|
2000
|
|
|
Hiri honen bidez mundu ezezagun, ilun eta ezkutu
|
bat
islatzea du helburu. Juan Luis Zabalaren ustez," Elementurik ilun, ezkutu eta zakarrenak sublimatu eta eder bihurtzen dituen literatura dugu, oro har, liburu honetakoa." (Egunkaria I)
|
|
|
Honekin guztiarekin ikusi ahal dugun bezala, egunek jarrera
|
bat
islatzen dute, ez egunaren erreferentzia bera.
|
|
|
Izan ere, atal gehienen hasieran Bilboko auzo ezberdinen ezaugarri zenbaiten deskribapen edo aipamenak egiten dira. Bestalde, Mikel Somera kaleko pisu batean bizi dela aipatu behar da, inguru hori baita batik
|
bat
islatzen dena. Nahiz eta trama gehiena Bilbon gertatu, beste zenbait leku ere aipatzen dira eleberrian zehar:
|
|
|
Giroari bagagozkio, pertsonaia hauek 60ko hamarkadako giroan kokatu ditu, nahiz eta narrazioan zehar askotan denbora eta espazioa zehazteke utzi dituen: kronotopo indeterminatua gailentzen da, ezkutuko giro
|
bat
islatzeko egokiena baita. Izan ere," Iluna da eskenatokia, bakartuak pertsonaiak, eta gertaerak minberak.
|
|
|
Are gehiago, data ere zehazten du: maiatzak 13 Garai hartan hiri bateko gaueko giroa eleberri
|
batean
islatzea berritasuna zen. Geroztik, ugariak izan dira Bilbo hiriaren gauak hizpidetzat hartu dituzten idazleak:
|
|
2002
|
|
|
berrogeita hamar urte inguru ditu eta entziklopedia saltzailea da; futbol eta boxeo zalea; Love Story eta gisa horretako kanta ezagunen mireslea edo zehaztasun flaubertiarrez deskribatutako sukaldaritza ezagupenen jabea. Haren diskurtsoak topiko matxista mordo
|
bat
islatzen du: haren arabera, emakumeek gustukoak dituzte Tomates verdes fritos bezalako filmak edo nobela erromantiko lodikoteak.
|
|
|
Iverst eta Sendler. Baina, gainera, eleberri honetan autorea mundu marjinal eta ia ezkutuko
|
bat
islatzen saiatu zen, irrati libreen eta punki edo komuna moduan bizi diren zenbait gazte talde marjinalen mundua, hain zuzen.
|
|
|
Idazle gehienak ohiturazko fikzioaz baliatu ziren ideologia jeltzalearen oinarrian zegoen ikuspegi idealizatu eta tradizionalista azaltzeko. Zubiaurre anaien edo Arrue anaien pinturan gertatu zen bezalaxe, euskal eleberria mundu idealizatu eta esentzialista
|
bat
islatzen saiatu zen, Euskal Herrian eratuz joan ziren hiri industrialetatik oso urrun zegoen mundu bat. Akziorik gabeko eleberriak dira, zenbait irudi ohiturazkoz osatuak.
|
|
|
Lasagabasterren arabera (1981), eleberri mota honen ezaugarri nagusiak honako hauek lirateke: landa giroan kokatutako zenbait pertsonaiaren bizitzaren narrazioa egiten da, langileria ez da ia inoiz agertzen, eta, oro har, gatazka gutxi eta munta eskasekoak dituen mundu
|
bat
islatzen dute. Azken finean tesi eleberria da, hiru ardatzen inguruan taxutua fedea, abertzaletasuna eta euskalduntasuna eta narratzaile ahalguztidun batek zuzendua eta kontatua.
|
|
2005
|
|
|
Liburuak ez du ekintza bakar
|
bat
islatzen, gizarte baten azterketa egiteko asmoa egon arren. Gizartea, edonongoa izan badaiteke ere, eta hemen esan genezake narrazioek badutela ikuspegi unibertsala, Euskal Herrikoa da ipuinotan antzematen dena.
|
|
|
Akaso herriaren kontalaria? Izan ere, darabilen idazkerak ere mundu hiritar
|
bat
islatzen du.
|
|
2015
|
|
|
Euzkadin ere, bada, poesia gehiegi zegoela adierazten zen, eta prosarako ipuinen generoa egokia zatekeela euskararen egoerarentzat. Nobela itzulpenak ugaritu ziren garai hartan, eta horrek, artikuluaren egilearentzat (Izagirre bera, akaso? 67), erru konplexu
|
bat
islatzen zuen.
|
|
2021
|
|
|
Argi dago egiazko bizitza bat kontetan dala. Horren barruan, egiazko gizarte bat eta aro oso
|
bat
islatzen da. Egia edo errealidade horretan, behar etenbakoa, neke handia eta, sakon sakonean, sufrimentua, ez dira ezkutetan.
|
|
2023
|
|
|
Ez dakigu bertsogintza noiz sortu zen. Juan Mari Lekuonak, Ahozko Euskal Literatura bere liburuan," bertsolariak artzai aroan duela bere koka leku; eta bertsolariak klasikoen aurreko mundu
|
bat
isladatzen duela" diosku. Nolanahi ere, XV. gizaldira arte ez dugu izango bertsogintzaren idatzizko lekukotasunik.
|