|
2002
|
|
|
Aste osoz bulegoetan edo fabriketan lanean asteburua noiz iritsiko zain aritzen den hiritarra, natura eta isiltasunaren erdian egindako mendi buelta eder
|
batetik
indarberrituta itzuli ohi da berriro porlan, asfalto eta aire kutsatuzko bere mundu zaratatsura. Gaurko ibilbidea ez da, bada, oraindik hondatu gabeko inguruneren batera lasaitasun bila joan nahi duenarentzat.
|
|
2003
|
|
|
Kirol entrenamendu edo lehiaketen ondorioz higadura fisiko handia jasaten duten kirolari profesionalek edo eliteko kirolariek berariazko produktuak erabiltzen dituzte kirolarientzat, haien energia eta nutrizio eskaera handiak asetzeko. Kirolarien artean, kulturistek eta pisu ariketak egiten dituzten pertsonek elikadura hiperproteikoaren “kultura” berezia dute, muskulu masa handitzeko eta pisua duen entrenamendu saio
|
baten ondoren
indarberritzea errazteko: “popeye efektua” bilatzen dute.
|
|
|
– Muskulu masa eta indarra handitzea. – Entrenamendu saio
|
baten ondoren
indarberritzea. – Ez galdu muskulu ehunaren eta indar ehunaren galera, entrenamendu gogorreko programa batekin lot baitaiteke.
|
|
|
Arauek ikerkuntza programak juzgatzen dituzte, ez diote zientzialariari aholkatzen zer egin behar den. Esate baterako, zientzialariari programa atzerakoi bat ezaba dezan adieraziko dion araurik ez dago —arrazoiz, gainera, programa atzerakoi
|
bat
indarberritu eta nagusi izatera itzul daitekeelako— (Halako garapena gertatu zen atomismoan, munduaren denborazko finitutasunean, lurarren higiduran. Ikerkuntza programa horiek guztiek aurrera eta atzera egin zuten behin eta berriro, eta horiek guztiak gaur egun zientziaren atal finko bat osatzen dute.) Ikerkuntza programa baten adar atzerakoiarekin jarraitzea ‘razionala’ da, baita bere lehiakideak hura gainditu eta gero ere.
|
|
2004
|
|
|
Kirolariek arazoak izan ditzakete lehiaketa edo entrenamendu
|
baten ondoren
indarberritzeko, elikadura egokia egiten ez badute.
|
|
|
baita potasioa eta sodioa ere; beraz, garrantzitsua da horiek berreskuratzea. dietaren bidez. Potasio askoko elikagaiak dira, eta bateragarriak dira dieta
|
batekin
indarberritze prozesuak, patatak, banana edo fruta zukuak, sodioa gazta eta ogia bezalako elikagaietan dago. edo galleta gaziak.
|
|
2005
|
|
|
Hori dela eta, indargetzaileek ez dute arrisku nabarmenik harik eta larrialdi egoera bat gertatu arte, hala nola gehiegi luzatzen den balaztada, ezusteko zailtasunak izan ohi dituen bihurgune bat edo alboko haizearen inpaktu larria arazorik gabe ibiltzeko moduko eremu batean. ASETRAk gomendatzen du arreta berezia jartzeko indargetzaileek eraginkortasuna galtzen duten zantzu txikiei, hala nola zoru irregularraren gaineko erreboteei, balaztatzean autoaren muturra gehiegi hondoratzeari, atzeko bat
|
bateko
indarberritze aldiarekin eta zuzenetan ibilbide bihurgunetsua izatearen sentsazioarekin. Era berean, sintomatikoa da alde batean eta bestean lotutako kurbei ekitean albo kulunka gero eta handiagoa izatea, pneumatikoen norabideko bibrazio arraroak eta higadura irregularra.
|
|
2006
|
|
|
Ordura arte sentitu gabeko zerbait sumatu nuen barnean. Udaberria inoiz baino goizago ernatu balitz bezala; argi berri
|
batek
indarberritzen ninduen.
|
|
2007
|
|
|
Hori ez da abantaila bakarra, etxeko irabiakiak prestakin komertzialak baino askoz gustagarriagoak eta merkeagoak baitira. Proteinatan aberatsak diren etxeko prestakin horiek indar entrenamenduko saio
|
baten ondoren
indarberritzea errazteko erabiltzen dira, orduan izaten baita muskulu proteinen degradazio edo higadura handiena. Bestalde, muskulu masa handitu nahi bada, komeni da jakitea dieta hiperproteiko batekin bakarrik ez dela helburua lortzen.
|
|
|
Odolak hamar segundoz baino gehiagoz garunari elikagairik ematen ez badio, pertsonak konortea galdu eta lurrera erortzen da, normalean horizontalean, eta horrek odolari lagunduko dio behar bezala zirkulatzen eta arteria tentsioaren adierazleak berreskuratzen, ia berehala gertatzen den bezala. Oro har, zorabio
|
baten ondorengo
indarberritzea azkarra da eta ondoriorik gabea, nahiz eta arriskurik ez izan. Pertsona konorterik gabe badago eta ahoz gora etzanda badago, mihia erlaxatzearen ondorioz arnasbideak buxatzeko arriskua dago.
|
|
2008
|
|
|
Sortzez geroztik, euskara nonahi, noiznahi eta zernahirako balia dadin euskara eguneratzen ahalegindu da Euskaltzaindia. Testuinguru horretan, lehenagotik zetozen ahaleginei segida emanez, igaro berri den mendeko 60ko hamarkadan, euskararen batasun bideak berealdiko bultzada jaso zuen, hizkuntza gutxiagotu
|
baten
indarberritzea ahalbidetzeko oinarrizko habeetako bat ezarriz, bidenabar. Habe horrek, hain zuzen ere, corpus plangintzarekin dauka zerikusia, eta corpus bateratu horren zabalkundean, ez neke eta eztabaidarik gabe, ikastolen mugimendua izan zuen aldamenean Euskararen Akademiak.
|
|
|
4 gramo. Kirola erregulartasunez egitean, elikadura hiperproteikorako joera berezia dago, muskulu masa handitzeko eta pisua duen entrenamendu saio
|
baten ondoren
indarberritzea errazteko. Ezaugarri horiek dituen ariketa bat egin ondoren, elikagai proteikoak (arrautza, soja edo esne zuringoa, besteak beste) erabiltzen dituzten gehigarri proteikoak gomendatzen dira, bai irabiaki komertzial batekin bai etxean irabiatua eginda.
|
|
|
Gizartearen onarpena eta pertsonaren ongizatea lortu nahi baldin badira behintzat —eta, nire uste apalean, hizkuntza gutxituak defenditzeak dituen benetako helburuak horiek biak dira hain zuzen ere— Eta etsaia ondo aukeratu beharra aipatzen denean, azken finean D. Crystalen ikuspuntua gogoratzen dugu: hizkuntza gutxitu
|
bat
indarberritzeko lanean aritzen garenean ahalik eta indar gehien biltzen saiatu behar da, ez da etsairik eduki behar, indar positibo guztiak baliatu behar dira. Ez da inoren kontrako edo beste hizkuntza baten kontrako borroka, baizik eta humanitatearen aniztasunaren aldeko pausoa, besterik gabe.
|
|
2009
|
|
|
Mutazio genetiko hori zutenen eta hura ez zutenen loaldi zikloak eta garuneko jarduera alderatu zituzten. Emaitzek beren teoria berretsi zuten, eta frogatu zuten lehen taldeak lo gutxiago egiten zuela eta, gainera, denbora gutxiago behar zutela lo gabeziako aldi
|
batetik
indarberritzeko. Ying He ren taldeak uste du haren aurkikuntzak lagunduko duela lo faltarekin lotutako patologiak arintzeko tratamenduak eta esku hartze berriak garatzen.
|
|
|
Horregatik, beharbada, ahalik eta arinen hasi gura izan nuen berriro lanean zu jaio zinenean, are lehenago Mila maistrak taldea osatzeko zeuzkan erromeriak ikusita, jada bokarta sasoian bete betean sartuta geundela. Gorputza apur
|
bat
indarberritu zitzaidanean, han itzuli ginen zu eta biok lanera, neurekin eramaten baitzintudan zure autotxoan bero berotan sartuta. Lo onekoa zinen, eta ordua ailegatutakoan bularra eskatzeko egiten zenituen negar apurrak kenduta, lo sakonean ematen zenuen eguna.
|
|
|
Esan dezagun garbi: herritarren gogoa eta atxikimendua dira hizkuntza
|
bat
indarberritzeko giltzarri nagusia; lege eta hizkuntza politika publikoaren ondoan, bai noski, baina, bi hauek baino neurri handiagoan, gogoa eta atxikimendua, ezbairik gabe.
|
|
|
Hizkuntza
|
batek
indarberritzerakoan izan dezakeen etsairik handiena herritarren aldetik arduragabekeria da; gogoratu besterik ez Mitxelenak idatziz utzi zigun beste hura, hots," hizkuntza batentzat hilgarria dena hiztunen axolagabekeria da". Euskal herritarrek atxikimendu handia izan diotelako eutsi zaio bizirik mendez mende euskarari, baina ez diezaiegun gaurko herritarrei eta hurrengo belaunaldikoei esan jada eurek egin beharrekoa eginda dagoela eta etorkizuna herri erakundeek eta legegileek egiten dutenaren esku dagoela.
|
|
|
Hizkuntza gutxiagotu
|
bat
indarberritzeko ezinbestekoa da herritarrek hala nahi izatea; erabat alferrikakoa izaten da herritarren borondatea behartzea. Ahalik eta tentsio gutxien eta giro barea behar da aurrera jarraitzeko.
|
|
|
Izan ere, estatus juridiko formal egokirik gabe ezinezkoa baldin bada hizkuntza
|
bat
indarberritzea, eta hala da?, gutxienez neurri bereko egia da hizkuntza baten bizi indarra elikatzen eta mugatzen duena ez dela horrenbeste estatus juridikoa, baizik eta, batez ere, hizkuntzak arlo sozio-ekonomikoan, lan munduan bezala aisialdian eta merkataritza harremanetan, familiako eta lagunarteko harremanetan, hedabideetan, unibertsitatean eta kulturgintzan duen presentzia edo erabilera.... Horrek elikatzen du hizkuntzaren bizi indarra, estatus juridikorik aurreratuenak berak baino askozaz neurri handiago eta erabakigarriagoan.
|
|
|
Gertatutakotik ikasgai ugari atera daitezke ondorio gisan, eta bizpahiru aipatu nahiko genituzke hemen. Alde batetik, eremu urriko hizkuntza
|
bat
indarberritzea ez dela ameskeria bat, egingarri den jomuga bat baizik. Bestetik, hizkuntzarentzako babes ofizial aurreratua, herri aginteek garaturiko hizkuntza politika eraginkorra, giza-eta diru baliabidez hornitua?
|
|
2011
|
|
|
zein dira gutxienezko elementuak, hiztunelkarte baten belaunez belauneko jarraipena garantizatzen dutenak? zein dira, mendebal moldeko gizarte modernizatu batean, ahuldutako hizkuntza
|
bat
indarberritzeko lehentasunezko osagaiak. Nola ezkontzen da hori guztia mundu zabaleko bibliografia soziolinguistikoak, bere ahulezia nabarmena kontuan izanik ere, gero eta neurri zabalagoan eskaintzen dituen ekarpenekin?
|
|
|
– Hizkuntza
|
bat
indarberritzeko ezinbestekoa da gobernuak esku hartzea.
|
|
|
2.1 ZER DA HIZKUNTZA GUTXITU
|
BAT
INDARBERRITZEA?
|
|
|
Izan ere, prozesuaren hasieratik bertatik gobernuaren esku utziz gero indarberritzea, gerta liteke komunitatean ez egotea halako prozesu baten aldeko aldarririk, babesik edo engaiamendurik. Eta komunitatearen barne babesik gabe, ez dago hizkuntza
|
bat
indarberritzerik. Komunitatearen babes horrek, aitzitik, ondoren etor litekeen prozesuaren «politizazioa» lagun lezake.
|
|
|
Zer da hizkuntza gutxitu
|
bat
indarberritzea? 43
|
|
|
Ondo gogoan izan behar da hizkuntza estandarraren kontzeptua Mendebaldeko gizarteetakoa dela, hizkuntza idatziarekin lotu izan dena, gainera (Martí et al., 2005). Eta munduaren alde honetan, nekez plantea liteke eskolaren esku hartzearekin hizkuntza
|
bat
indarberritzea, hizkuntza horren aldaera estandar eta idatzirik gabe. Euskararen indarberritzean euskara batuak eta euskara idatziaren hedapenak jokatu duten funtsezko papera horren lekukoa izan daiteke (Garabide Elkartea, 2009; 2010; Zuazo, 2005).
|
|
|
Hizkuntza gutxituen irakaskuntzaren eta ikaskuntzaren orrialde hauek biribiltzen saiatzeko, erantzun oso konplexua daukan galdera bati erantzuten saiatuko gara: zer ekarpen egin lezake eskolak hizkuntza gutxitu
|
bat
indarberritzeko orduan. Espero litekeen bezala, eta izenburuan iragarri bezala, ekarpen horrek baditu indargune eta aukera ugari, baina baita muga edo ezintasunak ere.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, ezta ere, eskolak askotariko mugak edo zailtasunak izan ditzakeela hizkuntza gutxitu
|
bat
indarberritzeko zereginean. Oztopo gerta liteke hizkuntza gutxitua indartzeko ahaleginak eskolaldiaren lehen urteetara mugatzea, hortik gorako Bigarren Hezkuntza, Lanbide Heziketa edota unibertsitatean halako ahaleginik egin gabe.
|
|
|
Errehabilitazioa iktus
|
baten ondorengo
indarberritze prozesuaren funtsezko zatia da. Lehenengo fasean, atal horietako baten ondoren, pazienteen %85ek beso baten, hanka baten edo hemiplegia baten mugimenduaren alterazioak izaten dituzte (gorputzaren alboko erdia geldirik geratzen da).
|
|
|
Lehenengo egunak igaro ondoren, haur gehienek hiru ordutik behin eskatzen dute, gutxi gorabehera, eguna eta gaua, eta hiletik aurrera hartualdiak tartekatzen dira, batez ere gauekoa, bigarren hilabete inguruan salto egiten baitu. Baina normalena ez da hiru ordutik behin edo hiru eta erditik behin ematea, baizik eta gosea dutenean; izan ere, haur batek, bere pisuagatik edo osaketagatik, edo aldez aurreko gabezia
|
batetik
indarberritzeko askoz elikagai gehiago behar duelako, askoz gehiago eta maizago jan du beste batek baino. Zalantzarik gabe, bizitzako lehen egunetan edo beste edozein unetan nahi baino esne gutxiago aurkitzen badu, hori konpentsatzeko modua maiztasuna handitzea da, eta, hala, amari adierazten dio esne gehiago ekoitzi edo biberoi handiagoa prestatu behar duela.
|
|
2012
|
|
|
Honen egoera tamalgarrian egin nuen aurrera, eta laster iritsi nintzen lehorrera; han bizkargune batean eseri nintzen atseden hartzeko eta zer egitea komeni ote zen hausnartzeko. Pixka
|
bat
indarberritu nintzenean, herrialde hartan barrena sartu nintzen, aurkituko nituen lehen basatien esku neure burua uzteko erabakiaz, eta zenbait eskumuturreko, beirazko eraztun eta beste bitxikeriaren baten truke neure bizia erosteko asmotan, horrelakoz marinelak sarri hornitzen direnez bidaietarako, neuk ere zerbait bai bainuen aldean. Landa zuhaitz ilara luzeek banatzen zuten, ez giza eskuz landatuak, berez etorriak baizik; belar ugari zegoen eta zenbait olo soro.
|
|
|
Irla zeharo harkaiztsua zela konturatu nintzen, han hemenka berdegune eta usaingozoko belar batzuk bakarrik. Neure hornizio urriak atera eta pixka
|
bat
indarberritu ondoren, gainerakoa haitzulo batean gorde nuen, halako asko baitzeuden han. Arrautza ugari bildu nuen harkaitzetan, baita alga eta belar ihar asko ere, biharamunean sua egin eta ahal bezain ongi arrautzak prestatzeko erabili nituenak (neurekin bainituen sukarria, zurdokia, metxa eta erre ispilua).
|
|
2013
|
|
|
" 10:30ean salda beroa hartzeko aukera izango dute bertaratzen direnek eta 11:00etan, berriz, meza izango da. Jarraian, mokadutxo
|
batekin
indarberrituko gara: txorizoa eta xanpaina egongo da denontzat!".
|
|
2016
|
|
|
Beroa ez dut maite, eta kiloak galtzen ari naiz. Garagardo
|
batekin
indarberrituko naiz atseden egunean»Fabian CancellaraTrekeko txirrindularia«Uste baino hobeto ailegatuko gara atseden egunera. Oraingoz, Froomek ez du sufritu, baina behartu ere ez dute egin.
|
|
2018
|
|
|
Ofizialak keinu bat egin eta atzeko biohorman bideo bat hasi zen pasatzen. 10.872 presoa bat
|
batean
indarberritu balitz legez jarri zen bere hanken gainean, tente, biopantailan bere burua ezagutu zuenean, biluzik. Bideoan agertu ziren irudietan bazirudien 7.002 presoaren atzetik zebilela bera, lanbasa eskuan.
|
|
2019
|
|
|
Mendizalearen izu aurpegia gustatu zaio, putakumeak ez zuen espero. Bat
|
batean
indarberrituta sentitzen da, bidea bukatu eta kotxera iristeko gogoz, gertatutakoa ahaztu. Ez du salatuko, azalpen gehiegi eman lituzke eta agian ez liokete sinistuko.
|
|
|
Oihal etxolaren barruan agondu da sorgina azkenean, apur
|
bat
indarberrituta, eta gaztetxoaren itxurari erreparatu dio. Urratuz betetako soineko bat darama soinean, baina inoiz dotorea izan dela begitandu zaio.
|
|
2020
|
|
|
Apur
|
bat
indarberritu nintzenean, bideari ekin nion erabakitasunez beterik. Irungo Hondarribia kalea Zubimusu plazatxoaren ondo ondoan dago, eta laster iritsi nintzen hara, gehiagoko ezbeharrik gabe.
|