|
2010
|
|
|
Ordubete geroago etxeko telefonoa hoska hasi zen, eta ama ote zen pentsatu nuen, edo don Hipolito bera, Virginiaren ezkontzan harmonioa jo
|
behar zuenak
ez zuela agiririk eman eta nik haren ordezkoa egin nezala eskatzeko. Nire benetako desira zen, agian.
|
|
|
Edo bestela zu joango zara Pauera."" Velosolex berrian", baieztatu nuen. Amak esana zion Angeli erosteko moto txiki hura, gidatzeko karnetik
|
behar
ez zuena, trenera joateko modu erosoa izan nezan. " Ez dizute Velosolex bat erosiko, baizik eta moto handiago bat.
|
|
|
—Horiek txikikeriak dira, ene Chiara maitea, gure herrien arteko harreman adiskidetsua zapuztu
|
behar
ez luketenak.
|
|
|
" Aitortu
|
behar dut
ez nuela une batean ere pentsatu agindu zidaten misioa doilorkeria edo krimena izan zitekeenik: esan behar dut, halaber, ez dudala oroitzen egidakoaren damu txikiena ere izan nuenik.
|
|
|
" bestearen alternatiba-espektroa murrizteko ahalmena" da boterea. Alterrek markaturiko era bateko edo besteko marrak, Egok zeharkatu
|
behar
ez dituenak. Bestearen portaeraren askatasuna murrizteko modu asko dago.
|
|
|
Haserre eta zalantza sasoia izan zen, nahasteena eta erabaki beharrena. Jakinaren gainekoak izaten dira Alterrek markaturiko era bateko edo besteko marrak, Egok pasatu
|
behar
ez dituenak. Boterea ezartzeko, bestearen portaeraren askatasuna murrizteko modu asko daude.
|
|
|
Ez den ala baden iriztea da gutxienekoa. Ez da sistema politiko eman edo idatzi bat, jendeak gurtu eta aldatu
|
behar
ez duena. Demokrazia, ohitura gramatikalen kontra, izentzat baino gehiago adiztzat hartu beharrekoa da, denen artean ideal utopiko batzuen alde egitea delako.
|
|
|
Estatuaren legitimitatea zalantzan ipini gabe egitura estataletan parte hartzen duten euskaldunak bereziki eskertuak dira, gainera. Galderarik ez egiteko legea betetzea ondo ordaindua da.1004 Nahi izan
|
behar
ez zenukeena ez duzu aipatu behar, autodeterminazioaren printzipioa adibidez, nahiz eta justua izan. Nahi izan behar zenukeena aipatu behar duzu, demokrazia adibidez, hitzetik eginkizunetara alde handia izan arren.
|
|
|
Bai Aljeriako eta bai Marokoko historian, Bled el-Makhzen edo autoritate zentralaren menpeko territorioaren alboan, hiriburutik urrun, zergarik ordaindu gabe eta euren buruaren jabe bizi ziren tribu menperatu gabeen Bled es-Siba aldea zegoen, bi espazioen arteko muga malgu eta aldakorrarekin. Adibidez, bazeuden Bled el-Makhzen horren barrutian tribu batzuk zergarik ordaindu
|
behar
ez zutenak, beste tribuei ordainarazteko eginbidea zutenak. Makhzen alde hori arabofonoa zen normalean, Siba aldea edo obedientzia ukatzen zuten tribuak berberofonoak ziren artean, burujabetza lauso eta marginalarekin.
|
|
2011
|
|
|
Zer da mehatxu hori, zer da nahitaez aurre egin behar diodan hondamen-eragile hori? " Terrorist a", erantzuten da, mantra errepikatzeak edo figura ilun horren ebokazioak beste esplikaziorik
|
behar
ez balu bezala. Baina nor da etsai hori eta zerk bereizten du haren modus operandia beste ekintzaile bortitzenetik?
|
|
|
Dena dela, arratsalde ilun batez, tximistaren bristadaren batek tarteka argiturik, Xabierri gerritik heldu nion haren motorraren atzealdeko eserlekura igota, eta antolatutako hitzordura joan ginen. Han herrixkaren bateko taberna zoko batean bi gizon izengabek emandako hitzaldi bat entzun nuen, sekula amaitu
|
behar
ez zuela zirudiena, euskal gizartearen eta politikaren ikuspegi ezkertiar erradikal batetik egina. Gogoan dut neure baitan galdezka aritu nintzela hitz egiten zuten bitartean, nola prozesatuko ote zuten haien mezua nik ezagutzen nituen baserritarrek; izan ere, edonondik begiratuta, kapitalista porrokatuak eta politika aldetik moderatuak baitziren baserritarrak.
|
|
|
Erlojua opari, baita
|
behar
ez duzunean ere
|
|
|
Bainan Imanol ez zen bakarrik kantari, eta ez zen kantari bezala bakarrik etxetik urrundu, Euskaditik. Behar ez zuena kantatu zuelako,
|
behar
ez zuen tokian kantatu zuelako, behar ez zenari kantatu ziolako ihes egin behar izan zuen. Etxean mehatxuak jaso zituelako.
|
|
|
Ez nuen pertsonalki ezagutu eta tratatu, baina zentzuzkoa iruditzen zait Juaristik eta Arregik Imanoli buruz diotena: " Loturarik nahi ezta, libre bizitzea erabaki zuen[...] bere bizitzan nahi duena egin izan du edo, behintzat, nahi duena egiten saiatu da[.] musikaz, musikagatik, musikarekin bizi baitzen, ez bestela" Juaristik; eta" Behar ez zuena kantatu zuelako,
|
behar
ez zuen tokian kantatu zuelako, behar ez zenari kantatu ziolako ihes egin behar izan zuen. Etxean mehatxuak jaso zituelako.
|
|
2012
|
|
|
Lehenik eta behin, borroka egin behar zen eta horretarako potroak behar ziren. Frankismo denboran" por pelotas" egin behar ziren gauzak[...] ETAn sartzeko
|
behar zirenak
ez genituenok, ba horixe, zikiratuak ginen.65 Zizekek erakusten duen bezala66 kastrazioaren poesia faltsu hau guztia" faloa" eta" zikiratze" nozioen erreferentzia metaforiko zentzu arruntean datza. Zinemari buruzko ikasketa feministetan, demagun, gizonen batek emakume batekiko nagusigoa oldarraren oldarrez baieztatzen duen bakoitzean ekintza hau falikotzat izendatuko da; edo bestela, emakume baten esperientzia" zikiratzailea" izango da harrapatuta eta babesgabe aurkitzen den sekuentzia bakoitzean.
|
|
|
Idazleak elizetatik eta partidu politikoetatik urrun mantendu behar direla beti. Horrekin ez zuen esan nahi idazleek ideia politikorik izan
|
behar
ez dutenik. Ez horixe.
|
|
|
liburu berri bat etxera ekartzen dudan bakoitzeko lehendik neuzkanetako batek edo bik etxetik kanpora joan behar dute, nahi eta nahi ez. Jada
|
behar
ez ditudan aspaldiko liburu horiek oparitu egiten ditut, zakarrontzira botatzen nonbait papera birzikla dezaten edo utzi egiten ditut leku batean edo bestean. Horrela gazte garaian erositako" Mao Tse Tsung eta iraultza kulturala"," Askatasuna eta komunismoa"," Borroka soziala Hego Ameriketan"," Marcuse eta ikasleen iraultza"," Sexua eta klase borroka", eta antzeko asko eta asko etxetik ateratzen ditut liburu berri batekin etortzen naizeneko.
|
|
2013
|
|
|
Eta fraideen artean inork nahi ez zuen beste ondorio bat ere bai: auzi espiritualez baino arduratu
|
beharko
ez zutenez, fraide bakar bat egongo zen misio bakoitzean, eta ez bi, ordura arte bezala.
|
|
|
Euskara normal bihurtu behar dugula, eta normaltasun horretan beharrezko. Orduan biziko dela euskara, euskaldunok euskaraz bizitzeko ahaleginik egin
|
behar
ez dugunean. Horixe da hamarraldiotan egin dugun lanaren dimentsio bat:
|
|
2014
|
|
|
Zergatik idazten dituzu arkatzez izenak eta telefono-zenbakiak galdetu nion,
|
Behar
ez ditudanean borragomaz ezaba ditzakedalako erantzun, horrela beti eguneratua daukat.
|
|
|
Libertimenduan, berriz, kodifikazioa jartzen da aktorearen gerizatzaile, espazioak definitzen ditu, zirkulua eta musikarekin. Hots bertsolari ttipiei eskatzen zaiena zailena da haste hastetik, ez da harritu
|
behar
ez badute komunikatzen, barnera so hasten badira kantatzen, beren baitan bertso eskolako etxea bilatuz. Bertsolaria zirku pertsonaia egiten da prestakuntza eskas horren erdian, euskaraz duen trebezia erakuts objektu bilakatzen da, eta Iparralde honetan bederen, hizkuntzaren galtzeari lotua zaioke.
|
|
|
Erramunen aitak berak. Uste duzue
|
behar bada
ez dugula gizon funtsezkorik gure adixkidetan. Jakin-azu nehork uste ez dituzuenak ditugula argitzale herrian.
|
|
|
Produktuen helburua ez da jada gure bizitza erraztea, ezta bizitza osoan zehar irautea. Kontsumismo hipermodernoaren — hiperkontsumismoaren— helburuak gozatzea baino ez du izan behar;
|
behar
ez ditugun gailuak erosten ditugu behin eta berriro, gutxira obsoleto, zaharkitu edo matxuratuak geratuko diren produktuak.
|
|
2015
|
|
|
Giza historiaren dagokigun garai asaldatu honetan, badugu ingurua aztertzeko aukera, gertatzen zaigunaz hausnartzen gelditzeko aukera. Baditugu energiaren eta astiaren soberakin batzuk, gure historia osoan estreinako aldiz, eguneroko bizirik irauteko borrokan erabili
|
behar
ez ditugunak. Iragan diren gauzetan pentsa dezakegu, iraganarekin batera oraina diren gauza berorietan.
|
|
|
Noiz? Murru haiek
|
behar
ez dituztenean. Murruen egileek behar dutena ahazmena denean.
|
|
|
Hara eraman nuen Grenet, Baionako alkatea, eta kordelez eginiko karrika haiek erakutsiz: Begira ezazu, alkateak egin
|
behar
ez duena, eta egin duena. Baina zenbaitzutan egin behar da egin behar ez dena
|
|
|
Beste kutxa batzuk FROBetik diru publikoa hartu zuten, eta hori bai saritu zuten, Banca Civicaren kaltetan. Hilabete batzuk lehenago bularra atera zuten diru publikorik
|
behar
ez zutelako, baina orain hori desabantaila zen. Era berean, Oderizek arrazoitu zuen Banca Civicaren mailegu zorroaren arriskua ez zela behar bezala neurtu.
|
|
|
Ez da egia egungo hiperkontsumitzailea askea denik; azken hamarkadetan agertu diren auto-zerbitzuek ere ez dute hiperkontsumitzailea autonomoa bihurtzen, saltzailearen beharrik ez badu ere, regateorik
|
behar
ez duen arren, bezeroa engainatu nahi duen saltzailerik ez dagoen arren, kontsumitzaileak hautatuko du eskaintzen zaion artean zer edo zer eta, eskaintzen zaion horren artean, ziurrenik publizitatearen bidez buruan sartu diotena. Jada nahi duguna lortzen dugula sinistu ohi dugun arren, Zeusek sorturiko lainoak baino ez dira.
|
|
2016
|
|
|
Tapiatarrek mende akaberako Iruñe hertsi hartan hain ugariak ziren denda horietako batean zuten bizibidea, ezko eta txokolate saltzaile, egun Ebano boutique exotikoak bere jantzi koloretsuak pausatzeko duen egoitza berean. Alexander 1899.eko abuztuaren 11n jaio zen, eta seguruenik, premu ez izatearen kariaz, bost haurridetan hirugarrena baitzen, dendan aritu
|
behar izan
ez zuelako edo, ikasteari ekin zion luzaro eta guritsu, hiriburu nafarretik Europarantz, Parisen hiru urte eta Alemanian beste bost higatuz. Etxera itzuli zenean, lehengusua zuen Ilundain irina merkatariaren kontuak eraman zituen irakaskuntzan erabatez sartu aurretik.
|
|
|
Eliz-lanak ez ezik bestelako testuen itzulketak ere taxutu zituen Legazek; ezagunena Campionek bukatu gabe utzi zuen Los ultimos navarros alegia historikoaren aldaera izan zen, 1878.eko Euskara aldizkarian" Baztander batec" sinaturik agertu zena. Nafarroako konkistaren azkenengo egunetan giroturik, Baztango juradoak Gaztelaren kontra jo behar zutenetz erabakitzeko bozka egiten ari ziren, eta ezetz, borroka gehiagorik egin
|
behar
ez zutela onartu ostean, Zigako Martin Ulibarri honela mintzo zen:
|
|
|
Udal lurrek hiru ezaugarri berezi dituzte: Jabetza absolutua, betidanik jabe izan diren arbasoengandik jasoa, eta dokumentu frogagarririk
|
behar
ez duena; oinordekoei transmititu beharra, senitartetik kanpo saldu ezina; eta zergak ordaintzetik libre egotea. Ezaugarri hauek guztiak direla eta, hiztegi eta aditu guztiek, udal eta feudal, elkarren antonimo bezala aurkezten dituzte.
|
|
2017
|
|
|
" Baina beti metodoari buruzko kritikak izaten dira, teoriarekiko jarreran eragin
|
behar
ez luketenak. Orokorrean, ez legoke txarto zera azpimarratzea:
|
|
|
Ezinbestekoak iruditzen zaizkigu, lanean zehar azaldu bezala. Hemen ere, ez dago paradoxarik, jada Gidaririk ez dagoela esan badugu, irakasle tradizional, apaiz, salbatzaile edo halakorik
|
behar
ez dugula esateko baitzen, nolabaiteko laguntzaile edo gidaria beharrezkoa baitzaigu. Haatik, nolakoak izan behar dute?
|
|
|
Zergatik jarraitu betikoarekin? Eta, betikoarekin jarraitu
|
behar
ez badugu, zeri heldu beharko genioke. Aldatzerik ote dago?
|
|
2018
|
|
|
Clairek New Yorkeko helbide bat utzi dio Xuani, elkarrekin burutu duten marrazkia arte galeria batera bidal dezan. Tunisian
|
behar izango
ez dituelako aireportuko komunean erantzi dituen botak, galtzerdiak eta berokia daramatza Xuanek, estu heltzen dion poltsa baten barruan.
|
|
2019
|
|
|
Argi azaldu zion Imanoli, buru-belarri jardungo zuela aitak betiko izaera alaia berreskura zezan, hura lehenetsiko zuela. Are argiago erantzun zion mutilak, hala bazen berak ez zuela etxe horretan zer eginik, maitearekin egoteko txanda hartu
|
behar izatea
ez zuela gustuko.
|
|
|
Elkarbizitzaren bigarren eguna, lehenengo goiza. Suzzek korrika egitera alde egin du, eta inoren ernagailua entzun
|
behar
ez nuenean baino lehenago gosaltzen ari naizela ziurtatzen dit sukaldeko hormako errege berriak. " Neure" erlojuak, alegia.
|
|
|
Kapitalak biztanleriaren parte bat enplegatzen ez baldin badu, ez da ekoizpenean
|
behar
ez duelako, baizik eta esplotazio-maila baxua dela eta, lan-indar eskariak soldaten igoera eta gainbalioaren beherakada eragingo lukeelako (Mattick, 2014: 148).
|
|
|
Askatasuna interbentzio ezara mugatzen duen pentsamendu liberalak17 ez bezala, errepublikanismoarentzat askatasuna inoren menpe ez bizitzeko gaitasun politikoan datza. Hau da, askeak lirateke inoren menpe bizi
|
behar
ez luketenak, gizarte zibila osa dezaketen bakarrak, izan ere komunitate politikoaz arduratu litezke bestelako ardura material-existentzialei erreparatu beharrik gabe. Ildo honetan, askea den gizabanakoa sui iuris da, hau da, pertsonalitate juridikoa eta publikoa den guztiarekiko (Res publica-rekiko) eskubideak izango lituzkeen subjektua.
|
|
|
Bertze garai batzuetan, euskararen lurraldea zabalagoa izan dela nahiko froga izanda ere, guretzat garrantzia duena eta ahaztu
|
behar
ez duguna hauxe da: bertze leku batzuetan erabilia izanda ere, garai haietan hizkuntza hau aurkitu dugun lekuetan mintzatzen zela.
|
|
|
—Ondo dago zuk imajinaziozko zaldi bat bilatzea, ogiaren bila ibili
|
behar
ez duzunez gero. Baina nik jatekoa eraman behar dut etxera.
|
|
|
Komunaren logika justiziala da: justoa da, batzuek
|
behar
ez dituztenak, behar dituzten beste batzuek berengana ditzaten.
|
|
|
(hartu lasai tartetxo bat galdera erantzuteko, mesedez) Bolo-bolo ari dira esaten han-hemenkako tertulietan politikariek galdua dutela herritar gehienen konfiantza. Politikari guztiak berdinak direla esan
|
behar
ez dudan honetan, ez baitira inondik ere denak berdinak, ulergarria egiten zait oso mesfidantzazko jarrera orokorra.
|
|
2020
|
|
|
Baina haren kideez inguratuta izaki, kazetariek zaila dute berak zer dioen aditzea edo ikustea. Batek pentsa lezake hurbilekoak direla zerbait hori entzun
|
behar
ez dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Hortaz, prozesuak, errituak, garrantzia galdu du, egungo kultura hiperkontsumistan garrantzitsuena ez da metaketa, bat-bateko gozamena baizik. Sukaldean luzaroan egon
|
behar
ez dugun bezala, telebistan unean nahi duguna ikusteko aukera daukagun bezala, ez da ulertzen erritu luze eta malkartsuari zain egotea produktua lortzeko; kontrara, egungo gurasoek, produktu-mota bat ala bestea desiratu, beren kimuek prozesuan zehar gozatzea aldarrikatzen dute, ahalik eta oztopo edo traba gutxien edukitzea, nahi dutena unean lor dezaten. " Izan daitezela zoriontsu!".
|
|
|
Horrekin guztiarekin ez dut esan nahi datuak bildu behar ez direnik, edo ume eta nerabeak ahalik eta hoberen ezagutu
|
behar
ez ditugunik, eskolek Martin Lindstrom-ek aipatu Small Data erabili zezaketela baizik, behaketa eta anotazio gizatiar eta ez mekanizatua, Sonia Dfezek esan bezala, benetan garrantzitsua dena eskolarentzat ume eta nerabeekin denbora errealean gertatzen dena ezagutzea baita. Gizatasuna, ordea, ez da eskola hipermodernoaren ezaugarri nabarmena egun, publikoki horren aldeko aldarri ozena egin arren.
|
|
|
Horrela ikusi behar al ditugu? Gure herrian entitate horietako batzuk diru laguntzarik jaso
|
beharko
ez luketela sutsuki defendatzen duten asko egon arren, nik ez ditut horrela ikusten, titulartasunari dagokionez" pribatu" diren arren.
|
|
|
Ez hori bakarrik, Montessori, Steiner edo Waldorf bezalako eskolek eta beste askok erakutsi baitute teknologia berriak ez direla ezinbestekoak Sistema bera arriskuan jartzeko eta aldaketa ahalbidetzeko, metodo askoz" arkaikoekin" edota errekurtso gutxiagorekin ere posiblea baita. Gauzak horrela, uste dut teknologia berriek ez luketela eredu pedagogikoa fagozitatu eta bere egin behar, irakaslea desagerrarazi
|
beharko
ez luketela, bitarteko bat gehiago bezala erabili beharko genukeela baizik. Eta, horiek ikasgelan sartzeko orduan, kontu handiz egin beharko litzatekeela, erabilera egokia bermatuz eta desberdinkeriak saihestuz.
|
|
|
Inoiz ez zitzaion gustatu demokrazia atenastarra, bere ustez Sokratesen hilketarekin ongi agerian utzi baitzuen nolakoa zen. Platonek eredu politiko aldaezin bat ezarri nahi zuen, gizartearen oinarri moralak ahulduko zituen kontakizun lotsagarririk gabea, beste inoiz aldaketa sozialik
|
beharko
ez zuena. Garai nahasiak eta traumatikoak bizi izan zituen Atenasen.
|
|
|
Eskarmentu eta zentzabide, heriotza-zigorra sufritu zuten liburu madarikatua zirkulazioan jarri zuten kopistek eta liburu-saltzaileek ere. Suetoniok itzulpenik
|
behar
ez duten hitz batzuekin azaldu zuen azken horien kondena: librariis cruci fixis.
|
|
2022
|
|
|
Xariar sultanaren erabakietan eta Xerezadek kontatutako ipuinetan garatzen diren abentura eta heroiengan. Esan
|
behar dut
ez dutela gehienetan espero horrelako ipuin miresgarririk, ohituago daude eta ikuspegi errealistagoetara edo fikzio gaurkotuago eta zientzia-fikzioa garatzen duten istorioetara. Honelakoak umekeriatzat hartzen dituzte sarritan.
|
|
2023
|
|
|
Egiaz, homo oeconomicusa jaun eta jabe den mundu honetan, ez da erraza ulertzen zeinen baliotsua den alferrikakoa, eta, batez ere, zeinen alferrikakoa den baliagarritzat duguna(
|
Behar
ez ditugun zenbat kontsumo-ondasun saltzen dizkigute baliagarriak eta ezinbestekoak bagenitu bezala?). Mingarria da gizon-emakumeak ezjakinean bizi direla ikustea, ohartu gabe desertizazio gero eta handiagoak espiritua itotzen diela, dirua eta boterea metatzera itsu-itsuan emanak.
|
|
|
" Abegi (on): Janik eta aterperik
|
behar
ez duten pertsona batzuei jana eta aterpea ematera bultzatzen gaituen bertutea."
|