|
2003
|
|
|
Gizarte baldintza egokirik sortu ez zelako, euskaltegietan hasi eta euskara ondo ikasi zutenetatik gehienak ez ziren gauza izan normaltasun
|
batekin
hizkuntza hori inoiz erabiltzeko. Euskaraz normal hitz egitera iritsi ziren euskaldun berriek estrategia propioak garatu behar izan zituzten (lagun edota bilgune berriak bilatu, giro euskalduneko lan batean hasi...).
|
|
2005
|
|
|
Unibertsitateko aukera aprobetxatu du, baina Manelek nahiko lukeena da euskara jario errazean erabiltzera heltzea. Berak badaki gauza bat dela hizkuntzaren egitura ezagutzea eta beste
|
bat
hizkuntza hori ondo hitz egitera heltzea. Manelen ustez, «kontua ez da hizkuntza zaila dela, kontua da hizkuntza horrekin harremanik izatea zaila dela.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza ofizial bat baino gehiago duten komunitateetan, legeen bidez arautzen eta zigortzen da erabilera Maila teorikoan bai, gutxienez Baina, legeetatik haratago, badaude zenbait faktore herritarrei, hainbat gizartetestuingurutan, hizkuntza baten edo bestearen alde eginarazteko Hizkuntza
|
bat
hizkuntza hori ezagutzen dutenekin komunikatzeko tresna da, jakina. Baina hizkuntzaren ezaugarri nagusia horixe den arren, hizkuntza bat ez da tresna soila, jendeak bere nortasuna adierazteko erabiltzen duen funtsezko moduetako bat ere bai baita (Adell 2003).
|
|
|
Beste hizkuntzaren bat erabiliz gero, hizkuntza hori atzerrikoa zein erreinuko probintzia bateko dialektoa izan, merkatariari isuna jarriko zaio; horren zenbatekoa gutxienez mila errealekoa eta gehienez sei milakoa izango da. Halaber, aintzatetsi eta konpultsatu beharreko liburuen idazkunak espainierara itzuliko dira haren kontura, eta bestelako hizkuntzan eramandako liburuak epe zehatz
|
batean
hizkuntza horretan kopiatzeko agindua emango da, Zuzenbideko bideak erabilita» (54 artikulua) edota «Espainiako lurraldean egindako kontratuen eskritura edo polizak erreinuko hizkuntza arruntean egingo dira; bestela, agirioi ez zaie bide emango judizioetan» (239 artikulua).
|
|
|
Ingeleseko maila nahikoa da programa akademiko
|
batean
hizkuntza horretan sartzeko. Galdera horren erantzunak konponbide erraza du.
|
|
2009
|
|
|
Kasu ehunekoen amarruari jartzen du eskemaren bazter batean, eta arrazoi begi bistako bategatik diogu hori: izan ere, Izagirrek (2004) gaztigaturiko moduan, telebistaren arloan ehunekoak ematerakoan zaku berean sartu ohi gaituzte euskaldunak eta euskaraz ez dakitenak; hots, datuak errealagoak (eta euskarazko kateentzat dezentez hobeak) liratekeela erreferentzia gisa soilik kate horiek ikusi eta uler ditzaketenak (hots, euskaldunak) hartuko balira, gauza jakina baita nekez ikusiko duela euskarazko kate
|
bat
hizkuntza hori ulertzen ez duenak.
|
|
2010
|
|
|
Europako Batasuneko gutxiengoen talde linguistikoak hobeki ezagutzearren, Batzordeak azterketa bat egiteko agindu zuen, EuroMoSAiC. ziren hizkuntzen statusaren adierazle eta ezaugarri horiek besterik ez zuten eragiten ondorio juridikorik. deklarazioak sailkapen horrekin hautsi eta horien gaineko ezaugarri bat erabili zuen: berezko hizkuntza. horren arabera, hizkuntza baten berezkotasuna adierazten zuen, lurralde zehatz
|
batean
hizkuntza horrek duen antzinakotasun edo historikotasuna, baina ofizial gisa aintzatetsitako beste hizkuntzen aldean, berezko hizkuntza izateak ez zion ezer eransten. bestalde, deklarazioaren arabera eskubide indibidualak eta kolektiboak banaezinak eta elkarren mendekoak dira, hau da, hizkuntza eskubideen dimentsio indibiduala eta kolektiboa ezin dira bereizi. gainera, elkarren osagarri dira hizk...
|
|
|
2001eko erroldaren arabera, oibarko ibarreko biztanle elebidunen kopurua %5etik beherakoa da. ipar añanako biztanlekopuru elebiduna, aldiz, %10etik gorakoa da, eta eskola adinekoen artean, berriz, %50etik hurbilekoa (oibarko ibarrean, ordea, eskola adineko %15ak soilik aitortzen du gai dela euskaraz hitz egiteko). elkarren ondoan dauden ekialdeko arabako errioxa eta Viana alderatzen baditugu, emaitza bera jasoko dugu. horra beste froga bat, egiaztatzeko gizarteboluntarismoa ez dela aski, ezinbestekoa izan arren. ezin ditugu aipatu gabe utzi bi adibide adierazgarri: aguraingo eta aiarako koadrilak. bi koadrila horietan, biztanle euskaldunak galduz joan ziren azken bi mendeetan. horrenbestez, eskualde horietan bazegoen —neurri handi batean— substratu soziolinguistiko hori, edo nire definizioaren arabera, hizkuntza gutxitu
|
batek
hizkuntza hori berezkotzat duen herriarekiko —eta, hedaduraz, herri hori hartzen duen lurraldearekiko— duen eragina, eta hein handi batean hizkuntza horrek berreskuratzeko eta normalizatzeko duen aukera baldintzatzen duena6.
|
|
|
2001eko erroldaren arabera, oibarko ibarreko biztanle elebidunen kopurua %5etik beherakoa da. ipar añanako biztanlekopuru elebiduna, aldiz, %10etik gorakoa da, eta eskola adinekoen artean, berriz, %50etik hurbilekoa (oibarko ibarrean, ordea, eskola adineko %15ak soilik aitortzen du gai dela euskaraz hitz egiteko). elkarren ondoan dauden ekialdeko arabako errioxa eta Viana alderatzen baditugu, emaitza bera jasoko dugu. horra beste froga bat, egiaztatzeko gizarteboluntarismoa ez dela aski, ezinbestekoa izan arren. ezin ditugu aipatu gabe utzi bi adibide adierazgarri: ...rako koadrilak. bi koadrila horietan, biztanle euskaldunak galduz joan ziren azken bi mendeetan. horrenbestez, eskualde horietan bazegoen —neurri handi batean— substratu soziolinguistiko hori, edo nire definizioaren arabera, hizkuntza gutxitu batek hizkuntza hori berezkotzat duen herriarekiko —eta, hedaduraz, herri hori hartzen duen lurraldearekiko— duen eragina, eta hein handi
|
batean
hizkuntza horrek berreskuratzeko eta normalizatzeko duen aukera baldintzatzen duena6.
|
|
|
Ez baita testua plazaratzen etxe-tresna bezala erabiltzeko metodo batekin. Urrunago joanez, uste dut kontzeptu berria errana delarik hizkuntza
|
batean
hizkuntza horren jabegoa dela eta hori ez dela partekatzen. Nehork ez du arrotzaren aitzinean etxea zabal zabala uzten.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, euskarari inolako funtziorik edo legitimitaterik aitortzen ez bazaio, nekez egongo da osasuntsu. Izan ere, hizkuntza bakoitzari bere" ikur" zehatza ezartzen zaio eta bere erabilera ikur horren araberako" gizarte araupean" gelditzen da, horrela, erabilera non, norekin, zein egoeratan... finkatzen delarik. hizkuntza baten erabilera da azken
|
batean
hizkuntza horren osasun egoeraren adierazgarri garrantzitsuenetako bat. hori neurtzeko Barakaldon euskaraz egiten den guneetako batzuk aukeratu (d ereduko
|
|
2014
|
|
|
Bitartean, aita Villasantek akuilaturik lapurtar klasikoan jarri zi tzaigun Federiko Krutwig heleniko euskara mota batean, Miran de kutsatua izan zen eta gipuzkera osotuan idatzi olerkiak alda tuxe eta hik ere bide horretatik euskara aberastu huen; behin eleberri
|
bat
hizkuntza horretan eman nuen.
|
|
2015
|
|
|
Eskala azaltzen duen dokumentuan (UNESCO, 2003: 8) esaten da hiztun kopuru txiki
|
batek
hizkuntza horren iraupena kolokan jartzen duela.
|
|
|
Zortzi orrialde izan ohi ditu, oso kalitate oneko paperean inprimaturik, eta kolorea ere non nahi ageri da. Euskarari dagokionez, zortzi orrialdeetatik batean agertu ohi da artikuluren
|
bat
hizkuntza horretan.
|
|
2016
|
|
|
Diferente dira kontuak, askotan, ahuldutako hizkuntzen kasuan. Egoera horretan dauden hiztun elkarte edo hiztun talde askotan gauza bat da etxeko transmisioa (gurasoek haurrei, beren lehenengo urteetan, hizkuntza propioa erakustea), eta beste
|
bat
hizkuntza horren belaunez belauneko transmisio jarraipena. Gurasoek haurrei (jaio eta lehenengo urteetan) beren hizkuntza propioa erakustea ez da maiz aski izaten, ahuldutako hizkuntza belaunez belaun transmititzeko.
|
|
2018
|
|
|
gizatalde bati buruz ari da, eta gizatalde horrek ohitura berdinak ditu, antolatzeko molde bat, ezkontzaren bidezko gertuko ahaidetasun loturak, hizkuntza komun bat, e.a. Azurmendik diosku arraza ulertzeko molde klasiko hori grekoen garaikoa dela, funtsean: ez da bakarrik hizkuntza komun batean mintzo den komunitate bat, baina lege natural
|
bat
hizkuntza horren baitan artikulatzen duen komunitatea.
|
|
2019
|
|
|
hau da, hizkuntza erabaki lehenbizi, eta ondoren aktoreak. Euskara bere" ama hizkuntza" izanik," aukera" irizten dio pelikula
|
bat
hizkuntza horretan zuzendu ahal izateari.
|
|
|
Garai politizatua izan baitzen hamarkada hura, eta euskaraz kantatzeko erabakia askotan eremu horretatik egin zen. egun politikak belaunaldi berrietan duela hogei urte izan zuen pisua galdu duela dirudi, eta horrek hizkuntzaren erabilera arrazoitzerakoan eraginik izan ote duen aztertzea interesgarria izango litzateke. Baina hori beste ikerketa baterako lana da. edozein modutan, konpromisoaren galera hori agerikoa da. hainbeste, euskaraz kantatzeko erabakirik ez dutela hartu esan baitute elkarrizketatutako bi musikarik. euskararen normalizazioan aurrera pausuak eman direnaren lekuko izan daiteke hori, azken
|
batean
hizkuntza horretan kantatzen baitute batez ere. hala ere, aurreko belaunaldiarekin alderatuz gero, hautu horren inguruko kontzientzia galera bat badago. era berean, 1990eko hamarkadan garatutako konpromiso linguistiko hori eremu ez euskaldunetan mantentzen dela ere ikusi daiteke. Izan ere, etxezarretak euskaraz abesteko hartutako erabakiak aurreko belaunaldiko komunitate kontrakulturaleko taldeen ezaugarriak betetzen ditu:
|
|
2021
|
|
|
Beste batek frantsesez hitz egin dit. Frantsesez ez dudala irakurtzen esan diot, saltzeko dituen liburuen artean badu-eta
|
bat
hizkuntza horretan;" La nuit e...", ez dut dena gogoan. Merci.
|
|
2023
|
|
|
Esan daiteke, interakzio sistema ezberdinetan erabiltzen dugun hizkerari erreferentzia egiten diola komunitate bakoitzak. Lehenak (hizkuntza komunitatea), aldaerak aldaera, hizkuntza bat hitz egiten duen gizarte talde zabalari erreferentzia egiten dio, eta, bigarrenak (hizkera komunitatea), aldiz, eremu zehatz
|
batean
hizkuntza horren lagunarteko aldaera erabiltzen duen pertsona talde mugatuari; adibidez, tokian tokiko hizkera informalari. Makazagak (2010) hurrengo dimentsio hauek bildu ditu hiztunen lagunarteko, hots, hizkera informalaren jardunaren bereizgarri gisa:
|