|
2000
|
|
|
Ez zen, ordea, apeaderorik hantxe. Euren parean, bietatik hara, lan kabina prefabrikatu baten ondoan, bi langile, borra bana erabiliz, iltze antzeko burdina erraldoi
|
bat
lurrean sartzen ari ziren.
|
|
|
Xan, aski nekez, goraino heldu zelarik, bueltatu eta, ñarroa ere gorantza hasi zela ikusi zuen. Arin arin pasabide estu batean sartu zen; kale kantoian emakume
|
bat
lurrera ia ia bota zuen. Jende pixka bat zebilen kale adokinatu batera iritsi zen.
|
|
|
" Nola ez dagoela?". Lupori, ohean buelta erdia egin zuela, altzoan zuen laranja
|
bat
lurrera erori zitzaion. Laranja, pirika pirika, Xanen zangoen artetik igaro eta gelaren beste alderaino joan zen.
|
|
|
Korridore luzean, emakume gazte
|
bat
lurra garbitzen ari zen. Handia, ile beltza, birristi barrasta, brioz, apur bat lardaskan lan egiten zuen.
|
|
2001
|
|
|
familiak alabaina, ahalkez edo miseriaz ezin jakin, ez zuen Maddalen bere habian ehortzi nahi ukan eta autoritateek azken eskualdunaren zokoratzea onartu zuten. Mintzaldi zenbait hauteman ziren oraino, apezak zuloa erramuz benedikatu zuen amultsuki, kontseilu orokorraren lehendakariak palatara
|
bat
lur bota zion hobian emeki sartzen ari zen kutxari, Euskal Herri Kultur Erakundeko presidenteak, ahots dardaratiaz Gure Aita sentitu bat eskaini zuen eta Euskal Herri Konfederazioan bildu elkarte arduradun bakoitzak, CRSen artetik bidea irekiz, arrosa soila aurtiki zuen aditzaren hutsa markatzen zuen gunera.
|
|
|
Izanez ere, gurdia airean eramaki zuen, bere gurpil handiak eta guzi. Garrafoiak dantzan hasi ziren, erori ez erori, eta zaldiak are biziago mugiarazi zituen bere zango ederrak, ikaraturik, ihesi nahi eta ezin, bazekielako haietakoren
|
batek
lurra jo eta puskatuz gero, nagusiaren kolera ez zela itzaliko bere saihetsetan toberak jo gabe, eta orduan oinazeak laino bat hedatuko zuela bere begietan, Martin Joxe nekatzen zen arte.
|
|
|
EMAIDAZU TRANTSIZIORAKO AUKERA
|
BAT
LUR BERRIAN
|
|
|
Hamaika objektu ikusten ziren han hemenka barreiaturik. Amaiak, amorruz, besoaz bota zituen sofaren gainean zeuden gauza guztiak eta lurrean zegoen botila berdexka hartu zuen; ondoren eta pixka
|
batean
lurra miatu eta gero, bi edalontzi ttiki jaso eta bete egin zituen. Sofan eseri ginen biok, edalontziak eskuetan eta isilean.
|
|
2003
|
|
|
Eta leize zulo batean aurkitzen denean, galdetu dio Lupe Latasak, zer gertatzen da orduan. Zer gertatzen da gorpu
|
bat
lur azpiko zulo batean laurogeita sei metrora dagoenean.
|
|
|
Eskukada
|
bat
lur, ahurka berriztuta zabalduko duena,
|
|
2004
|
|
|
Baratx baratx bere zapatillekin pasilloaren burura heldu zelarik, bertan emakume lodi
|
bat
lurrean etzanda zegoen, mutil bat painuelo batekin haizea ematen ari zitzaion eta inguruan bi erizain harekin zer egin, berriketan zeuden.
|
|
2005
|
|
|
– Hara non han aulki
|
bat
lurrean uzkailia ikusi nian! Kuskurtu ninduan haren zutik jartzeko eta, belauniko nintzen unean, sunpurretik dilindan zegoen zerbait latzek burua handizki jo zidaan.
|
|
|
Jendetza iluna berandu arte opariak erosten ibili zen. Haien artean, eskaleak besoak tente, eguberri kariko manaren parte
|
bat
lurrean pausatu bunetetara eroriko zitzaiela amets. Errumaniatik etorri musika jole hirukoteak tzigane aireak eskaintzen zituen, beste batek ondoko karrika kantoian bouzoukiz alegeratu soinu sotilak eta denen gainetik, zurrunbilo elkor, hiriko animazio taldeak aurretik grabatutako 40 Top eko kantak isurtzen ziren.
|
|
|
Carver bakarrik jabetu zen (narratzaile orojakilearen abantailak, pentsatzen zuen orain). Zerraldo batean zegoela sinesten zuten gainerakoek, auskalo nongo kanposantu
|
batean
lur emana, marmolezko hilarri baten pean. Berak ikus zezakeen, fusila garbitzen, trapua hartuta, salako munduko bola birarazi eta hari apuntatuz.
|
|
|
Patroia langileria Errusia sindikatua langileen errepublika trahitua maitasun librea greba iraultza, soplete
|
bat
lurrean piztuta ikusten zuen guztietan koleratu egiten zen Juan buruzagiaren ahotik sortzen ziren hitzak, bazkaritan. Sopleteak bezain ebakitzen zutela etxean ikasitako uste zaharren burdina herdoildua.
|
|
2006
|
|
|
Gazte batzuk gogotik egurtzen ari ziren gizona, kalean bizi den horietako bat. Haren poltsa zaharrak sakabanatuta zeuden kantoiko espaloian, kontainer
|
bat
lurrera bota izan balute bezala. Kolpe hotsak sikuak ziren, astunak, eta bazirudien hamaika puskatan birrindu behar zutela.
|
|
|
Hotsa olioa bezala zabaldu zen. Teknikaria autoa utzi eta oin
|
bat
lur gainean jartzerako, jendea etxeetatik eta arkupeetatik ateratzen hasi zen, inork usteko ez zuen kopuruan, bestela kasik abandonatua zirudien herri hartan. Teknikaria, lehengo ustekabea garaiturik, harrera batzordea, Pepe Isbert buru zuela, noiz azalduko jarri zen.
|
|
2007
|
|
|
Eta haiek, ezetz eta ezetz. Tira hemendik eta tira handik, ez naiz oso indartsua, baina hankak trabatu zaizkiolako, edo nik al dakit ba, bietako
|
bat
lurrera joan da, eta lurrera bidean, autoaren paratxokea jo du bekokiaz, klok, egin du, klok, errekan harri borobil bat beste baten kontra indarrez botatakoan egiten duen bezala. Klok lehor lehor eta sekulako bat.
|
|
|
Albert Labruquere aldiz elez zeken zegoen, itsuskeria
|
bat
lurretik ilki bagenu bezala. Beste errekituek buruak apal zetxizkaten.
|
|
2009
|
|
|
Hasi da trebeska Maria Kristina, egin du atzera zanbuluka, trabatu da lurreko harri kozkor solteekin, egin du estropezu atzeko hankekin, erori da kasik, baina eutsi dio orekari, zealdoka. Irabiaka dabiltza aztal uhalak eta astarkak, lasaitu zaizkio espartzuzko sokak, erori da zaku patatetako
|
bat
lurrera, askatu da kolpean, eta hor doaz hazitarako patatak, Bretxako plazan barrena, izkina guztietara, terren ten ten, pirritan.
|
|
|
okaran
|
batek
lurra kolpatzean txu egiten du.
|
|
2010
|
|
|
Lauzpabost soldataren ondoren alokairuan bilatuko zuen zerbait. Eneko bezala biziko zen, lastaira handi
|
bat
lurrean botata, gela diskoz eta liburuz josia, katu pixontzi bat eta txoko zabal bat bere idazmakinarentzat. Paula ekarriko zuen etxera, musuak emango zizkion sudur okerrean, berriketan jardungo zuten gaueko ordu txikiak arte.
|
|
|
Zalantzati? Ohera itzultzeko keinua egiten du baina –kank! – metalezko objektu
|
bat
lurrera bota du nahi gabe. Arkatzontzi bat da.
|
|
|
– Eskukada
|
bat
lur eta adartxorekin horrelako habia eraiki daitekeela sinestea kosta egiten da.
|
|
2011
|
|
|
Beheko solairua eta beste bi gehiago ditu, ganbara eran azkenekoa, bi isuriko teilapean. Beheko sarreraz gain badu beste bat lehen solairuko hegal batean, hormari itsatsitako eskailera
|
batez
lurrari lotua. Eta horregatik guztiagatik diot, ehorzlearen etxea benetan zela etxea eta ez pisu ziztrin bat.
|
|
|
Urdindu egin zizkidan. Aerosol poto
|
bat
lurrean. Ia beterik zegoen, Pictex haietariko bat, ataskatua.
|
|
2012
|
|
|
Lubarriko txabolatik hamar urratsetara dago Janaren hobia. Metro
|
bat
lurraren azpian. Milurteko haritzaren erroen gerizan.
|
|
|
Euli
|
batek
lur harrarazi zidan. Agondu egin nintzen.
|
|
|
Zenbateko indarra behar du abioi
|
batek
lurraren erakarmen indarrari aurre egin eta hegaldatzeko?
|
|
2013
|
|
|
Esplikatu zigun nola: argiaren kable
|
bat
lurrean sartu eta indarra eman. " Ikusiko duk nola ateratzen diren saltoka!".
|
|
|
Ala, bai? Bai, jaurti egingo dugu, anbientekoak egunero joaten diren ostatu
|
bateko
lurrean geratuko da, barratik ahalik eta gertuen. Zurruteroren batek jasoko du, edo jabeak.
|
|
2014
|
|
|
Eta mutilak ez ziren geratzen. Haietako
|
bat
lurrean zegoen. Eta handik bestearen zangoa hartu zuen.
|
|
|
Baina deigarriena zen Txominek ez zuela pazientzia galtzen, Xabik okerreko erreminta ematen bazion edo Nagorek xaflaren
|
bat
lurrera erortzen uzten bazuen. Zerikusirik ez aitak lanean izan ohi zuen aldartearekin.
|
|
|
Edozein unetan aita azaltzera joango balitz bezala. Mutil
|
bat
lurrean eserita, burua belaunen artean makurtuta. Beste bi mutil borrokan.
|
|
|
" Garizuma ederra eginen dugu aurten", zirikatu du Manex Donetxek. Obus bat zapartatu eta, bertze orduz, Arno Suertegaraik erran du gibelatzen ari dela frantsesen oldar handi hori, udaberria ere joanen dela martxa honetan, eta, hori erran eta bi orenetan, botxe malapartatu horiek egin dute oldar
|
bat
lur metro batzuk bereganatu nahirik. Gudu gaitzak izan dituzte maiatz guzian, eta berriz ere permisioneak eten dituzte aste batzuez.
|
|
|
Haietarik bat, ohartu delarik Debidart erretorea heldu zaiela," Le corbeau!" erran, eta belearen karranka egiten ez da bada hasi, mando tzar hori? Hartu harri kozkor
|
bat
lurretik eta, ez bat, ez bi, zuzen aurtiki dio erretoreak kopeta erdirat. Bele karrankak eginez kukutu zaizkio gazteak lasterka, oi ainharbear hauek.
|
|
2015
|
|
|
Ez sinesteko moduko jipoiak eman zizkioten fraideek. Esaterako, ez zen ezohikoa arrazoi argirik gabe Saizarbitoria zartako
|
batez
lurrera botatzea eta, belauniko eta dandarrez, fraideen ostikoek eta garrasiek korridore luze oso bat zeharkaraztea. Susmoa du ez ote zituen bere izaerak berak amorrarazten.
|
|
|
Egun bakoitzak dakar berea: aitzineko astean landatu lorea errotu dela dirudi, aurrekoan baino kementsuago baitirudi jada, eta gaur hazi zenbait atera da lurretik, sail hegian papertxo
|
bat
lur mokor baten pean utzia izan ez bagenu ez baikinen berehala oroituko zer erein genuen hor.
|
|
|
Petralkeriak jasan ezinda, errumaniarrak ebatzi du geratu den txokoan ondo dagoela liburua. Alde batera eta bestera begiratu eta gero hartu du betaurrekodun
|
batek
lurretik. Jaka barrenean sartu eta oin puntetan aldendu da, trafikatzaile ikaratua baino mesfidatiago.
|
|
2017
|
|
|
“Neska, hire senarra” entzun zuen Txato, kuzkurturik aulki
|
bat
lurrean uzten ari zela. “Ipurdia horrela paratuta, zeren bila ari haiz? ” entzutera deliberaturik, tartexka kostatu zitzaion Txatoren ahotsa isildu zela ohartzea.
|
|
|
Garoaren dardara ia hautemanezina. Ertzain
|
bat
lurrean. Bi gazteek ihesari ekin zioten.
|
|
|
Esatea nahi luke zer arraio egiten zuen kanposantuan hilobi
|
bateko
lurra iraultzen. Zer zuen buruan.
|
|
2018
|
|
|
Baina denbora geldirik dago lau hormen alde honetan. Garagardo lata
|
bat
lurrera. Pastilla bat ahora eta irentsi.
|
|
|
Azkazalak zartatuta eta pitzatuta. Aurrerago, aurpegi luzanga
|
bat
lurraren kontra. Dena beltz dago, detaile xume batzuk besterik ez dira nabarmentzen iluntasunean.
|
|
|
Hiru pertsona korrika kale kantoi batetik. Bitartean, beste pertsona
|
bat
lurrean botata. Ez da mugitzen, ez du soinurik egiten.
|
|
2019
|
|
|
Elkar ezagutu genuen sasoi hartan, ikaratuta zegoela ematen zuen. Egun
|
batean
lurrera jaitsi zen, eta atzetik segika hasi zitzaidan zoko eta bazter guztietara, eta ez dira gutxi etxe honetan. Asmatu ninduen ingeniariak baino arreta handiagoarekin aztertzen zituen nire ibilaldi geometrikoak.
|
|
|
Oraindik harritu egiten zara paper
|
bat
lurrera botatzen duen bakoitzean, hau da, botatzen ez duen bakoitzean. Egia da keinua egiten duela, baina ez du papera askatzen; eskuaren larruazalean itsatsi zaiola ematen du.
|
|
2020
|
|
|
Akabatu zuenetako
|
bat
lurretik jaso eta igelaren bizkarrari erreparatu zionean, dardara batek hartu zion gorputz guztia: igelak bere bizkar leunean betiko ildaskak izan beharrean, irudi bat zuen.
|
|
2021
|
|
|
Elgeta, Intxorta, Elorrio, Ermua, Eibar. Kostan, Lekeitioko posizioa defendaezin bilakatu da, poltsa
|
batean
lurretik inkomunikatuta geratzeko arriskupean daudelako Euskadiko Armadaren soldaduak, eta buruzagitzak erabaki du herria uztea: apirilaren 28an, Frecce Nere brigada italiar espainiarrek Lekeitio okupatu dute.
|
|
|
Han garbitu zuten, eta trenbideko langile batek estali zuen. Pixka
|
bat
lurrean aztarrika egin eta han utzi zuen, errepidearen bidegurutzean. Eta aita, Kubako gerran ibilitakoa, eta arreba, [Urbasako] leizera joan ziren lehendabizi, eta soka batekin jaitsi zen gizon hori leizera, ikustera semea han zen.
|
|
|
Oin asko dira. Esofagoan gora, larritasun
|
batek
lurreranzko indarra egin dit, beldarretarantz. Ezin dut zapal ditzaten utzi.
|
|
|
Behatuko balute, ikusiko lukete etxe huts
|
bat
lurrean koltxoneta puzgarri batekin.
|
|
2022
|
|
|
Argiak itzali egiten dira eta eszenatokiaren bazter batean, argi karratu bat agertzen da, lauki
|
bat
lurrean marrazten duen argia. IGOR laukiaren alde batean esertzen da.
|
|
|
Erori da ferra zahar
|
bat
lurrera, azkenean. Bistaratu da benetako apatxa, biguna, beltza eta zurixka, adarren trazakoa.
|
|
|
Migelek mostradoretik entzun du lapikoren
|
bat
lurrera erortzen. Sukaldean sartu eta Bizenta ikusi du zerraldo erorita, lapikoko lekak eta patatak eta salda inguruan, konorterik gabe.
|
|
|
Ahalduntzearen eraikuntzan hainbat faktorek hartzen dute parte, eta ez da unibertsala. Elkarrizketatutako emakume
|
batek
lurren jabetzarekin lotu zuen, ezagutu zuen emakume baten testigantza jasoz.
|
|
2023
|
|
|
Nire gorputza hauts bihurtuko da laster eta burua baino ez da geratuko. Buru oso oso handi
|
bat
lurrean pirritan, biraka. Eta sudurretik eroriko zaizkio katu itxurako betaurrekoak.
|
|
|
Zer dago keinu horren atzean? Egun pertsona bat ikusten badugu kaletik paper
|
bat
lurrera botatzen atentzioa deitzen digu. Orain dela berrogei urte, ordea, edozer gauza botatzen genuen eta ez zitzaigun inporta:
|