|
2001
|
|
|
Halaz ere, kaloria ugariko elikagaia den heinean, gehiegi kontsumitzen bada,
|
behar
baino elikadura handiagoaren ondoriozko arriskua izango du haurrak.
|
|
|
Ez eduki leihoak zabalik
|
behar
baino luzaroago.
|
|
|
Oro har, energia besterik ez dute ematen, oso produktu purifikatuak eta kristalizatuak direnez, ez baitute ez bitaminarik ez mineralik. Ezaugarri hori dela eta, kaloria hutsak. Horrexegatik, hain zuzen, gozagarri gehiegi kontsumitzeak elikadura eta osasun arriskua dakar; izan ere, organismoa aseta senti daiteke energetikoki, eta bitamina edo mineral kopuru hori
|
behar
baino kontzentrazio txikiagoan har daiteke. Funtsezko mantenugaien urritasuna duen dieta bat arriskutsua da osasunerako.
|
|
|
Batzuek uste dute haur bat osasuntsu edo indartsu dagoela “eder” baldin badago, edo, beste era batera esanda, zenbat kilo gehiago, mota guztietako jakiak ematen dizkietela janariarekin, eta batzuetan elikagai energetikoak eta ez oso osasungarriak eskaintzen dizkietela (pastelak, izozkiak, gozokiak, etab.).). Otordu nagusietan jaten jarraitzen duten haurrek (gozokiak, freskagarriak, zizka mizkak…; horiek guztiak elikagai oso energetikoak dira, koipe edo azukre sinple askokoak, baina nutrizio dentsitate txikikoak) gehiegizko pisua eta are gizentasuna garatzeko arrisku handia dute, benetan
|
behar
baino energia gehiago hartzen baitute. Txikienei ez zaie elikagairik debekatu behar, ezta ezer txarrik ere, baldin eta umeari pisu pixka bat sobratzen bazaio, metatutako erreserbak bizi den hazkunde aldian erabiliko baitira.
|
|
|
Amaren esneak beti du nahikoa ur haurraren egarria asetzeko, amak benetan
|
behar
baino likido gutxiago hartzen duen kontuan hartu gabe. Hala eta guztiz ere, amak ez du ahaztu behar likido ugari irensteko beharra, horren araberakoa baita hidratazio egoera egokia izatea ala ez.
|
|
|
Azken asteetan bikoiztu egiten da azukre eta printzipio aktibo edukia; beraz,
|
behar
baino lehenago biltzen bada, azidoa eta mantenugai gutxi ditu.
|
|
|
Ez alde batera utzi gustatzen zaizuna, baina saiatu zure dieta, oro har, orekatua izan dadin. 6 Karbohidrato ugariko elikagaiak kontsumitzen ditu Pertsona gehienek
|
behar
baino karbohidrato gutxiago kontsumitzen dute. Zure dietako kalorien erdiak, gutxienez, elikagai hauetatik etorri behar luke.
|
|
|
Zure pisu zuzena zein den jakiteko, hainbat baldintza hartu behar dituzu kontuan: adina, sexua, altuera, osaera, herentziazko faktoreak… Gehiegizko pisua zure gorputzak
|
behar
baino kaloria gehiago hartzen dituenean gertatzen da. Gantzak gure organismoak behar dituen elikagaietako batzuk ematen dizkigu, baina kaloria iturri kontzentratuena ere bada.
|
|
2002
|
|
|
Fruta jasotakoan upeldegira eramango da berehala, mahatsa berotzeari, metatzearren muztiorik galtzeari eta
|
behar
baino lehenago hartzidurak gertatzeari saihets egiteko.
|
|
|
Eguneroko dutxan 40 eta 80 litro ur inguru gastatzen dira; beraz, bainu laburrez gain, garrantzitsua da isurgailu ekologiko bat jartzea, kontsumoa nabarmen murrizten duena eta horniduraren kalitatea kaltetu gabe. Ez bota komun ontzitik
|
behar
baino gehiago; izan ere, ur asko alferrik galtzen da. Hala ere, badaude merkatuan ura aurrezten duten inodoroak, ebakuazio bakoitzean kontsumoa 20 litro baino gehiago murrizteko sistema berezia dutenak.
|
|
|
Hiru pertsonatik batek
|
behar
baino gehiago erosten duela onartzen du
|
|
|
“Espainian ez da egin fenomeno horren irismenari buruzko ikerketa epidemiologikorik –azaldu du Oterok–, baina Europako beste herrialde batzuetan egindako lan batzuen arabera, biztanleriaren %2 eta %8 artean bizi da”. Zehatzagoa da Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) 2000 urtearen amaieran egindako Europako txostena, non adierazten baita hiru pertsonatik batek onartzen duela
|
behar
baino gehiago erosten duela. Javier Garcés psikologo eta UCEko kolaboratzaileak adierazi duenez, horrek “gastu kontrolik gabeko arazoa da.
|
|
|
Komeni da, halaber, biraketa igoera jarraitua eta ihes hoditik ateratzen den kea zaintzea. Oso kolore ilunekoa bada,
|
behar
baino erregai gehiago kontsumitzen duela adieraziko du; tonu urdinxka badu, berriz, olio gehiegi kontsumituko duela ziur aski. Balaztei dagokienez, haien funtzionamendua berrikusi behar da, baita likido mailak ere, eta horietan oxido arrastorik dagoen egiaztatu, esku balaztaren funtzionamendua probatzeaz gain.
|
|
|
Kontratuan zehazten da zenbat energia kontsumitu daitekeen gehienez etxe batean eta zenbat ordainduko den argiaren fakturan. Itundutako potentzia
|
behar
baino handiagoa bada, erabiltzaileak behar baino gehiago ordainduko du. Aldiz, gutxiago kontratatua badu, mozketen arazoa izango da; izan ere, gailu bat baino gehiago aldi berean konektatzen direnean eta kontsumoak baimendutako maximoa gainditzen duenean, instalazioaren potentzia mugatzailea saltatuko du.
|
|
|
Kontratuan zehazten da zenbat energia kontsumitu daitekeen gehienez etxe batean eta zenbat ordainduko den argiaren fakturan. Itundutako potentzia behar baino handiagoa bada, erabiltzaileak
|
behar
baino gehiago ordainduko du. Aldiz, gutxiago kontratatua badu, mozketen arazoa izango da; izan ere, gailu bat baino gehiago aldi berean konektatzen direnean eta kontsumoak baimendutako maximoa gainditzen duenean, instalazioaren potentzia mugatzailea saltatuko du.
|
|
|
Tresna horiek energia elektrikoaren erabilera txikia definituko lukete.
|
Behar
baino potentzia handiagoa kontratatzen bada, erabiltzaileak behar baino gehiago ordainduko du. Kontsumo handiagoko bigarren etxetresna multzo batean beste batzuk daude, hala nola garbigailua, lehorgailua edo ontzi garbigailua.
|
|
|
Tresna horiek energia elektrikoaren erabilera txikia definituko lukete. Behar baino potentzia handiagoa kontratatzen bada, erabiltzaileak
|
behar
baino gehiago ordainduko du. Kontsumo handiagoko bigarren etxetresna multzo batean beste batzuk daude, hala nola garbigailua, lehorgailua edo ontzi garbigailua.
|
|
|
Diru sarrerak (soldatak, errentak, etab.) zein diren jakin behar da, kategoria bakoitzean zenbat gastatu behar den zehazteko (elikadura, garraioa…). Aurrekonturik gabe, kategoria batzuetan
|
behar
baino diru gehiago gastatzeko eta beste batzuk alde batera uzteko arriskua dago, agian garrantzi handiagokoak. Aurrekontu bat egiteak zure ardurapeko hileko gastuak argi izaten lagunduko dizu, eta dirua non eta nola gastatzen duzun zehatz mehatz jakiten.
|
|
|
Etxebizitza berri baterako potentzia elektrikoa kontratatu behar denean edo lehendik dagoena berrikusi nahi denean, kontuan hartu behar da zer behar diren
|
behar
baino gehiago ez ordaintzeko. Erabiliko den potentzia ezartzeak esan nahi du karga elektrikoa eskatzen dena baino handiagoa denean, potentzia kontrolatzeko etengailuak korrontea moztuko duela.
|
|
|
Aholku eta ohitura hauetako batzuek kontsumoa benetan murrizten lagunduko dute: – Gehienok badakigu ez dela komeni hozkailua
|
behar
baino gehiago irekitzea, ezta ateak zabalik uztea ere, baina hori bezain garrantzitsua da hozkailua edo izozkailua desizoztea hormetan izotz geruza bat sortzen dela ikusten dugunean. Izan ere, izotz inkrustazio horien ondorioz, motorrak modu jarraituagoan lan egin behar du finkatutako tenperaturari eusteko.
|
|
|
Gurpila biraka dabilenean, ez du egiten angeluaren arabera legokiokeen norabidean. Kautxuaren elastikotasunak, aire ganberaren presioak eta gainazalaren marrazkiak deformazio txiki bat eragiten dute, eta, horren ondorioz, gurpilak
|
behar
baino pixka bat gutxiago birarazten du. Teknikariek deriba angelu deitzen diote, eta zenbat eta distantzia handiagoa egon hagunaren mugaren eta gurpilak lurrarekin duen kontaktu puntuaren artean, hau da, profil deritzo horri.
|
|
|
|
Behar
baino diametro handiagoko zuloa egitea ez da arazo
|
|
|
– Hormako igeltsua oso lodia dela, ez duela behar adinako erresistentziarik eta pitzatu edo moztu egiten dela. – edo
|
behar
baino zulo sakonagoa egin delako. Hala ere, batzuetan badirudi dena ondo doala takoa jarri arte, baina zuloan sartu eta osagarria torlojuz gero, baliteke takoa zuloaren barruan biratzea.
|
|
|
Aurreko hiru akatsek irtenbide bat dute. Zuloaren diametroa
|
behar
baino handiagoa bada: 1 Ebakuntzarik nabariena kalibre handiagoko takoa jartzea izango litzateke, baina hori ondo aterako da soilik emokadura eta igeltsua oso gogorrak badira eta zuloa ez bada ez oso handia ez irregularra.
|
|
|
Horrela, finkapen ona lor daiteke, baina beste modu batzuk ere badaude arazo bera konpontzeko: zuloa
|
behar
baino zabalagoa izatea. 2 Beste aukera bat da takoa jarri nahi den lekua pixka bat mugitzea.
|
|
|
Osasun egoera onean bizitzeko itxaropena murrizten duten hamar arrisku nagusien artean daude desnutrizioa eta obesitatea. Herrialde pobreetan, 170 milioi haur inguru
|
behar
baino gutxiago pisatzen dute, batez ere elikagai faltagatik, eta mila milioi helduk baino gehiagok mundu osoan sufritzen dute, “diru sarrera ertaineko eta handiko herrialdeen artean bereizketarik egin gabe”, gehiegizko pisua edo obesitatea. Ipar Amerikan eta mendebaldeko Europan, gutxi gorabehera, milioi erdi pertsona hiltzen dira urtero gehiegizko pisuarekin lotutako gaixotasunengatik.
|
|
|
Ahalik eta era gehienean elikatu behar da, eta aldi baterako bakarrik baztertu behar dira eragozpenak sortzen dituzten elikagaiak, azidotasuna handitzen dutenak edo mukosa gastrikoa narritatzen dutenak. Ez mugatu zure dieta
|
behar
baino gehiago. Elikadura hiru edo lau hartualditan banatu (gosaria, bazkaria, askaria eta afaria).
|
|
|
Haragia bere puntuan erretzeko trikimailu batzuk Erre nahi dugun haragia samur eta leun geratzeko, aurreko egunean ura eta gatza dituen gatzun batean sartu behar da. Gatzaren dentsitatea haragiaren tamainaren eta beratzen ematen duen denboraren araberakoa da (zenbat eta haragi tamaina handiagoa izan, orduan eta gehiago beratzen du gatzunetan; normalean, 8 ordu inguru
|
behar
baino gehiago izaten dira). Hurrengo egunean, gatzunetik atera eta ohiko moduan erreko dugu, azal kurruskaria eta haragi gozoa lortzeko.
|
|
|
Haragiari dagokionez, adituak esan du behar dugunaren bikoitza baino gehiago jaten dugula. “Horren ondorioz,
|
behar
baino askoz proteina gehiago sartzen ditugu organismoan, eta nabarmen handitzen da gaixotasun kardiobaskularren arriskua”. Gomendioa:
|
|
|
Gehiegi kontsumituta, aparteko kaloria" hutsak" hartzeko arriskua dago, eta, beraz,
|
behar
baino kilo gehiago hartzeko arriskua.
|
|
2003
|
|
|
Horrela,
|
behar
baino gehiago gastatzeari eta aurki erabiliko ez zenituzkeen gauzak erosteari saihets egingo diozu.
|
|
|
Ez egon eguzkitan
|
behar
baino luzaroago; egotekotan, jar ezazu larruazalean eguzki izpiak blokeatzeko babespen eraginkorra (15 SPF, gutxienez eta UVA eta UVB izpien kontrako babesa).
|
|
|
Ur gehiegi kontsumitzeagatiko penalizazioen ondorioz, tarifaren lehen tartea% 25 handituko da fakturan (45 metro kubikotik 90 metrora); bigarren tartean, berriz, prezioaren igoera% 50ekoa izango da, atzo indarrean sartu zen Madrilgo Erkidegoko Uraren Gehieneko Tarifei eta Hondakin Ur Berrerabilgarriaren Hornidurari buruzko Dekretuan jasotakoaren arabera. Administrazio autonomikoaren datuen arabera, madrildarren %86k 45 metro kubiko baino gutxiago kontsumitzen du hiruhilekoan; beraz, zigorra ezarriko zaie soilik gainerako herritarrentzat
|
behar
baino ur gehiago gastatzen duten partikularrei edo enpresei. Bestalde, Isabel ii.aren kanalak Madrilen ura kudeatzeaz arduratzen den enpresa publikoa hondakin ur berrerabilgarriak erabiltzea sustatuko du, bai ura nahitaezkoa den kasuetan —golf zelaietan, adibidez—, bai ura nahitaez erabili behar ez den baina “gomendagarria” den kasuetan, ureztatzeko eta garbitzeko zerbitzu gisa.
|
|
|
Itzaltze etengailudun erregeletak erabiltzea eta kargagailuak
|
behar
baino denbora gehiagoz entxufatuta ez uztea, neurri horien bidez elektrizitate gastua murrizten baita.
|
|
|
Gainerako egunetan ere gauzak ez du hobera egiten. Gazteen %80k
|
behar
baino %35 koipe gehiago hartzen du. Koipe hori opil industrialetan, janari lasterrean eta beste produktu batzuetan sortzen da.
|
|
|
Adituek uste dute prozesu arinetan tratamenduak alferrik luzatzen direla eta medikaziorik gabe gainditu ohi diren sintomen aurrean berehalako arintzea bilatzen dela. Gerta liteke, halaber, botika horien berezko ezaugarriek, erabiltzeko errazak izateak eta albo ondoriorik ez izateak
|
behar
baino baliabide zabalduago bihurtzea. Aditu batzuen ustez, zenbaki arazoa baino gehiago, tratamendu asko, baita behar bezala adierazi zirenak ere, beharrik gabe mantentzen dira.
|
|
|
“Logikoena tristura pixka bat izatea da, egokitzeko beharra dakarrena; baina, orain, badirudi trantze hori jasateko gaitasuna gutxitu egin dela, eta hori jasateko kanpoko laguntza behar dela”. Benetan
|
behar
baino antsiolitiko gehiago errezetatzen ari badira, ez al da preskripzioari buruzko irizpiderik berrikusi behar. Osasun Mentaleko espezialistek eta Oinarrizko Osasun Laguntzako medikuek planteatu duten kontua da.
|
|
|
Mutazio horrek “planoak” ditu “Lamina A” eta “Lamina C” proteinak eraikitzeko, eta proteina horiek, B rekin batera, “teilatua” osatzen dute zelula nukleoa inguratzen duen mintzaren barruan. Zelulen zatiketan akatsak sortzen dira eta zelulak
|
behar
baino lehenago hiltzen dira, birsortzeko gaitasuna saihestuz. Marseillako (Frantzia) La Timone haur ospitaleko Nicolas Lévyk koordinatu du lana, baina beste zentro frantziar batzuetako zientzialariek ere parte hartu dute.
|
|
|
Garbigailu bat edo beste edozein etxetresna elektriko erosten dugunean, zer erabilera emango diogun pentsatu behar dugu; izan ere,
|
behar
baino prestazio hobeak dituen modelo bat erosten badugu, ez dugu aparatuak eskaintzen digun guztia aprobetxatuko. Beraz, gomendagarria da emango dizugun erabilerari egokitzen zaion garbigailua erostea, dirua alferrik ez gastatzeko.
|
|
|
Ez da legez kanpokoa, baina aitortu egin behar da Ura eta proteina hidrolizatuak haragikiei eranstea (ez haragi freskoari) ez da legez kanpokoa, FSAk azpimarratzen du, baldin eta gehigarri hori etiketan adierazten bada. Agentziak bere web orrian azaltzen duenez, ura haragi produktuari gehitzen zaio “berreraikitzeko” eta, ondorioz, uste baino handiagoa eta astunagoa ematen du, eta haragia garraiatzean
|
behar
baino gehiago lehortzea saihets dezake. Beste osagai batzuk, hala nola animalia jatorriko proteinak, sarritan gehitzen dira haragiari ura atxikitzen laguntzeko, baita kozinatu ondoren ere.
|
|
|
Zehazki, Apert en sindromea duten jaioberrien proportzio handiagoa aurkitu da. Malformazio horrek garezurreko hezur jostura batzuk
|
behar
baino lehenago ixtea saihesten du, eta horrek buruaren hazkunde asimetrikoa eragiten du. Eskuetako ondoko hatz batzuen bat egitearekin, adimen atzerapenarekin eta entzumen galerarekin ere badu zerikusia.
|
|
|
Horrek diru bilketaren murrizketa handia dakar Fiscorentzat, baita diru beltza zuritzeko modua ere. Lehenik eta behin, erosleak
|
behar
baino BEZ gutxiago ordaintzen duelako, notarioaren aurrean eskrituratutako prezioagatik bakarrik ordaintzen baita BEZ. Adibidez, demagun etxebizitza batek 300.000 euro balio duela, baina eskrituran 240.000 euro.
|
|
|
C/ 00 gaiari dagokionez, Hydro Seafood ek, Eskoziako mendebaldean kokatutako zenbait ustiategitan izokina hazten jarduten zuenak, 1998an izokinaren anemia infekziosoak (AIS) eragin zion, eta, horren ondorioz, hainbat Ministerio Aginduetan xedatutakoa bete behar izan zuen oraindik ere arrainen neurriari eta suntsipenari buruzko araudian xedatutakoaren babesean emandakoak. Bi kasuetan, merkaturatu ezin izan ziren arrainak sakrifikatu eta suntsitzearen ondoriozko galerak erreklamatzen ziren, bai eta neurri komertziala
|
behar
baino lehenago merkaturatzearen ondoriozko kalteak ere. Hydro Seafood ek, gainera, Ministerio Agindu zorrotzetan xedatutakoaren ondorioz izan zituen kostu gehigarriak erreklamatzen zituen; guztira 14 milioi libera esterlinatara iristen zen.
|
|
|
Gortina veneziarraren hedadura erregulatzeko, xaflak kendu behar dira, behar den neurrira iritsi arte. Nolanahi ere, komeni da pertsiana bat
|
behar
baino zabalagoa erostea, estua izan daitekeen pertsiana baten ordez. Bada tresna oso praktiko bat, veneziarren ebakitzailea izenekoa.
|
|
2004
|
|
|
parketean luze jo ez dezaten: zura
|
behar
baino lehenago argitu, zaharkitu eta hondatu egingo dute.
|
|
|
|
Behar
baino bitamina hidrosoluble gehiago hartzeak ez du arazorik ondorioztatzen: gorputzean metatu gabe, gernutan disolbatu eta kanpora igortzen ditu organismoak; gehiegizko bitamina liposolubleak, ordea, organismoan pilatzen dira, ez baitira erraz suntsitzen.
|
|
|
Lehen familiartekoek lana partekatzen zuten, orain aisialdian topatzen dira, eta horrek abantaila nabarmena dauka: atsegintasuna askoz ere lokarri sendoagoa da tragedia edo
|
beharra
baino.
|
|
|
Honelako zukuen prestakuntza industrialean lau iruzur egin dakizkioke kontsumitzaileari:
|
behar
baino ur gehiago eranstea, etiketan jakinarazi gabe azukrea gehitzea (15 gramo litroko, gehienez), natural ez diren aromak ipintzea eta azukrea eta azido zitrikoa batera eranstea.
|
|
|
Dexeusen Loaren Unitateak zenbatu egin ditu Espainiako nerabeen lo orduak, egunero bederatzi ordu gomendagarri atseden hartuko dituen espainiar gazte bat aurkitzea arraroa dela baieztatzeko. Bartzelonako institutu bateko 13 eta 18 urte bitarteko 315 ikasle elkarrizketatu ondoren, egiaztatu da gazteek egunean bi ordu gutxiago lo egiten dutela
|
behar
baino. Elkarrizketatutako ikasle bakar batek ere ez zuen lo egiten bederatzi ordu zehatzetan.
|
|
|
Dieta hobeak, pobre samarrak Haurtxoen hazkuntza azkartzeko mantenugai asko hartuz gero, osasun kardiobaskularra negatiboki programa liteke Intsulinarekiko erresistentziari buruzko ikerketan (The Lancet, 2001), taldeak bi nerabe talderen bilakaera konparatzen zuen. Nerabe horiek
|
behar
baino lehenago jaio ziren, eta «indarberritze» fasean batzuk formula estandarrarekin eta besteak aberastutako formularekin elikatu ziren. Emaitzen arabera, dieta «nahiko pobrea» eta hazkunde motelagoa onuragarriagoak ziren diabetesa izateko arriskuarekin, oso formula aberatsak eta hazkunde azkarrak baino.
|
|
|
ADDENAKO txostenak dioenez, dieta batek banakakoa, orekatua eta askotarikoa izan behar du beti, eta bizimodu normala egiteko eta elikadura ohitura desegokiak hezteko edo zuzentzeko aukera eman behar du. Elkarte horrek gogorarazten du dieta hipoenergetiko anbulatorioen balio kalorikoak “egunean 1.200 eta 2.000 kilokaloria bitartean egon behar duela, gehiegizko pisu mailaren arabera energia eduki handiagoko edo txikiagoko dieta egiteko, elikadura
|
behar
baino zorrotzagoa egin beharrik gabe”. Kasu gehienetan, “energia murrizketa neurritsua gomendatzen da, pisua pixkanaka eta etengabe galtzea ahalbidetuko duena (0,5 kilo astean), eta pisu galeraren maila, neurri batean, pertsonak egiten duen jarduera fisikoaren mailaren araberakoa izango da”, gehitu du.
|
|
|
Hori dela eta, etxe aldaketa bat egin behar bada eta norberak egin eta enpresa espezializatu baten zerbitzuak ez kontratatzea erabaki bada, lehenengo urratsa izango da garraiatu beharreko gauzen kopuruaren arabera beharrezko kaxa kopurua lortzea.
|
Behar
baino kaxa gehiago lortzea komeni da, hausturarik gerta ez dadin. Kaxak lortu ondoren (beti komeni da kalkulatutakoak baino pixka bat gehiago izatea objektu guztiak gordetzeko, hausturarik gerta ez dadin), garrantzitsua da paketatzeko material batzuk ere izatea, hala nola zinta itsasgarria eta grapagailuak.
|
|
|
Hotz katea Arrisku horiek ezabatzen laguntzeko kontsumitzaileak har ditzakeen neurriei dagokienez, AESAko lehendakariak hotz kateari eusteko betebeharra nabarmendu zuen. “Produktu galkorrak erosten baditugu, ziur egon behar dugu ahalik eta azkarren kontsumitu edo hoztuko ditugula; izan ere, autoek 40 gradu baino gehiago lor ditzakete, eta elikagaiak
|
behar
baino gehiago uzten badira, mikroorganismoak ugaritu egiten dira”, esan zuen. Horrez gain, janariak manipulatu behar direnean eskuak ondo garbitzeko gomendatu zuen, eta produktu gordinak eta dagoeneko prestatuta daudenak nahasteak duen arriskuaz ohartarazi zuen; izan ere, kutsadura gurutzatu bat egon daiteke, eta, horren ondorioz, “elikagai gordin baten samonela dagoeneko prestatuta dagoen beste batera pasatzen da”.
|
|
|
Ez da hutsala.
|
Behar
baino elementu gehiago dituen erradiadorea erostea epe luzerako aukera bat da. Erradiadoreak zenbat eta osagai gehiago izan, orduan eta handiagoa da haren prezioa eta kontsumoa.
|
|
|
Burdina eta magnesioa ere badu, baina ez hain garrantzitsua eta kaltzioa. Azken horrek
|
behar
baino aprobetxamendu okerragoa du. mineral horren iturri diren esnekiak edo bestelako elikagaiak, burdinarekin gertatzen den bezala, haren xurgapena askoz handiagoa da kasu hauetan:
|
|
|
Lurrik gabeko mantiloak garbiak, arinak eta erabiltzeko errazak dira, baina lurrez egindako haien baliokideek baino elikagai gutxiago dituzte. Gehiegi ureztatuz gero, urpean sartzeko joera dute, eta
|
behar
baino gutxiago ureztatuz gero, txikitzeko joera; gainera, lehortzen utziz gero, nekez berregin daitezke. Substratu mota hori da egokiena bizitza laburreko landareetarako, hala nola, urteko instalazioetarako edo parterre instalazioetarako.
|
|
|
–Larruazalak intsolazio bat egin dezake gehiegizko esposizioaren ondoren. Aparatuen eta eguzkiaren eraginpean luzeegi egoteak azala
|
behar
baino lehenago zahartzea eragin dezake, baita azaleko tumoreak garatzeko arriskua handitzea ere.–Arreta berezia jarri behar da erradiazio ultramoreekiko eta zenbait sendagai edo kosmetiko erabiltzeko sentsibilitate indibiduala handia bada. Informazio hori kartel, errotulu edo beste moduren baten bidez eman behar da, erabiltzaileek aparatu horietan beltzarantzeko onurak eta arriskuak behar bezala ezagutu ditzaten.
|
|
|
Lan horretan, gatzaren iodotze unibertsalaren estrategiak arrakasta izan duela egiaztatu du OMEk; hala, orain, 54 herrialdek dituzte gabeziak —40, arinak, eta 14, neurrizkoak edo larriak—, eta 1993an 110 ziren gabeziak. 126 herrialdetako OMEk dituen datuen arabera, gaur egun nahikoa da iodoa hartzea horietako 43tan, eta
|
behar
baino pixka bat gehiago edo, are gehiago, beste 29tan. Ildo horretatik, osasun erakundeak ohartarazi du eguneroko segurtasun maila baino iodo handiagoa hartzeak disfuntzio tiroideoa eragin dezakeela pertsona zaurgarrietan.
|
|
2005
|
|
|
ez erosi
|
behar
baino hozkailu handiagorik, behar baino gehiago kontsumituko baitu, zuk etekinik atera gabe.
|
|
|
ez erosi behar baino hozkailu handiagorik,
|
behar
baino gehiago kontsumituko baitu, zuk etekinik atera gabe.
|
|
|
Horietan, 2 eta 25 urte bitarteko adina duen populazioan obesitate indizeak azken hamar urteko honetan igo egin dela egiaztatu da: populazioaren %14 gizen dagoela eta %26
|
behar
baino pisu handiagoa duela, hain zuzen.
|
|
|
Bolantea ohi baino zailtasun handiagoz biratzen baduzu, baliteke aurreko gurpilen
|
behar
baino aire presio txikiagoa edukitzea, gidagailuaren koipeztaketa egokia ez izatea edo ibilgailuak karga handiegia eramatea.
|
|
|
Ihes hoditik irteten den kea beltza bada, automobilak
|
behar
baino erregai gehiago kontsumitzen du eta, hortaz, kutsadura gehiegi harrotzen du.
|
|
|
Hala ere, hamarkada batzuez geroztik, udaberria
|
behar
baino aste batzuk lehenago iristen da, klima epelarekin, eta ia euri eta haizerik gabe.
|
|
|
Esate baterako, 1999 urteaz geroztik ia udaberri guztien amaieran izan ohi diren bero bolada guztiek landaketetan arazoak eragiten dituzte, izan ere uztak
|
behar
baino lehenago heltzen dira, landareen haziera gelditzen dute eta lur landuen errendimendua murrizten.
|
|
|
Halere, taxia geltokian edo kalean hartuta egindako hamar bidaiatik bitan baino gehiagotan bandera
|
behar
baino lehenago jaitsi zen, eta hori erabiltzailearen kaltetan doa.
|
|
|
Nabarmenenak hiru izan ziren: erabiltzaileak helmuga jakinarazi aurretik taxilariak bandera jaistea, gehiegizko abiadura, eta bezeroak eskatutako helmugara iristeko
|
behar
baino ibilbide luzeagoa egiteko trikimailu ezaguna.
|
|
|
Alergenoak:
|
behar
baino lehenago eta behar baino ugariago esne haurraren elikaduran sartu ohi badira, substantzia hauek potentzialki alergeniko dira.
|
|
|
Alergenoak: behar baino lehenago eta
|
behar
baino ugariago esne haurraren elikaduran sartu ohi badira, substantzia hauek potentzialki alergeniko dira.
|
|
|
Ez aukeratu
|
behar
baino tamaina edo potentzia handiagoko aparaturik, energia eta zure dirua alferrik ez xahutzeko.
|
|
|
Lorategian, lehenik eta behin, sustraiek okupatzen duten espazioko zulo handiagoa egin behar da, sustraiak ez daitezen tolestu eta hondatu kokapen berrian jarri behar direnean. Hala ere, gerta daiteke inguruan elementuak egoteak edo inguruan dagoen leku urriak
|
behar
baino txikiagoak diren zuloen zuloa eragin izana. Gorabehera hori gorabehera, lanean jarraitu nahi badu kokapena aldatu gabe edo zuloa handitu gabe (bi erabakiak dira gomendagarrienak), funtsezkoa da sustraiak ez edukitzea eta gorantz begira ez gelditzea; beraz, zuhaitza edo zuhaixka sartu behar duenean, biraraziz sartzea da onena.
|
|
|
Norentzat aperitibo serie honekin amaitzeko, urdaila prestatzen duten zopak erabiltzen dira. plater sendoak hartzeko…, oraindik apetiturik badago, zeren eta baten bat,
|
behar
baino gehiago izango dira sartzen direnak. Gehien kontsumitzen diren zopetako batzuk erremolatxarena eta arrautzarena dira.
|
|
|
Gailu horiek ur emari handiegia irtetea eragozten dute, emari murriztaileak baitituzte, eta, ordainetan, hainbat mekanismo gehitzen dituzte, hala nola mikrosakabanagailuak, emari txikiagoko ur bolumen handiagoa lortzeko. Komunontziei begiratzen badiegu, ikusiko dugu modelo zahar askok
|
behar
baino ur gehiago behar dutela. Komuneko zisternaren gehieneko edukiera, irizpide aurreztaileari jarraituz, 6 litrokoa izan behar da, nahiz eta Espainiako araudiak 9 litrokoa izan.
|
|
|
Eta gogoratu gehiago ureztatzeagatik soropila ez dela hobeto kontserbatuko: lorategi gehienek
|
behar
baino ur gehiago jasotzen dute.
|
|
|
Printzipioz, leptinak gosea erregulatzen duen hormona gisa jokatzen du, organismoaren gantz erreserbetan oinarrituta, zeinak garuneko hipoeremuan dauden hartzaile espezifikoen bidez kontrolatzen baititu. Horrela, organismoak energiarik eza eta jateko gogoa arintzen ditu; baina leptinak huts egiten badu, gose sentsazioa ez dator bat organismoaren beharrekin eta
|
behar
baino gehiago jaten da. Obesitateari buruzko Europako ikerketa berri baten arabera, Europako biztanle zaharren herenak gehiegizko pisua du, eta obesitate morbidoak Europako 10 biztanletik bati eragiten dio.
|
|
|
Nutrizio eta Elikadura Segurtasunaren Institutuak joan den larunbatean argitaratu duen azterlan baten arabera, bost urtetik beherako haurren ia herenak malnutrizioa du Txinako eskualde pobreenetan. Herrialde osoko 23.400 haurren artean egindako ikerketaren arabera, Guizhou, Yunnan (hegoaldea) eta Qinghai (mendebaldea) probintzietako landa barrutietako haurren %29k baino gehiagok
|
behar
baino gutxiago pisatzen dute, eta ohiko pisua baino motelago pisatzen dute. Han Junhua institutu horretako ikertzaile batek, elikaduran dauden bitamina eta proteina urriei txikien nutrizio defizita egozten dienak, azaldu zuen arazoa “amek bularra emateari uzten diotenean agertzen da”.
|
|
|
Horrekin “kopuru egokia ez emateko arriskua dago” gehitu zuen. Antirretrobiralaren gaindosia toxikoa izan daiteke adingabe batentzat;
|
behar
baino dosi txikiagoa hartuz gero, ordea, birusak botikarekiko erresistentzia garatu dezake. Erizainak esan zuen mundu garatuan jaioberri bat seropositiboa ote den jakiteko erabiltzen den testa “garestiegia da”.
|
|
|
Hala ere, horrek guztiak ez du motorrean bidaiatzea eragotzi behar; nahikoa da behar diren neurri guztiak hartzea modu seguru eta atseginean mugitzeko. Hotz sentsazioa
|
behar
baino gehiago ez handitzeko lehen aholkua abiadura moteltzea da. Bat bateko mugimenduak eragiten dituen gorputza ez nekatzeko, sarritan gelditzea komeni da luzaketa txikiak egiteko.
|
|
2006
|
|
|
Adiera hertsian, denak ez dagozkio L tailari doi doi(
|
behar
baino txikixeagoak dira guztiak), araua ez dagoelako ezarrita aztertu ditugun elastiko hauek erregulatzeko, puntuzko kamisetei (zurrunagoak dira) aplikatzeko baizik.
|
|
|
Bestetik, aparatua
|
behar
baino gehiago berotzea galarazten du, ekipoaren hozketa errazten duelako, haren bizitza baliagarria luzatuz.
|
|
|
Hala ere, Erresuma Batuko agintariek uste dute britainiarrek gatz gehiegi kontsumitzen jarraitzen dutela. Azterketa epidemiologiko baten arabera, herrialde hartako 26 milioi biztanlek
|
behar
baino gatz gehiago hartzen dute. Gizonek, batez beste, 11 g/ egun kontsumitzen dute, eta emakumeek, berriz, 8,1 g/ egun.
|
|
|
Normaltasunaren muga 102 zentimetro da gizonen kasuan, eta 88 zentimetro emakumeen kasuan, altueraren eta gorputz masaren indize estandarren arabera. Baina kontuan hartzen badugu arazoa ez dela
|
behar
baino koipe gehiago izatea soilik, baizik eta hura non uzten den ere, garrantzitsua da ispiluari begiratzea nola banatzen den jakiteko. Gantz ehuna metatzen den eremuaren arabera, irudiak udare edo sagar baten forma har dezake.
|
|
|
CEACCUko lehendakari Isabel Ávilak dioenez, etxeko botikinetan botiken “benetako armategiak” egotearen arrazoia da “gure nagusiek ez dutela errezetaren kopia gordetzeko ohiturarik, eta beren oroimenean konfiantza dutela tratamenduaren jarraibideak gogoratzean”. Gainera, “ohikoa da tratamendu bat amaitutakoan sendagaiak sobratzea, ontzi komertzialek
|
behar
baino unitate gehiago baitituzte”.
|
|
|
Energia kontsumoa %2, 1 hazi zen Espainian aurreko ekitaldian Mendekotasun handiena zuten estatu kideak hauek izan ziren: Zipre(% 100), Portugal(% 99,4), Luxenburgo(% 99), Letonia(% 94) eta Irlanda(% 90,2); inportaziorik behar ez zutenak, berriz, Erresuma Batua(% 13), Polonia(% 18,4), Estonia(% 33,9), Txekiar Errepublika(% 37,6) eta Danimarka salbuespena da joera horretan,
|
behar
baino energia gehiago sortzen baitu, eta, beraz, esportatzaile garbia da. Espainiak 125,7 milioi tona inportatu zituen 2005ean, hau da, %85, 1eko mendekotasun tasa, aurreko urtearekin alderatuta %7, 7 igo zena.
|
|
|
Bularreko hanturazko minbiziari (CMI) buruzko azterlan batean, larruazaleko hainbat eremuri eragiten dien tumore bat, biriketara, gibelera eta garunera heda daitekeena eta bularreko tumorerik hilgarriena dela jotzen dena, lapatinibarekin tratatutako pazienteen erdiek terapiari erantzun partzial edo osoa eman zioten. Baikortasuna Erantzuteko probabilitatea handiagoa izan zen HER2 izeneko proteina baten adierazpena nabarmenagoa zen kasuetan HER1 proteina agertzen zenean baino, baina HER2 proteina ez zegoen
|
behar
baino. Maureen Trudeauk, Torontoko (Kanada) Sunnybrook Osasun Zentroko onkologoak, azterketa egin zuenak, dio lapatinibaren erantzunaren %50 eta tolerantzia ona (albo ondorioen %84 gastrointestinal eta dermatologiko arinak izan ziren) optimista dela, batez ere jarduera kliniko hori “aldez aurretik oso tratatutako pazienteetan” gertatzen delako.
|
|
|
Datuek erakusten dutenez, lo gutxiago egiten zuten pertsonak (batez beste bost ordu) zazpi ordu edo gehiago lo egiten zutenak baino %60 lodiagoak ziren (tabakoa edo jarduera fisikoa bezalako beste faktore batzuk zuzentzen zituzten). Haurrekin egindako beste ikerketa batek (Erresuma Batua) agerian uzten du 3 urtetik
|
behar
baino gutxiago lo egiten zutenek 7 baino gehiago izateko aukera zutela (baita gurasoen gehiegizko pisua edo telebista ikusten pasatzen zuten denbora zuzendu ondoren ere). Zergatik egiten dute lo pertsona lodiek gutxiago?
|
|
|
«Ez dugu, egia esan, azalpen fidagarririk, baina gure ikerketaren asmoa transplanteetako programen klinikoei eta kudeatzaileei mentalizatzea besterik ez da. Agian, emakume kardiopatak
|
behar
baino lehenago transplantatzen ariko gara, eta paziente horiek arrazoirik gabeko arrisku batean jarriko ditugu eta beste hartzaile potentzial batzuei kalte egingo diete». David Feldmanek (Columbus, Ohio) ere artikulu editoriala sinatu du azterketarekin batera, eta bertan azpimarratzen du gizon eta emakume kardiopatek «egoera oso desberdina dutela eta, beraz, beste modu batera tratatu liratekeela».
|
|
|
«Gure azterketa da garaia baino lehen erditzearen eta adatseko merkurio maila altuen arteko lotura deskribatzen duen lehena», dio autore nagusi Fei Xuek, Harvardeko Unibertsitateko ikertzaileak. Baina, era berean, nabarmendu du parte hartu zuten 1.024 emakumeetatik 44k bakarrik (guztizkoaren %4k, gutxi gorabehera) eman zutela
|
behar
baino lehenago erditu, eta, beraz, bi gertaeren arteko lotura berresteko edo aurka egiteko azterlan gehiago behar direla.
|
|
|
LTDrik gabeko eremuetan, egoiliarrek sintonizadoreak
|
behar
baino lehenago erosi dituztela ohartarazi du
|
|
|
Herritar gehienek uste dute LTDko kanalak ikusteko deskodetzaile bat edo hori integratuta duen telebista bat besterik ez dela behar. Hori dela eta, oraindik LTDrik ez duten eremuetan edo seinalea jasotzeko antena instalazioak aldatu behar dituzten etxebizitza blokeetan bizi diren erabiltzaileek
|
behar
baino lehenago erosten dituzte aparatu horiek. Horri dagokionez, Federazioak adierazi du Industria, Turismo eta Merkataritza Ministerioak eta beste administrazio publiko batzuek garatzen edo aurreikusten dituzten informazio kanpainek eragina izan behar dutela LTD seinalea hartzeko ekipoak eta instalazioak egokitzeko beharrezko neurri eta prebentzio guztietan.
|
|
2007
|
|
|
Biztanleriaren parte handi batek
|
behar
baino zuntz gutxiago kontsumitzen duenez, substantzia horretatik kopuru handia daukaten elikagai gehiago hartu behar ditu.
|
|
|
Larruazal motaren araberako babes faktorea duen produktua hautatzea garrantzitsua bada ere, are eta funtsezkoagoa da faktore hori egia egiazkoa izatea: okerreko SPF batek erabiltzaileari eguzkitan
|
behar
baino luzeago egoteko bide eman liezaioke (ongi babestua dagoelakoan); horrela, bere larruazala eta bere osasuna larriki kalteturik gerta litezke.
|
|
|
Zeharkako kostuak (gaixotasunak eraginiko lanorduen eta produktibitatearen galera eta
|
behar
baino goizago etorritako heriotza) aintzat hartzen badira, zifra hori 120.000 milioi euroraino doa.
|
|
|
Ikerketak, beste aldetik,
|
behar
baino gehiago lo egitea ere ez dela komeni argitu zuen: ohean bederatzi ordu baino gehiago ematea hainbat arazorekin lotua dago, hala nola depresioarekin eta era askotako patologiengatiko akidurarekin.
|
|
|
Aldiz, Kantabria, Errioxa, Ceuta eta Melilla izango dira fakturazio txikiena duten eskualdeak. Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (Ceaccu), bestalde, adierazi du merkealdietan irabazten dutenen %69 arropa edo oinetakoak erosten saiatzen direla; osagarriak, berriz, %12 dira, eta altzariak eta elektronika, %9 Kontsumitzaileen elkarteek gomendatzen dute ez uztea
|
behar
baino produktu gehiago erosten edo erreklamoren bat eramaten. “Beherapenetan, enpresa handietan eta kalitatezko produktuetan izaten dira aukerarik onenak.
|
|
|
Bidaia luzeegietan, itsasertzeko autobusak erabil daitezke. Ez da komeni puntako orduetan eta irteera edo iriste egunetan bidaiatzea,
|
behar
baino ordu gehiago behar izatea etsigarria izan baitaiteke. Arina jatea eta likido asko edatea gomendatzen da, baina horretarako kontuan hartu da autobusak bainua duen.
|
|
|
Hiru urteko katamotza izan zuen emeak, 42 egun igaro ondoren, abortatu egin ditu bere bi txakurkumeak, Doñanako (Huelva) “El Acebuche” hazkuntza gatibuko zentroak jakinarazi zuenez. Instalazio horietan egin diren lehen meategietako bost erditzeetatik, hiru ondo amaitu ziren, eta bi emek
|
behar
baino lehenago abortatu zituzten fetu bideraezinak. “Emea lasai eta osasuntsu egon da gertaeratik”, azaldu zuten zentroko iturriek.
|
|
|
Lehenik eta behin, ura hartzen du, eta, beraz, gorozkien bolumena eta heste igarotzearen abiadura handitzen ditu, idorreriaren kasuan ona baita. Gainera, urdailean puztuta, asetasun sentsazio handia ematen du, eta horrek gose sentsazioa murrizten du, eta horrek
|
behar
baino gehiago ez jaten laguntzen du. Hesteetan kolesterola bezalako substantziak ere finkatzen ditu, kolesterola xurgatzea eragotziz, eta glukosa odolera astiroago igaroarazten du (ez da bat batean gluzemia areagotzen); alderdi hori onuragarria da diabetesa dutenentzat.
|
|
|
Zuntz asko duenez, idorreriaren aliatu handia da. Asetasun sentsazio handia ematen du, eta horrek
|
behar
baino gehiago ez jaten laguntzen du. Koipeei dagokienez, esan bezala, moldeko ogi integralak ogi zuri arruntak baino gehiago ditu.
|
|
|
Ikuskatutako 26 hirietatik, Gijon, Madril eta Bilbo dira ibilgailuek pneumatikoak egoera hobean dituztela zirkulatzen dutenak; Ourense, Coruña eta Kanaria Handiko Las Palmas dira emaitza txarrenak lortu dituzten tokiak. Europari dagokionez, datuak kezkagarriak dira; izan ere, ibilgailuen %54k
|
behar
baino presio txikiagoa du pneumatikoetan, eta %12k “berehalako arrisku” egoeran zirkulatzen du.
|