|
2007
|
|
|
Horrekin batera baditugu erakunde batzuk, bereziak direnak munduan, berbarako," alkarpoderosoa", hau da, andrazko batek eta gizoneko batek erabakitzen dutenean euretarik baten etxera ezkontzea, ezkondu orduko egiten dute alkarpoderosoa, euretarik
|
bati
zer edo zer jazotzen bazaio, besteak haren heriotzaren ondorik haren ondasunak erabili ahal izateko. Erakunde juridiko hori, esate baterako, galarazita dago Espainiako Zuzenbidean.
|
|
2008
|
|
|
Kultura autonomiak hiru osagai ditu, eta hizkuntza komunitate
|
batek
zer kultura autonomia duen neurtzeko, bere hizkuntza— eta kultura bizindarrarekin lotutako erakunde kultural eta sozialen barruan zenbaterainoko kontrola duen aztertu behar da. Kultura autonomia neurtzeko, bestalde, komunitate batek testuinguru soziopolitiko batean zer nolako autogobernua duen ere ikusi behar da, taldearen barruan zer hurbiltasun sozial dagoen eta taldeak zer legitimitate ideologiko duen kontuan hartuta.
|
|
|
Kultura autonomiak hiru osagai ditu, eta hizkuntza komunitate batek zer kultura autonomia duen neurtzeko, bere hizkuntza— eta kultura bizindarrarekin lotutako erakunde kultural eta sozialen barruan zenbaterainoko kontrola duen aztertu behar da. Kultura autonomia neurtzeko, bestalde, komunitate batek testuinguru soziopolitiko
|
batean
zer nolako autogobernua duen ere ikusi behar da, taldearen barruan zer hurbiltasun sozial dagoen eta taldeak zer legitimitate ideologiko duen kontuan hartuta. 2 irudian ikus daitekeen moduan, kontrol instituzionalak, hurbiltasun sozialak eta legitimitate ideologikoak elkarri eragiten diote, bai eta identitate kolektiboari ere, eta horrek kultura autonomia orokorra indartu edo ahuldu dezake.
|
|
2010
|
|
|
Definizio akademikoak gora-behera, gure artean komunikabide
|
bat
zer den galdetzen digutenean, oso formula erraza erabili izan dugu: komunikabidea da informazioa modu masibo batez helarazteko teknologiaren jabe den enpresa.
|
|
|
Formatu aldetik aldaketa bistakoa da, baina aldaketa nagusia edukietan dago. ...ista eta estrategia aldaketak berebiziko eragina izan du bat en. aldi berean beste bi prozesurekin batera gertatu da esandakoa, batetik esperientzia aplikatuetan edo eremu akademikoan ekarpen berriak egiten hasitako belaunaldi berrien agertzearekin eta bestetik bat en jarraitzaileen artean belaunaldi aldaketa batekin. bat ek errealitate berri eta konplexu bati erantzun behar izan dio urte hauetan.
|
batetik
zer argitaratu, bestetik norentzat argitaratu?
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...ehen errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu zer hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere, hizkuntzari buruzko galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde
|
bati
zer hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko zuten bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende e... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
2011
|
|
|
Posible ezezik ezinbesteko ere badugu hori, ene ustez, belaunez belauneko transmisio bidea bizirik daukan hiztun elkarteari (zehazkiago: beren eguneroko jardunean nagusiki euskaraz bizi diren hiztuntalde eta harreman sare trinkoei) bizirik eutsiko badiogu.
|
batek
zergatik guztia determinatzen duen eta, ezinbestean, gizarte osoa emaitza jakinera eramaten. b) Azalpen hori ez dago hain oinarri sendoan eraikia: ez geroari begirako prognostikoan eta ez aitzinamendu sozioekonomikoak orain arte eragindako bilakaeran dabil oso zuzen. horrela, eta gurera etorriz, ezinbestekotasunaren formulazio horrek ezin du azaldu euskal herriaren azken berrehun urteko modernizazio bide konkretuak, dokumentu oinarriz ezagutzen dugunak, ezinbesteko paradigma lineal eta unifaktorialaren kontrako30 hainbat lekukotza zergatik ageri duen. zergatik galdu da euskara lehenago eta zabalago, ez beranduago eta mugatuago, modernizazioak gutxien erasandako eskualde bailaraherrialdeetan (demagun zaraitzu erronkarietan, Arabako Asparren gehienean eta zuberoan)?
|
|
|
Igel batzuen arteko elkarrizketatik abiatuta, hizkuntza
|
bat
zer den eta ea guztiok hizkuntza berdina hitz egiten dugun galderei erantzuten zaie. Beste ipuin batekin, amharera hizkuntza afrikarrean hitz eta zenbaki batzuk ikasten dira; koreeraz buru hausgarri bat egitea proposatzen da; gorputzeko atalak maputxeraz ikasten dira eta tehueltxe hizkuntzan pintatzen da.
|
|
2013
|
|
|
Eta ez dut sakonduko hala nola ontasunari, musikaltasunari, arruntasunari eta jatortasunari buruzko balorazio ugarietan, baina kontuan izan behar da horiek ere aldaketa linguistikoa baldintzatzen dutela, komunitate elebakarretan barne (Lippi Freen 1997, Tusón 1988). Azken finean, hizkuntza jakin
|
bat
zer den definitzean edo, zehatzago esanda, hizkuntza baten barruan zer barietate dauden definitzean, hein handi batean, hertsiki egiturez baino gehiago irudikapenez ari gara5 xix. mendearen amaieran, G. I. Ascolik adierazi zuen franko proventzera eta erretoromaniera izeneko hizkuntzak zeudela; bada, gutxienez ordutik dakigu hizkuntzen mugak ezartzean hiztunen kontzientzia kolektiboak kontuan ez h... Elaborazio bidezko hizkuntzen indibiduazio prozesua (Ausbau) —edo aurkako Einbau prozesua, hau da, hainbat barietate hizkuntza berean bateratzea— barietateen adibidez beteta dago; hau da, sistema linguistikoen adibidez.
|
|
|
Eta ez dut sakonduko hala nola ontasunari, musikaltasunari, arruntasunari eta jatortasunari buruzko balorazio ugarietan, baina kontuan izan behar da horiek ere aldaketa linguistikoa baldintzatzen dutela, komunitate elebakarretan barne (Lippi Freen 1997, Tusón 1988). Azken finean, hizkuntza jakin bat zer den definitzean edo, zehatzago esanda, hizkuntza
|
baten barruan
zer barietate dauden definitzean, hein handi batean, hertsiki egiturez baino gehiago irudikapenez ari gara5 xix. mendearen amaieran, G. I. Ascolik adierazi zuen franko proventzera eta erretoromaniera izeneko hizkuntzak zeudela; bada, gutxienez ordutik dakigu hizkuntzen mugak ezartzean hiztunen kontzientzia kolektiboak kontuan ez hartzea, behinik behin, problematikoa dela (ikus Calvet 1996 eta Kre... Elaborazio bidezko hizkuntzen indibiduazio prozesua (Ausbau) —edo aurkako Einbau prozesua, hau da, hainbat barietate hizkuntza berean bateratzea— barietateen adibidez beteta dago; hau da, sistema linguistikoen adibidez.
|
|
|
5 Horrek ondorio interesgarri bat du: hizkuntzalaritza ikuspegi ez sozialak hartzen tematzen bada —hau da, azterketetan dimentsio sozialak barne hartzen ez baditu—, zailtasun gaindiezinak topatuko ditu hizkuntza
|
bat
zer den eta zer ez den definitzeko. Dilemaren konponbidea ez da pentsatzea hizkuntzalaritzak ez duela zeresanik, baizik eta onartzea hizkuntzaren zientziak, hizkuntzaren sistemaz gain, beste gauza asko aztertzen dituela.
|
|
2014
|
|
|
Faktore horiek hiru dira: lehena, talde linguistiko baten bilakaera demografikoa (hau da, hizkuntza baten hiztunen kopuru erlatiboa); bigarrena, egoera sozioekonomikoa (hau da, talde linguistiko
|
batek
zer nolako aukerak dituen baliabide ekonomikoak eta zerbitzuak lortzeko); eta hirugarrena, erakunde ordezkapena (talde linguistiko batek zer nolako kontrola duen erakundeen politiketan eta baliabideetan). Jokabidea gidatzen duena bizindar horretaz dugun pertzepzioa da, bizindar etnolinguistiko subjektibo deritzona.
|
|
|
Faktore horiek hiru dira: lehena, talde linguistiko baten bilakaera demografikoa (hau da, hizkuntza baten hiztunen kopuru erlatiboa); bigarrena, egoera sozioekonomikoa (hau da, talde linguistiko batek zer nolako aukerak dituen baliabide ekonomikoak eta zerbitzuak lortzeko); eta hirugarrena, erakunde ordezkapena (talde linguistiko
|
batek
zer nolako kontrola duen erakundeen politiketan eta baliabideetan). Jokabidea gidatzen duena bizindar horretaz dugun pertzepzioa da, bizindar etnolinguistiko subjektibo deritzona.
|
|
|
Helburu zehatzagoak izan dira arnasgune
|
batean
zer nolako kodealternantzia dagoen ikustea, eta baita bi belaunaldien arteko aldea ikustea ere; beti esaten baita gazteek gaztelerarako joera izaten dutela.
|
|
|
kode alternantzia. Lan honetan Gabiria bezalako arnasgune
|
batean
zer nolako kode alternantzia dagoen jakin nahi izan dugu, bi belaunaldi ezberdinetan bina talde grabatuaz; noiz, zertarako eta zergatik gertatzen da. Ohiturei buruzko lana zela esanda jarri ditugu hizketan 18 lagun, eta guk elkarrizketa bideratuaz, euskaraz, hizkuntza ohiturez, horien zergatiez eta beste makina bat kontuz aritu gara lau ordu pasatxoko jardunean.
|
|
2016
|
|
|
Pittin bat sofistikatuago dira bideragarritasun eskalak: hiztun elkarte
|
batek
zer nolako gaixotasuna duen jakinik, bere" salbamena" noraino den bideragarri adierazi nahi izaten dute bideragarritasun eskalek. Era generikoan, beraz, osasun mailaz eta osasun adierazpideez hitz egingo dugu hemen.
|
|
2017
|
|
|
Gutuna logika neoliberalen menpe dagoela erakusteko froga argiena da hizkuntzaaniztasuna estatuen arazotzat jotzen duela. Uste horrekin batera, Gutunak aurresuposatzen du hizkuntzak estatuen jabetza direla (Sokoloskaren" la patrimonialisation des langues" adierazpena txit egokia da), eta estatuei dagokiela hizkuntza batzuei lehentasuna ematea (gutxiengoen baitan dauden gutxiengoak), eta hizkuntza
|
bat
zer den erabakitzea (cf. Duchêne 2008; Heller 2011).
|
|
2019
|
|
|
Nork landuko zain dagoen azter eremu erakargarria da hori. errazenetik has liteke, bien bitartean: bide
|
batezko
zer neurri har litezke" hemen eta orain", eta zein ez, gogoeta gai eta arazo iturri bizia da hori, arnasguneetan ez ezik gizarte modernoaren esparru formal eta informal askotan. oso kontuz eta tentuz hartzekoa, nolanahi ere:
|
|
|
hiru neskek esan dute" okerra" iruditzen zaiela eta batzuetan saiatzen direla zuzentzen, baina ez zaiela gehiegi axola eta nahiago dutela toka egitea zuka egitea baino. Azkenik, begira beste partaide
|
batek
zer dioen:
|
|
2020
|
|
|
Arloko profesionalek aukera dute ikus entzunezko pieza
|
batean
zer esan den, zein unetan aztertzeko. Erabiltzaileak monitorizatu, ezagutu eta produktu berriak sortu edo pertsonalizatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Kontakizun honetan, tesitik abiatuta Marikobasoren lehen urteko ibilbidea marrazten da, kontuan hartuta hausnarketa prozesuak zer isla izan duen errealitatean. Elkartegintza prozesu arin
|
batek
zer bilakaerak, moldaketak eta ebaki puntuak izan dituen aztertzen da, auto etnografiatik gertuko ikuspuntu batetik. • Hitz gakoak:
|