|
2010
|
|
|
Esaterako, ez zituen maila berean ikusten Ekineko irakurleak eta Euzkadikoak. Batean euskara herrikoiagoa eta bestean jasoagoa erabili
|
beharko
litzatekeela uste zuen.
|
|
|
Seminarioan gaixotu egin zen eta etxera itzuli
|
behar izan
zuen. Etxetik ahalegindu zen ikasketak jarraitzen.
|
|
|
Zuzendari arduratsu baten aholkua eta laguntza falta izan zituen eta erabaki garrantzitsuak hartzeko unean, bakarrik hartu
|
behar izan
zituen. Urteak alferrik galdu izanaren sentsazioak harrapatu zuen Augustin.Baina, azkenik, hautsi zuen bakardadeko hesia gizarteko konpromisoetan murgiltzeko.
|
|
|
Aurrerantzean, zer? Zutik egon
|
beharko
al naiz ordu amaigabeetan ohe eta paretaren artean?
|
|
|
nuen barne-indarra (denok barruan daukaguna, hesiez inguraturik, norbaitek askatzen lagundu arte!) eta bakea. Hitz gutxitara laburbildu
|
beharko
banu esperientzia honek utzitako arrasto nagusia, hauxe izango litzateke: esker onez beterik utzi nau 7 urteotan bizi izandako guztiak, batez ere Jesus Jaunarenganako esker onez beterik.
|
|
|
guk pasatakoaz aparte, langile mordoa kalean, lanik gabe, zenbait enpresa zerraturik, akziodunak kalteturik, irakurle mordoa euskal egunkaririk gabe e.a. Kalte-ordainik izango al da hauentzat guztientzat? Espainiako Audiencia Nacional delakoan zuzentasunik balego, kalte izugarri hau nolabait arintzen edo biguntzen zerbait egin
|
beharko
lukete.
|
|
|
Gaur eguneko grafiara ekarriko bagenu amar ahapaldiko kantu honi aldaketa gutxi egin
|
beharko
genizkio. Kantuko churi, xuri?, etchekuer, etxekuer?, antchütto, antxütto?, eta abar.
|
|
|
adjektiboa exajeratu samarra da eta, eskandaluzko espezie-kopurua? esatera mugatu
|
beharko
ginen. Horrelakoak dira Buddleja davidii, Acer davidii... eta horien artean guk landatu ditugun Pinus armandii (Daviden pinua izenez ezagutzen dena) eta Davidia involucrata.
|
|
|
Filosofiako karreran badago asignatura bat zaiona izena antropologia, baina ni ez nago ados hor estudiatzen dena antropologia deitzearekin, niretzat hor historia da estudiatzen dena, zeina hasten baita historia naturalean, antropologiak humanoak agertzean estudiatu
|
beharko
lukeena baino lehenago hasten dena, jakina denez. Eta antropologiako asignatura horretan bada agerikoa, sentido comun?
|
|
|
Eta suposatu egiten dut ezen oparotasun materialean joera ekonomikoa birbanatzailea dela, redistributivoa, baina igarotzen baldin bagara egoera material urrietara, privaziozkoetara, orduan joera aldatu egiten da eta akumulativoa da, metatzailea (paradigmatikoa izango litzateke basamortuetan garatu den kultura orientala, akumulativoa, gerrazale ondorioz, eta patriarkala). Hipotesis horrekin nik historiaren filosofia bat egiten dut, eta herri indigenak ikusten ditut, aldaerak aldaera, inguru oparoetan, oso oparoetan, bizi izandakoak direla, eta joera birbanatzailea erakusten dutela euren antolamendu politikoetan, eta hori historikoa da, historiak estudiatu
|
beharko
lukeen fenomenoa. Baina ostera, basamortuetako Orientean ikasten dut gizarte antolamendu politiko klasistak, marxismoan esaten den moduan, hau da, joera akumalativo garbikoak, eta Orienteko cultura metatzailea ikasten dut nik gerraren eta patriarkatuaren hazia bezala, eta baita ikasten dut nik joera horren arrazionalizatze bat jabego pribatuaren inguruko legediarekin.
|
|
|
Esaldi eginak eta ia beti berdin esaten diren perpausak: Ez dut tutik ere ulertu!; Ondo esan
|
beharko
; Zorionak eta urte askotarako.
|
|
|
Beraz, jatorrizko hiztunek erabiltzen badituzte errazteko bideak eta konpentsazio-baliabideak, irakatsi ere egin
|
beharko
dira, eta era berezian, gabiltzan moduan ibilirik profesioz irakasle direnei hizkera landu, doitua erakusten.
|
|
|
Bina bertso kantatu
|
behar izan
zituzten bertsolariek lehenengo saio honetan. Eurak jakitun zeudenez, posible izan zuten, aurretiaz, luzimenduari begira pieza elaboratuak prestatu eta bertan kantatzea, denek ez zuten egin baina.
|
|
|
Hirugarren saioan bertsolariak hiruna bertso abestu
|
behar izan
zituzten, Zubimendi jaunak puntua jarrita: –Asi dezagun berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?.
|
|
|
Hango itunaren ostean preso hartu zuten, eta El Dueson (Santoña), Bilboko Larrinagan eta Burgosko presondegian ezagutu zuen arrazoirik bako gartzelaldien samina. Dimoztarrak larrutik ordaindu
|
behar izan
zuen bere abertzaletasuna, 1943 urtera arte egon zen-eta giltzapean. Handik hiru urtera, 1947an isildu zen Bermeoko Urretxindorra, 53 urte zituela.
|
|
|
4-Eta lektoreak ikasi behar du, amaitzeko, nola nik etika katolikoan estudiatzen den vicio baten inguruan soilik zentratu naizela nire lehen historiaren filosofian, eta bigarrenean alferkeria hartu dut hipotesitzat. Vicio eta bekatu askoz gehiago daude (harrokeria ere aipatu dut, adibidez, eta horregatik proposatzen dudan sozialismoak joera aristokratikoa izan
|
beharko
lukeela deritzot, harrokeriazkoa ez dena niretzat), vicio eta bekatu askoz gehiago daude, ordenatua dagoela haien estudioa, eta hor ere lana ez da makala, izanik helburua ezagutza universala, hau da, perfekzio morala, zeina ezinezkoa den kosmos honetan, nahiz eta betebehar argia den hobetzea bilatzea, bistan dago.
|
|
|
Euskal Herriko herri askotan gertatu izan den bezala, gazteek apenas jarraitu dute baserrietako bizimoduan herri eta hirietara zabalduz beren etorkizuna. Auzoetako eskolak itxi eta herrirantz jo
|
behar izan
zuten inguruko haurrek. Aldaketa honek bertako haurrek erdararekin kontaktu gehiago izatea ekarri zuen.
|
|
|
Matxini dagokionez, tamalez, bertso bi baino ez zaizkigu heldu, bitzuak hirugarren saiokoak, hain zuzen ere60 Saio horretan bertsolariak hiruna bertso abestu
|
behar izan
zituzten, Zubimendi jaunak puntua jarrita: –Asi dezagun berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?.
|
|
|
izeneko bertso-sorta mardula idatzi zuen76 Hogeita bost zortziko nagusi dira, eta euretan izpiritu erlijioso-gerlazale-patriotikoak beratu egiten du sorta osoa: . Gerla handiko soldado gaitzak zuen ongi goresteko,/ Otxalde eta Elizanburu koplari ziren
|
beharko
–(II);. Bihotzean ezarri ondoan gure Nausi Jesus Ona,/ Lerro lerro joan ginen oro, etsai higuinarengana?
|
|
|
Arazoa egokiro aztertzekotan, hainbat gune bereizi
|
beharko
ditugula ere esan zigun. Besteak beste:
|
|
|
Testuinguru hori kontuan hartuz jokatu
|
beharko
da, bada, gazteen euskararen erabilera aztertzerakoan. Eta, jakina, udaletan gaztetxoentzat programazio bereziak antolatzerakoan.
|
|
|
Batez ere garrantzi handia eman zion kirol-jardunetan egiten diren egintzei, aisialdiaren aldirik handiena barne hartzen dutelako. Jardun guzti horiek euskaraz eskaintzea lortu
|
beharko
da, aparteko egintzak (barnetegiak eta abar) abian jarri aurretik. Egintza horien ardura hartzen duten enpresei zerbitzua euskaraz eskaintzea eskatu behar zaie.
|
|
|
-Ahozkoa gehiago landu
|
beharko
litzateke.
|
|
|
Guzti horretan familia bizitzak eta udaleko bizitzak duen eragina ere nabarmena denez, gune horiek ere kontuan hartu
|
beharko
ditugu euskararen aldeko plangintzak egiterakoan. Hain zuzen ere, gune bi horietatik kanpo nekez bideratu daitekeelako euskararen etorkizuna.
|
|
|
Honetaz, batez ere gazteek hain denbora gutxi egiten dutela ikastetxean gogoan izanik, beste hizkuntza politika bat egitera jo
|
beharko
dugu, gazte horiek ikastetxean euskara ikasi ala, erabiltzeko aukerak izan ditzaten.
|
|
|
Euskara gure gizarteko hizkuntza bizia izatea nahi dugunok (Euskaltzaindiak, Kontseiluak, ikastolek, AEKk, banakakook elkar hartuta) badugu oraindik egitekorik gizarte horretako hainbat alorretan, inguruko erdaren ur-emari indartsuei aurre egiteko aldats gora arraunean jo eta ke jardun
|
beharko
dugu eta.
|
|
|
Lehen euskara hutsean bizi ziren hainbat eta hainbat, inguruko erdal giroak bultzatuta edo, erdara parra-parra ezpainetan ikusten ditugu. Gure hizkuntza indarberritzeko inoiz izan ditugun baliabide handienak eta teknologia aurreratuenak eskura ditugun une honetan, baliabide izan
|
beharko
luketen aurrerabide guzti horiek oztopo bihurtzen ari zaizkigu, inguruko erdarei gure artean ateak eta leihoak zabaltzea ekarri dutelako.
|
|
|
hutsaren hurrengoak izan ote dira? Euskararen patua izango ote da hizkuntza gutxitua izan
|
behar izatea
betirako edo kasurik txarrenean desagertzea??
|
|
|
Irakaskuntzan hainbeste urte egin dituenaren berbak entzutean, barruan behin eta berriro hausnartu eta susmatutako zerbait hasi zitzaidan kili-kili egiten. Egia esan, teorian, gaur egun hogeita hamar urtetik beherako gazte guztiak edo gehiengehienak euskaraz mintzatzeko gai izan
|
beharko
lukete, ikas ketak euskaraz egin dituztelako edota, gutxienez ere, ikasketagaraietan euskara ikasi dutelako. Ez da halakorik ageri, baina, gizarteko eguneroko bizitzan.
|
|
|
zuek isildu bear zindukeguze, eta guganurte baketsuaren doinu gozoa asmatzean, olan entzun
|
bearko
litzakeumeak ausarti eta astitsu maixuaren
|
|
|
nire irudiko eskrituristek, oso lan polita egiten dutenak ostean, itsatsi zaien joera, ilustratu? hori albo batera utzi
|
beharko
lukete historia, batez ere errevelazioaren historia, ikertzerakoan, eta hortara errevelazioarekin batera agertzen diren seinaleak aintzat hartu, behar duten garrantziaz ohartuz, ez hartu halakoak deskribatzen direnean legendarioak bezala, edo mitologikoak (gezurrezkoak), horretara positivisten bidea hartzen baita, eta bide hortatik ezin egin daiteke demostraziorik ezer sobrenaturala denaz, baina ...
|
|
|
nire irudiko eskrituristek, oso lan polita egiten dutenak ostean, itsatsi zaien joera, ilustratu? ...rakoan, eta hortara errevelazioarekin batera agertzen diren seinaleak aintzat hartu, behar duten garrantziaz ohartuz, ez hartu halakoak deskribatzen direnean legendarioak bezala, edo mitologikoak (gezurrezkoak), horretara positivisten bidea hartzen baita, eta bide hortatik ezin egin daiteke demostraziorik ezer sobrenaturala denaz, baina aldi berean milagrero izan ez ditezela, jakina (lana ere egin
|
beharko
dugu erregular), eta gutxiago oraindik, nigromante, esoterista edo holakoren bat.
|
|
|
Nolabait errateko Jon Sudupek aipatzen ditu gaur egungo filosofiaren olatuaren buruan dabiltzanak, eta erran behar da ezen ez direla oso beroak erlijioa estudiatzean, erlijiogabeak direla erran daiteke, positivisten moduan erlijioa arkaismoen artean lurperatu nahi dutela dirudi, eta Habermas ateoak asmatua omen du pentsamendu postmetafisikoarena, erraten ezen pensamendu horrek integratu
|
beharko
lukeela bere baitan fenomeno erlijiosoa ere. Ez dakit nik nola, zerbait bigarren mailakoa edo, historia zaharrean ageri den baliorik ez duen ilusioren bat (aztiek jucio sinteticoak a priori egiteko bilatze ezinezkoa).
|
|
|
Lazkaoko komentua ere kuartel bihurtu zuten frantziarrek eta geroago odol-ospitale espainiarrek. Karmeldarrak 1813an itzuli zirenean, inoren etxean hartu
|
behar izan
zuten ostatua, harik eta gaixorik gabe, bizitzeko eran jarri eta karmeldar bizitzari berriro ekin ahal zioten arte?.
|
|
|
Documentación y correspondencia entre los fundadores (1867-1882) du izenburua. Gai hau sakonki aztertu nahi duenak hara jo
|
beharko
du ezinbestean. Bestalde, Euskal Herriko Karmeldarren historia honetan, merezi duen garrantzia ematen bazaio ere, labur agertzen da gai hau, idaztean izan den helburuak hala eskatuta.
|
|
|
Araba, Logroño eta Nafarroako probintzia zibilek nazionalen alderdira jo zuten eta alde horretako karmeldarren komunitateek normal samar jarraitu ahal izan zuten beren bizitza, baina ez abertzaletzat begiz jota zeuden erlijiosoentzat arrisku gabe. Gasteizkoa izan zen bere bizitza irabiatuena ikusi zuen komentua, ikasleen mobilizazioagatik eta etxearen parte bat kartzelatzako egokitu
|
behar izan
zelako.
|
|
|
Donostian itxi egin
|
behar izan
zuten eliza uztailaren 19an eta ezin ireki izan zuten irailaren 25era arte1 Markinan erlijiosoak sakabanatu egin ziren; 1937ko apirilaren 27an tropa na zionalak sartu zirenean, A. Martin Uriarte Priorea eta A. Bautista Legarra atxilotuak eta kartzelara eramanak izan ziren2.
|
|
|
Fronte Popularreko milizianoek komentua hartuko zutelako arriskuaren aurrean, Gobernu Zibilak eta komentuko Priore A. Teodoro Arroitajauregik elkar harturik, Eusko Alderdi Jeltzalea ofizialki komentuaz jabetzea erabaki zen. Baina komentuaren arakatzea ezin zitekeen gorabeherarik gabe geldi, handik egun batzuetara (irailaren 21ean), Gipuzkoatik iheska zetozen 60 iheslari hartu
|
behar izan
baitzituzten komentuan. Are gehiago:
|
|
|
Santanderren abuztuaren 13an fraideek utzi egin
|
behar izan
zuten komentua. An. Ruperto atxilotu eta Neila jaunaren Komisariara eraman zuten; hura desagertu zen eta geroztik ez da haren berririk jakin.
|
|
|
Erantzun hau zeuek eman
|
beharko
zenidakete! Ez naiz sekula Euskal Herrian bizi, beraz, nik Euskal Herriaz, bertako jendeaz, eta bere historiaz dudan ikuspuntua oso pertsonala eta momentu konkretu batekoa da.
|
|
|
Ea nola paratzen den etorkizuna! Liburua Frantziako liburu-dendetan ere badago salgai baina ondo saldu ahal izateko, frantsesera itzuli
|
beharko
nuke. Duela gutxi agente bat ere aurkitu dut liburua aurkeztu nahi duena?
|
|
2011
|
|
|
Hamaiketan mutxikoak. Euri zaparrada handia bota zuenez gero, herriko plazan egin beharrean, Urdazuriko kiroldegian egin
|
behar izan
zirenak. Bi orenetan, bazkari ezin hobea hirurehun bat begirale eta gonbidaturekin.
|
|
|
Tradizionalisten helburua zen familiari, elizari eta etxeko-lanei loturik zegoen emakumeen eredua berreskuratzea eta sendotzea. Ondorioz, Markinako Emakume Batzan ibili ziren emakumeek ihes egin
|
behar izan
zuten, eta gelditu zirenei ilea moztu zizkieten, atxilotu eta kartzelan sartu zituzten, etxetik ateratzea galarazi edota beste batzuekin hitz egiteko debekua jarri zieten.
|
|
|
Arestian esan bezala, errepublikazaleek herriko buruzagi tradizionalista batzuk atxilotu zituzten, eta oso gaizki pasatu omen zuten kartzelan egon ziren egunetan. Horrez gainera, isunak ordaindu
|
behar izan
zituzten eta euren etxeak eta ondasunak bahitu zizkioten erabilpen militarrerako. Honek guztiak sortu zuen amorru eta frustrazioaren ondorioz, gerra ostean ez-egiazko gatazka bat hasi zen.
|
|
|
Alde batetik, kontuan izan behar da, zazpi hilabetez (1936ko irailaren 21etik 1937ko apirilaren 27ra), Markinako eta Xemeingo erdigunetik, oinez joanda, 40 minututara egon zela gerrako frontea geldituta, eta, horregatik, ehunka miliziar eta gudari etorri zela gure herrira, gizarte bizitza goitik behera aldatuz. Bestetik, Markinako eta Xemeingo 400 gazte baino gehiago joan ziren alde bateko zein besteko fronteetara borrokatzera (Egaña, 2000, VIII. tomoa), eta hauetariko 53k bizia galdu zuten, hainbat zauritu zituzten eta beste askok urteak egin
|
behar izan
zituzten kartzelan, kontzentrazio esparruetan edo langileen batailoietan, bizibaldintza oso txarretan. Gainera,, plaza militar?
|
|
|
Gainera,, plaza militar? zirenez, bi herriok bonbardaketa eta eraso ugari jasan
|
behar izan
zituzten, eta, ondorioz sei pertsona hil ziren (guztira, 15 zibil hil ziren gerra zibilean). Markina eta Xemein herri txikiak ziren 1936an (Markinak 1.898 biztanle zituen eta Xemeinek 1.347), eta Gerrak zauri psikologiko eta sozial larriak ireki zituen.
|
|
|
Herriko tradizionalistek eta FET-JONS-eko kideek nortzuk atxilotu behar ziren, zein emakumeri ilea moztu behar zitzaien edota isuna zein familiei jarri behar zitzaien zehazten zuten. Hainbat kasutan, salatu ostean, kartzelatik edo heriotza zigorretatik libratzeko atxilotuek epaiketetan
|
behar izaten
zituzten eskuindarren, aldeko txostenak, ukatu zizkieten (Gerrikagoitia, 2000).
|
|
|
Hauetariko asko atxilotu zituzten (bat fusilatu egin zuten) edota isunak ordaintzera behartu zituzten. Markinara eta Xemeinera bueltatu ez zirenetariko gehienak Frantzian errefuxiatu ziren, eta hainbat kasutan kontzentrazio esparruetan (Gurs, Saint Ciprien?) bizi
|
behar izan
zuten denbora luzez (Chueca, 2007). Belgikan edo Hego Ameriketan errefuxiatu zirenak ere egon ziren.
|
|
|
Belgikan edo Hego Ameriketan errefuxiatu zirenak ere egon ziren. Beldurraren beldurrez, kalera atera gabe, denbora luzez ezkutatuta bizi
|
behar izan
zutenak ere asko izan ziren.
|
|
|
Kasurik onenean, atxilotutakoak denboraldi bat kartzelan sartzen zituzten, eta, isuna ordaindu ostean, libre gelditzen ziren. Gehienak urteak egin
|
behar izan
zituzten Estatuko kartzeletan.
|
|
|
Bezperatik ura falta zen eta behar gorrian nengoen. Metatu etxe horiek, hondarrak izanik ere, liztor-habi zahar baten gisan, pentsarazi zidaten egon
|
behar izan
zen putz ala iturri bat behialan. Bai, iturria bazegoen baina idor-idorra.
|
|
|
Aterperik ez eta etxe karkasa horien burrunbak zirudien bazkarian gogaitu basa-piztiarena. Akanpalekutik abiatu
|
behar izan
nuen. Bortz oren ibili arren, ez nuen urik atxeman eta aurkituko nuenaren seinalerik ere ez.
|
|
|
Bere ideia segitu zuen eta bista galtzeraino hedatzen ziren pagoak horren lekukoak ziren. Haritzak ostotsuak ziren, kaskarrien arriskua gainditu zuten eta goi arduraren oldeei zegokienez, sortu obra suntsitzekotan, zikloiaz baliatu
|
beharko
zukeen jagoitik. Bost urte zeramatzaten urkihespil zoragarriak erakutsi zizkidan, erran nahi baita 1915-ekoak, Verdun-en borrokatzen nintzen garaiekoak beraz.
|
|
|
Ez nuen sekulan bere desengainuen kontua egin. Alabaina, aise asma daiteke, behin baino gehiagotan zorigaitzarekin borrokatu
|
behar izan
zuela halako suhartasun baten garaipenerako bidean. Etsimenduarekiko guda ere gogorra izan zitzaion hain segur.
|
|
|
Beribilak gazogenaz zebiltzalarik, egurra beti eskas. Ondorioz, 1910eko haritzen mozketak hasi ziren baina haritztoi horiek garraio-bide guztietatik hain urrun izaki entrepesa bertan behera abandonatu
|
behar izan
zuten. Artzainak, 39-ko gerla alde batera utziz, hemendik hogeita hamar kilometrotara bere lana itsutuki zerraikienez ez zuen deusik sarraskiaz ikusi.
|
|
|
Munduko gerrak herria ia erabat hondatu bazuen ere, Durance aranaren eta inguruko mendien arteko bidea zegien autobusa martxan jarri zuten. Erlatiboki zalu zen baina behialan ezagutu nuen triskantzan neramala bururatzeko herri baten sarrerako lauki baten laguntza
|
behar izan
nuen. Zinez arrotza bazitzaidan ere erabaki nuen autobusetik salto egitea 1913an hiru arima zeuzkan Vergons-en aldera.
|
|
|
Karmel aldizkariko idazlan guztiak (1931-2007) digitalizatzea, historia guztiko lanak disketean sartzea izan zan erabakia, edo konpromisoa... Lana martxan jarri zan, eta gaur hainbat denbora geroago amaitauta agertzen da, pare bat urte
|
behar izan
dira.
|
|
|
Ba, atal honetan bateratu edo txertatu
|
beharko
litzateke gaur aurkeztu den Karmel historiko digitalizatua.
|
|
|
Eskaini ere, Derioko udalak, Lander Aiartza buru duenak, eskaini zuen ehun urterako eraikuntza lurra. Harrezkero, lur publikoari diru pribatua batu
|
behar izan
zaio, lortuz, interes publikoa eta pribatua elkar daitezen. Horretarako Herri Urrats baino AEKko korrika lasterketa burutu behar izan da ezen, 1,5 milioi euro beharko baitira lortu, beti ere, lurrari 600.000, ko balioa ipinirik.
|
|
|
Harrezkero, lur publikoari diru pribatua batu behar izan zaio, lortuz, interes publikoa eta pribatua elkar daitezen. Horretarako Herri Urrats baino AEKko korrika lasterketa burutu
|
behar izan
da ezen, 1,5 milioi euro beharko baitira lortu, beti ere, lurrari 600.000, ko balioa ipinirik.
|
|
|
Harrezkero, lur publikoari diru pribatua batu behar izan zaio, lortuz, interes publikoa eta pribatua elkar daitezen. Horretarako Herri Urrats baino AEKko korrika lasterketa burutu behar izan da ezen, 1,5 milioi euro
|
beharko
baitira lortu, beti ere, lurrari 600.000, ko balioa ipinirik.
|
|
|
Dirua bil dezagun, era askotako kideak elkartu
|
beharko
dira: urtero 40?
|
|
|
Izan ere, ekimen instituzionalak heltzen ez diren lekuakbetetzea du helburu. Horrela bada, gazteek zein helduek ez dute inguruetara jo
|
beharko
, gaur egun asteburuetako zein bestelako jai egunetako ilunabarretan eta gauetan egiten duten erara, euskal musika, euskal kontzertuak edota euskal giroa bertonaurki dezaten.
|
|
|
Izan be, bizi guztian estimu handian izan eban bertsolaritza. Urte hareetan Elizaren babespera jo
|
behar izan
eben bertsolariak eta Markina-Xemeingo Karmeldarretan ospatzen zan urtero. Bertsolari eguna, urriaren 12an.
|
|
|
Hori dala eta, lan-tresna izatetik kanpo geratu da. Ahaleginak ebin
|
beharko
dira, bere lanak sarera eroateko. Egunen batean, norbaitek hogeigarren mendeko azken aldiko hiztegigintzari buruzko tesiren bat egiten badau, argi agertuko da Linoren lan horren eragina.
|
|
|
Hasiera haretan behin-behineko testuak itzultzen nahiko lan izan eban. Liturgiako eta sakramentuetako errito-liburuak itzuli
|
behar izan
zituan batez be; gerokoak badakigu elkarlanean egin zituena; izan be, euskal liturgi itzultzaile taldea laster sortu zan, bera Bizkaiko taldearen buru zala.
|
|
|
–Zer moduz? Ondo, oso ondo, ondo esan
|
beharko
dugu?. Horrelaxe bizi gara.
|
|
|
Aurkeztu ziren lehen hauteskundeetan kontseilari edo zinegotzi bat lortu zuten eta horretan aritu zen bederatzi urtez gure Daniela, Poulou auzapez eskuindarrari adore handiaz aurre egiten. Urte gogorrak Danielak jasan
|
behar izan
zituenak.
|
|
|
Vatikanoko II. Kontzilio Ekumenikoaren ondoren, liturgiako eta sakramentuetako errito-liburuak itzuli
|
behar izan
zituen batez ere, baina hasierako behin-behineko testuak izan ezik, gerokoak badakigu elkarlanean egin zituztela; izan ere, euskal liturgi itzultzaile taldea laster sortu zen. Honela diogu Nire Sasoiko Markina-Xemein liburuaren 128 orrialdean:
|
|
|
Hori horrela, luze jardun
|
beharko
genuke hemen Bibliaren itzulpenek Euskal Herrian izan duten ibilbide luzea argitzeko. Hemen laburpen bat baino ezin dugu eskaini.
|
|
|
liburua jarri zuen bizkaieraz. Testua aurretik ezarritako neurri estuetara egokitu
|
behar izan
zuen. Eta egokitu ere, oso zehatz eta ederto.
|
|
|
-Aurreko zerrendan ageri ez arren, definitzeko erabili
|
behar izandako
hitzak.
|
|
|
Halako sarrerak kurtsibaz edo hitz etzanez eskaintzen dira. Gainerako sarrerak, definitzeko nahitaez erabili
|
behar izan
direnak edota guk geuk egokitzat jo ditugu nak dira. Letra molde horiek kontuan izanik argi geratzen dira baturako onartutakoak.
|
|
|
Nire ustez euskara-maila bat lortu duten ikasle guztiek eta euskal irakasle guztiek
|
beharko
lukete honelako hiztegi egokitu eta eguneratu bat euskara ikasten jarraitzeko nahiz euskara egokiro irakasteko.
|
|
|
13-TOLOSA.-Santa María 1503ko sutearen ondoren 100 urtetik gorako lanak
|
behar izan
zituzten gaurko eraikina jasotzeko. Areto oinplanoa eta garaiera handiko hiru habearte ditu.
|
|
|
Gero D. Luis Diez, Gasteizkoa. Maisu ona, baina Kontzejura (Udaletxera) joan
|
behar izaten
eban beste zeregin batzuk betetzeko.
|
|
|
Eta han euskara aldi baterako atseden hartzen itzi
|
beharko
ebalakoan, baina hona Txominen erantzuna: –Hara, bada:
|
|
|
Diogenes sindromea zeukala zioten, iragan minak jotako gaixoekbaztertutako oroitzapenakbere etxera erretiratzen zituelako.Polizia, suhiltzaile eta garbiketa brigadakoekizerdi beltz eta usteldu tantakada frankoisuri
|
behar izan
zutenbere gorpua aurkitzerako.Behin erradioaktxori kaiola hautsietako barroteetatik bereizitakoan, bost bizikleta kiskaliren hezurdurakidentifikatu zituzten korridore ikaztuan barreiaturik.Masusta koloreko txikle masa erraldoiak ziruditenzabor poltsa ugariak ezbaika miatu zituzten, trabatutako geletan barneratu aitzin: Tamaina eta etnia ezberdinekohiru panpina erregosi; A eta Z teklak soilik irak...
|
|
|
...lastimarekin: Apaiz despistatu baten igandetako limosnaedo haurdun dagoen neskatoaren felazioa.Gida baimenik gabeeskola umeen autobusa gidatzeko gonbitea, edo zaharren egoitzan oxigeno bonbonakbutano bonbonengatik ordezkatzeko aukera.Zaude adi gazte, lastimaren enbaxadore izendatu baitzaitzakete, eta tundretako flamenkoekdantza geldo bat eskainiko dizute.Dunetako sugetzarrekberaien pozoia irentsi
|
beharko
dute zure igaroan.Estepako otsoekulu egingo dute ilargi handiaren magiazkutsatzen uzten zaren hurrengo aldian.Eta asko estutuz gero, zure izena daraman auzo berri bateraikiko dute hiriaren periferian.Akitu ezazu geratzen zaizun denbora gazte, lastimaren amarauna harilkatzen, doktorea diagnosian erratu dela dioengutuna jaso baino lehen.
|
|
|
Oinarrizko ikerketetan (ikerketa purua, teorikoa edo dogmatikoa), ikerlariaren lehen helburua da gizarte errealitate bati buruzko ezagutza teorikoa handitzea, eta ez arazo bat konpontzea. Euskal gatazkari dagokionez, oinarrizko ikerketek gertatutakoa azaltzeko teoria landu
|
beharko
litzateke.
|
|
|
Gerra ostean gertatu zena ez errepikatzeko, Euskal Gatazka deiturikoari buruzko ikerketa asko eta ikuspuntu desberdinetatik egin
|
beharko
dira etorkizunean. Datu kuantitatibo eta kualitatiboak bildu behar dira, eta baita museoak, liburuak, memoriari eskainitako guneak, adierazpen publikoak, hitzaldiak, monumentuak eta dokumentalak sortu ere.
|
|
|
Orain dela 75 urte hasi zen gudak biktima, samin eta jazarraldi ugari sortu zituen, baina, ia oraintsu arte, kaltetuek isilean bizi
|
behar izan
dute oinazea. Frankistek aldekoen eta aurkakoen artean desberdintzen zituzten herritarrak, eta euren biktimen memoria landu zuten bakarrik.
|
|
|
Edozein gai aztertzerakoan, gizarte ikerlariek hainbat erabaki metodologiko eta tekniko hartu
|
behar izaten
dituzte. bakoitzak bere beharrak, oztopoak, helburuak eta, oro har, berezitasunak dituen heinean, tokian tokiko ikerlariek erabaki behar izaten dute zeintzuk diren errealitate soziala ikertzeko metodorik eta teknikarik baliagarrienak eta fidagarrienak.
|
|
|
Edozein gai aztertzerakoan, gizarte ikerlariek hainbat erabaki metodologiko eta tekniko hartu behar izaten dituzte. bakoitzak bere beharrak, oztopoak, helburuak eta, oro har, berezitasunak dituen heinean, tokian tokiko ikerlariek erabaki
|
behar izaten
dute zeintzuk diren errealitate soziala ikertzeko metodorik eta teknikarik baliagarrienak eta fidagarrienak.
|
|
|
Euskal gatazka aztertzerakoan ere, gizarte ikerlariek metodo eta teknikei buruzko makina bat deliberamendu hartu
|
beharko
dituzte.
|
|
|
Hegoaldeko abertzale suhar batzuek, pastoralaren bezperan, Frantziako ikurrinaren koloreak irudikatzen zutelakoan, oihal urdina ebatsi zuten eta haren tokian oihal berde bat ezarri. Hurrengo goizean, Junes Casenave jende aurrean azalpenak ematen aritu zen, koloreen funtzioa adieraziz, baina alferrik, oihal urdina ez baitzen agertu, eta pastoral hura oihal berdeaz jokatu
|
behar izan
zuten. Larraineko hau izan da, nik dakidala, oihal berdeaz jokatu den bigarren pastorala, baina oraingoan, larraintarrek horrela erabakita.
|
|
|
Aldarrikapen hori IUPACen kanpo-batzorde batek konfirmatu
|
beharko
du.
|
|
2012
|
|
|
Arindu esan nahi dut. Agian irauli ere esan
|
beharko
nuke. Esaldiak eraman behar ninduke ni, eta ez nik bera.
|
|
|
Euskararen kasuan, bi tradizioz hitz egin beharrean gara. Eta, gure ustez, gaur egun eskaintzen diogun baino arreta handiagoa merezi du Iparraldekoak, eta ahalegin berezia egin
|
beharko
genuke indarberritzeko.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian badira horrelako testu ainitz gordeta eta erdi ahantzita, bai antzezlanak, bai kantuak, bai bertso eta olerkiak? Euskara gaur pairatzen ari den egoera larri honetan horrela egotea normala iruditzen zaigun arren, indar bat egin
|
beharko
genuke biltzeko eta argitaratzeko, gaur egiten duguna biharkoen oinarria izanen baita.
|
|
|
Euskara indartuko da, Euskal Herriak autogobernua ezagutuko du, eta geroaldi oparo horretan, aurreko belaunaldiek egindakoa ezagutu nahi eta
|
beharko
dute. Begiraleak elkarteak egin duen bidea txalogarria izateaz gain, eredutzat hartu beharko genuke denok.
|
|
|
Euskara indartuko da, Euskal Herriak autogobernua ezagutuko du, eta geroaldi oparo horretan, aurreko belaunaldiek egindakoa ezagutu nahi eta beharko dute. Begiraleak elkarteak egin duen bidea txalogarria izateaz gain, eredutzat hartu
|
beharko
genuke denok. Geroa euskaraz heldu da!
|
|
|
Batez ere, ezkontidea babestea tronkalekotasunak eragin diezazkiokeen kalteetatik. Hala, adibidez, gerta daiteke alargunak bizileku duen etxea utzi
|
behar izatea
, tronkalekotasunaren izenean. Eskuordetza bidezko testamentuari esker, halakoak saihestuko lituzkete.
|
|
|
Alfontso XI.a Bizkaian sartu eta mende hartu gura izan eban, baina ez eban lortu. Bizkaitarrak ez eben indarrez etorri zana euren jauntzat hartu, eta bakeak egin
|
behar izan
zituan 1335ean.
|
|
|
Are gehiago, beste zenbaitetan, euskalgintzak berak eraso zuzenak pairatu
|
behar izan
ditu. Hainbatetan ikusi behar izan ditugu herrigintzatik sortutako hainbat proiektu bortxaren bidez ixten, gure lana baldintzatzen, bai eta eragozten ere.
|
|
|
Are gehiago, beste zenbaitetan, euskalgintzak berak eraso zuzenak pairatu behar izan ditu. Hainbatetan ikusi
|
behar izan
ditugu herrigintzatik sortutako hainbat proiektu bortxaren bidez ixten, gure lana baldintzatzen, bai eta eragozten ere.
|
|
|
Azken finean, orube berri batez mintzo bagara, herri honen eskubide indibidual eta kolektiboen bermeak presente egon behar du. Horrela, eskubideen artean dauden hizkuntza-eskubide indibidual eta kolektiboak zutabeetako bat izan
|
beharko
dira; eta norbanakoaren eta hizkuntza-komunitatearen hizkuntza-eskubideen urraketei amaiera emango zaiela aurreikusi behar dugu.
|
|
|
Gure herriaren normalizaziora iristeko bake-bidean aterabide demokratikoaren zutabeak zehazterakoan gure hizkuntzak estatus juridikoa
|
beharko
du izan.
|
|
|
Mendeetan zehar euskaldunok hizkuntza gutxitzea eta-gutxiagotzea bizi
|
behar izan
dugu. Egia da, bai, azken hamarkadetan aurrerapausoak eman direla, eta euskalgintzak inbertitutako esfortzuak etekinak eman dituela, baina egungo erritmoek ez dutela epe labur edota ertainean gure hizkuntza normalizatuko ere egia da.
|
|
|
Baina buelta bat egin ostean, buelta bat gaur egungo materialismoak inposatua. Aktualizatu egin
|
behar izan
baitut kausa formalaz teorizatzen zena eskolastikan. Lan astuna batzuetan.
|