|
2000
|
|
|
Izuen zentzuaren giltzetako bat Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburuan itzultzen duen poema batean dioenak argitu liezaguke" Zein bizimodu hautatu?"" Enparantzan burruka/ eta arazo zailak daude, etxe barruan ardurak/ Baratzean lan amaiezinak, itsasoetan izuak". (Prosodipo Pelakoaren epigrama
|
baten
itzulpena, 33 or.). Hortaz, literatura klasikoan ezaguna den itsasoari buruzko" topos" horietako bat du bereganatua, ziurrenik, itsasoko izuetatik gordetzeko lekuetan barrena doa bidaiaria. b) 80ko hamarkadako poesia berriaren manifestua
|
|
2011
|
|
|
xede sistemara egindako ekarria zein izan den, itzulpenaren zailtasuna agerian jartzea...; edo zehatzagoa: dela jarduera arauren bat aipatzea, adibidez, izenburuaren itzulpena nola egin den, akatsen bat dagoela jakinaraztea (akatsak egon arren arazorik ez dagoela diote gehienek, halere), edo itzulpen adibide zehatzak ematen dituztenak (esamolderen
|
baten
itzulpena, kasurako).
|
|
|
Aipatu faktore guztiek eragin dute, hain zuzen ere, itzulpen kritikaren garapena urria eta zientifikotasunik gabea izatea. Itzulpen kritikaren garapena oztopatu duen beste eragileetako
|
bat
itzulpenaren kalitatea zehazteko balio eta metodologia estandarrik eza da:
|
|
|
Itzulpenean eragiten duten faktoreek (zer itzultzen den, zergatik, zein autore, zer hizkuntzatatik, gizarte jakin
|
batean
itzulpena onartuta dagoen, jatorrizko kulturari edo xede kulturari begiratuta itzultzen den, zenbat diruren tru2 http://www.itzulbaita.eu/jarduerak/ lit balorazio irizpideak | Azken kontsulta | keko lana den, zein itzultzailek egiten duen...) ezin dira euren eurenean aztertu, testuak edo testuaz kanpoko produktuak dira aztertu behar direnak. Hortaz, guk literatur itzulpenen kritikak aztertzeko hautua egin dugu, testu horietan baitaude islatuta aipatu eragile edo faktoreak.
|
|
|
Harago joan behar da, hizkuntza azterketaz harago, alegia. Itzulpena behar bezala kontestualizatuko bada, kultura jakin
|
bateko
itzulpen elementuen artean behar den moduko bereizketa egin behar da, itzulpen jakinen posizio justua deskribatu behar da, ezen testu beraren itzulpen bik ez baitute jatorrizkoaren leku berean zertan egon. Gainera, itzulpenak betetzea aurreikusten ziren helburuak zein ziren azaldu behar da, itzulpena nola aurkeztu den aztertu eta, azkenean, aurreikusitakoak bete direnetz frogatu, eta itzulpena onartzen denetz ikusi.
|
|
2015
|
|
|
Azkenik, Praha, munduko ardatzik herdoiltsuena hiriari eskainitako poema da, Iturraldek argitaratu duen olerki bakanetakoa (ez du sekula poema libururik argitaratu nahiz eta poema asko dituen idatziak). Poema
|
baten
itzulpenarekin amaitzen zen, halaber monografikoa. Nazim Hikmet poeta turkiarrak idatzia zen, hain justu Pragari buruz:
|
|
|
Izanak izan, Pott 3n euskal literatura berriaren beharra aldarrikatzen zuten klasikoen betekadaren aurrean. " Eta beldurgarriena zera da, Hordagok ezinbestean argitaratzen dituela klasikoak besterik ez dagokeelako, eta ez bere kapritxoz." Euskal literaturak maila eskasa balu soluzio posible
|
bat
itzulpena sustatzea litzatekeela gehitzen dute, hala, munduko literatura euskaraz irakurtzerik izango luketelako.
|
|
|
tradikzioa itzulpena alegia, tradizioa sakoneko emaria eta traizioa boterearen mugetatik haratago joan beharra, transgresioa. Horrexegatik guztiagatik berresten zuen autoreak editorial berri
|
bati
itzulpen batekin hasteko borondatea, Arestiren Elioten itzulpenarekin ondorioztatzen dugu.
|
|
|
Horietaz gain, irlandar poema klasiko
|
baten
itzulpena ere bazetorren Bragan. Ingelesez Colum Cille" s Greeting to Ireland gisa ezaguna dena ekarri zuten, eta itzulpenean Agur Irlanda izenburua jarri zioten.
|
|
|
Alde batetik, Alejo Carpentierren omenezkoa, zeina urte horretako apirilaren 24an hil zen Parisen. Testua Carpentierren nobela ezagunenetako pasarte
|
baten
itzulpena zen, El siglo de las luces en pasarte baten itzulpena. Euskal Herriko iparraldeko hainbat erreferentzia ageri dira testuan, eta posible da Izagirrek itzuli izana.
|
|
|
Alde batetik, Alejo Carpentierren omenezkoa, zeina urte horretako apirilaren 24an hil zen Parisen. Testua Carpentierren nobela ezagunenetako pasarte baten itzulpena zen, El siglo de las luces en pasarte
|
baten
itzulpena. Euskal Herriko iparraldeko hainbat erreferentzia ageri dira testuan, eta posible da Izagirrek itzuli izana.
|
|
|
Bi itzulpen ere argitaratu zituzten. Alde batetik James Joyceren Ulisesen zati
|
baten
itzulpena, eta bestetik Miguel Sánchez Ostizen poema batena. Ulisesek ongi irudikatzen zuen Oh!
|
|
|
Mrozek Blagako poloniar literaturari buruzko artikuluan aipatua izana zen. Hirugarrenean, haren 1957ko ipuin
|
baten
itzulpena ageri zen: Elefantea.
|