
duen energiaren arabera. Metodo hori erabilita, eta DNA molekula zirrikituan lerratuta, DNAren baseen sekuentzia ezagut daiteke.
|
|
|
Beharbada terrorezko historia da. Neskatoa hilda dago eta jendearen bizia xurgatzen du, mamu moduan jarraitu ahal izateko
|
behar
duen energia bilatzeko. Argazkien bidez egiten du lan hori.
|
|
|
Chou: Gizakion gorputzak odola
|
behar
du energia, arnasa eta arima guri emateko. Modu berean, urak energia, arnasa eta arima ematen dizkio mendiari.
|
|
|
Aukeratutako elikagai motak eta prestatzeko moduek erreferentziazko biztanleriarentzat kalkulatutako 2.000 kaloria ematen dituzte egunean. Balio horrek, oro har, kontuan hartzen du pertsona heldu osasuntsu batek
|
behar
duen energia gastua, bizitza oso aktiboa izan dezan. Janari azkarra baina osasungarria Menu berri horiek prestatzeko, oso errezeta errazak eta azkarrak erabiltzen dira.
|
|
|
“CO2 zuzenean atmosferatik bahitu eta lurperatu dugu; bestela, planeta berotzen jarraituko du, erremediorik gabe”, ohartarazi du. “Karbonoa hartu eta biltegiratu behar dugu, beste iturri batzuk ez baitira gai izango
|
behar
dugun energia emateko, bereziki garapen bidean dauden herrialdeek gero eta gehiago erabiliko dutelako”, azpimarratu du. “Karbonoa hartu eta biltegiratu behar dugu, beste iturri batzuk ez baitira gai izango behar dugun energia emateko” Formula horren kostuari dagokionez, AEBetako zientzialariak dio CO2 ekoizpen instalaziotik bertatik harrapatzea baino garestiagoa dela.
|
|
|
“Karbonoa hartu eta biltegiratu behar dugu, beste iturri batzuk ez baitira gai izango behar dugun energia emateko, bereziki garapen bidean dauden herrialdeek gero eta gehiago erabiliko dutelako”, azpimarratu du. “Karbonoa hartu eta biltegiratu behar dugu, beste iturri batzuk ez baitira gai izango
|
behar
dugun energia emateko” Formula horren kostuari dagokionez, AEBetako zientzialariak dio CO2 ekoizpen instalaziotik bertatik harrapatzea baino garestiagoa dela. “Kostua ez da harrapatzea, handik CO2 atera eta berreskuratzea baizik.
|
|
|
“Ogia oso onuragarria da gure organismoarentzat nutrizioaren ikuspegitik, eta, batez ere, eraginkorra da txikienei egunari aurre egiteko behar den energia guztia emateko, karbohidrato gisa”, nabarmendu du Polanco doktoreak eskuliburu horretan. Karbohidratoak funtsezko mantenugaia dira organismoari
|
behar
duen energia ematen diona, muskulu jarduerari eusten laguntzen duena, garunaren eta nerbio sistemaren jarduera hobetzen duena eta proteinen degradazioa eragozten duena. Gainera, ogia B taldeko bitamina iturria da, metabolismoarekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Dena era batera janez gero, betekada eginen luketelako. Gutxi baina maiz janez gero,
|
behar
duten energia guztia eskuratzen dute. Alegia, egunean hiru otordu nagusiak egiten dituzte, eta bien bitartean mokadutxoak jateko aukera ere badute.
|
|
|
Baina hori alda daiteke, eta aldatu behar da; oraindik garaiz gaude norabidez aldatzeko. (...)
|
Behar
duguna energia iraultza da".
|
|
2010
|
|
|
Zaborra kudeatzeko bi eredu. Atez atekoak zero zabor kontzeptua du oinarri, bigarrenak zabor ugari kontzeptua," balorizazio energetikoan" oinarritutako erraustegiak zabor ugari
|
behar
baitu energia sortzeko eta berau errentagarri egiteko. Atez atekoak ez du dena konpontzen, zalantzarik ez, hor geratzen da birziklatu gabeko %20 inguru (Usurbil eta Hernaniren kasuetan esaterako), baina erraldoien urratsa da zaborraren kudeaketan adostasuna nagusi den bi kontzeptutan:
|
|
|
Jokabiderik egokiena da otordu bakoitza ogiz laguntzea, karbohidrato asko dituzten elikagaietatik hartzea komeni baitzaigu guk
|
behar
dugun energiaren erdia baino gehiago.
|
|
|
Laboreak eta lekaleak dira dieta horretako jaki funtsezkoak, eta horiek dira giza garunak
|
behar
duen energiaren oinarri (glukosa behar izaten du); giza garunak, izan ere, oso txikia izan arren (gorputzaren pisuaren% 2 eta 3 artean hartzen du), organismoak behar izaten duen oxigenoaren eta glukosaren% 20 eta 25 artean kontsumitzen du normal funtzionatu ahal izateko.
|
|
|
Aspaldiko mitoak eta izen txarrak alde batera uzteko, EROSKI CONSUMER aldizkariko elikadura adituek gogorarazten dute asteko menuan ezinbestekoak direla lekaleak dieta orekatua izateko. Organismoak bizitzeko
|
behar
duen energia proteinak eta karbohidratoak ematen dizkioten elikagai funtzionalak dira. Maiz hartuz gero, astean 2 aldiz, ondorio onuragarriak lortzen dira gaixotasun kardiobaskularren, zenbait minbizi motaren eta diabetesaren aurrean.
|
|
|
Karbohidrato ugari. Dieta bateko kalorien erdiak baino gehiagok elikagai horietatik etorri behar du, organismoaren erregai nagusia baitira, mugitzeko, lan egiteko eta pentsatzeko
|
behar
duen energia. Karbohidrato gehien ematen duten lekaleak babak dira (%60), eta gutxien ematen dutenak, berriz, soja (%26).
|
|
|
elektroiak beren gainazalean mugi daitezen, zer behar da? silizeak
|
behar
duen energia baino gutxiago. Beraz, gailu batean eramangarria, grafenoan oinarritutako balizko prozesadore batek energia gehiago aurreztea eta bateriaren iraupena, beroketa txikiagoa.
|
|
|
Beren proposamenak mundu mailako konpromiso irmoa eskatzen du, garaiotan oso nekeza ikusten dena, eta ikuspegi horretatik ameskeriatzat jo daiteke. Beren ideiek neurri apalagoan aplikatuta zein noranzkoan higitu
|
behar
dugun energia jasangarriagoa lortzeko erakusten dute eta baita lorgarria dela ere. Artikulua ez dago, ordaindu ezean, Scientific Americanen webean leitzerik, baina esteka honetan ikus entzunezko bertsio laburra eskaintzen dute:
|
|
2011
|
|
|
Kogenerazio unitate berriaren erregaia gas naturala izango da eta, esate baterako, Garoñako zentral nuklearrak ekoizten duenaren laurden bat inguru produzituko du. Bizkaiko findegiak
|
behar
duen energia guztia sortzeaz gain, ekoizpen elektriko guztiaren %30 Sarean barreiatzea ahalbidetuko dio Petronorri.
|
|
|
Hala ere, eragozpen handi bat du: zenbait erreaktore nuklear
|
behar
ditu energia iturri gisa. Erreaktore horiek astunak dira, eta haien pisua oztopo handia izango litzateke ibilgailu hipotetikoarentzat.
|
|
|
Matías Bize txiletarraren En la cama (2005). Aurrera segitzeko
|
behar
zuen energia berreskuratzearren, zentzuzkoena berea ez zen proiektu bat hartzea iruditu zitzaiola azaldu zuen. Dena den, guztiz aldatu eta bereganatu zuen Bizeren proposamena, eta Room in Rome sortu zuen; iluna hau ere, heriotza oso presente baitago, baina baita fisikoa ere, oso fisikoa, bi emakumeren arteko sexu harremanari garrantzia eskainiz, eta horrek (beste behin) zeresana eman zuen.
|
|
|
ingurumenean duten eragina,
|
behar
duten energia... Garai
|
|
|
Baina denbora apur bat
|
behar
dut energia berreskuratzeko.
|
|
|
Ez dakigunez zer potentzia izendatu duen instalatuko den galdarak, gutxi gorabeherako balioa bilatuko dugu etxebizitza erabilerako aparatuek kontsumitutako potentziaren taulan, eta ikusiko dugu 1,5 kW
|
behar
dituela energia beharra 1.000 kcal/ h denean.
|
|
|
Panelen benetako potentziala agortzen dela ere esan da. “Energia guztiek jaso dituzte laguntzak, teknologia hasiberria denean ez baita lehiakorra” Gero eta leku gutxiago
|
behar
dute energia sortzeko. Gaur egungo teknologia oso baliagarria da.
|
|
|
Erabilitako gurpilak erregai gisa erabiltzeko beste aukera bat da. Ideia da baztertutako pneumatikoak labe handiak erabiltzen dituzten industrietara bideratzea,
|
behar
duten energia sortzeko, hala nola zementu fabriketara edo paper fabriketara, eta, oro har, energia sortzeko labeak erabiltzen dituzten industrietara.
|
|
2012
|
|
|
Afaritan jatekoa bada, elikagai energetiko gutxiago edukitzea komeni da, egunean
|
behar
dugun energiaren% 25 osatzeraino.
|
|
|
Osoko zereal bat (arroza, kuskusa, pasta edo, ezezagunagoak izan arren, oso elikagarriak diren beste batzuk, bulgurra, mijoa eta beste) eduki
|
behar
du energia iturri nagusitzat (karbohidrato konplexuek emana).
|
|
|
Uneotan, elikaduraren bidez,
|
behar
dituzun energia eta proteinak hartzea da helburua, organismoa bizkortzeko eta immunitate sistema berrindartzeko.
|
|
|
Hori da bide bakarra benetako iraunkortasuna lortzeko. Horrez gain, materia eraldatzeko
|
behar
dugun energiak iturri berriztagarrietatik etorri luke, eta modu eraginkorrean ustiatu genuke.
|
|
|
Gaur gaurkoz, inon jarri gabe, metro bateko distantziatik jaso dezake lenteak beharrezko energia. Untxiaren begian jarrita, berriz, bi zentimetrora egon
|
behar
du energia iturriak.
|
|
|
ke beltzeko tximinia bero haietan. Baziren han bakterio bitxi batzuk, termofiloak deituak, berozaleak, gai zirenak tximinietako gasetatik
|
behar
zuten energia lortzeko. Kimiosintesia deitu zaio prozedura horri, eta, funtsean, tximinietako gaseko azido sulfhidriko pozoitsuan egindako erreakzio kimiko exotermiko bat da bakterioak erabiltzen duena energia lortzeko.
|
|
|
Odolak zaina behar duen bezalaxe, energiak meridianoa behar du.Esan genezake organo bakoitzak bere meridiano propioa duela, eta handik jasotzen duela lanean aritzeko
|
behar
duen energia. Kanal horretan blokeo bat gertatzen bada, gure gorputzak horren berri emango digu, hainbat eratako inestetismoen bidez.
|
|
|
Gainera, zur elementuak eragina du gibelean eta behazunean, eta organo horiek arduratzen dira koipeak asimilatzeaz eta giharrek eta organoek behar bezala lan egiteko
|
behar
duten energia gordetzeaz, besteak beste. Estetika aldetik, elementu horren blokeoak sebo asaldurak eragin ditzake (hala nola milium gaitza, kisteak eta seborrea), eta urte sasoi horretan eratzen dira esterolak ere.
|
|
|
7 Saratxagak (2007: 140) dio honako bost baliabide hauen bidez «berkargatu»
|
behar
ditugula energia, oreka eta osasuna: «Elikadura ona, ariketa fisiko egokia, ondo lo egitea, arnasa hartzen
|
|
|
Horrez gain, edo helduei kaiolatutako animaliak ikusteak ez diela konbentzitzen, parke horiek ekintza eta abenturazko egun bat ematen diete haurrei, aire zabalean, eta, beren erara, naturarekin kontaktuan. Gainerakoan, azpimarratu behar da garrantzitsua dela haurrek
|
behar
duten energia gastatzea eta gorputza martxan jartzea. Telebista eta bideojokoak ez dira berez kaltegarriak, eta ez dira debekatu behar, baina beste jarduera batzuekin txandakatzea da onena.
|
|
|
Maria Brian Wanskink elikadura portaeran adituaren arabera, eragin handia dute haurrek jateko moduan dituzten koloreen kopuruak eta nahasketak, elikagai desberdinen kopuruak, produktu nagusiaren kokapenak eta platera osatzen duen antolaketak. Faktore horiek ezagututa, haurren elikaduraren gurasoak eta arduradunak platerak hobeto aurkezteko orientatzen dira, elikagai gehiago kontsumi dezaten eta, ondorioz, haurrak hazkuntza eta garapen fisiko eta mental egokirako
|
behar
dituen energia eta mantenugaiak egoki bete ditzan. Plateraren aurkezpena:
|
|
|
elikagaien azukrea (glukosa) odolean metatzen da behar duten zeluletara iristen ez delako. Eta glukosa hori gabe, gure maskotaren gorputzak ez du
|
behar
duen energia lortzen. Bizitza osoan txakurrari lagunduko dion gaixotasuna da diabetea.
|
|
|
Q10 koentzimak organismoan duen banaketa hain da handia, non ubikinona izenaz ezagutzen baita, latinezko ubikea, “bizitza dagoen leku guztietan” esan nahi duena. Baina haien kontzentrazioa ez da uniformea.’ Bihotzak, gibelak eta muskuluek
|
behar
dute energia gehien lan egiteko, eta, beraz, Q10 koentzima gehien metatzen dutenak dira. Zelulen zahartzea atzeratzen du Q10 koentzimari ekintza antioxidatzaile indartsua esleitzen zaio.
|
|
|
Hamabi hilabeteko prestakuntza, non zakurraren prestatzaile fisikoa etengabe praktikatzea eta horrelako gesta fisikoarekin batera dieta egokia egitea eskutik helduta joan behar den. Kirol txakur bat elikatu behar denean, handitu egin behar da zenbat proteina garatzen dituzten txakurraren muskuluek, eta zenbat gantz ematen dioten atleta animaliari
|
behar
duen energia iturriari. Kirol txakur bakoitza, bere dieta Atleta txakur bati ematen zaion dietak, ordea, gure lagunak egiten duen jarduera fisikoaren arabera egokitu behar du.
|
|
|
Irudia: uzi978 Nola sartu elikagai berriak haurraren dietan Bizitzako bigarren seihilekotik aurrera, esneak, elikagai bakarra den aldetik, ez ditu ematen bularreko haurrak
|
behar
dituen energia eta elikagai guztiak. Gainera, bere digestio funtzioak heldu direnez, elikadura osagarria sartu behar da, arau batzuei jarraituz.
|
|
|
zergatik da garrantzitsua dietarekin asmatzea? Ariketa egin osteko dietak galdutako elikagai guztiak berreskuratu eta orekatu behar ditu Ariketa fisikoa egiten dugunean, gure organismoak karbohidratoak eta gantzak erretzen ditu esfortzuak
|
behar
duen energia sortzeko. Gorputzeko tenperatura erregulatzeko ere balio du, bestela energia sortzean igo egingo bailitzateke eta ez bailitzateke egonkor mantenduko.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), berriz, honako hau adierazi du: amaren esneak «bizitzako lehen hilabeteetan haurrak
|
behar
dituen energia eta mantenugai guztiak ematen ditu», besteak beste, bitaminak, eta «gutxienez bere nutrizio beharren erdia» ematen dio lehen urteko bigarren erdian, eta heren bat ere bai bigarren urtean. Bitaminak eta mineralak amaren esnean Amaren dieta egokia bada, normalean, zure esneak behar dituen elikagaiak izaten ditu.
|
|
2013
|
|
|
Horra energia atomikoaren funtsa Xerezade lagun Heins Haberrek laburki esplikaturik. Hortik aurrera luzatuko dira mundua aldatu
|
behar
duen energiaren azalpenak. Teorian, hasi Demokritok eta askoz beranduago John Dalton, Amadeo Avogadro, Antoine Henri Becquerel, Pierre eta Marie Curie, Albert Einstein eta abarrek egin aitzinamenduetara.
|
|
|
Azterketa epidemiologikoek erakusten dute karbohidrato konplexuak jateak hobetu egiten duela bizitza kalitatea, eta horregatik gomendatzen dute karbohidratoen bidez har dezagula egunean
|
behar
dugun energiaren zati handi bat.
|
|
|
Izan ere, konposatu horrek metanoa aktiba badezake ere, bere energia mailarik baxueneko egoeran dagoenean, metanoa aktibatzeko gaitasunik ez duen nikel katioiaren eta uraren arteko konplexua ematen du. Energia maila handiagoa duenean, aldiz, hidrogenoak nikeletik oxigenora igarotzeko
|
behar
duen energia kantitatea handiagoa izaki, nikel katioiaren eta uraren arteko konplexu ez erreaktiboa eman aurretik, metanoa aktibatzeko adina egonkortasun dauka.
|
|
|
Dieta orekatu baten funtzioa, organismo bakoitzak dituen beharrizanak osatzea da. Pertsona bakoitzak bizitzeko
|
behar
duen energia kantitatea (kilokaloriatan) bizi ohiturek, adinak edo lan egiteko erak baldintzatuko dute. Taulan dituzu gutxi gorabeherako energia beharrizanak.
|
|
|
Digestio aparatua eta mantenugaiak aztertzen aritu zara, eta oraingoan ere hortik bideratu behar duzu zure lana. Badakigu robot batek ez bezala, guk geuk lortzen dugula gure makinak
|
behar
duen energia. Izan ere, digestio aparatuak janariak xehatu eta mantenugai bihurtzen ditu, baina nola gertatzen da aldaketa hori?
|
|
|
Elikagaietatik lortzen ditugun mantenugai horiek oxigenoarekin erretzen dira zeluletan, eta errekuntza horretan sortzen da
|
behar
dugun energia. Energia horren bidez egiten ditugu ekintza guztiak.
|
|
|
Digestio aparatua aztertzen aritu zara; ezin ahaztu, ordea, digestioa bakarrik ez dela nahikoa gorputzak
|
behar
duen energia eskuratzeko. Ea oraingo jarduerak laguntzen dizun nutrizioa zer den ulertzen.
|
|
|
b) Gai izango zinateke adierazteko nola lortzen duen pertsona batek
|
beharrezko
duen energia. Saia zaitez pausoz pauso azaltzen, eta jar itzazu adibideak azalpena ilun samarra dagoela iruditzen zaizunean.
|
|
|
Bat Txakurraren elikadura osasungarriak eragin zuzena du txakurraren ongizatean eta bizi kalitatean. Behar bezala elikatzen den txakur batek eguneroko lanerako
|
behar
duen energia izango du. txakurraren hortz batzuk eta ile osasuntsuagoa, eta gaixotasunei aurre egiteko defentsa hobeak.
|