|
2013
|
|
|
Dieta orekatu baten funtzioa, organismo bakoitzak dituen beharrizanak osatzea da. Pertsona bakoitzak bizitzeko
|
behar
duen energia kantitatea (kilokaloriatan) bizi ohiturek, adinak edo lan egiteko erak baldintzatuko dute. Taulan dituzu gutxi gorabeherako energia beharrizanak.
|
|
|
Digestio aparatua eta mantenugaiak aztertzen aritu zara, eta oraingoan ere hortik bideratu behar duzu zure lana. Badakigu robot batek ez bezala, guk geuk lortzen dugula gure makinak
|
behar
duen energia. Izan ere, digestio aparatuak janariak xehatu eta mantenugai bihurtzen ditu, baina nola gertatzen da aldaketa hori?
|
|
|
Elikagaietatik lortzen ditugun mantenugai horiek oxigenoarekin erretzen dira zeluletan, eta errekuntza horretan sortzen da
|
behar
dugun energia. Energia horren bidez egiten ditugu ekintza guztiak.
|
|
|
Digestio aparatua aztertzen aritu zara; ezin ahaztu, ordea, digestioa bakarrik ez dela nahikoa gorputzak
|
behar
duen energia eskuratzeko. Ea oraingo jarduerak laguntzen dizun nutrizioa zer den ulertzen.
|
|
|
b) Gai izango zinateke adierazteko nola lortzen duen pertsona batek
|
beharrezko
duen energia. Saia zaitez pausoz pauso azaltzen, eta jar itzazu adibideak azalpena ilun samarra dagoela iruditzen zaizunean.
|
|
2014
|
|
|
Pertsona batek eguneroko bizitzako jarduerari eusteko
|
behar
duen energia kopurua adierazten du, eta hiru faktorek hauek zehazten dute: metabolismo basala, jarduera fisikoa eta termogenesia.
|
|
|
Pertsonak bizitzan funtsezkoak dituen funtzioetarako
|
behar
duen energia kopurua da; hau da, bihotzaren lanari eusteko, gure birikek airea hartzeko, giltzurrunek hondakinak kanporatzeko, digestio aparatuak bere lana egiteko& Kontsumitzen dugun energia gehiena metabolismo basalerako erabiltzen da: hain zuzen ere, erabiltzen dugun energiaren hiru laurden izaten dira metabolismo basalerako.
|
|
|
Pertsona batek eguneroko jarduerako fisikorako
|
behar
duen energia kopurua da. Alde handia dago pertsona batetik bestera, egindako jardueraren arabera aldatzen baita energia kontsumoa,% 30etik, %100 bitartean izan daiteke.
|
|
|
Beraz, behar energetiko totala pertsona batek bere bizi funtzioetarako, bere jarduera fisikorako eta gorputzeko tenperaturari eusteko
|
behar
duen energia kopurua izango da.
|
|
|
Aurreko jardueretan, energiaren ezaugarriak aztertu dituzu, eta ikasi duzu energia ez dela ez sortzen ez galtzen. Hori horrela bada, nola ulertu
|
behar
ditugu energia aurreztu behar dugu edo energia gehiegi kontsumitzen dugu esaldiak, hain maiz entzunak?
|
|
|
Ondoren, elektrizitatea etorri zen, eta gaur egun ezagutzen ditugun erabilera guztiak, pixkanaka. Gizarteak
|
behar
duen energia ekoizteko era berriak asmatu izan dira, eta asmatzen ari dira, etengabe. Nolanahi ere, energia iturriak bi eratakoak izan daitezke:
|
|
|
tzeko erabiltzen da, tentsio eta intentsitate txikiak behar dituztelako. Baina etxetresnek
|
behar
duten energia handiagoa denez, etxeak korronte ez jarraiaz hornitzen dira. Etxeetan erabiltzen diren gailu batzuen potentzien adibideak dituzue jarraian:
|
|
2016
|
|
|
Zertarako
|
behar
du energia migrazioan?
|
|
|
8 Zuzen adierazi eta arrazoitu dut migraziorako
|
behar
duen energia nola eskuratu eta zertarako behar duen.
|
|
|
Aldaketa horien ondorioz lortzen dugu gizakiok prozesu biologikoetarako
|
behar
dugun energia, eta baita gorputza eratzeko
|
|
|
Arnasketa zelularraren erreakzioari konbustio zelularra ere esaten zaio. Konbustio zelularrean, zenbait mantenugaik, gluzidoek eta koipeek bereziki, oxigenoarekin erreakzionatzen dute zelularen mitokondrietan, eta erreakzio horretatik lortzen dugu gizakiok gure eginkizunetarako
|
behar
dugun energia.
|
|
|
Elektroiek energia behar dute desplazatzeko eta pilak ematen die
|
behar
duten energia. Pilan energia kimikoa energia elektrikoan (elektroien energia zinetikoan) eraldatzen da eta energia elektriko hori zirkuituan zehar beste energia mota batzuetan eraldatzen da.
|
|
|
Enpresa batek
|
behar
duen energiaren kostua. Izan daiteke elektrizitatea, gasolioa, etab. Beste produktu batzuk ekoizteko beharrezkoak diren lehengaiak edo produktu erdilanduak Produktuak ekoizteko beharrezkoak diren makinak, langileak, ordenagailuak, etab.
|
|
2017
|
|
|
dela. Funtsean, elikagaiak prestatzeko, etxeko eginkizunetarako, industria eta nekazaritzarako eta garraiorako
|
behar
dugun energia neurririk gabe handituz joan da. Batik bat, ezaugarri hori hazten hasi zen gizateria hau egiten hasi zenean:
|