|
2003
|
|
|
Barneratutako adingabeak diziplina bidez zuzen daitezke, araudi bidez ezarritako kasuetan eta araudietan ezarritako prozeduraren bidez, betiere Konstituzioaren, lege honen eta azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen IX. tituluaren printzipioekin bat etorriz; azken lege horrek herri-administrazioen araubidea ezarri eta administrazio-prozedura erkidea arautu du. Une oro, adingabeen duintasuna errespetatu
|
beharko
da, eta ezin izango zaizkie adingabeei inoiz ere kendu mantenu-eskubidea, nahitaezko hezkuntza izateko eskubidea, eta komunikazioak eta bisitak izateko eskubidea, horiek guztiak lege honetan eta beronen garapenerako xedapenetan ezarrita dauden heinean.
|
|
|
Ezarritako neurria zaintzapeko askatasuna denean, araua hautsi duen adingabea zaintza eta jagotzapean dago epaian ezarritako denboran zehar. Langileria espezializatuak burutzen ditu zaintza eta jagotza horiek, adingabeak trebetasun, gaitasun eta jarrera egokiakbeak bete
|
beharko
ditu, orobat, epaileak lege honekin bat etorriz ezar diezazkiokeen betebeharrak eta debekuak. beregana ditzan, gizabanako moduan eta gizartearen barruan bere nortasuna behar bezala gara dadin. Zaintzapeko askatasunak dirauen bitartean, adinga
|
|
|
Azkenez, agerian jarri behar da neurri bakoitzak oinarrian dituen zientzia-printzipioak eta heziketa-irizpideak, hona labur-labur ekarri direnak, zabalago arautu
|
beharko
direla, lege organiko honen garapenerako egingo den erregelamenduan.
|
|
|
Aurreko artikuluetan aipatu egintzen egilea hamalau urtekoa baino gazteagoa bada, ez zaio lege honen araberako erantzukizuna eskatuko; bai, ordea, aplikatuko Kode Zibilean eta indarreko beste xedapenetan adingabeen babesari buruz agindutakoa. Fiskaltzak adingabeak babesteko erakunde publikoari igorriko dizkio, lekukotzaren bidez, adingabearen zehaztasunik beharrenak, haren egoera balioesteko; erakunde horrek, adingabearen inguruabarrak aintzat harturik, sustatu
|
beharko
ditu harentzat egokien diren babes-neurriak, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoari jarraiki.
|
|
|
Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplikatu
|
beharko
dio, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
|
Aurretiaz izendatutako zentrora joan beharkokikoari, edari alkoholdunen, droga toxi dira neurri horren menpe dauden gizabanakoak. Bertan, adituen laguntza jasoko dute, eta han izan
|
beharko
dira adituek eurek ezarritako aldietan. Finkatutako gida-lerroak bete beharko dituzte, horrela tratamendu egokia emango baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo-mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei.
|
|
|
Bertan, adituen laguntza jasoko dute, eta han izan beharko dira adituek eurek ezarritako aldietan. Finkatutako gida-lerroak bete
|
beharko
dituzte, horrela tratamendu egokia emango baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo-mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa.
|
|
|
Ginen ondorioz, hala denean, gizarte-hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau-haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete
|
beharko
dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku-hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du.
|
|
|
Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo batzuk izan daitezke: jokarauak bete
|
beharko
ditu. Jokarau horiek, besteak beste, ondoren ezarri
|
|
|
Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa. Talde teknikoak argibideak eman
|
beharko
ditu bi denboraldi horien edukiari buruz, eta epaileak epaian bertan adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
|
5*) Salbuespenez, aurreko erregelan ezarritako kasuak oso-oso larriak badira, eta epaiak beren beregi hori adierazten badu, epaileak erregimen itxiko barneratze-neurria ezarri
|
beharko
du urtebetetik bost urte arte; horren osagarri gisa, ondoz ondo, zaintzapeko askatasunaren beste neurri bat ezarriko du, hezkuntza-laguntza eta guzti, askoz jota, beste bost urterako. Lege honen 14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze-neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea.
|
|
|
Zaintzapeko askatasunaren neurria auto ziodunean berretsi
|
beharko
da barneratzea bukatutakoan, aldez aurretik Fiskaltzari, adingabearen letraduari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzunez; eta neurri hori burutuko dute indarreko Zigor Kodearen 105.1 artikuluan ezarritakoaren arabera zigorrak betearazteko ardura zein erakunde publikok izan eta erakunde publiko horiek.
|
|
|
1 Agintariek eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean, hori egin
|
beharko
dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide horiek errespeta daitezen bermatzea. Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza-tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari.
|
|
|
Atxiloketak dirauen bitartean, adingabeak gela egokietan zainduko dira, eta gela horiek eta adin-nagusikoentzat erabiltzen direnak bananduta egon
|
beharko
dira; adingabeek behar dituzten arretak, babesa, gizarte-laguntza, laguntza psikologikoa, osasun-laguntza eta laguntza fisikoa eskuratuko dituzte, betiere, haien adina, sexua eta banakako ezaugarriak kontuan hartuta.
|
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena eman
|
beharko
du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko-egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela-neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman
|
beharko
dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun beharko du.
|
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman beharko dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun
|
beharko
du.
|
|
|
Fiskaltzak ezin izango du bere kabuz eginbiderik burutu, eginbide horiektuzte; aitzitik, epaitegiari eskatu
|
beharko
dio ikerketek emaitza ona izan dezaten beharrezkoak direnak egitea. Adin oinarrizko eskubideak murrizten badigabeen epaileak eskari horren gaineko erabakia hartuko du auto ziodunean.
|
|
|
Berezko ekimenaz orobat, piezara ager daitezke euren burua kaltedun gisa hartzen dutenak ere. Aseguru-etxeak ere pieza horretara ager daitezke, euren burua alderdi interesduna dela uste badute; hala egin
|
beharko
dute erantzukizun zibila eskatzeko akzioak zein epe izan eta epe horretan. Agertze-idazkian adierazi beharko dute noren aurka nahi duten, burututako egitateen erantzule direlakoan, erreklamazioa egin; nahiko izango da halakoen nortasunari buruz aipamen generikoa egitea.
|
|
|
Aseguru-etxeak ere pieza horretara ager daitezke, euren burua alderdi interesduna dela uste badute; hala egin beharko dute erantzukizun zibila eskatzeko akzioak zein epe izan eta epe horretan. Agertze-idazkian adierazi
|
beharko
dute noren aurka nahi duten, burututako egitateen erantzule direlakoan, erreklamazioa egin; nahiko izango da halakoen nortasunari buruz aipamen generikoa egitea.
|
|
|
Behin epe hori igaro eta gero, adingabeen epaileak idazkia igorriko die demandatuei; demandatuok, hamar eguneko epean, demandari erantzun
|
beharko
diote, eta, aldi berean, euren ustez beharrezkoak diren frogabideak proposatu beharko dituzte.
|
|
|
Behin epe hori igaro eta gero, adingabeen epaileak idazkia igorriko die demandatuei; demandatuok, hamar eguneko epean, demandari erantzun beharko diote, eta, aldi berean, euren ustez beharrezkoak diren frogabideak proposatu
|
beharko
dituzte.
|
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor-legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi-zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri
|
beharko
zaizkio bete-agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin-behineko likidazioa.
|
|
|
Aurreko paragrafoek adingabeen epaileak hartutako erabakiak aipatzen dituztela kontuan hartuta, erabaki horiek auto bidez jasoko dira, eta auto horren aurka, zuzen-zuzenean, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da, bost egun balioduneko epean, probintziako audientzian. Lege hau indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu
|
beharko
dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki horiek. Epe horretan, adinga
|
|
|
Lege hau indarrean jartzean aurreneurrizko espetxealdian daudenak espetxetik aterako dira, eta, Fiskaltzaren eskumendean, eraldaketa-zentro batera eramango dira. Fiskaltzak uste badu barneratzeari eustea bidezkoa dela, hori eskatu
|
beharko
dio adingabeen epaileari berrogeita zortzi orduko epean; 28.2 artikuluan ezarritako agerraldirako deia egingo du epaileak.
|
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete
|
beharko
dituzte, nahitaez, adingabeen epaile-karguak. Lege hau indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular batzuek epaile-kategoria badute, kargua utzi behar dute, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu horiek betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta egingo da.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiaren aipatu epaia eman ondoren, ordea, legegileak ez zion ezinbesteko zen erabateko lege-aldaketari ekin, eta horren ordez ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoaren bitartez gazteen gaineko arauketa juridiko-penalari buruzko aldaketa zatikakoa eta premiazkoa besterik ez zuen bultzatu, behin betiko lege berriaren zain gelditu
|
behar izan
genuela, hain zuzen ere, egungo 5/ 2000 Lege Organikoa 2001eko urtarrilaren 13an indarrean jarri arte.
|
|
|
Diagnostiko hura, erantzukizunaren ereduari dagokiona, alegia, inguruko kultur esparruko zuzenbide konparatuan baita nazioarteko itun esanguratsuenetan ere nagusitu dena besterik ez da, eta, funtsean, zigor-legea urratzen duen gazteari egiten duenaz jabetzeko gaitasuna aitortzean datza. Adingabeak baldin badaki zer egiten duen, berari egin izanagatiko erantzukizuna eskatu
|
beharko
zaio. Eskema honek egungo jarduera-zientzien ekarria jasotzen du erantzukizun-aitorpena adingabearen egitura psikologikoari eta gazteak gizartearen eraikinean duen leku bereziari egokitzen zaien neurrian.
|
|
|
Gazteak, orduan, ikuspegi soziologikotik zein psikologikotik berezitasunak aurkezten baditu, justiziaz berezitasun horiek kontuan eduki
|
beharko
dira zigor-erantzuna ematerakoan eta, aldi berean, zehapena hezkuntza-tresna gisa erabiltzeko aukerak erantzun juridikoaren nondik norakoa baldintzatu beharko luke. Eta, ildo horretatik, txalotzekoa dena, hain justu ere, 5/ 2000 LOren Zioen Adierazpena (7 lerrokada) joan da hauxe aldarrikatzen duenean:
|
|
|
Gazteak, orduan, ikuspegi soziologikotik zein psikologikotik berezitasunak aurkezten baditu, justiziaz berezitasun horiek kontuan eduki beharko dira zigor-erantzuna ematerakoan eta, aldi berean, zehapena hezkuntza-tresna gisa erabiltzeko aukerak erantzun juridikoaren nondik norakoa baldintzatu
|
beharko
luke. Eta, ildo horretatik, txalotzekoa dena, hain justu ere, 5/ 2000 LOren Zioen Adierazpena (7 lerrokada) joan da hauxe aldarrikatzen duenean:
|
|
|
lehendabizi, lege honek gizarte-zerbitzuei galdatzen dien parte-hartze zabala egikaritzeko, ezinbestekoak dira oraindik eskuratu ez diren baliabide material nahikoak. Ezartzen diren neurriak ezerezean gera ez daitezen, beharrezkoak dira, alde batetik, baliabide ekonomiko egokirik gabe lortezinak diren azpiegiturak eta, bestalde, konpromiso handiagoa hartu
|
beharko
dute herri administrazo guztiek, orain arte erakutsi ez duten ahalegin eta gogoaz, legeak eskaintzen dituen ahalbide guztiak, oraindik neurrigek de facto behintzat bi salbuespenezko erregimen juridiko-penal sortu baitzituz handi batean martxan jarri ez direnak, eskuragarri egon daitezen. Bigarrenez, lege hau vacatio legis aldian zegoela, 7/ 2000 eta 9/ 2000 LOak onartu ziren, eta orain arte egindako balorazio positiboa erabat auzitan utzi zuten, zeren eta aipatu bi leten, terrorismo-delituen edota zenbait delitu astunen kasuan eman beharreko erantzuna nabarmen gogortzearen bitartez.
|
|
|
Horren printzipioek, funtsean behinik behin, asmoa agertzen dute zigor-arloko adin-nagusitasuna hemezortzi urtean jartzeko; halaber, lege baten aldarrikatzea eskatzen dute. Hartara, aldarrikatze hotasunera iritsi ez diren gazteen erantzurrek barneratu
|
beharko
luke «gazte eta adingabearen zigor-legea, eta bertara batuko da zigor-arloko adin-nagusikizun-galdaketa; betiere, erantzukizun horrek zimentarri izan behar du araua hautsi duten adingabeen berreziketa, banako-, familia-eta gizarte-inguruabarrak aintzat hartuta, eta, areago, gogoan izan behar ditu gai honetan autonomia-erkidegoek dituzten eskumenak?».
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoa gorabehera, letraduak proposatzen badu adingabeak aitorpena egitea, Fiskaltzak hori espedientean jaso
|
beharko
du, salbu eta instrukzioa bukatuta egon eta espedientea adingabeen epaitegiari bidali zaionean.
|
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman
|
beharko
dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza-egoerari eta familia-egoerari buruz, haren gizarte-inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
|
Talde teknikoak, halaber, gizarte-hezkuntzako esku-hartzea proposa dezake adingabearen gainean; kasu horretan, adingabearen autu jakin batzuk azpimarratu
|
beharko
ditu, arazo horiek erabakigarriak izan badaitezke eskuhartze horren ondorioetarako.
|
|
|
Fiskaltzak alegazio-idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi
|
beharko
dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu
|
beharko
ditu epaileak.
|
|
|
1 Adingabeen epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, eta, edozein kasutan, horiei, talde teknikoaren ordezkariari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, erabaki ziodunean ezar dezake epaian jasotako epaitzaren betearazpena etetea, baldin eta ezarritako neurriak ez badu bi urtetik gorako iraupenik; etendura denbora zehatz batez luzatuko da eta, askoz jota, bi urtez. Etendura hori epaian bertan erabakiko da, edo, hori irmoa denean, auto ziodunean; edozein kasutan, etendura horren baldintzak zehaztu
|
beharko
dira.
|
|
|
3 Doktrina bateratzea helburu izanik, Fiskaltzak edo adingabearen letraduak berak presta dezake errekurtsoa, auzitegi nagusiko adingabeen aretoak* epaia eman, hori jakinarazi eta hurrengo hamar egunetako epean; horretarako, idazkia zuzendu
|
beharko
zaio areto horri.
|
|
|
Errekurtsoa jartzeko idazki horretan, azalpen zehatz eta xehea jaso
|
beharko
da alegatutako kontraesanari buruz, bertan aipatutako epaiak izendatuz, eta epaian adingabearen interesa balioesteko oinarri diren txostenak izendatuz.
|
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional bat izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan-kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea bera familia-eta gizarte-ingabea aurrekoak ez beste zentro batera eramateko, horren oinarria izan behar da adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek eman eta horren onespena izan
|
beharko
du.
|
|
|
Erakunde publikoak adingabeen epaileari eta Fiskaltzari bidaliko dizkie txostenak, neurriaren betearazpenari eta horren gorabeherei buruz, bai eta neurrion menpeko adingabeen bilakaera pertsonalari buruz ere; araudiek ezarriko dute, kasuan-kasuan, zenbatero bidali behar diren halako txostenak, eta, edozein kasutan, erakunde publikoak txostenak bidali
|
beharko
ditu hori galdatzen zaionean edo erakundearen beraren iritziz hori beharrezkoa denean. Txostenok bidaliko zaizkio, halaber, adingabearen letraduari, letraduak hala eskatzen badio erakunde publiko eskudunari.
|
|
2004
|
|
|
Era berean, demandatzaileak demandatuari buruz dakizkien datuak eta demandatua aurkitzeko erabilgarri izan daitezkeen horiek adierazi
|
beharko
ditu, kasurako, telefono-zenbakiak, fax-zenbakiak edo antzekoak.
|
|
|
Halaber, alderdiek euren telefono, fax edo antzekoen zenbaki-aldaketak komunikatu
|
beharko
dituzte, baldin eta azken horiek auzitegiarekin komunikatzeko tresna gisa erabiltzen badira.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoan aipatu bideak direla eta zein ebazpen, agiri, irizpen edo txosten aurkeztu nahiz igorri eta horren kautotasuna bakarrik aitortu edo begizta badaiteke zuzeneko azterketa edo bestelako prozeduren bitartez, orduan ebazpen, agiri, irizpen edo txostenok alderdiei eta interesdunei eman edo igorri
|
beharko
zaizkie, aipatu prozedurekin bat datorren eran edo aurreko artikuluetan xedatutakoaren arabera, legeak kasuan-kasuan adierazi denbora-eta toki-betekizunekin.
|
|
|
Komunikazio-egintzok, gehienez jota, hogei egunetako epean beteko dira, egintzok jaso direnetik zenbatzen hasita. Aurrekoa egiten ez bada zehaztu epean, auzitegiari hori bete dezan agindeia eginda, azaldu
|
beharko
dira, hala denean, luzapenaren arrazoiak.
|
|
|
2 Edozein kasutan, artikulu honetako ofizioak eta manamenduak igortzea zein alderdik eskatu eta horrek ordaindu
|
beharko
ditu horiek betetzearen ondoriozko gastuak.
|
|
|
Txostengilea ez badago ados gehienen botoarekin, ezetza emango dio ebazpena idazteari, bere boto berezi eta zioduna aurkeztu
|
beharko
duela. Halakoetan, presidenteak beste magistratu bati aginduko dio ebazpena idaztea, eta txostenen txandan ere beharrezko zuzenketak egingo ditu, bertan berdintasuna berrezartzeko.
|
|
|
Ebazpen irmoek gauza epaituaren izaera izango dute, eta ebazpenok zein prozesutan eman eta bertako auzitegiak bete
|
beharko
du horietan xedatutakoa.
|
|
|
Ebazpenaren aurka errekurtsoa jartzeko epeak igaro ondoren, berori aurkaratu ez bada, orduan ebazpena irmo bihurtuko da, eta, gauza epaitu gisa, ebazpena eman duen auzitegiak bete
|
beharko
du bertan xedatutakoa.
|
|
|
6 Artikulu honen aurreko paragrafoetan xedatutakoa aplikatzeko, auzitegiak kontuan hartu
|
beharko
ditu frogaren eskuragarritasuna eta erraztasuna auziko alderdi bakoitzarentzat.
|
|
|
Alderdiek epaiketan zerbait eskatzeko duten arrazoitik desbideratu gabe, auzitegiak eutsi
|
beharko
dio arrazoi horri, eta ezin izango du erabili alderdiok baliatu nahi izan dituzten egitezko zein zuzenbideko oinarriak besterik. Auzitegiak kasuari aplikagarri zaizkion arauen arabera emango du ebazpena, auzilariek arauok behar bezala aipatu edo alegatu ez badituzte ere.
|
|
|
2 Epaiak arrazoituko dira, dela frogak aintzat hartu eta baloratzeko arrazoinamendu egitezkoak eta zuzenbidekoak azalduz, dela zuzenbidearen aplikazio eta interpretaziorakoak aipatuz. Arrazoitze horrek kontuan hartu
|
beharko
ditu auziaren osagai desberdinak, egitezkoak eta zuzenbidekoak, banaka nahiz osorik, betiere logika eta arrazoimenaren erregelen arabera.
|
|
|
1 Diru-kopuru zehatzaren edo fruitu, errenta, onura nahiz edozein motatako ekoizkinen ordainketa epaiketan eskatzen bada, demanda ezin daiteke mugatu horiek eskuratzeko eskubidea adierazten duen epai hutsa lortzera; halakoetan, horiek ordaintzeko kondena eskatu
|
beharko
da, nahiz horien kopurua argi zehaztuta, zehaztapen hori ezin eska daitekeela epaia betearaztean, nahiz likidazioa egiteko oinarriak argi zehaztuta, likidazio hori eragiketa aritmetiko hutsa izango dela.
|
|
|
3) Kontsumitzaile edo erabiltzaile zehatzak bertaratu badira, epaian beren beregi eman
|
beharko
da horiek aurkeztu uzien gaineko erabakia.
|
|
|
Auzi-paperak berregitea eska dezake auzitegiak ofizioz, edo alderdiek nahiz euren jaraunsleek, kasuan-kasuan. Prozedura hasi bada alderdiak hala eskaturik, honako gai hauek biltzen dituen idazkiarekin hasi
|
beharko
da:
|
|
|
1 Auzitegiak alderdiak zitatuko ditu jarduna berregiteko prozeduraren hasiera probidentzia bidez agindu ondoren, gehienez jota hogei eguneko epean egin beharreko ikustaldira. Ikustaldi horretara alderdiak eta euren abokatuak agertu
|
beharko
dira, baldin eta abokatuon parte-hartzea manuzkoa bada, jarduna berregin nahi den prozesuan.
|
|
|
3 Iraungitze-adierazpenak ez du kosturik ezarriko; alderdi bakoitzak ordaindu
|
beharko
ditu berak sortutako kostuak, eta kostu erkideak erdi bana izango dira.
|
|
|
11 Zerbait egiteko prestazioari buruzko demandetan, horren munta izango da egin nahi den horren kostua edo hori ez egiteak sortutako kalte-galeren zenbatekoa; azken kasu horretan, ezin dira kopuru biok metatu, salbu eta, prestazioa betetzea eragiteaz gain, kalte-ordaina eskatu denean. Kalte-galeren zenbatekoa edo kalkulua kontuan hartu
|
beharko
da, prestazioa norberak bete beharrekoa bada edo prestazioa zerbait ez egitekoa bada, nahiz eta prestazioa betetzea eskatu, uzi nagusi legez.
|
|
|
Demandaren munta argi eta zehatz adierazi
|
beharko
da. Zernahi gisaz, gutxi gorabehera adieraz daiteke, auzi-jartzaileak behar bezala egiaztatu badu auziaren interes ekonomikoa epaiketa arruntaren gutxieneko muntaren parekoa dela gutxienez, edo ez duela gainditzen hitzezko epaiketaren gehieneko munta.
|
|
|
Demandarekin batera, erantzunarekin batera, edo, hala denean, hitzezko epaiketaren ikustaldira agertzean, honako hauek aurkeztu
|
beharko
dira:
|
|
|
1 Demanda edo erantzun orori honako hauek batu
|
beharko
zaizkio:
|
|
|
Demandari honako hauek batu
|
beharko
zaizkio:
|
|
|
1 Prokuradoreek alderdi guztiak ordezkatzen badituzte, prokuradore bakoitzak gainerako alderdien prokuradoreei helarazi
|
beharko
dizkie, aldez aurretik, auzitegiari aurkeztuko dizkion idazki eta agirien kopiak.
|
|
|
Idazkari judizial edo ofizial horrek sinatu behar du helarazpena egin delako egiaztagiria. Egiaztagiri hori aukeztutako idazki eta agiriekin batera.zitegiari eman
|
beharko
zaio, horri aur
|
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikatuko demanda edo epaiketako lehen agerraldiak sor ditzaketen idazkietatik beste edozein helarazten denean. Halakoetan, prokuradoreak aurkeztu
|
beharko
ditu idazki horien kopiak, eta idazkiei batu zaizkien agirien kopiak, eta auzitegiak lege honen 273 eta 274 artikuluetan xedatutakoaren araberako helarazpena egingo du. Prokuradoreak kopia horiek aurkezten ez baditu, ondore guztietarako ulertuko da idazkiok aurkeztu ez direla edo agiriok ekarri ez direla.
|
|
|
4 Ez da frogarik egin
|
beharko
nabaritasun handi eta orokorreko egitateei buruz.
|
|
|
1 Froga, prozesuaren objektuarekin loturarik ez izateagatik, desegokitzat jo behar bada, ez da onartu
|
beharko
.
|
|
|
Nahasketa horren ondorio zen, sarri-sarri, alegazio-eta froga-aurkakotasun eta guzti prozesua gauzatu ostean, auzialdiko absoluzio-epaia ematea, jurisdikzio edo eskumenik ezarengatik. Lege honen arabera, gauzen izaerarekin bat dator alderdi pasiboak prozesuko baldintzak aurretiaz adierazi
|
behar izatea
, auzitegiak baldintzok bere arioz kontrolatu behar izateari kalterik egin gabe. Bada, alderdi pasiboaren aurretiazko adierazpena aintzat hartuta, auzitegiak berari dagozkion prozesu-baldintzak ez baditu betetzen, prozesuak ez du aurrera egingo, edo, beste kasu batzuetan, prozesuak auzitegi eskudunean jarraituko du.
|
|
|
Nahasketa horren ondorio zen, sarri-sarri, alegazio-eta froga-aurkakotasun eta guzti prozesua gauzatu ostean, auzialdiko absoluzio-epaia ematea, jurisdikzio edo eskumenik ezarengatik. Lege honen arabera, gauzen izaerarekin bat dator alderdi pasiboak prozesuko baldintzak aurretiaz adierazi behar izatea, auzitegiak baldintzok bere arioz kontrolatu
|
behar izateari
kalterik egin gabe. Bada, alderdi pasiboaren aurretiazko adierazpena aintzat hartuta, auzitegiak berari dagozkion prozesu-baldintzak ez baditu betetzen, prozesuak ez du aurrera egingo, edo, beste kasu batzuetan, prozesuak auzitegi eskudunean jarraituko du.
|
|
|
Jarduna agirietan jasotzeko erabil daitezke, aktak, oharrak eta eginbideak ez ezik, osotasuna eta kautotasuna bermatzen dituzten bide teknikoak ere. Ahozko ikustaldi eta agerraldiak, berriz, erreproduzitzeko moduko euskarrietan erregistratu edo grabatu
|
beharko
dira.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, demandatuak, bertara agertuz gero, egoitza desberdina izenda dezake. Demandatzaileak ez badaki egoitza zein den, edo zehaztutako tokian ezin izan bada komunikaziorik egin, auzitegiak ikertu
|
beharko
du zein den egoitza; legeak, gainera, indartu egin du ikerketon eragingarritasuna.
|
|
|
Aitorpenak jatorri historikoaren zama jasan
|
behar izan
du, hein handi batean hori gainetik kentzea lortu badu ere; ondorenez, zin-egitearekin nahasi izan da. Horregatik, aitorpenaren ordez, zioei erantzuteak» zekarren zurruntasu alderdien adierazpena ezarri da; adierazpen hori asko urruntzen da «posinetik.
|
|
|
Gainera, lege batzuen manuetan agiri publiko gisa hartu dira «kontrako froga» izenekoa onartzen duten agiriak, nahiz eta onarpen hori, batzuetan, esanbidez ezarri eta, besteetan, isilbidez. Lege honek errespetatu egin ditu beste lege horietako xedapenetan ezarritakoa; baina nahitaez bereizita arautu
|
behar izan
ditu kontrako froga onartzen duten agiri publikoak eta berez oso-osorik frogatutzat jotzen diren gainerako agiri publikoak.
|
|
|
Alderdiak prokuradoreari ordezkaritza ematen dion ahalordea notarioak eskuetsi behar du, edo, bestela, auziaren gaineko ardura duen auzitegiko idazkari judizialaren aurreko agerraldian eman
|
beharko
da.
|
|
|
Ahalorde-eskritura prokuradoreak aurkeztutako lehen idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio, lehen jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena lehen idazkiaren aurkezpenarekin batera egin
|
beharko
da, edo, hala denean, lehen jarduna baino lehen.
|
|
|
Dena den, ahalorde-emaileak ahalorde orokorretik gaiak eta jarduna baztertu ahal izango ditu, legearen aginduz horietarako ahalorde berezia ematea behar ez denean. Bazterketa hori beren beregi eta zalantzarik gabe jaso
|
beharko
da.
|
|
|
2) Epaiketan bertaratzeko, epaiketa baino lehen presako neurriak eskatzeko edo bisten nahiz jardunaren presako etendura eskatzeko idazkietan. Abokatuari beren beregi dagozkion arrazoietan oinarritu bada bisten edo jardunaren etendura, abokatuak berak ere, ahal izanez gero, idazkia izenpetu
|
beharko
du.
|
|
|
Auzian sortutako zerbitzu-sarien ordainketa erreklama diezaiokete abokatuek, beraiek defendatutako alderdiari. Minuta xehea aurkeztu eta forma egokiz adierazi
|
beharko
dute zerbitzu-sari horiek zor zaizkiela eta ordaindu gabeak direla.
|
|
|
Botere Judizialaren Lege Organikoaren 98 artikuluan ezarritakoaren arabera, lehen auzialdiko epaitegiei gai zehatzen gaineko ardura eratxiki zaienean, euren eskumena zabalduko da gai horiek erabakitzen diren prozesuetara soilik. Prozesua bestelako gaien ingurukoa denean, gainerako auzitegi eskudunei eskumena utzi
|
beharko
diete lehen auzialdiko epaitegiek. Arrazoi horrengatik arazoa sortzen bada, hori eskumen-arazo gisa bideratuko da.
|
|
|
Epaileak, prozedurazibilarengainekoardura duen bitartean, jakin badaki indarkeriaegintzaren bat burutu ahal izan dela, eta, egintza horren ondorioz, ez bada zigor-prozesurik hasi, ezta babes-agindurik eman ere, orduan, Botere Judizialaren Legeko 87 ter artikuluko hirugarren paragrafoan ezarritako baldintzak betetzen direla egiaztatu eta gero, alderdiei zitazioa egingo die, Fiskaltzarekin batera agerraldia egin dezaten; agerraldi hori hurrengo 24 orduetan egingo da, epaileak bil ditzan gertatutako egitateei buruz erabakigarri izan daitezkeen datuak. Agerraldiaren ondoren, Fiskaltzak berehala erabaki
|
beharko
du ea hurrengo 24 orduetan genero-indarkeriaren inguruko egintzak salatuko dituen, edo emakumearen aurkako indarkeria-epaitegi eskudunari babesagindua ematea eskatuko dion. Salaketa jarri edo babes-agindua eskatuz gero, Fiskaltzak salaketaren kopia edo eskariarena eman beharko dio auzitegiari, eta auzitegiak auziaren gaineko ardurari ekingo dio, harik eta, hala denean, emakumearen aurkako indarkeria-epaile eskudunak eskumenari uzteko eskatu arte.
|
|
|
Agerraldiaren ondoren, Fiskaltzak berehala erabaki beharko du ea hurrengo 24 orduetan genero-indarkeriaren inguruko egintzak salatuko dituen, edo emakumearen aurkako indarkeria-epaitegi eskudunari babesagindua ematea eskatuko dion. Salaketa jarri edo babes-agindua eskatuz gero, Fiskaltzak salaketaren kopia edo eskariarena eman
|
beharko
dio auzitegiari, eta auzitegiak auziaren gaineko ardurari ekingo dio, harik eta, hala denean, emakumearen aurkako indarkeria-epaile eskudunak eskumenari uzteko eskatu arte.
|
|
|
...Genero-indarkeria dela eta, emakumearen aurkako indarkeria-epaileak, zigor-auzi baten gaineko ardura duen bitartean, jakin badaki prozesu zibilen bat bidean dagoela, eta Botere Judizialaren Legeko 87 ter artikuluko hirugarren paragrafoan ezarritako baldintzak betetzen direla egiaztatzen badu, orduan auzitegi zibilari agindeia egingo dio, eskumenari utz diezaion; auzitegi zibilak berehala erabaki
|
beharko
du eskumenari uztea eta agindeia egin duen organoari auzi-paperak igortzea.
|
|
|
4 Artikulu honen 1 eta 2 paragrafoetan ezarri kasuetan, auzitegi zibilak auzi-paperak igorriko dizkio emakumearen aurkako indarkeria-epaitegiari, eta ez da aplikagarria izango Prozedura Zibilaren Legeko 48.3 artikuluan xedatutakoa; alderdiak, une horretatik, aipatu organoan agertu
|
beharko
dira.
|
|
|
ez da deklinatoria onartuko; alderdiek emakumearen aurkako indarkeria-epaitegiaren eskumena baliatu nahi badute, orduan, epaitegi horrek emandako ebazpenetatik edozein hartu, aurreko paragrafoaren azken lerrokadak aipatzen dituen horietarikoa, eta horren lekukotza aurkeztu
|
beharko
dute.
|
|
|
Edozein motatako eskumenik eza salatzeko ere deklinatoria proposatuko da. Deklinatoriaren oinarria lurralde-eskumenik eza bada, zehaztu
|
beharko
da jarduna zein auzitegiri igorri behar zaion, auzitegi horren lurralde-eskumena dela eta.
|
|
|
Deklinatoria proposatu
|
beharko
da, demanda erantzuteko epearen lehenengo hamar egunetan, edo ikustaldirako zitazioa jaso eta hurrengo lehen bost egunetan. Deklinatoriak etengo ditu, bera ebatzi arte, demanda erantzuteko epea edo ikustaldi egunerako zenbaketa, bai eta aribideko prozedura nagusia ere.
|
|
|
3 Auzitegiak ulertzen badu jurisdikziorik ez duela, gaia beste jurisdikzio-ordena bateko auzitegiei dagokielako, orduan auzitegiak adieraziko die, auziaren gaineko ardura hartu ez duen autoan alderdiei, euren eskubidea zein organotan baliatu
|
beharko
duten. Ebazpen berbera emango du auzitegiak, eskumen objektiborik ez duela ulertuz gero.
|
|
|
Lurralde-eskumenari buruzko deklinatoria jarri bada eta aginduzko erregelek eskumen hori zehaztu ez badute, orduan auzitegiak, deklinatoria horri oniritzia eman ahal izateko, eskudun iritzi
|
beharko
dio deklinatoriaren eragileak aipatu organoari.
|
|
|
Banaketa-arauen arabera auziaren gaineko ardura auzitegi bati edo batzuei badagokie eta beste auzitegi batek ematen badu auziaren gaineko ebazpena, orduan ebazpenok deusezak direla adieraziko da, horiek zein alderdiri kalte egin eta alderdi horrek hala eskatuta. Horretarako, alderdiak deuseztasuna eskatu
|
beharko
du banaketa-arauak hautsi direla jakin eta hurrengoxeko prozesu-izapidean, arau-hauste hori aurreko paragrafoak ezarritakoaren arabera zuzendu ez bada.
|
|
|
2 Sozietatearen erabakiak aurkaratzeko demandari ofizioz metatuko zaizkio batza edo biltzar berean, edota kide anitzeko administrazio-organoaren saio berean hartutako erabakien deuseztasun-edo deuseztagarritasun-adierazpena eskatu duten demanda guztiak. Demanda horiek lehen demanda aurkeztu denetik hurrengo berrogei egunetan aurkeztu
|
beharko
dira.
|
|
|
Ukaezina da, aipatu lan hauek, eta, horiekin batera, Epaitegietako Agiriak Euskaraz Normalizatzeko Batzordeak egiten duena, euskal abokatuek beren lana jorratu ahal izateko sortutako eredu elebidunak, euskalduntze-prozesuak, eta zenbait epaitegitan egiten diren Euskararen Erabilerarako Sustatzeko Planen zabalkuntza,. Sailaren barneko Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak kudeatzen dituen proiektuak dira guztiak?, poliki-poliki, euskara sustatzen eta zabaltzen ari direla Justizia Administrazioan. Oraindik ere bide luzea egiteko duen erakundea izaki, zalantzarik gabe, gure ahaleginari eutsi
|
beharko
diogu.
|
|
|
Legean jorratutako gai berrien bidez, erantzuna eman nahi zaie garrantzi juridikoa izan eta mende batetik gora jurisprudentziak eta doktrinak lege-oinarri zehatzik gabe argitu
|
behar izan
dituzten zalantzei. Guztiz onartezin ematen du, konponbide arau-emaileei dagokienez, legegintza errazaren itxura egitea, arauketa orotatik ihesi, begiak itxi eta errealitate katramilatsua ukatuz.
|
|
|
Oro har, prozesu zibilak, eskubide eta interes legitimoak kontuan izanda erreparatu egiten dio, babes judiziala behar duela uste duenaren ekimenari. Aipatu prozesu-printzipioaren ariora, ez da zentzuzkoa jurisdikzio-organoak ikertu eta egiaztatu
|
behar izatea
kasuan-tasuna, kasu zehatz horrek zuzenbideakasuan alegatutako egitateen egiazkoren araberako babes-erantzuna behar duelako ustetan. Ildo bertsutik, auzitegiari ez zaio ezarri babes-mota orotatik kasu zehatzari zein dagokion erabakitzeko eginbeharra eta erantzukizuna.
|
|
|
alderkeztean, zerrenda horretan adierazi behar da, ondasun higiezinei dagokienez, okupatuta dauden, eta, kasuan-kasuan, nork okupatzen dituen eta zein tituluren arabera. Bestalde, ezarri da betearazpenaren berri eman
|
behar izatea
okupatzaileei. Okupatzaile horiek ezagunak izan daitezke, alderdi betearaziak ondasunak agertzearen bidez edo beste era baten bidez. Okupatzaileek hamar eguneko epea izango dute euren egoera zein titulurekin justifikatu eta titulu horiek betearazpen-auzitegian aurkezteko.
|
|
|
2 Abstentzioa berretsiz gero, abstenitu den idazkari judizialaren ordez, lege-ordezkoa jarriko da; abstentzioari uko eginez gero, idazkari judizialak auzian jarraitu
|
beharko
du.
|
|
|
Abstentzioa onartuz gero, abstenitzeko lege-arrazoia duen ofizial, laguntzaile edo agentearen ordez jarriko da legez hura nork ordeztu behar eta bera. Abstentzioa onartu ezean, ofizialak, laguntzaileak edo agenteak auzian jardun
|
beharko
du.
|
|
|
Auziaren gaineko ardura duen epaile, atal edo salak zein aditu izendatu eta hori abstenitu
|
beharko
da, legez ezarritako arrazoiren bat gertatuz gero. Abstentzioa ahozkoa edo idatzizkoa izan daiteke, betiere behar bezala justifikatuta.
|
|
|
Idazki hori site, abokatuak eta prokuradoreak, baita ezesleak ere, edo, horrek sinatzen ez badaki, beste norbaitek, ezeslearen eskariz. Edozein kasutan, prokuradoreak ezespen horretarako ahalorde berezia aurkeztu
|
beharko
du. Prokuradorea eta abokatua parte hartzen ez badute, ezesleak auzitegiko idazkariari berretsi beharko dio ezespena.
|
|
|
Edozein kasutan, prokuradoreak ezespen horretarako ahalorde berezia aurkeztu beharko du. Prokuradorea eta abokatua parte hartzen ez badute, ezesleak auzitegiko idazkariari berretsi
|
beharko
dio ezespena.
|