|
2000
|
|
|
aspaldi nerabilen asmo hori buruan, Axular handiaren antzera" gerotik gerora" utzia, batean honegatik, bertzean hargatik, estakuruz estakuru eta desenkusaz desenkusa: hondar bi urteotan, alabaina, ohikundeak eta usantzak alde baterat utzi, egiteko gibelaezinari zimendutik eta erroetarik lotu eta, borondateari behingoz leku egiten niola, gogor bezain gotor ekin nion lanari, sukar meneraezin
|
batek
hartua bezala, Plinio Zaharraren erranari nerraiola: Nulla dies sine linea, jaun Burugogor eta andere Pazientzia lankide.
|
|
|
Lehenago aipatu dizut, konparazione, nik hartu nuen deliberamendua, kapitainarekin itsasoratzekoa, uste nuelako ezen, modu eta manera hartan, iraganarekin hautsi eta iraganari ihes egin ahal izanen niola, beti aitzina, sukar
|
batek
hartua bezala, eta hala gobernatu ahal izanen nuela neure bizitza libertatearen bidetik. Zeren erraiten baitzuen Senekak:
|
|
2001
|
|
|
Zinez, dotea deabruak asmatu duen azpijanik bihurriena da. Senargaiarentzat emazte hartzea tresna
|
bat
hartzea bezala da, izozgailua, telebisioa edo beste zerbait ukaitea bezala. Indian 400 milioi miserian bizi dira.
|
|
2002
|
|
|
Eta biolina erosi, eta etxean jotzen hasi zenean, nola begiratzen nion, ahotik bitsa eta lerdea zeridala! Eta nola sentitzen nintzen ni neu ere, halakoetan, ipuin
|
batek
hartua bezala! Hainbesteraino, non, momentu haien eraginagatik edo, amets zoragarri bat izan bainuen haietako egun batean.
|
|
2008
|
|
|
Ez da izango han bertan zuku
|
bat
hartzea bezala, baina, tira, kalterik ere ez digu egingo...
|
|
2009
|
|
|
Atseden tarte
|
bat
hartzea bezala izan liteke, besteekin ditugun betebeharrak ahaztu eta guk nahi duguna egiteko tarte bat hartzea.
|
|
|
–Eta orain ikus ezazue zer egingo dudan??, baita ongi egin ere bere egitekoa: apurtu zuen, izan ere, liburua mila puskatan, sukar
|
batek
hartua bezala, eskuak indartsu eta hortzak estu, puskak tximiniara botatzen zituen bitartean; hartu zuen tximiniako koska batetik kaxa bat, nondik atera baitzuen pospolo bat; piztu zuen, eman zion su orri bati, osatu zen, handik gutxira, tximinian su eder bat, burrundara labur bezain zaratatsua egin zuena; jiratu zen Teofilo Maria, aurrean zituenei besoak zabaltzen zizkiela, esanez bezala:
|
|
|
–Ongi al zaude, Ada? Betzulo handiak dituzu, eta begiak su heze
|
batek
hartuak bezala?
|
|
|
Eta, hala, egin zuen egun hartan, sendagileak agindu bezala, lo eta lo; irakurri ere, irakurri zituen Ana Kareninaren orri batzuk, jakina, bezperan baino dexente gutxiago, halere? Eta iritsi zen ostirala, eta osasuntsu jaiki zen; jaiki baino lehen, haatik, ohean egon zen minutu batzuetan, begiak itxi eta ireki, ireki eta itxi, zalantza
|
batek
hartua bezala: izan zitekeen zalantza existentzial bat, edo izan zitekeen askoz ere kontu hurbilagoko bat, Adaren kasuan gertaerrazagoa zena, Adak ez baitzekien, esaterako, koruko saiora joango ote zen ez ote zen; lan atzeratua zuen, alde batetik, saiora joateko eragozpen, bezeroei ezin baitzien huts egin, haiekiko errespetua galdu ezean, baina, bestetik, zergatik izan behar zuen bere buruarekin hain estua, baldin eta enkarguak entregatzeko epean behin, bizitzan behin?
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun bat kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi
|
batek
hartua bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak? –Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera?.
|
|
|
Domingori sendoa eta biribila atera zitzaion lehenengo oihua: . Ez zen hil!?; bigarrena, aldiz?. Bizi da!??, dardara
|
batek
hartua bezala; ahotsaren hutsegite hura urduritasunaren ondorio izan zitekeen; edo izan zitekeen, halaber, kontzientziak, begien itxi ireki bateko tartean, formulatutako lehen zalantzarena ere, Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradek. Damasorenak, batez ere, inkontzienteki eraginda; kontua da, baina, hain ukitu berezia eman ziola Domingoren dardarak esaldiari, non baieztapen hutsa behar zuenak?. Bizi da!??
|
|
|
simetriak egin zezakeen, ordenaren bidez, eta ordenaren bidez bakarrik?, lurreko bizitza eder? errealitate sakratuarekin ustez lotutako egien antzera, halaxe egin baitzuen aurkikuntza hura Nazariok, halako eran, non argialdi
|
batek
hartua bezala agertu baitzitzaion simetriaren kontzeptua, fabrikako ingeniariek egiten zituztèn planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuèn garaian; argialdi hark, baina, ez zuen Nazario plano bati begira hartu, Notre Dameko katedralari begira baizik, nora joan baitzen bere lagun min Mateo Sukunzarekin Eiffel dorrea bisitatu ondoren, biak ala biak Parisera eraman zituèn bidaia hartako egu...
|
|
|
hura; edo, bestela, aitaren Historia de las grandes batallas liburua hartu, eta handik kopiatzen zituen marrazkiak, sukar sutsu
|
batek
hartuta bezala, irudimenak gudu zelaira eramaten zuen bitartean, Termopiletatik Gurutzadetara. Historiara pasatutako heroien artean Rikardo Lehoibihotz zuen lehen eta gogokoen, eta Gurutzadetatik Waterloora, ezpatak ezpaten aurka, fusilak fusilen aurka eta kanoiak kanoien aurka, dinbi eta danba.
|
|
|
Handik aurrera, sukar
|
batek
hartuta bezala ibili zen Teofilo Maria; aitak arestian bota ziòn esaldia gogoan zuelako edo??, mesede ederra egingo liguke haien informazio ezkutua geureganatzeak???, ganbara osoko zoruari zorrotz begiratu eta leku batean eta bestean etzaten hasi zen, belarria zoruan jartzeko, ez zen lehenengo saioa, baina bai saiorik saiatuena?, ea behekoen hotsak entzuten zituen, alferrik, harik eta aitak esan...
|
|
|
JOANA. (aho zabalik, susto
|
bat
hartuta bezala) Sentitzen dut.
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun bat kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi
|
batek
hartua bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak? " Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera".
|
|
|
hura; edo, bestela, aitaren Historia de las grandes batallas liburua hartu, eta handik kopiatzen zituen marrazkiak, sukar sutsu
|
batek
hartuta bezala, irudimenak gudu zelaira eramaten zuen bitartean, Termopiletatik Gurutzadetara –Historiara pasatutako heroien artean Rikardo Lehoibihotz zuen lehen eta gogokoen– eta Gurutzadetatik Waterloora, ezpatak ezpaten aurka, fusilak fusilen aurka eta kanoiak kanoien aurka, dinbi eta danba. Edo Hans Christian Andersenen berunezko soldadutxoa marrazten zuen –soldadutxo bilduma bikaina ere bazuen Teofilo Mariak–, beste soldadutxoen kontra jo eta ke... berunezko soldadutxoaren historiatik huraxe baitzen gehien gustatzen zitzaiona, soldadutxoak aurrera eta aurrera egiten zuela, herrena zen arren, heroirik heroienaren antzera:
|
|
|
hain begikotzat, non edertasuna simetriarekin lotu baitzuen azkenean, eta simetria ordenarekin, handik aurrera komenientziazko teoria sozial bat ere garatzen zuela, esaldi bakarrean laburbil daitekeena: simetriak egin zezakeen, ordenaren bidez –eta ordenaren bidez bakarrik–, lurreko bizitza eder... errealitate sakratuarekin ustez lotutako egien antzera, halaxe egin baitzuen aurkikuntza hura Nazariok, halako eran, non argialdi
|
batek
hartua bezala agertu baitzitzaion simetriaren kontzeptua, fabrikako ingeniariek egiten zituztèn planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuèn garaian; argialdi hark, baina, ez zuen Nazario plano bati begira hartu, Notre Dameko katedralari begira baizik, nora joan baitzen bere lagun min Mateo Sukunzarekin Eiffel dorrea bisitatu ondoren, biak ala biak Parisera eraman zituèn bidaia hartako egu...
|
|
|
Handik aurrera, sukar
|
batek
hartuta bezala ibili zen Teofilo Maria; aitak arestian bota ziòn esaldia gogoan zuelako edo –"... mesede ederra egingo liguke haien informazio ezkutua geureganatzeak..." –, ganbara osoko zoruari zorrotz begiratu eta leku batean eta bestean etzaten hasi zen, belarria zoruan jartzeko –ez zen lehenengo saioa, baina bai saiorik saiatuena–, ea behekoen hotsak entzuten zi...
|
|
|
–Ongi al zaude, Ada? Betzulo handiak dituzu, eta begiak su heze
|
batek
hartuak bezala...
|
|
|
Eta, hala, egin zuen egun hartan, sendagileak agindu bezala, lo eta lo; irakurri ere, irakurri zituen Ana Kareninaren orri batzuk, jakina, bezperan baino dexente gutxiago, halere... Eta iritsi zen ostirala, eta osasuntsu jaiki zen; jaiki baino lehen, haatik, ohean egon zen minutu batzuetan, begiak itxi eta ireki, ireki eta itxi, zalantza
|
batek
hartua bezala: izan zitekeen zalantza existentzial bat, edo izan zitekeen askoz ere kontu hurbilagoko bat, Adaren kasuan gertaerrazagoa zena, Adak ez baitzekien, esaterako, koruko saiora joango ote zen ez ote zen; lan atzeratua zuen, alde batetik, saiora joateko eragozpen, bezeroei ezin baitzien huts egin, haiekiko errespetua galdu ezean, baina, bestetik, zergatik izan behar zuen bere buruarekin hain estua, baldin eta enkarguak entregatzeko epean behin –bizitzan behin– luzatzen bazen?; aitzakia bikaina zuen, bestalde:
|
|
|
" Eta orain ikus ezazue zer egingo dudan...", baita ongi egin ere bere egitekoa: apurtu zuen, izan ere, liburua mila puskatan, sukar
|
batek
hartua bezala, eskuak indartsu eta hortzak estu, puskak tximiniara botatzen zituen bitartean; hartu zuen tximiniako koska batetik kaxa bat, nondik atera baitzuen pospolo bat; piztu zuen, eman zion su orri bati... osatu zen, handik gutxira, tximinian su eder bat, burrundara labur bezain zaratatsua egin zuena; jiratu zen Teofilo Maria, aurrean zituenei besoak zabaltzen zizkiela, esanez bezala:... " Nik neurea egin dut, eta atsegin izango ahal zenuten erakustaldia...!"; hasi zen ama sutsu txalotzen; hasi zen berdin don Anizeto, mihira zetozkiòn hitzei galga eman ezinik:
|
|
|
Domingori sendoa eta biribila atera zitzaion lehenengo oihua: " Ez zen hil!"; bigarrena, aldiz –" Bizi da!" –, dardara
|
batek
hartua bezala; ahotsaren hutsegite hura urduritasunaren ondorio izan zitekeen; edo izan zitekeen, halaber, kontzientziak, begien itxi ireki bateko tartean, formulatutako lehen zalantzarena ere, Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradek –Damasorenak, batez ere– inkontzienteki eraginda; kontua da, baina, hain ukitu berezia eman ziola Domingoren dardarak esaldiari, non baiezta... " Bizi da?"; aita Sebastian, hasieran, nora ezean geratu zen, baina, nola esperientzia handiko gizona baitzen, berehala jarri zuen errekamaran gordeta zituèn argudioetako bat bere zerbitzuan:
|
|
2010
|
|
|
Eta, sukar
|
batek
hartuta bezala, irakurtzeari ekin zion. Egunak eta gauak ematen zituen, gerra liburuen artean:
|
|
|
...eta urte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai; gure ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar
|
batek
hartua bezala;. Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran?!, esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion?
|
|
|
...eta urte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai; gure ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar
|
batek
hartua bezala;" Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran...!" esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion... baina orduan ere ama ez zen isildu: " Sinesten hasia naiz ez duzula mirarietan sinesten, baina mirariak existitzen dira, Ernestina!
|
|
|
Eta, sukar
|
batek
hartuta bezala, irakurtzeari ekin zion. Egunak eta gauak ematen zituen, gerra liburuen artean:
|
|
2011
|
|
|
Garai joanetako gogo beroa eta bizitasuna agortuta zeuzkan, eta haien ordez, begi bistakoak ziren azken aldiko axolagabekeria eta ahulezia. Bileretan arreta joaten zitzaion tarteka marteka, haria galtzen zuen noizbehinka, lo astun
|
batek
hartua bezala. Kafea eta aspirinak zituen elikagai bakarrak, eta eskuen dardakada agerikoagoa zen egunetik egunera.
|
|
2012
|
|
|
Shock egoeran bezala zegoen. Negar, oihu egin nahi zuen, baina gorputza astuntasun sor
|
batek
hartuta bezala zeukan. Mugitzea, pentsatzea edo arnasa hartzea bere indarrez gaineko egitekoak ziren.
|
|
|
Txarra zen hiltzaile bati errespetua galtzea, baina txarragoa haren lagun egitea. Eskuan mamba suge
|
bat
hartzea bezala. Jakina zen halako batean burua jiratu eta hozka egingo zuela.
|
|
2013
|
|
|
Hasieran bere giharrengatik gustatzen zitzaiola uste izan nuen. Hari begira egotea anatomiako klase
|
bat
hartzea bezala zela esaten zuen. Gero masajeak aipatzen hasi zen.
|
|
|
Zaila zen ordea metalezko edo harrizko hitzak ahaztea. Buruan koskorreko
|
bat
hartuta bezala atera ginen Galleria dellAccademia aldera, Michelangeloren David bisitatzera.
|
|
2014
|
|
|
bohemioen lurrean, bertze lur ororen gainetik! Han, Montmartrera joan zèn egunean doi, argialdi
|
batek
hartuta bezala sentitu zen, marrazkilari eta pintore ibiltariak ikusi ez bertze. Haietarik batek, gainera, karikaturak egiten zituen.
|
|
2015
|
|
|
Maisua hurbildu eta zerbait erran zion ahopeka. Tunikadunaren burua erori egin zen, bat bateko lo
|
batek
hartuta bezala. Han gelditu zen, zutik, burumakur, parte txarreko txorimalo baten antzera.
|
|
|
Zein pertsonari deitu zioten ikusita, argi ikusi genuen horixe zela. Neure buruaz diotsot, Jainkoak grazia bat egin zidala, atsegin
|
batek
harturik bezala bainengoen. Etxe hauei guztiei etor dakien kalte handia irudikatzea ez zen aski, poza handiagoa baitzen.
|
|
|
Lo hartatik eta mozkorraldi zerutar hartatik itzartzen denean, harri eta zur geratzen da, lelotua eta zoraldi santu
|
batek
hartua bezala; hitz hauek esan ditzakeela uste dut nik: gozoagoak dira zure bularrak ardoa baino.
|
|
2016
|
|
|
Asiainek itsu itsuan jarraitu zuen aurrera, burua tornado
|
batek
hartuta bezala. Nolajakindu, nolaarraiojakindu, nolaarraio...
|
|
2017
|
|
|
Orduantxe iritsi nintzen ni. Zantzu txarren
|
bat
harturik bezala, esku batek bultzatua iduri, ikaran esnatu nintzen, jaiki nintzen, ziztuan jantzi, eta kanpora oldartu nintzen, jakin gabe ez nora nindoan, ez zertara, baina nire gorputzak ez zeukan zalantzarik eta meategiko bidea hartu zuen batere kordokarik gabe. Eta haraxe iritsi nintzen, hain zuzen ere, Zorbak, kezkaz beterik, meategiko zaratak entzuteko belarriak alertan jarri zituèn unean.
|
|
2018
|
|
|
Gero, iritsi zen egun bat, hori egingarri gertatu bide zenekoa. Egun hartan halakoa izan behar zuen neskato zuriarenganako desioak, hain eramanezina, non berriro aurkitu ahal izango baitzuen haren irudi erabatekoa, halako sukar sakon eta indartsu
|
batek
hartuta bezala, eta neskatilaren, neskato zuriaren desioz beste emakumearengan sartu. Gezurraren bidez aurkituko zen beste emakume haren barruan eta gezurraren bidez sortuko zuen, orobat, familiek, Zeruak, Iparraldeko asabek berarengandik espero zutena, hau da, deituraren oinordekoa.
|
|
|
Begiak ixten ditu une batez, hausnartzeko tarte
|
bat
hartzen bezala.
|
|
|
4 Euskal herritarrek euskaldun deritzote elkarri. Izen nazional bakarra da, misterio historiko bat. Xangarin, erran zuen haxelari ilunak eta, airetikako ikuspen
|
batek
harturik bezala, gurutze horren ondoan ez duk deus ere ikusten, itzal bat mamu bat?
|
|
2020
|
|
|
Bordeletik Pariserako bidean, TGVak bezala hartu dute abiadura neskaren hatzek, taka taka taka, sukar
|
batek
harturik bezala. Eta pentsatu gabe hasi da idazlanaren hasierarekin.
|
|
|
Zoroaldi
|
batek
hartua bezala jo du behin eta berriz Txarrok Garderen burua, gogor eta gupida arrastorik gabe, hiltzeko asmotan balego bezala. Baina agudo asmatu du Gardek halako kinka larritik onik ateratzeko moduko hitzak zezeltzen:
|
|
2021
|
|
|
Eta baita zerbait gehiago ere: Igeldon behera nindoala, Esterrek eta biok bizi izandakoak, konpartitutako azken bederatzi urteetako oroitzapenak, zurrunbilo
|
batek
hartuta bezala, maldan behera atzean utzita nire memoriatik desagerrarazten ari nintzela sentitzen nuen, zulo beltz bihurtutako aldapa ilun hartan. " Are you sure?" galderarik gabeko" Delete all" ikaragarri bat.
|
|
|
Samurkeriaren mugan zebilela esatera nindoan, baina telefonoak jo zuen. Rau zutitu zen Jonane, aieru txar
|
batek
hartuta bezala.
|
|
|
Prozesu eszenikoa aipatzen dudanean ez dut esaten aurretiazko prestaketetan edo agertokian bertan egotea, noski. Horrekin esan nahi dut nire rola prozesu horren parte balitz bezala ikusten dudala, ez estralurtar
|
baten esku
hartze bezala.
|
|
2022
|
|
|
Gau hartan erretzen ari nintzen marihuana ahizparekin izan nuen haurtzaroko oroitzapenak ekartzen hasi zitzaidan eta aurrean nuen basoa ikusteari utzi nion eta neure burua ikusi nuen, txikitan, eta ama, gorputz banatuko Nora bati hortzetako infekzioa sendatzen. Ahizpa besoetan hartzea txahal hil
|
bat
hartzea bezala da. Zeren Norari lerde gorrizta erortzen zitzaion kokotsetik behera eta begiratu eta begiratu egiten zidan, beti begira egoten baitzait ahizpa.
|
|
2023
|
|
|
Gainera, burdina xurgatzen laguntzeko, lekaleak bitamina ugari duten elikagaiekin konbinatzea gomendatzen da, hala nola piper gorria eta tomatea», argitu du Gargallok. «C bitamina plater berean gehitu daiteke, limoi zukuz gozatutako piperrarekin egindako entsaladan bezala, edo, ondoren, fruta zitrikoko postreko pieza
|
bat
hartzean bezala har daiteke», esan du Alba Santaliestrak, Espainiako Nutrizio eta Dietetika Akademiako Batzorde Zientifikoko zuzendariak.
|