|
2001
|
|
|
Kanten bidegaltzea argi azaltzen da beste giza fenomeno arrunt honen azterketan ere: errukian, hain zuzen89 Gizaki
|
bat
minak edo ezbeharrak jota ikusten dugu. Etsaia baldin bada, poztu egingo gara —sasi pozez—, baliteke.
|
|
2002
|
|
|
110), Miranderen euskaltasun heterodoxoak baditu aitzindariak, hala nola Xaho eta La leyenda de Jaun de Alzate idatzi zuen garaiko Baroja. Azken honekin bat dator, esaterako, kristautasunak eta latinitateak bizitasuna itzali dioten Baskonia pagano
|
baten
mina adieraztean.
|
|
|
Arazoa kontrolatzen ez bada, mina sabel osora zabal daiteke. Ohikoena da bat
|
batean
min handia hartzea. Digestio arazoa denez, goragalea eta oka ere izaten dira, gorputz edo agente arrotzak kanporatzeko defentsa organikoko mekanismoetako bat.
|
|
2003
|
|
|
Momentu batzuk lehenago hain gogorra zirudien gizona belauniko erori zen hondarretan, eta eskuez aurpegia ezkutatuz negarrari ekin zion. Haurtxo
|
baten
minak hunkitzen gaituen moduan hunkitu zuen Mariñe haren negarrak. Begiak lausotu zitzaizkion eta berak, gizonezkoekin hitz egitera ere ausartzen ez zenak, besoetan estutu zuen samurkiro.
|
|
2004
|
|
|
Eta umeren
|
bati
min egiten badiozu, zer?
|
|
|
Kritika horigainditzeko auziari beste modu batean heldu behar zitzaiola adierazi zuen. Horren iritziz, izaki
|
batek
min duen jakiteko garrantzitsua ez da bere garunak c propietaterik baduen jakitea, gure kasuan c propietateak betetzen duen ro] kausal bera ba ote duen jakitea baizik.Gure kasuan c propietateak eragiten duen horixe bcra eragin dezake beste propietate batekbeste izakt batengan (edo gugan beste une batean). Horregatik, mina ez da identifikatubehar propietate edo gertakari neurofisiologiko orokor batekin, haiek gugan eragiten dutenarekin baizik, alegia, haien rol kausalarekin.
|
|
|
" Hola, hola, esan zuen Joxemarik, ertzak ondo leunduta; bestela umeren
|
batek
mina hartuko dik hor."
|
|
2005
|
|
|
Aitak esaten zidan: «Libururen
|
batek
min egiten badizu, utzi». Goiko apaletan zegoen liburu bat nire buruaren gainera erortzeko arriskuaz ari zela uste nuen.
|
|
|
Arazoa kontrolatzen ez bada, mina sabel osora zabal daiteke. Ohikoena da bat
|
batean
min handia hartzea. Digestio arazoa denez, goragalea eta oka ere izaten dira, gorputz edo agente arrotzak kanporatzeko defentsa organikoko mekanismoetako bat baitira.
|
|
|
Beste ikuspegi batetik, ordea, ohikoagoa da kontrakoa: min egiten dizutenei gorroto diezu; jokabide ia automatikoa da gizakiaren psikean, batik
|
bat
min handia egiten dizutenean, ahulen zauden lekuan gaiztoz jotzen zaituztenean. Batzuetan, gorrotoa zure baitan geratzen da, ezkutuan, urtetan eta urtetan, eta hori da gorrotorik arriskutsuena, Senekaren ustez; izan ere, gorroto horretatik, egunen batean munstro bat jaio liteke, min egingo diena ez soilik zu zauritu zintuztenei, baita hartan zer ikusirik izan ez zuten askori ere.
|
|
2006
|
|
|
zauria behar bezala ez ixtea». Terapian, gakoetako
|
bat
mina adierazteko bideak eskaintzea da. Ondo egin ezean, dolua gaitz patologiko bihurtu daiteke denboraz, depresioa, antsietatea eta abar eraginez.
|
|
|
Substantzia natural berriak min sentsazioa kendu eta hantura murriztu zuen tratatutako animalietan. Catherine Rougeot en taldeak arratoi talde
|
baten
min sentsazioa kentzeko opifina isolatu eta sintetizatzeko erabili zuen metodoa “Proceedings” aldizkarian (Amerikako Zientzien Akademiaren aldizkaria) kontatzen da. Ikertzaileek diotenez, arratoietako mina inhibitzen zuen beste substantzia bat, sialorfina izenekoa, identifikatu zuten lehenago.
|
|
|
Hor dago mutil horren begirada ere. Adin txikikoen Granadako epaileak ispiluak garbitzen jarri zuen mutiko bat, hamabi orduan ispiluak garbitzen, gaizki begiratzen ziola-eta lagun
|
bati
min eman ziolako. Epailearen helburua izan zen mutikoari bere begirada aztertzeko aukera eskaintzea.
|
|
|
Gorputza hotzez mankatua balu bezala mugitzen zituen besoak, eskuak, hatzak. Ematen zuen nik ikusi edo sentitu ezin nezakeen izakiren
|
bati
mina eragiteko beldurrez ari zela; sukaldeko mahai, aulki eta alasek baino izaera hauskorragoa zuen zerbait edo norbait zeukala aurrean, eta ez zuela hura gogaitu nahi.
|
|
|
Estutu egin nau leku horietan oraintxe bertan egon ezinak, berriro leku horietan noiz eta nola izango naizen ez jakiteak. Ezin ordainduzko zor baten zama sentitu dut, ezintasun
|
baten
mina, galera baten zantzuak...
|
|
|
iturri txikia Santa Barbaratik Irimora igotzen den bidexkan; aldare baten antzeko zuloa Andutz mendiaren magalean, Bilbo eta Donostia arteko autobidetik oso gertu; hegazkin istripuan hildako faxisten omenezko hilarria Madariagatik gora, Urnobitza mendiko tontorrera heltzear... Ezin ordainduzko zor baten zama, ezintasun
|
baten
mina, galera baten zantzuak...
|
|
2007
|
|
|
Hori dela eta, botere publikoek zaindu egin behar dute pertsona guztiek giza duintasunarekin bat datorren tratua jasotzea, eta modu berezian, pertsona horiek haien mende daudenean, bai modu iragankorrean (atxiloketaren kasuan), bai luzaroagoan (presoak, adingabeak beren kargura, gaixo ospitaleratuak, etab.). Torturaren eta Gizabidezkoak ez diren edo Ankerrak edo Apalesgarriak diren beste Tratu edo Zigor batzuen aurkako Konbentzioak, New Yorken 1984ko abenduaren 10ean egindakoak, honela definitzen du tortura: «funtzionario publikoek eurek, edo horien adostasunarekin edo baimenarekin, egindako egintza oro, pertsona
|
bati
min edo sufrimendu fisiko edo mentalak nahita egitea badakar, informazioa edo aitorpena lortzeko, edo pertsona hori derrigortzeko edo larderiatzeko baino ez». Nazioarteko zuzenbideari eta Europako zuzenbideari (Torturaren aurkako 1984ko aipatu Konbentzioa, Torturaren eta Gizabidezkoak ez diren edo Apalesgarriak diren Zigor edo Tratuen Prebentziorako Europako Konbentzioa, 1987ko azaroaren 26koa, eta horren protokolo gehigarriak, eta Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Agiriko 3 eta 4 artikuluak) eta GEEAren jurisprudentziari jaramon eginez (1970eko urtarrilaren 18ko epaia. Irlanda Erresuma Batuaren aurka?; 1978ko apirilaren 25ekoa. Tyrer kasua?
|
|
|
Hiperurizemia mantentzen bada, azido urikoak organismo gatzetan (sodio uratoak) eratzen du, eta organismo horiek kristalizatu egiten dira eta zenbait ehunetan metatzeko joera dute. Denborarekin, pertsona horrek hezueria, artikulazioen hantura eta oinaren behatz lodian bat
|
batean
min handia eta lokalizatua izan ditzake, eta, ondoren, gorputz adarretik gora igotzen da. Tanta da odoleko gehiegizko azido urikoaren adierazpen fisiko larriena.
|
|
|
Baina ezberdinak izaten dira orbaina eta zauria, oso ezberdinak, biak ala biak.
|
Batek
min egiten du eta besteak kilima, ez al zaude konforme diodanarekin, mon ami, ala nirekin aspertzen hasita zaude?
|
|
|
Aitzineko jarlekuan egokitu eta infernu hartan laketu ezinik, labean erretzen dagoen axuri gizajoa iruditu zitzaion bere burua eta, ibilian haize freskoagoa hartuko zuelakoan, kirtenari eragin zion leihatilako kristala beheitiraino eraman arte. Argiak, indar biziz, ez zion deus ikusten uzten, eta eskuineko ispilu txipian iltzatutako izpi distiragarri
|
batek
min ematen zion begietan.
|
|
2008
|
|
|
Urtarrilean entrenatzen hasi eta otsailean lehian nenbilen. Belaun
|
bat
minez eduki nuen denboran, beste belauna behartu nuen, eta burtsitisa izan nuen… Lesioa gertatu zitzaidanean izan nuen Madriletik alde egiteko gogoa. Lesioa eta," zoaz harengana".
|
|
|
Medusa batek ziztatuz gero, hauek izaten dira sintoma ohikoenak: bat
|
bateko
mina eta azkura, erredura modukoa, gorritasuna, hantura eta, batzuetan, odola.
|
|
|
Agian harroegiak dira zuhaitzak min seinale bat emateko, edo agian garunik ez dutelako ez dute ezer sentitzen. Azken
|
batean
mina eta plazera ez dira existitzen garunera iristen diren arte. Dena ukimena da; estimuluak.
|
|
|
Mina naturalago biziko bagenu kapaz ginateke estimulu askoren aurrean minik ez sentitzeko. Estimulu txiki
|
batekin
min jasangaitza sentitzen du, ordea, jendeak. Ezpain gaineko ile bat pintzaz atera nahi duenak zer egiten du?
|
|
|
Begirada haien artean baziren batzuk nabarmenak, eta besteak ez hainbeste: hauen artean, Ernestinarena; Ernestinaren irudia jopuntutzat hartzen zuèn balizko kamera ezkutu batek, baina, berehala antzemango zion beste xehetasun bati, hain zen antzemateko modukoa haren arnasestua, bularraren goitik beherako mugimenduak adierazia, haren azal zuriak ere horitzera jo zuen, bat
|
bateko
min hori batek hartua edo?, itolarrian balego bezala. Eta aita kameldarrak hitz eta hitz egiten zuen, hitzek berehala salatu zuten hizlaria, gizon ezin estuagoa behar zuena:
|
|
|
Mila aldiz eman behar izan zion Nazariok Mateori arrazoi eta mila aldiz esker, dentistaren kontsultara urduri eta erdi kikilduta sartu zena irten ez zen, bada, pasodoble bat kantatzeko gertu, bere lagun min Mateo Sukunzari aitortu zionez! Egia da, efektua pasatuta gero, mina maila batean berritu eta halako egoera goibel batean sartu zela, baina egia zen, halaber, miraria ere iruditu zitzaiola dentistaren salan gertatutakoa, hiltzen ari diren txerri
|
baten
minezko mina sentitzetik ez sentitzera bai baitzegoen, bazegoenez, bere aldea.
|
|
|
(ON) Labana jaurti eta labana jaurtiko dizu. Eta ume edo emakumeren
|
bati
min eginez gero, lepoa moztuko dizu.
|
|
|
AEBetako iritzi publikoaren zati handi
|
bati
min eman dio finantza erakundeen gehiegikeriak konpontzeko diru publikoa erabiltzea proposatzeak. Zenbait kasutan, gainera, porrot egin duten finantza erakundeetako arduradunek hainbat milioi dolar jaso dituzte enpresa utzi ostean.
|
|
|
Hiru artistak elkarren ondoan zeudela iritsi zen Bartzelonaren lehen gola, eztabaida handia sortu zuena. Shakhtarreko jokalarien ustez, eurek nahita bota zuten baloia kanpora, euren taldeko jokalari
|
batek
min hartu zuelako. Baina Bojanek ez zuen halakorik pentsatu, itxuraz Shakhtarreko atzelariek arrisku handiko jokaldia urrundu baitzuten une horretan.
|
|
|
Bertaratu den basozain batek argi eta garbi adierazi du orkatza bakean laga behar dela, “etorri den lekutik joango da bakean lagaz gero, baina ez da komeni asko xaxatzerik, bihotz txikia dute, eta estresaren ondorioz bihotzekoak eman dakioke eta”. Lekukoek esan dutenez, noraezean ibili da orkatz gaixoa, eta egin dituen jauzietako
|
batean
min hartzeko zorian ere egon da. Basozainaren gomendioa jarraituz, udaltzainek orkatzaren atzetik zebiltzan umeei eta kuriosoei alde egiteko eskatu diete.
|
|
|
Begirada haien artean baziren batzuk nabarmenak, eta besteak ez hainbeste: hauen artean, Ernestinarena; Ernestinaren irudia jopuntutzat hartzen zuèn balizko kamera ezkutu batek, baina, berehala antzemango zion beste xehetasun bati, hain zen antzemateko modukoa haren arnasestua, bularraren goitik beherako mugimenduak adierazia –haren azal zuriak ere horitzera jo zuen, bat
|
bateko
min hori batek hartua edo–, itolarrian balego bezala. Eta aita kameldarrak hitz eta hitz egiten zuen –hitzek berehala salatu zuten hizlaria, gizon ezin estuagoa behar zuena:
|
|
|
Mila aldiz eman behar izan zion Nazariok Mateori arrazoi eta mila aldiz esker, dentistaren kontsultara urduri eta erdi kikilduta sartu zena irten ez zen, bada, pasodoble bat kantatzeko gertu, bere lagun min Mateo Sukunzari aitortu zionez! Egia da, efektua pasatuta gero, mina maila batean berritu eta halako egoera goibel batean sartu zela, baina egia zen, halaber, miraria ere iruditu zitzaiola dentistaren salan gertatutakoa, hiltzen ari diren txerri
|
baten
minezko mina sentitzetik ez sentitzera bai baitzegoen, bazegoenez, bere aldea.
|
|
|
|
Bat
minez dagoenean, ni orain nagoen bezala (gerrietatik; udaren erdian geldirik), jakin behar du ez egiten honako galdera hau: " zergatik neri?".
|
|
|
Beste aukera batzuk izango zituen, bai, eta nago denetan lazgarriena aukeratu zuela, lazgarriena beretzat baina onena haurrarentzat. Izan ere, guk zera pentsatu nahi dugu, Enararen ama biologikoak hainbeste maite zuela non nahiago izan baitzuen alaba gabeko bizitza
|
baten
mina alaba sufritzen edota, are latzagoa dena, alaba gosez hiltzen ikusi behar izatearen mina baino. Haurrari etorkizun hobe bat ematea erabaki zuen eta horren prezioa ordaindu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Nire lehenengo helburua hori zen eta gero titular izanez gero, hobeto. Gainera min hartuta zaude... Bai, bizpahiru aste daramazkit saihets
|
bateko
minarekin. Ez dakit postura txarren batengatik edo...
|
|
|
Bigarren laurdenean TAUk saskibaloi ona jokatu zuen eta pixkanaka aldeak handitzen hasi ziren. 0 partzial
|
batekin
min handia egin zion TAUk talde katalanari eta Bartzelonak ez zuen jakin gasteiztarren jokoa nola geratu. Horrenbestez, bigarren laurdena 31 emaitzaz bukatu zen.
|
|
|
bertzean eskuetan, eta ez oiñetan. Eta hunelatan parte
|
batean
min izanagatik, eztuzu bertzean min, eztuzu oinhaze osoa eta ez guztietakoa. Eta alabaiña parte batetako oiñhazeak berak, hagin batetako minak, hain penatzen eta asaldatzen zaitu, non gau guztian lorik egin gabe edukitzen baitzaitu.
|
|
|
Eta hunelatan parte batean min izanagatik, eztuzu bertzean min, eztuzu oinhaze osoa eta ez guztietakoa. Eta alabaiña parte batetako oiñhazeak berak, hagin
|
batetako
minak, hain penatzen eta asaldatzen zaitu, non gau guztian lorik egin gabe edukitzen baitzaitu. Zer lizateke bada, baldin gorputz guztian, eta gorputzeko endrezera, aurkientza, iuntura eta parte guztietan, osoki, berdinzki, eta batetan oinhaze bazendu, eta oinhaze harekin erreka batetan, guztiek utzia, bazeneuntza?
|
|
|
eta hantxe jarraitu zuen Adak, begiak ere ia kliskatzen ez zituela, izarrik gabeko gauaren leihoak iduri; eta igaro ziren berrogei, berrogeita hamar eta hirurogei? eta minutu hura igaro zenean doi, halako irri apal bat egin zuen Adak, denboraren zama, tona
|
bat
min?, bat batean gainetik kendu eta arnasaren eta atsedenaldiaren eremuan sartu balitz bezala:
|
|
|
Henrike ez zen hein berean, harekin. Henrike anaia
|
baten
minez zegoen.
|
|
|
Eta minakdakarrena da jendeak askatu behar izatea, normala da. Orduan, giza eskubideenzuzendaritzaren funtzio objektibo
|
bat
min hori askatzen laguntzea izaten da, eta eznabil nagusitasunaz hitz egiten, esan nahi dut, normala da jendeak esatea: «Begirazer arazo daukadan, zer egiten duzue?».
|
|
|
Esperimentu erako ebaluazio edo azterketak inguru edo baldintza motaezberdinetan egin daitezke. Alde batetik, min estimuluen garraio etakomunikazioa minaren fisiologia bera ikertzeko egin daiteke, adibidezburmuinean minaren eraginez pizten diren eremuak irudi tekniken bidezezagutzeko, baina baita gaixotasunak eragindako min jakin baten inguruaninformazioa eskuratzeko ere egin daitezke, nozizepzio mina edo neuropatikoa den argitzeko, adibidez, edo sendagai
|
batek
minean duen eraginaaztertzeko ere.
|
|
|
Botikaren kaxan koilaratxo bat edo tanta banatzaile bat sartzen bada, erabiltzea komeni da. Haurren %25ek ez dute behar adina botika hartzen ohiko ebakuntza kirurgikoren
|
baten ondoren
mina arintzeko Errezetarik gabeko analgesiko askok printzipio aktibo bat baino gehiago dute minarentzat. Hori gertatzen da merkatuan dauden gripearen kontrako batzuekin, zeinak, antitusigeno edo antihistaminikoaz gain, parazetamola baitute.
|
|
|
Heriotza
|
batek
min izugarria eragin dezake, eta, era berean, izugarria da AHTk kalte egin dien familia askoren sufrimendua ere.
|
|
|
Eta dokumentalak erakusten du palestinarren zauria, herri
|
baten
mina eta sufrimendua. Eta, egoera horretan ere, azaltzen du herri baten poztasuna, harrotasuna, duintasuna, eta oroz gain, itxaropena.
|
|
|
Bushek Bagdaden doidoia ekidin zuen zapata adina ospetsua izango da telebistan Obamak kalituriko ulutxoa. Ez da erraten Barackek ez liokeela ulu
|
bati
minik egingo, esku zafraldiaz kalitu baitzuen, kamerak intsektu desintegratuaren burua filmatzen zuela. Indar erakusketa itzela zegien amerikarrak, odol hotzean, munduan zehar non grata diren laupabost herrialdeez mintzo zela.
|
|
|
Ezkerreko bakarti
|
baten
minak sublimatu
|
|
|
Irujoren erritmoan galduta Beloki eta ezin asmatuta Bengoetxea. Nabaritzen zaie udaren pusketa handi
|
bat
min hartuta egin dutela biek. Torneoko estreinakoan beste itxura bat eman zuten.
|
|
|
Lau t' erdian elkarren kontra sekula ez dutela jokatu ekarri zuen hark gogora. 2007ko txapelketan jokatu behar genuen, baina atzamar
|
batean
min hartu nuen eta ez genuen jokatu. Irujok zenbat jokatzen duen denok dakigu, ez dut ezer deskubrituko.
|
|
|
Lilura hark, baina, kezka bati lotua behar zuen, arnasa ere estutu ez zitzaion, bada!; joan doan denboraren kontzientziatik zetorkion kezka hura Adari, beharbada... zeren, min existentzialaren tuneletan sartzen denean, joan doan denbora ez baita inoiz joaten; aitzitik: pilatu egiten da, baita gero eta astunago egiten ere, gero eta minago; eta igaro ziren hamar, hogei, hogeita hamar segundo... eta hantxe jarraitu zuen Adak, begiak ere ia kliskatzen ez zituela, izarrik gabeko gauaren leihoak iduri; eta igaro ziren berrogei, berrogeita hamar eta hirurogei... eta minutu hura igaro zenean doi, halako irri apal bat egin zuen Adak, denboraren zama –tona
|
bat
min? – bat batean gainetik kendu eta arnasaren eta atsedenaldiaren eremuan sartu balitz bezala: argiaren eremuan...
|
|
|
Negar egin nuen pozaren pozez, Daniel jauna. Baina Jainkoak zigortu egin ninduen beste aita
|
baten
mina eta desohorea zirela-eta pozteagatik. Egoera ona lortu zuenetik, nitaz lotsatzen hasi zen semea.
|
|
2010
|
|
|
Bahituta dago, osasun arretarik gabe. Azaldu du ebakuntza batean gongoilak kendu zizkioten arren erradioterapia sesioak jasotzeko eskumuturrak jartzen dizkiotela, eta beso
|
batean
min handia izaten duela. Baina ez hori bakarrik:
|
|
|
Marokok Agdaim Izik kanpalekua indarrez desegin zuenetik egunero atera dira dairetan protesta egitera. Ehunka gazte ari dira elkarretaratzeetan parte hartzen, eta bada hesira gerturatzeko saioa egin duenik ere, alde bietan dauden milioi
|
bat
minetan pentsatu gabe. Sale da lotsaizunaren harresira gerturatu den gazteetako bat.
|
|
|
" Badirudi izadiak han ipini zuela Bizkaia eta Gaztela Zaharraren arteko bereizketa sendo eta gaindiezina. Nahitaezkoa izan da tunel
|
bat
minaz, mailuz eta zizelez zabaltzea".
|
|
|
Datorren ostiralean egingo da raid izugarri honen sari banaketa. Jon Ander Aranbalza, Urtzi Iglesias, eta Uxue Fraile (belaun
|
batean
min hartuta) euskal kirolariak, eta Saül Abril kataluniarrak lan ederra osatu dute.
|
|
|
Nik, ordea, bestela ikusten nuen, munduko domina guztiak ere ez baitzitzaizkidan aski iruditzen egun haietan pairatu nuèn mina estaltzeko: ez egun
|
bateko
mina, ez ordu batekoa, ez minutu batekoa, delirium tremens hura, zer esanik ez.
|
|
|
Kultura orok aukeratu du kolore
|
bat
mina eta laztura adierazteko. Unibertsala ei da joera hau gizakiongan.
|
|
|
inurridura, zurbiltasuna edo gorputz adar, enbor edo aurpegiko bestelako sentsazio bereziak. Pertsona batzuek begietan baino ez dituzte sintomak garatzen, eta ikusmen bikoitza, itsutasun partziala edo begi
|
bateko
mina, ikusmen lainotua eta erdiko ikusmenaren galera (neuritis optikoa) bezalako arazoak izan ditzakete. Hasierako beste sintoma batzuk emozio edo buru aldaketa txiki batzuen bidez agertzen dira, esklerosi anizkoitza diagnostikatu baino hilabete edo urte batzuk lehenago agertzen direnak.
|
|
|
Azkeneko urteetan igo egin da elikagai jakin
|
batek
min egiten dien pertsonen kopurua. Hainbat erreakzio elikagai batzuei alergia izateagatik gerta daiteke, baina alergiatzat jotzen diren erreakzio asko ez dira beti hala izaten:
|
|
|
Nik, ordea, bestela ikusten nuen, munduko domina guztiak ere ez baitzitzaizkidan aski iruditzen egun haietan pairatu nuèn mina estaltzeko: ez egun
|
bateko
mina, ez ordu batekoa, ez minutu batekoa... delirium tremens hura, zer esanik ez. Neure haragiaren baitan bizi izandako esperientziak zeharo aldatu zidan pentsamendua, pentsamendua edo... pentsamendua ere ez baitzen nik Marinettiren eraginpean pentsatzen nuena, ene odol bulkadek gorpuztutako suzko emozioa baizik, kolpatu ninduèn balak istantean izoztu zidana.
|
|
|
–Hanka
|
batean
min eman didazu, txapeldun.
|
|
|
Bat
|
batean
min sarkor bat etortzen hasi zitzaidan nonbaitetik.
|
|
|
Hiruretako edozeinek jokatuta ere lana nahiko ondo egin dugu normalean. Konfiantza ematen du jakiteak
|
batek
min hartuz gero beste bi gelditzen direla maila polita eman dezaketenak. Baina Cadamuro ere hor dago, eta fitxaketaren bat egon daiteke.
|
|
2011
|
|
|
Urte on bat izan genuen, eta finalerdia galdu genuen Zugarramurdin. Egun txarra izan genuen; pilotari
|
batek
mina hartu zuen gainera.Nolakoa iruditu zaizu txapelketa. Kalitate ona dago, eta apurka tokia egiten ari da egutegian. Kanporaketa batean edo beste pilotari on bat falta bazaizu, galera handia da; taldekakoak hori du, eta deskuidu txikienak kalera bidaltzen zaitu.
|
|
|
Artekariak zehaztu zuenez, Barriolak jokatu izan balu parean legoke, alde handirik gabe, Aspekoak faborito izan zitezkeela uste zen arren. «Txioka gehiegi egin da,
|
bateko
mina, besteko azken orduko proba...». Bilboko lehen finala izateak ikusmin berezia sortu du. Hori zen Aspek partida ez atzeratzearen arrazoietako bat, eta atzo asko izan ziren euren sarrerak hartzera joan ziren zaleak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak emandako informazioaren arabera, ertzainek ustekabean harrapatu zituzten lapurrak, eta, horren ondorioz, euren ibilgailuekin polizien ibilgailuen kontra egin zuten eta ertzain bat zauritu. Poliziek egindako tiroek ustezko lapurretako bat zauritu zuten eta beste
|
batek
min hartu zuen, ihes egin nahi zuenean ibilgailu batetik salto eginda.Ertzaintzak joan den larunbatean hasi ziren neurriak hartzen. Egun horretan ohartu zen Martutene auzoko 27 industrialdean hainbat pertsona susmagarri zeudela.
|
|
|
Honeek be ohiko osabideak izan dira hagineko minarentzat. Hagin ustelduren
|
batek
min emoten ebanean, edo umetxuek jausi beharrekoren bat loka eukienean, kordeltxu bategaz lotuta ateraten ziran. XX. mendearen 70 hamarkadak arte ez da ohikoa izan dentisteagana joatea.
|
|
|
Hori burugabekeria bat zela erantzuten nion nik, maitasuna lurrean egiten genuenean ere auzokoak enteratzeko moduko intziriak egiten baitzituen berak edo atseginaren gailurrera iritsi ondoren negarrez hasten baitzen edo algara txikiak egiten hurrena. Ni neu ere pare bat aldiz behintzat deiadarka jarduna nintzen lurreko koltxoiaren gainean, eta ez, Nadiak uste zuen moduan, atsegina neurri
|
batetik gora
minarekin nahasten delako, izterrean tarteka zaintiratuak izaten nituelako baizik, oso postura behartuetan mugitzera derrigortzen baininduen neskak, eta zer gertatzen zitzaidan adierazten uzten ez zidalako ere bai, kexatzen hasi orduko bi eskuekin ixten baitzidan ahoa.
|
|
|
Zer izan liteke biktimen memoria? Ematen du dela, biktimentzat, inoiz ahaztu dutenaren memoria; besteentzat, gogoratu ezin dugunaren memoria, ez daukagun zauri
|
baten
mina. Beharbada inork ez dakigu oso garbi zer den, eta orduan, zer egin ez dakigunean egin ohi duguna egiten da, erritualera jo:
|
|
|
Bitartean, neskak kontatutakoaz hausnartu zuen Mikelek. Lanak zituen sinesteko inor gauza izan zitekeela halako neska
|
bati
min emateko. Nolanahi ere, Lucía izuturik zegoen, baina kemena erakutsi zuen, indar ezkutu bat zegoen haren hitz eta keinuetan.
|
|
|
Merkataritza izen batek euskoedo euskal hitzekin osatua bada, adierazten duena nongoa den baino ez da. Horrela euskaldun
|
bati
min egin diezaioketen izen zatar asko sortzen dira: Autorepuestos Euskal, Euskal Sofa, Euskal Pizza, Euskal Gestión, Euskalgarden, Euskal Joya, Euskal Tax, Euskal Lunch, Euskal Gestur, Euskal Glass, Euskal Font, Euskal Digital, Euskal Color, Euskalcasa, Euskalsoft, Euskalweb...euskal (aipatu gabe utziko ditugu osagaia euskaraz dutenak).
|
|
|
Haiekin bizitzera ohitu egiten zarela, zauri horiek izaki bizidunak balira bezala. Hildako seme
|
baten
mina, min hori, izaki bizidun baten parekoa baita, bere negarraldi, bere mimo eskaera, bere ez ahazteko erreguak egiten dituen mini izaki bat, bere urruntze eta gerturatzeekin, bere desagertzeko joera aldizkakoarekin, hilik eta esna dagoen izaki bizidun bat. Ez zekien Zeberioren amaren etxean zer espero, baina gehiegi kosta gabe imajina zezakeen hildako seme beti gaztearen irudiz beteta aurki zezakeela etxea.
|
|
|
Posible zen, eta posible baino askoz gehiago, oso gertagarri, behiala lagun izandakoak ezagun bihurtzea, haien jarrerak eta esamoldeak arrotz sentitzen hastea egun batean, haien izateko modua edo haiek ikusteko gure modua aldatzea, garai bateko haien umore ateraldiak ulertzeari uztea, jada ez bereiztea noiz den txantxa
|
bat
min intimo baten estalki. Bai, gertatzen zen.
|
|
2012
|
|
|
Piropo
|
batek
min?, galdetuko du inork, eta ez derrigor aldamioko beharginak.
|
|
|
Nik ez dut ezaguzten piztia bat munduan beste piztia
|
bati
mina opa dionik. Gizakia da hori egiten duen bakarra, sufriarazi, torturatu.
|
|
|
Zer izan liteke biktimen memoria? Ematen du dela, biktimentzat, inoiz ahaztu dutenaren memoria; besteentzat, gogoratu ezin dugunaren memoria, ez daukagun zauri
|
baten
mina. Beharbada inork ez dakigu oso garbi zer den, eta orduan, zer egin ez dakigunean egin ohi duguna egiten da, erritualera jo:
|
|
|
Baina orduan zailtasun izugarria izan nuen esan nahi nuena ulertarazteko. Hark erraz ulertzen zuen houyhnhnm bat ahul eta mugigaitz egoten hastea hil baino egun batzuk lehenago, edo istripuz gorputz adarren
|
batean
min hartzea. Baina Naturak, dena perfekzioz egiten duenak, gure gorputzean inolako minik sortzen uztea ezinezkoa iruditzen zitzaion, eta txarkeria esplikagaitz honen zergatia jakin nahi zuen.
|
|
|
Erabiltzailearen gorputzaren hasierako jarrera kontuan hartu behar da, ez baita berdin hasiko prozedura pazientea ondo lerrokaturik egonik edo okertuta egonik. Gure jarrera zaindu behar dugu, askotan langilearen beraren jarrerak eragin baitezake mugimenduren
|
batean
mina hartzea (pazienteak zein langileak). Langileak ilea lotuta eduki du, eta kontuan izango du ez dituela eraman behar eraztunak, belarritakoak, eskumuturrekoak edo mina eta zauriak eragin ditzaketen objektuak.
|
|
|
Zenbaitetan ez da aintzatesten haren gaixo rola. Hala, adibidez, lan inguruan, litekeena da egun
|
batean
min handia duelako baja hartzen duen eta hurrengo egunean ondo dagoelako laneratzen den enplegatuaren egun, osasuntsuak, soilik ezagutzen dituen nagusiak haren hutsuneen azalpenak zalantzan jartzea.
|
|
|
Lau europarretik
|
batek
min handia du, eta erdiak ez du tratamendurik jasotzen.
|
|
|
Min kronikoa Europari 300 mila milioi euro kostatuko litzaioke urtean, eta, Espainiako Minaren Elkartearen arabera, Barne Produktu Gordinaren (BPG) %2 Espainiari. Min handia eta presakoa Lau europarretik
|
batek
min handia du eta erdiak ez du tratamendurik jasotzen. PAEk adierazi du ezen, gaixotasun erreumatiko, ortopediko eta onkologikoak onartzen dituzten talde askok eta askok onartzen dituztela gaitzaren onarpena eta tratamendu egokia; aldiz, min kronikoa, gaixotasun gisa, nahiko entitate ezezaguna dela, bai osasun profesionalentzat, bai gizartearentzat oro har.
|
|
|
Alde horretatik, parke seguru batek informazio argia du, eta 2 eta 12 urte bitarteko haurrak onartzen baditu, gune desberdinak ditu (eta mugatuak), arazorik egon ez dadin. Haur zaharrago
|
batek
min egin diezaioke, nahi gabe, leku berean korrika edo salto eginez gero; baina arriskutsuena da haur txikiek handienentzat diseinatutako jokoak erabiltzea. Tamainak eta proportzioak egokiak ez badira, istripuak gerta daitezke.
|
|
|
Gainera, segur aski gosea izango du eta mesfidantzaz agertuko da; beraz, kontu handiz ibili behar da. Kaleko txakur bat harrapatzeko teknikak Teknika batzuk baliagarriak dira txakur abandonatu
|
bat
minik gabe harrapatzeko, hala nola manta bat botatzeko. Abandonatutako, beldurtutako eta tratu txarrak jasan dituen txakur bat harrapatzea ez da lan erraza.
|
|
|
Eskakizun handiko egoeretan ere, hala nola erditu berri den eme baten kasuan, badira bere bitamina beharrak asetzen dituzten pentsu espezifikoak. Bitamina espezifikoak, txakurrarentzako konplexuen ordez Gaixo dagoen txakur batek bitamina espezifikoak behar izan ditzake Gaixorik dagoen edo anemia duen txakur
|
batek
min hori tratatzeko berariazko bitaminak behar izan ditzake, baina ez da inoiz multibitamina multzo bat. Desnutrizio larria edo gorputz pisua dagokion baino askoz txikiagoa duen txakurra izan daiteke bitaminak hartzeko hautagai egokia.
|
|
|
bikotearen edo beste pertsona baten laguntza behar du, eskuak muskulu taldeen gainean jartzeaz eta horien gainean masaje txiki bat egiteaz arduratzen dena, keinukariak kontaktuz egin ditzan. Bikotearekiko konfiantza garrantzitsua da erlaxazio ariketa batzuk egiteko Garrantzitsua da haurdun dagoenak eta haztatzeaz arduratzen denak komunikazio ona izatea, kontaktu edo presio handiagoa behar duten gorputz atalak zein diren adierazteko eta gune jakin
|
batean
minik edo deserosotasunik sentitzen duen jakinarazteko. Aromaterapia:
|
|
|
Baina kontuz ibili behar da, horrek jeloskortasuna eta, haiekin batera, borrokak areagotzea eragin baitezake. Erakutsi
|
bat
minarekin lotutako adierazpena (antzeko zerbait ai edo au) horietako bat kaltetzen denean erabiltzeko. Horrek lagundu egiten dio erasotzailea bestearen lekuan jartzen eta zerbait txarra egiten ari zaiola ulertzen.
|
|
|
Minik ez. Ispiluko irudiak begiak itxi zituen, nire atximurren
|
batek
mina egin balio bezala. Zaplaztekoa eman nuen matrailean, muturreko bat eman nion ahoari, ukabilkada bat sudurrari.
|
|
|
oroitzapen
|
baten
min higatua,
|
|
|
Beti dago beste egun
|
bat
minean. Denboraren azpian elurra negarrez.
|
|
2013
|
|
|
09:30ean, Aizarnako inguruetan zehar ibilaldia egingo dute, Aizarnako herri elkarteak antolatu duta; plazatik irtengo dira, eta honako eremuetara joango dira: Esne bidea, Aizarnako ermitak, Santa Engraziko inguruak, garai
|
bateko
mina zuolak, kobazuloak... Bi orduko ibilaldia izango da.
|
|
|
«Hiru lagun ginen ateratzekoak, ordezko batekin. Baina nik eta beste
|
batek
min hartu dugu, eta bion artean batek egin behar zuena ari gara egiten. Lau gara, beraz».
|
|
|
Hark iragan sasoikoaren antz handia izan zuen. Arazo asko izan genituen, jokalari
|
batek
min hartu zuen denboraldi-aurrean, ordezkoek ez zuten ondo egokitzerik lortu... Argi esanda, bigarren itzulira arte ez ginen talde bat izan.
|
|
|
Hurrengo urtean, istripu larria izan zuen, eta horrek taldearen barruan maitatuago bilakatu zuen. Ongi ari zen gidari
|
batek
min hartu zuenez, taldeak babes osoa agertu zion. Hortik aurrera, ordea, haren emaitzek behera egin zuten.
|
|
|
–Bueno, esaldi polit bat duk, baina kontua zera duk, altxorra ere ez dagoela, beharbada, ez hemen ez inon: halaxe esan nioan kazetariari, nahiz eta gero erregutu nion ez ipintzeko, nire kideren
|
bati
min egin ziezaiokeelakoan?. –Hori guztia egia bada, ondo aldatu haiz, Koldo?!?.
|
|
|
Gero, zauri
|
baten
minezko minetik sortutako adierazpideak, ez borondatearen mugimendu batek eutsiak, bridarik gabeko zaldien irrintziei irekiak baizik, gorrotoa eta ezinikusia lauhazka, tarrapatan tarrapatan?
|
|
|
Bidaia, gainerakoan, ezin gogorragoa izan zen, Koldorentzat batez ere: hango miseria, Kanbodia barruko herrixketakoa batik bat, non Koldok bertatik bertara ikusi ahal izan baitzituen garai
|
bateko
minek gizon emakume eta neska mutilengan eragindako okerrak, salagarriak bezain deabruzkoak: besamotzak eta hankamotzak, begi bakarrak eta sudurgabeak?!
|
|
|
Hemengoa naizela erantzuten diot nire sorterriaz galdegiten didanari eta hala ere sekula abandonatu ez nauen probisionaltasun sentipen batek lotzen nau lur honetara, nire odola oraindik bere ametsaren helmugara heldu ez zen trenbide haren andenetan bizikobalitz bezala, etengabeko bidaian, haratagoko aberri
|
baten
minez etengabe, eta aitor dut gezurra esaten dudala eta ez dakidala zinez nire herria non den, beste nonbaiteko izenak irakurri eta bilatu dituztelako beti nire begiek egokitu naizen geltoki guztietan. Hala gertatzen zait hemengoan ere, nire lehen lurrean, jaio nintzen auzoko kale kantoi mila bider zapaldu eta mila bider arrotzetan.
|
|
|
Gerla lehertu zenean, beraz, bereizketa legearen zauria oraino odoletan zegoen. Min handiago
|
batek
min txikia estaltzen duen bezala gertatu zen orduan ere, gerla bera are zauri handiagoa baitzen. Baina zauri txikiago hori ere ez zuten ahantzi Eskualduna koek.
|
|
|
Emaitza positiboa? Bat
|
bateko
mina agertzea eskua kentzean edota sintomak errepikatzea.
|
|
|
Beste alde batetik, supinazio kontraeutsi
|
batean
minik agertuz gero, supinatzaile laburraren arazoa agerian jartzen da.
|