|
2017
|
|
|
Eguzki galdatan belaunikaturik ikusi zuen bere burua, lautada
|
bateko
lur lehortu pean zerbait bilatzen. Txukuna zen haren lana, prestua eta maratza, jaioberria orrazten den moduan baztertzen zuen lurreko hondarra pintzel batez.
|
|
|
erraten dute, har ezazu behar duzun denbora, hizkuntza berria bilatzen duen espezia berri hori kontsidera ezazu. Haize handi
|
batek
lurra erraztatzen du. Eguzkia altxatuko da.
|
|
|
Peio zuk jantzi zapata hegalariak eta altuan GORA esatea besterik ez da, eta buruarekin gidatzen da. Zuek hartu erratzak eta eman ostiko
|
bat
lurrari. Zuek gorputzarekin gidatuko duzue.
|
|
|
Senari jarraituz, senarrarengana abiatu nintzen, baina gizatxarrak ez zidan utzi. Ostiko
|
batez
lurrera bota ninduen. Orduan dirdira arraro bat sumatu nuen senarraren begietan.
|
|
|
Nire aspaldiko lagunak eraman baitizkik, baina... bere uretan dabilenak badaki zer arriskutan eror daitekeen, eta apustu hori, arrisku hori duk, nik behintzat, maitatzen dudana, bizirik mantentzen nauena eta horregatik gorrotoa eta amodioa, biak batera ematen zizkidak bizimodu honek, ibaiak. Nik ezin izango nikek aitzur
|
batekin
lurra zulatzen ibili luzaroan, ez nikek jasango.
|
|
|
noiz arte sinetsiko genuen astelehen gaueko Teleberrian, arazo tekniko bat dela medio, ezin izan zutela Iñigo Cabacasi buruz hitz egin? Aspaldi desagertuta behar zuten gomazko pilotek gurean, baina berriz ere desegin dute familia bat, gazte
|
bat
lurrean zerraldo utzi dute, ezintasuna airean gelditu da. Libre dira nahi dutena egiteko.
|
|
|
Tiroen hotsak eta balek eginiko ziztuak gutxiagotuz gero eta begirada momentu
|
batez
lurretik altxatu bezain laster, kale bateko espaloitik bestaldekora pasatzen dira soldaduak. Zentzu guztiak joko horretan jarri nahian edo, ia inork ez du galoidunaren agindurik entzuten.
|
|
|
Metro batzuetara bulto gris pare bat igarri bezain laster, zutitu eta pauso motz batzuk emanaz inguratu haiz, baita zer ziren ikusi ere. Haur jaioberri
|
bat
lurrean bizkarrez erorita negar bizian, eta ondoan bere ama izandakoa seguruena, burua harri kolpe batez erditik irekita, lurrean botata hilik, eta bularra soinekotik at irtenda zeukala. Bular puntan, esne zipriztin ttipi baten aztarna ere ikus zitekeen, ikus hezakeen.
|
|
|
Ossa ejus implebuntur vitiis adolescentiae eius, et cum eo in pulvere dormient. Gaiztoaren hezurrak beteko dira gazte denborako bekatuez, eta harekin
|
batean
lurrean ere lokartuko dira, ez dute behin ere utziko.
|
|
|
Indiarrek ezin dute sinetsi berak dioena nahiz eta magiaren munduak eta espirituek beraien sinesmenetan indar berezia jarraitzen duten izaten. Orduan, amonak hasperen bat botatzen du eta makiltxo
|
batekin
lurrean marrazkiak egiten hasten da mintzo den bitartean. Denak adi adi gelditu dira.
|
|
|
Hegazti bat pasa zen pare bat bider baskoien buru gainetik eta zerbait askatu zuen presoen esparru erdian.Kuttun bat zen.
|
Batek
lurretik hartu, ilargiaren argirantz jiratu eta... lauburu bat antzeman zuen. Bizkorrenen artean ahoz aho zurrumurru bat hedatu zen eta esparruaren leku estrategikoetan zutitu eta kokatu ziren.
|
|
|
Arraunlari esklaboek inoiz baino indartsuago eragin zioten arraunei, bere bizitza jokoan zegoela nabarmena baitzen. Alferrik ordea, olatu erraldoiek kostaldera bultzatu eta halako
|
batean
lurraren zartada ontziaren kroskoan sumatu baitzuten. Baal jainko laguna deabru bihurtu zen ur arrotz haietan eta beraien babeslekua zen ohiko itsasotik kanpo jaurti zituen, lur ezezagunen zulo beltzera, gupidarik gabe.
|
|
2018
|
|
|
Hodeik eta Aitziberrek taldearengandik urrun zegoen txoko bat bilatu zuten, aski eroria zen baserri itxurako eraikin baten aitzinean. Hodeik lekua txukundu zuen eta xukadera zabal zabal
|
bat
lurrean ipiniz, bertara etzan ziren bi gazteak, biak bat eginik.
|
|
|
Baina haren emazteak ezin izan zuen babestu. Gezi
|
batek
lurrera bota zuen. Zauri larriren bat zuen, zeren ez baitzen ihes egiten ahalegindu.
|
|
|
Salbuespenak salbuespen, Europako alde honetako 50 urtez beherako herritarrok ez dakigu zer den benetako gosea, gizakia osotasuna eta duintasuna txikitzeraino makurrarazten duen gosea. Ogi puska
|
bat
lurrera erortzen bazaigu, hiru aukera ditugu: bertan utzi eta ez jaso; jaso, behar bezala garbitu eta jan; jaso eta garbitu gabe jatea desesperatuta gaudelako edo, saiatuta ere eta guztiz garbitu ez dugun arren, jan beste erremediorik ez dugulako.
|
|
2019
|
|
|
Neskak atzaparkada
|
batez
lurrera bota zuen. Tom orduan, abere mindu bat bezala, mendira abiatu zen, urrutira, oso urrutira.
|
|
|
forentseak erantzun zion, bere mihiaren punta guduan galdutako bizitza latzaren adierazle bailitzan. Sendagileak ostera ere baserrirantz begira zegoen gorpuaren aurpegia behatuko zuen, eta, belaun
|
bata
lurrean ipinita, erdi makurturik, gorpuari burua kokots aldetik helduta beste alderantz mugitu zion arean kostata. Adi geratuko zen begira buruak egiten zuen mugimendua ikusteko, eta segundo gutxi batzuen buruan, ondorengoa gaineratuko zuen:
|
|
|
Autotik irten eta, batak bestea atzetik kolpatzeagatik sortutako iskanbilara heltzeko, ehunen bat metro egin behar izan zituen oinez. Talka egindakoen parean matraka itzela zegoen, eta gidarietako
|
bata
lurrean zegoen besteak eman zizkion ukabilkadengatik; begi bata nabarmen ubeltzen ari zitzaion. Anbulantzia, zirena hotsa zeriola, alderantzizko norabidetik ziztu bizian hurbiltzen ikusten zen.
|
|
|
Honek gorantz begiratuz eta gidarietako bata adieraziz berotu duela hemengo hau! borrokan ibilitakoak banantzen ahalegindu zenetako
|
batek
lurrean zegoena sorosten zebilela erantzun zion.
|
|
|
214 Ile gutxiko tximu zutituak gara, gure kasuan argi ezarengatik koloregabetuak, kolpeak saihesten eta beste erremediorik ez dagoenean jasaten aurrera egiten dugunak jo eta su, atsedenik gabeko bidai
|
batean
lur baterantz gure ametsetan baino beste inon existitzen ez dena.
|
|
|
Hasiera
|
batean
lurrak eta zeruak formarik gabeko izaki bat osatzen omen zuten eta gerora, banaketa, bikoiztasuna, dualtasuna sortu zen, urradura, arrakala baten bidez; hortik dator lehen zatiketa, gerora hainbat kulturetako oinarri mitologikoa izan den manikeismoa osatuz.
|
|
|
Joaldunen funtzioa da bere tresna sinbolikoen bidez (deiadarra, ttuntturroa, artilea, joareak eta isipua) natura, Amalur, Hartza esnatzea bere neguaren lozorrotik, negu gorritik, udaberria, argia, bizitza itzul dadin gizakiongana. Horretaz gain badu ere emankortasun errituarekin zerikusia; isipu sinboloak betetzen duen helburuaz ari gara; alde
|
batetik
lurra bustitzen du emankortasuna ernetzeko eta bestetik izpiritu gaiztoak uxatzen ditu lurra babesteko. Horrela onartzen da gaur egungo interpretazio gehienetan, baina jauzi egin dezagun espazioan eta joan gaitezen Balkanetara, Europa ekialdera, gurearekin erabateko lotura duen inauteri bat aurkitzera, Kukeri izenekoa, gaur egun Bulgarian ospatzen dena.
|
|
2020
|
|
|
Emaztearen garrasiaz ohartu barik, gizon zaharrak irribarre nimiño bat egin zuen, eta, itsuen gisara besoak luzaturik, zerraldo jausi zen, konorte bako moltxo
|
bat
lurrean.
|
|
|
Haietako biren arteko bidezidorra zuen irteera bakar. Hura hartu, latsa baten gainetik salto egin eta makina
|
bat
lur txatal ertzetik gurutzatuz irtetzen zen etxaldetik eskolaranzko norabidea hartuta. Eguna argia izanda ere, eguzkiak desafiorik onartu gabe bere besarkada zabala ezartzen zuenean ere, artasoro terrazadun aldapatsu amairik gabeko haietan egoten zen goizero goizero hodei multzoa itsatsirik, jolasean bezala, Tseringen zain bezala.
|
|
|
Eta hori esanda, supanpa haundi bat bota zuen Elsa' ren oiñetara; erdi bonba bat iduriz. Hau lehertzean, zarata bildurgarria egin zuen, eta gar harrigarri
|
bat
lurrean piztu; eta Elsa' k oiñaze kiñu bat erantsi zion bere aho betearen muzin itsusiari. Eskuaz ikutu zuen txonkatilla:
|
|
|
Halako batez arkulari dotore bat, besaburuak larruz jantzirik, lehenengo tantaiaren ondora joan zan, bigarren tantaia arteskarrez gertatzen zuten unean. Belaun
|
bat
lurrean jarri, eta arkua errara, zeharka. Muturrean, goian, zintzilik zeuden sasi lore ori haiek.
|
|
|
Farukek, laborari, oasi
|
baten
lur txiki txikia laboratzen zuen. Eguerdian burua mendebalderantz altxatzen zuen eta karabana luze bat ikusten zuen dunen artean.
|
|
|
Oraindik ere zaldipetik irten gabe zegoela inguratu zitzaion Sandokan eta ezpata kendu zion gerritik. Altxa zen, baina Juioko zeritzaion pirata batek kolpe
|
batez
lurrera bota zuen berriro eta esan:
|
|
|
Orain 70 urte ditu eta, hala ere, ez du itxaropena galdu. Egunen
|
batean
lurraren azpikoek argia ikusiko dutela dio.
|
|
2021
|
|
|
Isiltzeko kasurik ez, hiltzailea gero eta urduriago. Orduan kolpe
|
batez
lurrera bota egin zuen. Behin lurrean ostikoka hasi zen, isiltzeko behin eta berriro.
|
|
|
Galdetu berri diot Gabrieli berari, hau da, ertzainek besotik ebatuta. Agure berberak adierazten dit keinu etsi
|
batez
lurrean etzanda eta ia arrapaladan heldu berri diren erizainek inguratuta dagoen gorputz zauritua nire anaiarena dela.
|
|
|
Ipar ekialderantz doa; Morlaixeko badiatik irten, eta mendebalderantz eginen du, Amerikarantz. Branka homerikoko itsasontzi hori (hemengo elezaharrek diote Odiseo kostalde honetatik iragan zela Corkera bidean) harriz eginda dago, modu natural
|
batean
lurrarekin bat eginda!
|
|
|
erakusten dauku Inazio bere aitzindari arropan, belhaun
|
bat
lurrari, apezpiku bati agurka, jende andana
|
|
|
Marinelen logelara Karimen gauzak miatzera joan zirenean, ez zuten ezer aurkitu, ez ohatzean ezta zeukan bidaia zakuan ere. Isa bera ohe azpian hasi zen zulo
|
batetik
lurra ateratzen. Larruzko zakuto batean ongi tolestutako oihal eta zapi batzuk atera zituzten, baita zilarrezko bitxi eder pare bat.
|
|
|
Ez dira gudazaleak, eta, alan bere, gudetan ikusi zeinkez Anibaltarrakaz, aurren aurrenengo beti, edurrez estalduriko mendi Apeninos da Alpes deritxenetik zear, mundu guztiari azurretaraiñoko ikarea sartuaz. Ez deutse, eurentzat, arra
|
bat
lur ostuko iñori; baiña Euskal Erriak daukazan mugetatik barrura badator iñor zematuaz edo zerbait kentzeko asmoetan, naiz eta izan munduaren iaubea, iarkiko iakoz aurrez aurre euskaldun guztiak, aitarren seme, morroi eta nagusi, Ama eta alaba; leoi biurtuko dira danak, eta euren iaiotetxean arrotz etsaiaren oiña sartu baiño lenago, banan banan atari ondoan illotzik geldituko dira, arrotzare... Olangoak dira euskaldunak; esan daidan obeto, olangoak gara:
|
|
|
Ez dira [euskaldunak] gudazaleak[...]. Ez deutse, eurentzat, arra
|
bat
lur ostuko iñori; baiña Euskalerriak daukazan mugetatik barrura badator iñor zematuaz edo zerbait kentzeko asmoetan, naiz ta izan munduaren jaubea, jarkiko jakoz aurrez aurre euskaldun guztiak, aitorren seme, morroi ta nagusi, Ama ta alabai; leoi biurtuko dira danak, eta euren jaiotetxean arrotz etsaiaren oiña sartu baiño lenago, banan banan atari ondoan illotzik geldituko dira, arrotzaren k... Olangoak dira euskaldunak; esan daidan obeto, olangoak gara:
|
|
|
" Ordu mordoxka bat joan zen trokara berriro soldadu talde bat bidali ahal izan genienerako esan zien gonbidatuei. Hiriaren heren
|
bat
lur jota aurkitu genuen, gainerakoa mugituta; eta biztanleak, aberats zein behartsu, hondamen unibertsal hark nahasmendu egoera berera mugatuta. Batzuen itxurazko alaitasunak besteen etsipenarekin kontrastatzen zuen.
|
|
2022
|
|
|
Gailurrean, berriz, saria: hantxe zegoan arrano gazte bat, tontorraren zaindari, mendizale jendearekin erabat ohitua, nonbait, argazkietarako paratzen ondotxo ikasitakoa... eta janari apur
|
bat
lurrera eroriz gero ere andalaostia mugitzen zena, harrapatzera harraparia izaki, zer nahi duk!. Argazki batzuk egin, normalean baino gehiago Harrapax ere erretratatu behar baitzen, zer edo zer jan, ur pixka bat edan, eta, lainoa sartzeko arriskua ikusten zenez, beherantz berehala.
|
|
|
Dirutza hori artisau on batek hiru edo lau urtean pilatzen duena da. Baserri on
|
baten
lur, etxe eta animalien balioa.
|
|
|
Merkataritza mugimendu handia zegoenez eta Donejakue bidea zenez, sei bat ostatu zituen, gehienetan beteta izaten zirenak. Inork ez zuen arazorik jarri ostatu
|
baterako
lurrak erosi nahi izateagatik. Herriko agintariek baimena eman zieten Gani eta Harriri ostatua eraikitzeko.
|
|
|
Berakatza ere barizeetarako oso ona zen igurtziz. Garatxoentzat piku esnea ematen zen eta bare bat ziri
|
batekin
lurrean zulatu eta iltzatzen zen. Batzuetan sendabideak arraro samarrak ziren.
|
|
|
Elkarbizitzan hilabete gutxi batzuk zeramatzatela, ordea, zerbait gertatu zen. Behin, Irene erosketak egitetik zetorrela, etxean sartu eta Paulen eskultura
|
bat
lurrean erabat triskatua aurkitu zuen. Ez zegoen Paulen arrastorik eta Klara bere gelatxoan negar krisi batean zegoen.
|
|
|
Batzuetan hango jendeaz edo sozietateaz bitxikeriak ezagutu zituen. Zalduendon, maizter familia
|
baten
lurretan bisitan, etxeko tresneriak eta animaliak ikuskatu ondorenean aitona zahar batekin sagardo bat edaten ari zen. Bat batean gizon zaharrak aipatu zuena deigarria egin zitzaion Azenariri.
|
|
|
Hoztu gabe eta ahal izan zuen modurik bizkorrenean, dena jarririk utzi zuen aida batean: landare hazidunen gainean, galbahea, alde
|
bat
lurrean bermatuta eta bestea makilatxo motzaren gainean, hau zutik zegoela. Galbahea lurrera erortzen zenerako, ongi kalkulatu zuen zirrikiturik ez gelditzeko, txoriek ez zezaten ihes egin.
|
|
|
Begira zer aurkitu dudan ganbaran! Harritzekoa da; iltze bero
|
bat
lurrean! kontatu zion semeak, presaka.
|
|
|
Behin Kontxa hondartzan eroso kokatu bezain laster, arropa gehienak erantzi eta mutikoak ziztu bizian hasi ziren hondarrarekin jostaketan: orain zuloak egin, orain zuloak estali; orain lasterka hasi, orain gelditu; batek bestea harrapatu eta bultzada
|
batez
lurrera bota, gero alderantziz; geroxeago olatuen aldera joan eta oinak haietan sartu eta abar. Gerriraino, soil soilik gurasoen arretapean sartu ziren; gehiago ez ziren murgildu ez zekitelako igeri egiten, baina erdi flotatze haren sentsazioak gogotik gustatu zitzaizkien, eta, beraz, era hartan jarraitu zuten bazkaltzeko ordua iritsi zen arte.
|
|
|
Orduan, Manexek kontatu zion, nola pasatzerakoan ikusi zuen odol putzu handi
|
bat
lurrean eta pentsatu zuen hildako animaliaren batena izanen ote zen.
|
|
|
Horiek horrela, baserritik atera eta handik hirurehun bat metrora, bat batean, goragoko euntze batean ez al zuten ikusi, ba, hegazti handi
|
bat
lurrean, belarraren gainean zutik. Harriduraren harriduraz, biak berehalaxe abiatu ziren ziztu bizian hegazti erraldoi eta ezezagun harengana, ikustera zer arraio ote zen.
|
|
2023
|
|
|
Azkar sartu du barrura, eta oihal
|
batekin
lur gaineko ura xurgatzen saiatu da. Hosto bi erori dira euriaren indarraren eraginez.
|
|
|
Kakalardo baten irudia ikusi du. Loreontzi
|
bateko
lurraren gainean tantak askatzen dituen tanta kontagailu baten argazki bat. Beldar talde bat.
|
|
|
Mendi artean egonda ere, Berriatua itsasotik zeinen gertu dagoen ez ahazteko moduko tokia zen hura: itsasontzi
|
bat
lurretan. Eta berak hantxe ikasi zuen gitarra jotzen, unibertsitatea hastean zaletasuna albo batera utzi bazuen ere.
|