|
2000
|
|
|
—Zertarako gizendu, baldin, zenbatenaz meheago, hainbatenaz astunago banago? —galdegite harekin ihardetsi zion jaun Marcelek, zeinak eratxiki baitzuen, irri
|
baten
itzala ezpainetan—: Baina zure matematikak edo zure filosofia naturalak es plika lezake paradoxa hori, beharbada...
|
|
|
Kontulari batek ere sinatzeko moduko kontua zen hura —zehatza, orekatua eta hutsik gabea—, eta osabak ere estimatu zidan, itxura batean, kontuaren perfekzione hura, zeren, oso oker ez banago, enekin haserretu orde, ezpainetan keinu hura igarri bainion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena. Eta, aurkikuntza harekin edo animaturik, erran nion:
|
|
|
Eta, etxeko pasabideetan barrena nindoala, itzal bat ikusi nuen, bertze noizbait ere ikusi izan nuena, neskame
|
baten
itzala izan zitekeena eta eneganik ihesi zirudiena, arestian barrandan eta guardian ari izan balitzait bezala...
|
|
|
Eta irri
|
baten
itzaletik osabak erran zidan:
|
|
|
Irri zornatu
|
baten
itzalak agerpena egin zuen, une batez, haren begitartean. —Samurra?
|
|
|
Aldiz, berari zegozkionetan, isil gordekeria setatia zuen bertzeen gaineko jakin gose ezin asearen gehigarria. Beti izan zen Ttipi
|
bat
itzalez eta oihartzunez baizik ezagutuko ez genuena.
|
|
2003
|
|
|
Baina Gregorio VII.ak 1080an idatzi zion Erromatik Bo hemiako erregeari, eslaviar liturgiaren debekatzeko, baizik eta. Jainko Boteretsuari atsegin dakiokeela Liburu Sainduen argia apur
|
bat
itzalean geldi dadin, nornahiri berduratuz bere balioa gal bailezake?.
|
|
|
Argazki bildumak ez zion inolako ekarpenik egin ikerketari eta, sumarioko material gisa artxibatu bazuten ere, azken argazki horren kopia bat egiten utzi zidan komisarioak. Sophie bere edertasun betean dago oraindik, baina begiratzeko eran tristura gorde
|
baten
itzala suma dezake arretaz begiratzen duenak.
|
|
|
Emakumea izterrondoak doi doi estaltzen zizkion minigona zimurtua lisatzen saiatu omen zen bi eskuekin, gizonaren begiradak, arreta gogaitu batez, zangoak neurtzen zizkion bitartean. Akitua edo gutxienez abaildua iruditu omen zitzaion, nahigaberen
|
baten
itzala zeraman nonbait arrastaka, edo porrot handiren baten zama. " Zatoz nirekin" esan omen zion amultsuki.
|
|
|
Ez nuen oso ondo ulertu zer egin zezakeen emakume batek senarra hil ondoren nire izena errepikatzen. Baina komisarioa ez zegoen txantxetarako, bere ahotsean larrialdi baten mehatxua, hondamendi
|
baten
itzala suma zitekeen.
|
|
|
Hotelen batean bere arropa garbiak utzi eta merkatu txikiren batean erositakoekin irudikatzen nuen horrela alde egiten zuenean, gauero elkarrengana biltzen ziren eskale horien artean, alkohol merkea botila muturretik edanez. Tarteka, eskale horietako batek klasikoren baten mendeurrena zela gogoratzen zuenean, pozarren hartzen omen zuen parte Romainek zubi
|
baten
itzalean edo plazaren bateko arkupetan eratzen ziren literatura eztabaida horietan, betiere aldian behin botilak altxatu eta idazle horren alde topak eginez. Hor zeudela esan ohi zuen, eroritako gizaki horiengan, bizitzaren metaforarik ederrenak, eta banekien autobiografiaren bat idaztekotan hor zituela kontakizun iturririk onenak.
|
|
2004
|
|
|
hobenetik geure buruak garbitu izan bagenitu. Ez naiz txantxetan ari, historialari
|
baten
itzalean ari naiz. Betor, beraz, Xabier Zabaltzaren irakaspena, ikasirik ez da inor jaiotzen eta:
|
|
|
Ohe arrotzean lokartzea kosta egiten zaidanez, erabat esna nengoen oraindik. Argiño dardarati
|
batek
itzal konkortuak sorrarazi zituen gelatxoan. Emeki emeki, burukoaren azpian ezkutatua nuen pistolarantz lerratu nuen eskua.
|
|
|
Eta ni lurretik ikusten ari nintzen, soropil izoztuan bainengoen luze luze. Kapela zabal batez estalitako gizon
|
baten
itzala agertu zen leihoaren lauki itsugarrian.
|
|
|
Egia erran, kontu alu honetan guztian, zure jokaera izan da zentzu apur bat izan duen bakarra. Hori da nire iritzia –une batez irribarre
|
baten
itzala agertu zen Heydrichen ezpain finetan– Isilpeko kontu bat aitortuko dizut: hasieran Müller errua zuri botatzen saiatu da.
|
|
|
Nora ezean zebilen. Azkenean, karrika mehar
|
baten
itzaletara oldartu zen. Bertan, jatetxe baten zakarrontzien artean, bizkarra horma zikinaren kontra bermatu eta irribarre egin zuen.
|
|
|
Aitak apur bat harrituta begiratu zidan, galdera espero izan ez balu bezala. Berehala, baina, irribarre
|
baten
itzalak argitu zizkion ezpainak. Burua alde batera eta bestera mugitu zuen, emeki emeki, nondik hasi ez baleki bezala.
|
|
2005
|
|
|
Orain, Teresaren ezpain gorriminek irri
|
baten
itzala izan zitekeena moldatu zuten.
|
|
|
Ahalegin guztiak bertan behera utzi eta zain geratu da, inoiz ezagutu gabeko izua goitik behera zabaldu zaiola. Bera dagoen hormatik argi lerro bat hasi da sartzen eta handitzen, gorputz
|
baten
itzala ere marraztu duena. Momentuan aita amak, Amets, osaba izekoak... ezagun guztiak etorri zaizkio burura, baina ondo daki haietariko inork, ezta Ametsek ere, ezin diola han lagundu.
|
|
|
Nire ibilgailuaren mendi joera aprobetxatuz bidean gora egin nuen eta, hiruzpalau bidegurutze mehar hartu ondoren, estrata zidor bihurtzen zen batean utzi nuen autoa. Jaitsi eta bide ondoko pinu erraldoi
|
baten
itzalean eseri nintzen, harri biluzi baten gainean. Eguraldi beroa zegoen, kilkerrak zarataka eta ni hausnartzen hasi nintzen.
|
|
|
Patata frijituak eta pare bat arrautza, a ze bazkaria sukaldari batentzat. Gero, pinudi ertzean etzan nintzen, pinu zahar
|
baten
itzalean; bero larregi egiten zuen. Ezin nuen lorik egin eta eseri egin nintzen pinuaren sustrai biren artean, baina eserita egoteak, esna egoteak, pentsatzera behartzen ninduen eta berriro etzan nintzen; begiak itxi eta, logurarik ez izan arren, loak hartzeko agindu nion neure buruari.
|
|
2006
|
|
|
edo. Ni naiz?. Abesti horietan iluntasun existentzial
|
baten
itzala nabaria da, eta, horrez gainera, nihilismoaren jarrera anti heroiko bat ere bai,. Bihotza, abestian antzeman daitekeenez (horrela komentatu du abesti hori Jon Juaristik).
|
|
|
Zuk andreari buruzkoak haizatzeari gustu txarrekoa deritzodala esan eta gero, ezin hasiko naiz ni beste horrenbeste egiten. Beharbada nahiago duzu horrela, biok buruz buru, hirugarren
|
baten
itzala sumatu gabe.
|
|
|
Apainduria handiko lorategi batek eder ditu arrosak, kameliak eta tulipak, baina eder eta atsegingarri izan ohi du zuhaitz sendo baten geriza, hala nola haritz, arte edo ezki
|
baten
itzal babesgarria udako egun sargorietarako.
|
|
2008
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez zuen egin, zalantza
|
baten
itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Ama nagusiak, aldiz, muturra okertu zuen apur bat, baita jarraian irri egin ere: badirudi, beraz, sor Klararen hitzek ama nagusia zapuztu zutela hasiera batean, hitz haiek guztiak bat
|
batean
itzal lohi bihurtu balitzaizkio bezala, ama nagusiak berak arestian landutako diamanteari itsasten zitzaizkionak, harribitxiari bere distira kentzeko; diamantearen distirari eusteko, ordea, ez zuen irtenbide hoberik beste diamante bat osatzea baino, horregatik egin zuen, ausaz, irri jarraian, eta horregatik esan zuen, irria betartean loratu zitzaiòn une berean:
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!?. ...kuko ikusezin bat, bestalde, globulu gorri adimendun bera, adibidez, begirik balu eta odolbideetatik kanpo ibiltzerik balu?, berehala ohartuko zen nola, ama nagusiak bere esaldi hura esan ahala, kopeta ilundua zuen, inondik ere?, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri
|
baten
itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen zuena baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: –Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!?.
|
|
|
Markesak ez zion erantzun, ezta keinurik egin ere; edo, hobeto, keinurik gabeko keinu bat egin zion, bere nora eza adierazten zuena, Reginaren hitzak ulertu ez balitu bezala; segidan, baina, irri
|
baten
itzala izan zitekeena egin zuen. Eta zerbait esatera zihoan, doña Normak albotik aurrea hartu zionean, markesa andereari begira honela mintzatzen zela:
|
|
|
Are gehiago: onartu ere, onartu zuen, antza, bere bizitzaren azkeneko hiru urteetan, itxura hura ematen zuen behinik behin, gai hura burmuinetako tolesdura
|
baten
itzalean aparkatu eta gaiarekin lotutako gorabeherak jada interesatuko ez balitzaizkio bezala. Baina, itxurak itxura, hori besterik ez zitzaion Rufinori interesatzen, agidanez, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion gai hura, erreakzio normal bat ere izan zitekeen, beste ikuspegi batetik, bere egoera anormalaren erdian, zeren gaixotasunak gorputz arimen ahalmena agortu eta aldartea aldatu baitzion egunez egun eta minutuz minutu?, hain era indartsuan eta hain era oldarkorrean atera ere, itzaletik argirako bidea eginda, heriotzako orduan!
|
|
|
Ikasleak banan banan beren lana nire mahai gainean utzi eta ateratzen hasi ziren. Ikasle horietako
|
baten
itzala sumatu nuen luzaz nire aurrean zutik. Burua altxatu nuen.
|
|
|
Ama nagusiak, aldiz, muturra okertu zuen apur bat, baita jarraian irri egin ere: badirudi, beraz, sor Klararen hitzek ama nagusia zapuztu zutela hasiera batean, hitz haiek guztiak bat
|
batean
itzal lohi bihurtu balitzaizkio bezala, ama nagusiak berak arestian landutako diamanteari itsasten zitzaizkionak, harribitxiari bere distira kentzeko; diamantearen distirari eusteko, ordea, ez zuen irtenbide hoberik beste diamante bat osatzea baino... horregatik egin zuen, ausaz, irri jarraian, eta horregatik esan zuen, irria betartean loratu zitzaiòn une berean:
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez zuen egin, zalantza
|
baten
itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!". ...estalde –globulu gorri adimendun bera, adibidez, begirik balu eta odolbideetatik kanpo ibiltzerik balu–, berehala ohartuko zen nola, ama nagusiak bere esaldi hura esan ahala –kopeta ilundua zuen, inondik ere–, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri
|
baten
itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen zuena baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: " Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!".
|
|
|
Markesak ez zion erantzun, ezta keinurik egin ere; edo, hobeto, keinurik gabeko keinu bat egin zion, bere nora eza adierazten zuena, Reginaren hitzak ulertu ez balitu bezala; segidan, baina, irri
|
baten
itzala izan zitekeena egin zuen. Eta zerbait esatera zihoan, doña Normak albotik aurrea hartu zionean, markesa andereari begira honela mintzatzen zela:
|
|
|
Are gehiago: onartu ere, onartu zuen, antza, bere bizitzaren azkeneko hiru urteetan, itxura hura ematen zuen behinik behin, gai hura burmuinetako tolesdura
|
baten
itzalean aparkatu eta gaiarekin lotutako gorabeherak jada interesatuko ez balitzaizkio bezala. Baina, itxurak itxura, hori besterik ez zitzaion Rufinori interesatzen, agidanez, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion gai hura –erreakzio normal bat ere izan zitekeen, beste ikuspegi batetik, bere egoera anormalaren erdian, zeren gaixotasunak gorputz arimen ahalmena agortu eta aldartea aldatu baitzion egunez egun eta minutuz minutu–, hain era indartsuan eta hain era oldarkorrean atera ere, itzaletik argirako bidea eginda, heriotzako orduan!
|
|
2009
|
|
|
Une batez Oskar beldur izan zen neskak lasterkari ez ote zion emanen. Azkenean, ahalegin ikusgarri batekin, irribarre
|
baten
itzala agertzeko moldatu zen Marisa.
|
|
|
Pare bat minutu lehenago bizardunak deskribatu zidan moduan ikusi nuen. Gizaseme
|
baten
itzal sendoa, urteek apur bat okertua, bisera gorri ajatu bat buruan.
|
|
|
–Entzuten duzu zozo hori? Benjamin Maria da?; baina ametsetan ez zait zozoa behin ere azaldu, olagarro nazkagarri
|
baten
itzala baizik, herenegundik atzora bitarteko gauean ezusteko atsegina gertatu zitzaidan arte? –eta, isilune labur baten ondotik arnasa barru barrutik hartzen zuela, segitu zuen?:
|
|
|
halaxe izango zen, halaxe zen?, haren begiek ikusia ezpainen etengabeko mugimenduek berresten zutenez; gero, begiak jaso, zabaldu. Gabinoren harridura nabaria zen, zerbaitek biziki hunkitu zuen seinale?, eta, lauzpabost segundoren buruan, ezkerretara jiratu zuen burua, leihoari begira jartzeko; leihoaren bestaldean udazkena zen eta euria ari zuen; kanpoan ez ezik, baina, Gabinoren barruan ere euria ari zuen, antza, begiak jiratu eta bizpahiru segundoren buruan, kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz? negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan nahi baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri
|
baten
itzala, itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere, nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak, poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, ondorioz, hein batean bai bederen?
|
|
|
Neskak ez zion baietzik ez ezetzik esan, baina keinu bat, bai, egin zion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena eta zalantzaren balantza baiezkoaren alde makurrarazi ziona; une haren garrantziaz ohartuta edo, baita neskaren keinuarekin adoretuta ere?, esaldi biribil baten bila abiatu zen Domingoren adimena, bihotza azkar zebilkion bitartean, gaitasun ezaren beldurrak eta esperantzak erdibituta, baita aurkitu ere, bospasei segundoren buruan:
|
|
|
–Ongi da, esan zuen Adak, irri etsi
|
baten
itzalean eskua luzaturik; gero, kantatzen hasi zen?: Negras tormentas agitan los aires?
|
|
|
–Ongi da, ama. Baina Ama Birjina hainbeste lekutan azaldu bada, iturri baten babesean, zuhaitz
|
baten
itzalean, baita elorriaren arantzen artean ere, zergatik ez da noizbait tximeleten artean agertuko. Tximeleten Ama Birjina ere ederra genuke?
|
|
|
–Ongi da, ama. Baina Ama Birjina hainbeste lekutan azaldu bada, iturri baten babesean, zuhaitz
|
baten
itzalean, baita elorriaren arantzen artean ere, zergatik ez da noizbait tximeleten artean agertuko. Tximeleten Ama Birjina ere ederra genuke...
|
|
|
" Entzuten duzu zozo hori? Benjamin Maria da"; baina ametsetan ez zait zozoa behin ere azaldu, olagarro nazkagarri
|
baten
itzala baizik, herenegundik atzora bitarteko gauean ezusteko atsegina gertatu zitzaidan arte... –eta, isilune labur baten ondotik arnasa barru barrutik hartzen zuela, segitu zuen–:
|
|
|
–Ongi da –esan zuen Adak, irri etsi
|
baten
itzalean eskua luzaturik; gero, kantatzen hasi zen–: Negras tormentas agitan los aires...
|
|
|
Neskak ez zion baietzik ez ezetzik esan, baina keinu bat, bai, egin zion, irri
|
baten
itzala izan zitekeena eta zalantzaren balantza baiezkoaren alde makurrarazi ziona; une haren garrantziaz ohartuta edo –baita neskaren keinuarekin adoretuta ere–, esaldi biribil baten bila abiatu zen Domingoren adimena, bihotza azkar zebilkion bitartean, gaitasun ezaren beldurrak eta esperantzak erdibituta... baita aurkitu ere, bospasei segundoren buruan:
|
|
|
Gabinoren begiei erreparatuz gero, goitik behera eta behetik gora zihoazela igar zitekeen, baita ezkerretik eskuinera eta eskuinetik ezkerrera ere, joan etorri ia sumaezinetan, poema hura behin eta berriro irakurtzen ariko balitz bezala, bi aldiz, hiru aldiz, lau aldiz: ...izpahiru segundoren buruan –kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz– negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan nahi baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri
|
baten
itzala –itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere– nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak –poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, on... forma bat, Gabinok bere baitatik at aurkitu zuena eta bere ederrean begiets zezakeena; formaren edertasuna, minaren ontzia betetzen zuèn isurki mingotsetik prezipitatutako eta hondora jalkitako ezti tanta bat balitz bezala; gero, forma multiforme hartan –bost ziren lerroak eta bost ziren haizeak– zirrararik zirraratsuena eragin ziòn azpi formarekin topatu –perla bat ere izan zitekeen, edo errubi bat–, eta hiru bider xuxurlatu zuen Gabinok esaldi bera:
|
|
2010
|
|
|
uko egin ziezaiokeen karta idazteari, esate baterako, edo parte bati gutxienez, azken parteari: ?, eta are okerrago dena, ez baitakit behin ere maite izan zaitudan???, osoari egin ezean; nire heroiak, baina, lurrezkoak zituen oinak, antza!; Helenaren jokabideari buruzko susmoak nituen, garai
|
batean
itzalak baino sendotasun handiagoa ez zutenak, baina gorputza hartuz zihoazkidanak, eta azkenean gertatu beharrekoa gertatu zitzaidan, susmoak lardaskatzen baitu egia eta lohitzen ur garbia; Helenak behartua idatzi zuen gutuna, ziur, baina ez ote zihoan berak idatzitakoaren azpitik egiaren zati bat, azken batean?, baita egia osoa ere, beharbada?!, hain egin zitzaidan bat batean nabarmena Helenak ez ninduela senargai ez ezkongai aukeratuko pobre miserable birika bakar bat banintz!; non arraio nenbilen, baina, neure fantasia haiekin?; nire sentimenduen isurian ez nuen aldaketa handirik nabaritu azken egun haietan, Helenari niòn maitasunari aitaganako eta amaganako gorrotoa kontrajartzen bainion, eta hauen gorrotoari haren maitasuna:
|
|
|
ontzat harturik, poesiaren inertziapean jarraitu nuen? Esan nahi dizudana da ez nintzela anai arreben heriotzari buruzko analisi sakonetan murgildu, susmoa nuelako, ziurtasuna ere bai, erreflexu inkontziente
|
batean
itzalean mantentzen ahalegintzen nintzena, analisi hark anai arreben memoria zikintzera eraman nintzakeela, eta, izebak esan zuen bezala, hilei bakea.
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz
|
baten
itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa?!, Ada eta Domingo heroiak bezala hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta ha... hegazkinek balaz josi zuten arte:
|
|
|
Ez dakit hain konbentzituta nengoen esandakoaz, baina hainbeste ahalegindu nintzen itxura hura ematen, non, Helena bereganatua zuèn nazkaren eta beldurraren erresuman, irri
|
baten
itzala pausatu zela iruditu baitzitzaidan;. Nire anaia Domingok, berriz, fantasma bihurtu zela esaten zuen. Badakizu zer den fantasma bat??; eta nola Helenak ez baitzuen txintik ere ateratzen, nik neuk erantzun nion galderari:
|
|
|
Elenak eta Luiak Xabierren eta amonaren esku utzi zituzten Omarrekiko festak eta lausenguak. Eta ama alabak txantxa pribatu
|
baten
itzalean hasi ziren irriz, egun hartan deus gertatu ez balitz bezala. Edo, gertatu bazen, haiei axola ez balitzaie bezala.
|
|
|
Hori ez da dibertigarria. Ehiztariek jolas egin nahi dute, hemen eta han usaindu, txakurrek diotena entzun, tiro egin aurretiko izerdia sentitu, belar izpi
|
baten atzean
itzal bat, zaunka urduriak, eskopeta jaso, begi bat itxi eta tiro egin: plastiko errearen usaina, erbia oraindik taupaka,, hirugarrena!?.
|
|
|
uko egin ziezaiokeen karta idazteari, esate baterako, edo parte bati gutxienez —azken parteari: "... eta are okerrago dena, ez baitakit behin ere maite izan zaitudan..." —, osoari egin ezean; nire heroiak, baina, lurrezkoak zituen oinak, antza!; Helenaren jokabideari buruzko susmoak nituen, garai
|
batean
itzalak baino sendotasun handiagoa ez zutenak, baina gorputza hartuz zihoazkidanak, eta azkenean gertatu beharrekoa gertatu zitzaidan, susmoak lardaskatzen baitu egia eta lohitzen ur garbia; Helenak behartua idatzi zuen gutuna, ziur... baina ez ote zihoan berak idatzitakoaren azpitik egiaren zati bat, azken batean?, baita egia osoa ere, beharbada...!, hain egin zitzaidan bat batean nabarmena Hele... bizitzaren marraren alde banatan bi biribil nituen, beraz, bata zuria eta bestea beltza, era simetrikoan banatuak; karta irakurrita gero, baina, ez nekien zer esan; edo bai, banekien...
|
|
|
Ez dakit hain konbentzituta nengoen esandakoaz, baina hainbeste ahalegindu nintzen itxura hura ematen, non, Helena bereganatua zuèn nazkaren eta beldurraren erresuman, irri
|
baten
itzala pausatu zela iruditu baitzitzaidan;" Nire anaia Domingok, berriz, fantasma bihurtu zela esaten zuen. Badakizu zer den fantasma bat?"; eta nola Helenak ez baitzuen txintik ere ateratzen, nik neuk erantzun nion galderari:
|
|
|
Izebaren eta Maria Bibianaren hitzekiko atxikimenduan aurkitu nuen anai arreben heriotzaren berri gaiztoak eragin zidàn inpaktua menderatzeko modua eta, tragedia hura edertzen zuèn poesia —erromantikoa, jakina— ontzat harturik, poesiaren inertziapean jarraitu nuen... Esan nahi dizudana da ez nintzela anai arreben heriotzari buruzko analisi sakonetan murgildu, susmoa nuelako —ziurtasuna ere bai, erreflexu inkontziente
|
batean
itzalean mantentzen ahalegintzen nintzena— analisi hark anai arreben memoria zikintzera eraman nintzakeela, eta, izebak esan zuen bezala, hilei bakea. Banekien gezur batean sartuta nengoela, bai, baina, gezurrak gezur, anai arreben heriotzaren idealizazio hura lagungarri zitzaidan, haiekiko sentimendu on eta bakezko bat gauzatu ahal izateko.
|
|
|
Lehendik ere bagenekien, aitak gerran jasotako gutunaren bidez, zuhaitz
|
baten
itzalean zeutzala anai arrebak, eskuak baturik, beraiek bizi izan zutèn maitasun platonikoaren irudi ezin doiagoan, eta hura ere ez zen, ez, kontsolamendu txikia; Bibiren ezusteko berriak, ordea, nire esperantzarik onenak gainditzen zituen, eta nik hartu nuen orduan poza eta bozkarioa...!, Ada eta Domingo heroiak bezala hil baitziren, zinez; Domingok bizitza osoan egin nahi izan zuen hegan, eta ... hil zen, bada, bere ekintza hartan, gure anaia; berdindu zuen lurrak... baina ai, nola irudikatu nuen haren arima, bera hil zutèn hegazkinen gainetik hegan eta hegan, lurraren min guztiak garaitu dituen hegaldian...!; hain hunkituta gelditu nintzen, non anai arrebak heroi eta martiritzat hartu izan baititut ordudanik...
|
|
2011
|
|
|
Hark alde egitean gelako balkoira atera omen zen eskuarekin agur egitera, eta han geratu omen zen kanpora begira. Beharbada beste emakumeren
|
baten
itzala ikusi bide zuen kalea gurutzatzen. Kontua da hoteleko bere gelatik jaitsi eta, emakumearen itzalaren atzetik nonbait, kalea zeharkatzen hasi zela.
|
|
|
Katu baten errainua ere sumatu dut patio ertzean. Terraza horietako batean dabilen umatutako katu
|
baten
itzala. Saio luzeak egiten ditu marraka.
|
|
2012
|
|
|
Auzoari agur esaten diot. Maddi neska txikia eta arina zen arren, are gehiago, egon ez badago ere, edo ez dagoelako, marmolezko lauza
|
baten
itzal astuna ezartzen du Itsasmirako biztanleen gainean. Denek presente izango dute opariak erostean, txin txin egitean, urte batetik bestera igarotzean.
|
|
|
Une batez Xabier adi gelditu zen, itzal
|
bat
itzalen erresuman. Kanpoko makalen eta barneko altzifreen firfira.
|
|
|
Inola ere espero ez nuen ondorioa izan zuen ordea mugimendu hark. Kandelen argi izpiek (kandela asko baitzen) horma zulo bat argitu zuten, ordu arte ohearen habeetako
|
baten
itzal ilunean ezkutaturik geratua. Era horretan ikusi nuen garbi garbi han zegoenik ere sumatu ez nuen margolan bat.
|
|
|
Erabakia nuen, lehen esan dudan bezala, ahaleginik ez egitea gaua egin arte, baina ordu biak aldera, eguzki galda beroenak izaten zirenean, konturatu nintzen basora abiatu zirela denak, eta pentsatu nuen lotara joanak izango zirela. Hiru gizajo atsekabetuak, ziurrenik beren egoeraz kezkatuegiak loak hartu ahal izateko, etzanda zeuden zuhaitz handi
|
baten
itzalean, ni nengoen lekutik milia laurden batera edo, eta, iruditu zitzaidanez, gainerakoen ikusmenetik kanpo.
|
|
|
benetako sustantzia ez baita amets
|
baten
itzala baino.
|
|
|
eta arin, ezen ez baita itzal
|
baten
itzala baino.
|
|
2013
|
|
|
Aita semeak baino lehen heldu zen parkera. Ordurako eguzkiak ez zuen hainbeste berotzen, eta Martin eroso sentitzen zen platano
|
baten
itzalean eserita; jende gehiago ere bazegoen, eta, parkeak haurrentzako jostailuak zituen arren, jubilatuak haurrak baino gehiago ziren bertan.
|
|
|
Inguruko tabernetan kafeak eta pintxoak hartzen zituen, eta batzuetan, Elias denboratxo batean aterako ez zela uste zuenean, plazan bertan dagoen supermerkatura joan eta, bertan ogia eta urdaiazpikoa erosi eta gero, ogitartekoa egiten zuen umeen artean eserita. Siestak ere egiten zituen eserlekuren
|
bat
itzalean harrapatzen zuenean, begi biak batera itxi gabe, betiere.
|
|
|
Metroa edo autobusen bat hartu eta edozein herritara joaten zen, herri txikiak aukeran. Gero, kafe bat hartu tabernaren batean, eta herri irteeran parkea edo bestela harri zapal bat bilatzen zuen, bertan zuhaitzen
|
baten
itzalean eseri eta lasai irakurri ahal izateko.
|
|
|
Eta begiratu dute. Eta bat batean leihoan gizon
|
baten
itzala ikusi dugu, guri so, argizari bakarra eusten duen kandelabro zaharra eskuetan. Su tentelaz iluminatuta dago, kaputxa antzeko bat daramala dirudi...
|
|
|
Ez dakizu zein zaila den bakarrik bidaiatzen duen emakume batentzat hoteleko bere gelara lagunik gabe iristea. ...tuko da eta hasiko zaizu argibideak ematen, argibide praktikoak noski, gelako atea barrutik nola ixten den erakusten, esate baterako, eta, pixka bat deskuidatzen bazara, gela barruraino sartuko zaizu, atearen sarraila bikoitzak nola funtzionatzen duen erakustera, eta giltzari bi buelta eman ondoren zuri begira geratuko da, zure oinetan etzan nahi duen zakur onbera baten itxurarekin, tristura sakon
|
baten
itzala begietan, otzan, eskale, mutu, esaneko. Gizonak euliak balira bezala uxatzen ematen dugu denbora, baina behingoz bat gustatzen zaigunean, zein zaila den ondoan eusten!
|
|
|
Eserlekuan erosoago jesarri eta zangoak gurutzatu zituen. Galtzerdi ilun batzuetan estalita zeramatzan edo leotardoak izan zitezkeen, ez dakit, gona labur
|
baten
itzalean ezkutatzen baitziren. Bere belaunburu zorrotzei erreparatu nien.
|
|
|
Jabeen eskuetatik askatu eta basora itzuli nahi zituzten. Eta nire ustez, askatasunak proposamen bat izan behar du, ez gurutzada bat, atera zitzaidan, eta esan orduko damutu nintzen, Marenen begiradatik pena edo kezka
|
baten
itzala igaro baitzen, bere aitaren bizitza juzgatzen ari nintzelako.
|
|
|
Halako kezka
|
baten
itzala pausatua zen haren begietan.
|
|
|
Irriño
|
baten
itzala ere ez zen agertu haren ezpainetara.
|
|
|
Altua zen gizona, eta ibilera berehala egin zitzaion ezaguna Amaiari, nor zen ohartzen ez bazen ere. Beltzez jantzita zetorren eta bisera
|
baten
itzalak aurpegi erdia estaltzen zion. Aurpegia, gainera, ez zuen haiengana zuzentzen.
|
|
2014
|
|
|
–Psikologoek aztertu dute, baina oporretan egon balitz bezala ikusten dut nik, irribarre
|
baten
itzala agertu zen Anderren ezpainetan?. Frantsesez hitz egiten dit bihurriak halakoak.
|
|
|
Artzain konkor
|
baten
itzala
|
|
2015
|
|
|
Apenas dago jenderik bazterrotan, baina edozein txokotatik aditzen diren sirena hotsen oihuek eta eraikinen artetik goraka doazen ke adarren dantzak lazgarritasun ukitua ematen diote kale arteko itxurazko jabaltasunari. Tarteka, buru
|
baten
itzal artega erdi ikus daiteke edozein eraikinetako leihoren batetik zelatan.
|
|
|
Begiak ilunpetara jarrita, gela luze batean ginela ikusi nuen, ohatzez beterik. Ohe bakoitzean emakume
|
baten
itzala sumatzen zen. Haietako batzuk haurrak besterik ez ziren.
|
|
|
Horregatik ez nion arretarik ipini, gu aldendu orduko, iluntasunik ilunenean beste behin entzun zen hots apal eta zorrotzari. Eta, halaber, ez nuen ikusterik izan segundo batzuk lehenago egon nintzen leku berean txanoa erantzi eta bat
|
batean
itzaletatik agertu zen pertsona garai eta ilun hura, bere neska laguna ezezagun bati besarkatuta nola urruntzen zen harriduraz eta gorrotoz begiratzen zuena.
|
|
|
Sei dira guztira, eta haur, emakume eta gizonezko helduak binakako proportzio zuzenean banatuak daude taldean zori aritmetiko batez. Masustondo tankerako zuhaixka
|
baten
itzal meharraren babesera bildu diren arren, bero ikara pixka bat sortzen du seikotearen arropa lodi, bizar luze eta emakumeek buruan dituzten zapiak ikusteak. Metro gutxira dute itxura guztien arabera bidaia egiteko erabiltzen ari diren Renault kaxkar luzea, garai bateko ikazkinen mandoa baino zamatuagoa.
|
|
|
Nire susmoak egiaztatu nahian edo, handik gutxira, pertsona
|
baten
itzala azaldu zen ate erdi irekitik. Bere bularrak itxura karratua zuela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Hansen barre zantzoen oihartzun urrun gisa, irribarre
|
baten
itzal lausoa marraztu nuen ezpainetan. Izuak akabatzen nengoen.
|
|
|
Angelaren begiak nigan josi ziren berriro. Irribarre
|
baten
itzalak argitu zuen haren aurpegi zurbila.
|
|
|
–Azkarra. Sobera azkarra, irribarre
|
baten
itzal lausoa marraztea lortu nuen. Begiak txukatu nituen?.
|
|
2016
|
|
|
Ezer gehiagorik esan baino lehen, boz hori arras gaiztoa iruditzen zitzaidala esan nion, hain ozena zenez, arkeriaz jandako izaki batena izan behar zuela ere luzatu egin nion. Irriño bat jalgi egin zitzaion, berak ongi baitzezaguen gizon horren misoginia, eta ene orbanari fereka ezti bat emanez, zuhaitz
|
baten
itzal azpian jarri ginen, biok, biluzirik. Hotz xamar zegien eta gure gorputzak orbelez estali genituen.
|
|
|
Eguzkiak betean jotzen zuen. Begiratoki atzeko zelaian zuhaitz
|
baten
itzala bilatu eta bertan etzan nintzen, ni ere aire zabalaren ontasunaz gozatzera. Begiak itxita, zu ikusten zintudan eta aurreko eguneko galderak zebilzkidan oraindik ere gogoan.
|
|
|
Isilik geratu da une batez niri begira eta, lipar batez izan bada ere, segundo batzuk izango ziren guztira, zerbait barrukoa ukitzen zidala sentitu dut eta une horretan bertan pentsatu dut begirada hori izango dela beharbada egunen batean nire biografiatik berreskuratuko dudan distira une bakanetakoa. Gero, tristura
|
baten
itzalak goibeldu dio begietako argia eta nigana hurbilduz keinu murritz bat egin du: eskua luzatu eta behatz erakuslearekin ukitu dit bekokia.
|
|
|
Poeta, gaztea izateaz gainera, mutil ederra baita, ikusi besterik ez dago komisarioak txostenarekin batean bidali dizkidan argazkietan eta Interneten dauden bideoetan nola dakien kamerari begiratzen, nolako gandorra daraman buru gainean, nola mugitzen den eta moldatzen den errezitaldietan eta literaturari buruzko mahai inguruetan. Aktore on bat da eta 50 urteko emakume baten ibilbide sentimentalari gisa horretako kontu
|
batek
itzala ez baizik distira pixka bat ematen dio. Senarra izan zen sutan jarri eta bere abokaturik onenak lanean jarri zituena, nahiz eta auzia isun batekin bukatu zen, poetari saritan irabazitakoa itzularaziz.
|
|
|
Egiatan, zitekeena zen gure artean ezertxo ere gertatu ez izana sekula, ezta noizean behin elkarri hitzen bat esateak sortutako apurra ere. ...rekin ate zabaletik sartu ondoren, ondoko bebarru estu eta ilunpetsuagatik, nagusiek elkarri diosala egin behar izaten ziotela, kapela erantziz, eskua emanez edo gizabidezko buru makurtzeak eginez, urteko gainontzeko egunetan egiteko aukerarik ez zeukaten gauzak?, umeok ez geneukan beste ezeren beharrik beste nonbait topo egiten genuenean, arrotzen artean batez ere, halako kidetasun eta elkartasun
|
baten
itzala edo irribarrea igarotzeko geure begietatik.
|
|
|
Hortaz, izugarri ondo pasatzen ari zela zirudien: hainbesteraino ere, non egiazko pena
|
baten
itzala ikusi bainion masail samur berotuen gaineko begi beltz, bizi, distiragarrietan.
|
|
|
Alabaina, aita ez zegoen guztiz pozik. Haren mutil begi urdin abertzaletasunez beteetan nolabaiteko zimiko
|
baten
itzala irakurtzen nuen. Nonbait, behaztoporen bat antzeman zuen, ustekabeko eragozpen desatseginen bat.
|
|
|
Oraingoan ez zihoan, ordea, inori lur ematera. Altzifre
|
baten
itzal estuaren pean topatu zuen ehorzlea, liburu lodi bat irakurtzen.
|
|
|
Ezagutu zutenetik lehenbizikoz, Nagore Artundok irribarre
|
baten
itzala agertu zuen.
|
|
|
Begiak goratu zituen. Azken solairuko leiho
|
batean
itzal bat mugitzen zela iruditu zitzaion. Txirrina berriz jotzear zegoenean, ahots lakar bat entzun zen, erantzungailuaren estatikarekin nahasian.
|
|
|
horiek kontuan hartuz, marraztu lauki
|
bat
itzalak hartzen
|
|
2017
|
|
|
Kontatzen zuen Adan eta Ebak nahikoa izan zutela pikondo bateko hosto banarekin beren gorputza estaltzeko. Eta Romulo eta Remo ere pikondo
|
baten
itzalean hazi zituela Kapitolina otsemeak. Ez zela edozer pikondo bat edukitzea.
|
|
|
Halaxe egin genuen. Sandwich bi eta coca cola lata parea makina batetik atera eta sahats handi
|
baten
itzalean eseri ginen. Martak oinetakoak kendu, belarra zapaldu eta arnasa hartu zuen sakon, gerratik baletor bezala.
|
|
|
33 Eguzkiak bertikalarekin 18o ko angelua osatzen du. Sekuoia erraldoi
|
baten
itzala 22 metrokoa bada,
|
|
2018
|
|
|
Tira, tira? itzul gaitezen geunden tokira, PKKko prentsa bulegora, errekastoaren albora, zuhaitz erraldoi
|
baten
itzalera, Qandilgo mendietan. Tearen orduan zenbait gazte iritsi dira.
|