|
2002
|
|
|
“Oso interesgarria da animalia transgenikoak erabiltzea botikak sortzeko. Funtzionatzen badu, ahuntz talde
|
batek
proteinak sor ditzake Afrika osorako”, erantsi du zientzialariak. Iraganean gene aldatuak sartu ziren animalia batzuetan, medikuntzan erabiltzeko proteinak sortzeko.
|
|
|
Zortzi horiei aminoazido esentzialak deitzen zaie, eta horietako bakar bat falta bada, da sintetizatu aminoazido hori behar duen proteinarik. Proteina jakin baten balio edo kalitate biologikoa funtsezko aminoazido guztiak emateko duen gaitasunaren araberakoa da, eta organismoan sor daitezkeen proteinen kantitatea adierazten du, gramotan, elikagaien bidez hartutako gramo
|
bat
proteinatik abiatuta. Oinarrizko aminoazidoen multzoa animalia jatorriko proteinetan baino ez dago, eta horiek ugariak dira haragietan, arrainetan, hegaztietan, arrautzetan eta, oro har, esnekietan.
|
|
|
Fosforotan aberatsak diren elikagaiek ere proteinak dituztenez, muga dietetiko hori proteina gutxi hartzearen eta malnutrizio kalorikoa garatzeko arriskuarekin lotuta dago. Fosforoko dieta zorrotz
|
batek
proteina urritasuna ekar dezake, eta horrek desnutrizio arriskua dakar. Hala ere, elikagaietako fosforo naturalaz gain, mineral horren beste bi iturri dietetiko ere badaude:
|
|
2003
|
|
|
Aitzitik, dietista eta mediku egiaztatu gehienek diote ez dela beharrezkoa proteina gehigarririk dieta normokaloriko baten balioetatik haratago, berehalako printzipioen ehunekoari dagokionez (karbohidratoak, proteinak eta lipidoak); izan ere, ariketa fisikoak berak eskatzen duen energia areagotzen duenez, elikagai gehiago hartzen dira. Nahikoa litzateke guztizko kalorien %15 proteinen kontura mantentzea guztizko energia balioaren gainean, kirolari
|
baten
proteina eskaera asetzeko eta proteina doikuntza orekatu batek nahi dituen efektuak lortzeko: – Muskulu masa eta indarra handitzea.
|
|
|
Gaur egun datu basean dauden 3.000 proteinek badakite dozenaka eta ehunka proteinarekin elkarreragiten dutela. Interneten sartuz gero, erabiltzaile
|
batek
proteinen arteko elkarreraginen orri bisuala zabaldu dezake, ordenagailu pertsonalaren saguan klik eginda. Ikertzaileek doan eskuratu ahal izango dute oinarri hori, eta ikusleek sarbidea izango dute ezarritako erregistro baldintzen bidez. Gaur egun, datu base horretan, gaixotasunetan parte hartzen duten proteinei buruz dakigun guztia ikus daiteke, hala nola BRCA1 eta BRCA2 bularreko minbiziko geneak eta ibilbide giltzarrietako proteinak, hala nola beste proteina batzuk aldatzen dituzten entzimen familiak.
|
|
2005
|
|
|
Estatu Batuetako Nekazaritza Ikertzeko Zerbitzua (ARS, ingelesezko sigletan) ilar transgeniko mota berri bat probatzen ari da, muturreko ingurumen baldintzekiko erresistentzia handia duena, «Specter» izenekoa. Genetikoki eraldatutako barietatearen beste ezaugarri
|
bat
proteina eduki handia da, eta, ondorioz, oso landare erabilgarria da etxeko abereak elikatzeko. ARSren arabera, «Specter» ilarrek lekale freskoak emango dizkiete eskualdeko abeltzainei eta nekazariei, hala nola Ozeano Bareko iparraldeko estatuei.
|
|
|
Arratoiekin hasi ziren, eta heste meharreko glukosaren sintesia aztertu zuten, bi dieta eredutatik abiatuta:
|
bata
proteinatan aberatsa eta bestea karbohidratotan. Lehenengoak bigarrenak baino glukosa gehiago sortu zuen, eta, beraz, animaliek jateko premia handiagoa adierazi zuten.
|
|
2007
|
|
|
Ugaztunen neuronetan txertatu dute laborategian, eta ikusi dute argi horitan neuronen aktibitatea gelditu egiten duela. Aurkikuntza horri aurrez egina zuten beste bat gehitu behar zaio, alga
|
bateko
proteina batek aurkako eragina zuela ikusi baitzuten, hau da, neuronak aktibatu egiten zituela, argi urdinaz orduko hartan.
|
|
|
Arto transgeniko horrek Bacillus thuringensis izeneko bakterioaren gene bat dauka. Gene horrek artoari kalte egiten dioten intsektuetako
|
baten aurkako
proteina bat sortzen du, eta, beraz, uztak hondatzen dituzten intsektuekiko erresistente bilakatzen du artoa. Bada, arto horrekin, aurreko urtean baino% 0,8 hektarea gehiago landatu dituzte Espainian.
|
|
|
Nanotutuak, gainera, elikagaien biskositatea handitzeko eta gelifikatzeko erabil daitezke. Beste abantaila
|
bat
proteinaren beraren osagai elikagarria da, triptofano iturria baita. Triptofanoa funtsezko aminoazidoa da, elikagaietan gutxi dagoena, eta proteina gehienak eskasak dira aminoazido horretan.
|
|
|
Konfiantzarik eza gene arraro erantsi baten ideiaren ondorioz sortzen bada, ulergarria da horrelako estrategia batek konfiantza handiagoa eman ahal izatea. Orain, landare transgeniko askok bakterio
|
baten
proteina dute, Bacillus thuringiensis izenekoa, eta toxikoa da intsektu jakin batzuentzat, gainerako faunari kalterik egin gabe. Baina hori baino lehen, praktika onartuenetako bat laborea bakilo osoarekin lainoztatzea zen.
|
|
2008
|
|
|
Eta beste hainbat gauza: gene
|
batek
proteina mota asko sor ditzakeela egiaztatu da, eta, batez ere, gene batzuek zer funtzio duten jakitea lortu da; ondorioz, geneen jarduna zein elementuk alda dezakeen ere jakin dezakegu (besteak beste, elikagaien osagaiek).
|
|
|
Arto transgeniko horrek Bacillus thuringensis izeneko bakterioaren gene bat dauka. Gene horrek artoari kalte egiten dioten intsektuetako
|
baten aurkako
proteina bat sortzen du, eta, beraz, uztak hondatzen dituzten intsektuekiko erresistente bilakatzen du artoa. 1998tik geroztik Europak baimendu dituen transgeniko guztiak genetikoki eraldatutako arto barietateak izan dira.
|
|
|
Toxikogenomikak potentzial handia du toxikotasun ereduak detektatzeko, horri lotutako biomarkatzaileak identifikatzeko edo toxikotasun mekanismoak aztertzeko. Metodo horretan sartu den beste tresna interesgarri
|
bat
proteinetara zabaltzen duen proteomika da. Proteina horiek metabolismoaren benetako molekula funtzionalak dira (entzimak), eta era guztietako prozesu biologikoetan parte hartzen dute.
|
|
|
ohiko errorea Kirolarien proteina beharrak pertsona sedentarioenak baino handixeagoak dira, higadura handiagoa eta muskulu masa handiagoa dutelako, batez ere indar kiroletan gertatzen den bezala. Pertsona sedentario
|
baten
proteina beharrak 0,8 g/ kg dira egunean; kirol aerobikoak eta taldean egiten dituen atleta batentzat, berriz, 1,2 eta 1,4 gramo artekoak dira, eta oraindik ere handiagoak dira indar eta abiadura kiroletan, 1,5 eta 1,7 gramo artekoak. Kirolean proteinen batez besteko gomendioak/ imgs/ 2008/ 09/ tabladreporte.jpg Kopuru horiek ez dira beti errespetatzen; izan ere, halterofilia, pisu jaurtiketa (mailua edo diskoak) edo kulturismoa bezalako indar kirol batzuetan, behar baino kantitate askoz handiagoak kontsumitzen dira:
|
|
|
Transglutaminasak (TGM) lisina hondar baten ν amino talde baten eta glutamina hondakin baten γ carboxamida talde
|
baten artean
proteinak batzeko gai diren entzimak dira. Horrela, proteinekiko erresistentzia handia duen zelula barneko edo arteko lotura bat sortzeko gai dira, hau da, proteinaren haustura.
|
|
|
Shimomura Massachussetseko (AEB) Itsas Biologiako Laborategian lan egiten du, eta aipatutako proteina hori “Aequorea victoria” marmokatik isolatzen lehena izan zen. Ikertzaile horrek jakin zuen argi ultramore
|
baten azpian
proteinak kolore berde fluoreszentea igortzen zuela. Bestalde, New Yorkeko Columbiako Unibertsitateko Martin Chalfiek frogatu zuen GFP delakoarekin “Caenorhabditis elegans” zizarearen zelula gardenak margotu zitezkeela, mundu osoko laborategietan gehien erabiltzen denetako bat, eta Roger Y, berriz,.
|
|
|
Hori dela eta, eta Txinako gertaerak sortu duen krisiaren ondotik, azterketa bereziago bat egin litzatekeela uste du Bittor Rodriguez EHUko Elikaduraren Toxikologiako irakasleak. «Elikagai
|
baten
proteina neurtzeko, nitrogenoa neurtzen da normalean, pentsatuz proteinetan sartu dela elikagai honetan dagoen nitrogeno guztia, baina beste nitrogeno iturri bat sartu baldin badut, analisiek ez dute bereiziko. Melaminak, hain zuzen ere, nitrogeno altua du».
|
|
|
Hala ere, horrek ez du esan nahi 25.000 proteina soilik ditugunik, 25.000 funtzio soilik. Aldiz, proteinen kopurua askoz handiagoa dela estimatzen da; izan ere, gizakiengan, eta seguru asko ugaztun guztiengan, gene
|
batek
proteina mota bat baino gehiago egin ditzakeela ikusi da. Kalkuluen arabera, 100.000 proteina desberdinetik gora ditugu gizakiok.
|
|
2009
|
|
|
Lehenik, neuronak argiarekiko sentikorrak egiten dituzte. Horretarako, alga berde
|
baten
proteinaren genea txertatzen dute neuronetan. Zuntz optikozko inplante baten bitartez neuronek argia jasotzen dutenean, proteina sortzen dute, eta proteinak seinale elektriko bat pizten du.
|
|
|
Dena den, normalean proteina horienartean gertatzen diren loturak iragankorrak edo une batekoak izaten dira.Beraz, aurrena lotura horiek «izozten» edo harrapatzen saiatu gara.Horretarako, lehenik cross linking edo lotzaile erreaktiboak erabili beharkoditugu. Lotzaile horiek bat
|
bateko
proteinen lotura iragankor horiek loturakobalenteen bitartez «izoztuko» dituzte.
|
|
|
Elikadurari eta kirol errendimenduari buruzko dokumentu berri
|
batek
proteinen eskakizunak gogorarazten ditu, kirolariaren dietan kezkarik handienetako bat baita.
|
|
2010
|
|
|
Ikuspuntu genetiko batetik, zelula hilgarri gehienak bakarrak dira, eta birusek edo bakterioek kutsatutako zelulen azalerari itsatsitako kanpoko proteinen (epitopeak) hainbat pieza ezagutzen dituzte. zelula hilgarri
|
bat
proteina horietako bati lotu ondoren, proteina mota hori adierazten duten beste zelula batzuetako organismoa aktibatzen eta garbitzen hasten da, proteina horiek amaitu arte. Gainera, bere burua klonatu dute, inbaditzaileari eraso egitea helburu duen zelulen armada sortzeko.
|
|
|
Horiek gabe, bizitza ez litzateke posible izango ezagutzen den bezala. Iaz, Pennsylvaniako Unibertsitateko (AEB) Medikuntza Eskolako biokimikari talde
|
batek
proteina mota berri bat sortu zuen. Bere arduradunen arabera, oxigenoa garraiatzeko gai da, giza neuroglobinak bezala.
|
|
2011
|
|
|
Azterketa aitzindari
|
batek
proteina bat hartu du ardatz; proteina horrek ehunka generen adierazpena erregulatzen du, eta funtsezko zeregina du pankreako minbiziaren, gliomen eta, agian, beste tumore mota askoren garapenean. “Nature Medicine” aldizkarian argitaratutako lanak birprogramazio mekanismo berri bat deskribatzen du, zelula osasuntsu bat tumore zelula bihurtzeko ardura duten geneak adierazteko.
|
|
|
Zientzialariek CPEB4 proteina “orkestra zelularreko zuzendari” gisa identifikatu dute, tumorearen hazkundearekin lotutako ehunka gene aktibatzen dituena. “Berezitasuna da tumorea haztea eragiten duena ez dela gene jakin baten mutazioa soilik, baita okerreko leku
|
batean
proteina bat adieraztea ere; izan ere, proteina horrek ehunka molekula mezulari proteinen sintesirako informazio genetikoa transmititzen dutenak sortuko lituzke, gene horiek neurtu gabe. Prozesu horrek gene arrunt asko adierazten ditu, baina kopuru desegokietan, enbrioi garapenaren lehen etapen antz handiagoa du heldu organoen garapenaren etapena baino”, azaldu du Raúl Méndezek, Ikerketa Biomedikoaren Institutuko irakasleak (IRB, ICREA Bartzelona) eta egileetako batek.
|
|
2012
|
|
|
Alergeno hori elikagai
|
baten
proteina bat izaten da, nagusiki, eta jan, ukitu edo arnastu ondoren erasaten dio kaltetuari.
|
|
|
Lekale, pasta, arroz eta ogi karbohidrato konplexuak kontsumitzeak dituen abantailak ere ezagutzen dira (bereziki, barietate integralak), karbohidrato sinpleak edo azukreak (azukre zuria edo beltza, eztia, elikagai azukredunak) jan ordez. Proteinei dagokienez, batez ere gure ingurunean, non elikagai kopurua eta barietatea bermatuta dauden, berdin dira txahal xerra
|
baten
proteinak eta garbantzu plater batenak. Batetik bestera alde egiten du, eta, gainera, organismoan duen efektuaz arduratzen da, eta horrek lagundu egiten dio proteina horri, hau da, koipeak, karbohidratoak, bitaminak, mineralak eta elikagaiaren beste elikagai batzuk.
|
|
|
Horren ingurumen prezioa askoz handiagoa da ur kontsumoan. Proteinen “ekoizpena” Zalantzarik gabe, gabezia hori dela eta, arazo gehien sortzen duen elikagaietako
|
bat
proteinak dira, bai lortzeko zailtasuna dutelako, bai garestiak direlako; izan ere, organismoak gehien aprobetxatzen dituenak animalia jatorriko elikagaietan egoten dira, garestienetan. Gainera, ingurumenaren ikuspegitik, ur asko erabiltzen da produkzioan.
|
|
2013
|
|
|
Gosaltzeko arrautza bat. El arrautza erreferentziazko elikagaia da proteina iturri gisa, aminoazido profil onenarekin, elikagai
|
baten
proteina kalitatea zehazten duten osagaiekin. Arrautza gogorra, nahaskia edo tortilla (frijitua baino hobeto) edo zuringo nahaskia gosaritan sar daitezke beste proteina aukera bat bezala.
|
|
2015
|
|
|
Bigarren fase honetan, lehenik eta behin nioplexoek garuneko zeluletan (neuronetan eta gliazeluletan) transfektatzeko duten gaitasuna ikertuko da. Horretarako, gene terapeutikoarekin (gure kasuan VEGF)
|
batera
proteina berde fluoreszentea (GFP) sortzen duten plasmidoakerabiliko dira. GFPak zelulen barnean fluoreszentzia berdea eragiten du eta fluxu zitometriabidez neurtu daiteke.
|
|
2017
|
|
|
Ugaztunok ez gara prioien lanaz baliatzen garen bakarrak. Massachusetts Institute of Technology ko (MIT) genetikariek, adibidez, prioien ezaugarriak dituzten 500
|
bat
proteina aurkitu dituzte landareetan. Haietatik askok loratzearekin zerikusia duten funtzioak dituzte.
|
|
|
Teknika honek ehunen ex vivo analisiak baimentzen ditu inolakoetiketatzerik egin gabe (label free), hau da, arriskutsuak diren isotopo erradiaktiborik erabiligabe markatzaile bezala. Modu honetan, ehun
|
batean
proteinen, peptidoen, lipidoen zeinfarmakoen kokapena edo metatzea jakin daiteke erradiografiarik egin gabe, hots, hain garestiaden material erradiaktiboaren erabilpena saihestuz. Beste aldetik, ehunen konparazioa burutudaiteke berezitasunak aurkitzeko.
|
|
2019
|
|
|
Jakinik proteinak zirela azken finean zelularen barruko funtzioak burutzen zituztenak, hasiera batetik genoma ikertzen zuten ikertzaileen artean genomaren ikuspegi proteozentrikoa zabaldu zen, gerora biologia zelularraren dogma nagusietako bat izan dena: . Gene
|
bat
proteina bat?. Horrela, fokua proteinak kodetzen dituzten geneetan jarri zen, eta gene kodetzailerik identifikatu ez zen genomaren atalak. DNA zabor?
|
|
|
Makilatxoak edo hauen ordezkoak: angulak ultraprozesatuak dira surimiarekin eginak,
|
bat
proteinaz fabrikatutako orea arrain nahastua azukreekin, gatzarekin eta beste batzuekin konposatuak. Masa horri almidoiak, koloratzaileak eta lurrinak lortzeko hainbat aurkezpen.
|
|
2021
|
|
|
Patea egiteko, osagai nagusiak birrindu behar dira(
|
bata
proteinatan aberatsa, haragia edo gibela bezalakoa; bestea, koipetan aberatsa, urdaia edo olioa bezalakoa; eta ura), emultsioa osatu arte. Baina emultsio hori denborarekin mantendu eta ura bereizi ez dadin, beste osagai batzuk gehitu behar dira, hala nola gatza eta egonkortzaile eta emultsionatzaile gisa jarduten duten substantziak.
|
|
2022
|
|
|
Irudia: Patricia Domínguez Edari begetal
|
batean
proteinak ditugu disoluzio urtsu baten barruan. Gauza bera gertatzen da esnearekin ere.
|
|
|
Hau da, esneari alergia dioten pertsonak, egia esan, esnearen proteina bat edo gehiago dira. Asaldura horrek helduen populazioaren %2ri eragiten dio gutxi gorabehera, eta oso larria izan daiteke; izan ere, pertsona alergiko
|
bat
proteina horiekin kontaktuan jartzen bada, gaixotasun bat izan dezake. shocka anafilaktikoa, bere bizitzarako arrisku larria duena.
|
|
|
Proteinak edo protidoak. Esneak hogeita hamar
|
bat
proteina ditu. Esne likidoaren eta haren deribatuen artean, kaseina eta seroproteinak daude, hala nola beta laktoglobulina edo alfa lactobumina.
|
|
2023
|
|
|
Arraza honi asko gustatzen zaio jatea, eta gehiegizko pisua izateko joera du; beraz, oso ondo kontrolatu behar da dieta txakurra hain aktiboa ez denean. Burgosko eper txakur
|
bati
proteina gehiago dituzten etxeko errezetak jaten zaizkio, funtsezkoak giharrentzat, karbohidratoentzat eta barazkientzat. Edo kalitate handiko pentsu komertziala, txakur aktiboentzat egokia.
|
|
|
Baina ahalegin handia egiten dut, batez ere lehen erdian. Fruta jaten saiatzen naiz, eta ogi pixka
|
bat
proteinarekin. Thaillwind etxeko janari likidoa erabiltzen dut.
|