|
2010
|
|
|
lehia ikaragarria dago" bizitzagatiko borroka" espezie baten kideen artean. Baina, laugarrenik, ezaguna zen espezie bakoitzeko aleak ez direla elkarren zeharo berdinak, hau da, populazio
|
baten barruan
ez ditugula ale bi aurkituko identikoak direnak, bariazio asko daude, eta beraz hauxe Darwinen bigarren inferentziapopulazio baten aleek biziraupen probabilitate desberdina dute(" hautespen naturala"). Azkenik, populazio baten aleen arteko diferentziak heredagarriak dira, halandaze Darwinen hirugarrenahautespen naturalak, belaunaldietan zehar eraginkor mantentzen baldin bada, eboluzioa gauzatuko du.
|
|
|
Gau hartan, goizeko laurak aldera, barku bat tutua joka hasi zen. " Marinelen
|
bat
ez duk barkura itzuli", esan nien. Tutua buruko muinetaraino sartzen zen.
|
|
|
Eta jaio zen Lubis eta segituan ikusi nuen dena ondo joan zela. Baina hurrena Pantxo etorri zen, eta zer esango dut, agian ama
|
batek
ez luke hau esan behar, baina etorri ez balitz hobe. Orain ere ardaila batean dabil, ez da etxetik azaldu ere egiten.
|
|
|
Beste lekuko
|
batek
ez zuen dudarik herriko mintzairaz:
|
|
|
Basque
|
batek
ez baditu finantzatzen, euskara hertsia izanen da, eta sustut bilkura txintxika lezake. Beraz, jo aitzina, hori ere" euskal antzerkia" da.
|
|
|
Dena dela, grafia
|
batek
ez ditu beste biak ukatzen.1052 Hirurak egokitu eta onar daitezke: tifinag berriztatua, arabiarra eta latinoa, hirurak izan daitezen amazigera ahalik eta zehatzen transkribatzeko gauza.
|
|
2012
|
|
|
Stephen Hawkingek garai
|
batean
ez zuen sekula aipatzen denboran zehar bidaiatzeko aukera, ergeltzat hartuko zuten beldurrez, baina egun ez omen da hain zuhurra eta behar beste aldiz esplikatzen du aukera horren posibilitatea. Denboran atzerantz joan eta, adibidez, erromatarren garaira iristea, posible ote?
|
|
2013
|
|
|
Siberian galdutako hiri handi izengabe batetik, Siberian bizileku
|
batek
ez baitu herrixka edo auzo izan behar galduta egoteko, badaude hiri osoak zeinetaz inork ez zuen inoiz deus ere jakin, ezta beren biztanleek ere, hain dira desahuziatuak, hain daude besterenduak ezen jende haren bizialdiek igande arratsalde amaigabeko bat diruditen. Agur egin dio emazteari hilabete batez eta agur betirako guri, zakua sorbaldan zeraman nekazari hark bere noizbehinkako diosalarekin ez baitzekien betirako grabatua geratzen ari zela, betirako izango zela You Tubeko transiberiarraren figurante bat.
|
|
|
Gure kasuan, oinarrizkoa da bereiztea lurralde berean bizi diren kultur eremu eta indar desberdinak. Lurralde administratibo berean gertatu arren, hizkuntza komunitate minorizatu batean funtsezko papera betetzen duen sorkuntza batek eta munduko hizkuntza handienetako batean egiten den produkzio
|
batek
ez dute ia zerikusirik, ez duten merkatu potentzialean, ez betetzen duten funtzioaren muinean, ez behar duten edo ez duten politika publikoan. Zentzu horretan oinarrizko bereizketa bat egin behar da hiru kategoria nagusiren artean:
|
|
|
Hizkuntza
|
batek
ez badu hegemonia gunerik edo dentsitate gunerik, ez du ekoizten hiztun osorik eta belaunaldietan biziberritzeko aukerarik. Hizkuntza bat bizi bada, nonbaiten (katakunbetan bada ere) dentsitate guneak izan dituen seinale da.
|
|
|
Isilune sakona egin da Oraneko sukaldean. Badirudi une
|
batez
ez duela inork ezer gehiago esan nahi, baina ez du inork alde egiten. Amona Xudra poliki poliki besaulkian eseri da berriro:
|
|
2014
|
|
|
(Oihuz) Ene etxean eta ene kidekoez bertzela mintzatuko haiz. Zorritik ateratu
|
batenganik
ez baitut hemen mesprezio hartzerik.
|
|
|
Behar zen xuri edo gorri izan. Herri bertsolari
|
batek
ez zuen galerna horren artean ontziaren gidatzeko kapitain formakuntzarik, bizi behar zen, auzoak kontutan hartu, familia sare batzuen artean. Larramendi Gohonetx Eiheralarrekoa zen.
|
|
|
Pentsa! Holako
|
batek
ez du etsairik. Ez zaio komunikatzen duelarik heldu.
|
|
|
Sarritan ikazgileen greba, Asturiasen, meatzariak egiten ari zirena, egin zutena edo egingo zutena. Husten zuen zekarren karga, zintzilikatzen zituen zakuak bizkarretik eta esaten zuen meatzarien greba konpontzen ez bazen, halako
|
batean
ez zuela ikatzik izango, ezta hain bezero zintzo ginenontzat ere. Urteak joan eta urteak etorri.
|
|
|
argindarrarentzat azal bat, beste bat hiletak aseguratzen zituen El Ocaso ri zegokionarentzat, ikatzarentzat, eskolak ordaintzeko... Azken azal
|
batek
ez zuen izenik eta han gordetzen zuen amak denbora gutxi irauten zuen billeteren bat, bost pezetetakoa edo agian hogeita bost pezetetakoa.
|
|
2015
|
|
|
Hots, unibertsal/ partikular binomioa alde batera utzirik, Apodakak" anomaliaren" kategoria erreskatatzen du, hain zuzen politika eta etnos arteko erlazio azken batean konplementagarri baina defendaezina eten eta deuseztatzeko. Aurreko autoreek ez bezala, Apodakak aldarrikatzen du euskal identitatea (kultura eta historia) anomaliaren aldean dagoela, eta beraz euskal estatu burujabe
|
batek
ez dituela" normalizatuko", beren historia anomalotik sorosiz. Horregatik diot Apodakaren proposamena post nazionala dela, ez baitu nazio estatuaren kinka eraberritu nahi, neonazionalismoak bezala, baizik eta haratago jo nahi du, zeruertz berri batean birkokatzeko historiarik zaharrenetik egundaino hedatzen den euskal identitatea.
|
|
|
ELAk Ezker Abertzaleko ordezkaritza politikoarekin harreman normal eta agerikoak izaten jarraitzeko konpromiso publikoa hartu zuen, baina ez zuen Batasunak paratutako protokoloa sinatu, batik
|
bat
ez zuelako hainbat indar politikotako kideek jasaten zuten jazarpenaren inolako aipamenik egiten: 902 ELAk ezin zuen ontzat eman ETAren mehatxua pairatzen zuten ordezkari politikoen egoera ikusi nahi ez zuen partizipazio politikorako protokolorik; 903 orduan," pertsona esanguratsuen" atxikimendua leramakeen deklarazio batean arduradun ohiren baten parte hartzea eskatu zitzaion ELAri; si... ELA ez zegoen jadanik prest, lankidetzaren izenean, oinarrizko jotzen zuen eztabaida estrategikoa baztertzeko; Ezker Abertzaleak, berriz, ezin zuen horrelako aipamenik egin, askok ETAren estrategia zeharo okerra zela uste bazuten ere.
|
|
|
Dena den, sakonean, ez zuen Aralarren eskaera onartu. Gorenak argudiatzen zuen alderdi politiko
|
batek
ez zuela zilegitasunik tankera horretako erabakien aurkako helegiterik aurkezteko, euren onura politikoa bilatzen zutelako eta epaiak arrazoi emanez gero etekin politikoa edo euren aurkako kaltea eragoztea zutelako helburu bakar. Saihesbide horren bitartez, auziaren sakonera sartu baino nahiago izan zuen forma kontuetan geratu.
|
|
2016
|
|
|
Kazetariaren hitz egiteko modua, melenga samarra, ez zitzaion oso atsegina egiten, baina hala eta guztiz haren eskuinetara esertzea erabaki zuen, terraza guztia mende hartzen zuela eta Danutaren eta beraren artean silla libre bat utziz. " Aktibista
|
batek
ez du ezertarako behar sillarik", etorri zitzaion orduan burura, zarata guztiak zeharkatu eta gardenki iristen zitzaion Sabinoren ahotsean. " Oinez dabilen bitartean pentsatu behar du, oinez dabilen bitartean egin behar ditu bilerak, oinez itxoin behar die bere kontaktuei.
|
|
|
" Alde
|
batera
ez duk harritzekoa, Carlos", Sabino zen berriro ere. Intimitate handiz hitz egiten zion, elkarrekin afaltzen zutenean bezala.
|
|
|
Egin zuen hitz makina bat pertsonekin, ugaldu zituen galderak eta, halere, ez zuen barrikadan egondako inorekin hitz egiterik lortu, ezta kazetari zela ezkutatuta ere. Esaten zioten kanpotar
|
batek
ez zuela sekula santan Alardearekiko sentikizuna ulertuko, alferrikakoak zirela hitzak eta arrazoiak. Jaizkibelekoekin bai, arazorik gabe egin zuen hitz, baina hauek ere ez zuten gertatzen ari zena ulertzen.
|
|
2017
|
|
|
Alta, Sorok bere mututasunetik elkarrizketan gehiago ez sakontzeko borondatea agertu zion sinpatikoa izatea erabaki zuen baserritarrari. Jakin luke honek ibai baten presara begira den
|
batek
ez duela munduan inon inoiz berriketarako asmorik erakusten, pentsatu zuen bere baitarako Sebastian Sorozabalek.
|
|
|
Baina baikorrak izan gaitezen. Enara
|
batek
ez du udaberririk egiten, eta ipurtargi bakarrak ere ez kriseilurik, baina asko direnean argi apur bat eman dezakete.
|
|
|
Geroago, frai Servandoren ildo beretik, gotorlekua eraikitzeko erabaki hura hainbat historiagilek kritikatu badute ere, Minak ez zuen beste aukerarik izan, gotorlekua eraikitzea baizik.
|
Batetik
ez zuen itsasotik ihes egiteko itsasontzirik;
|
|
|
Ordenontzok euskaratu zituenarekin segituz, esan 1857 aldean jaioa behar zuela Donfermiñenean641 bertan nik uste; hemen ezin esan dudan aspaldiko apezkontu lotsamangarri
|
batengatik
ez baitut zehatz jakiterik izandu. Ezkondu berriz 1884ko ilbeltzaren 14an egin zituen Goizuetako elizan Don Manuel Antonio Muguerza bikarioak (13 lib., 249 or) eta 25ean jaso zuten agiria Udaletxean bi ezkon berriek:
|
|
|
Guztiak hiztunak izanik ere, ezagutza maila desberdinak daude hizkuntzarekiko, lurraldeko bakarra bada ere. Eskola gabeko
|
batek
ez ditu, adibidez, abokatu batek dituen ezagutza eta trebetasuna, haur batek nagusi batenak ez dituen bezala. Funtsean, beti ari gara hizkuntza ikasten eta sortzen, hitz ezezagunak, berriak, esamoldeak...
|
|
|
Guztiak hiztunak izanik ere, ezagutza maila desberdinak daude hizkuntzarekiko, lurraldeko bakarra bada ere. Eskola gabeko batek ez ditu, adibidez, abokatu batek dituen ezagutza eta trebetasuna, haur batek nagusi
|
batenak
ez dituen bezala. Funtsean, beti ari gara hizkuntza ikasten eta sortzen, hitz ezezagunak, berriak, esamoldeak...
|
|
2018
|
|
|
Iruñeko Udalak Ikasketak eta Ikastetxeak Batzordea sortu zuen, eta 1782an deialdi bat egin zuen etorkizuneko maistren lanpostuak betetzeko. Sei izan ziren hautagaiak, baina, Jose Gaztambidek" Las Beatas o Dominicas de la enseñanza de Pamplona" artikuluan adierazten duenaren arabera, haietako bakar
|
batek
ez zuen XVII. mende hasieraz geroztik hiriko familia aberatsenetako neskentzako ikastetxe pribatua izan zuten Iruñeko Santa Katalinako Beata Domingotarrek prestatutako azterketa gainditu. Udalak proposatu zuen neskentzako lehenengo ikastetxe publikoa Beata Domingotar horiei berei enkargatzea; komentua Larruginen kalean zuten, gaur egungo Jarauta kalean, eta horretarako urtean 400 peso ordainduko zizkion ikastetxeari.
|
|
|
Espainia hegoaldeko istripu
|
batek
ez luke lekurik behar Euskal Herriko komunikabide batean, Bordeleko istripu batek ez duen bezala, bestela behin eta berriz sarrarazten zaigu buruan Espainia dela gure lurralde erreferentzia. Bistan da, horrek Espainiarekiko menpekotasuna berresteaz gain, euskal herritar batzuk baztertzea ere badakar, senpertar batentzat Murcian gertatzen dena Florentzian gertatzen dena bezain urrun dagoelako, eta hala izan lukeelako mundakar batentzat ere.
|
|
|
Espainia hegoaldeko istripu batek ez luke lekurik behar Euskal Herriko komunikabide batean, Bordeleko istripu
|
batek
ez duen bezala, bestela behin eta berriz sarrarazten zaigu buruan Espainia dela gure lurralde erreferentzia. Bistan da, horrek Espainiarekiko menpekotasuna berresteaz gain, euskal herritar batzuk baztertzea ere badakar, senpertar batentzat Murcian gertatzen dena Florentzian gertatzen dena bezain urrun dagoelako, eta hala izan lukeelako mundakar batentzat ere.
|
|
|
Ikasleak ez du, beraz, eskolara eraman beharrik ez libururik, ez idazteko materialik, ezta hamaiketakorik ere. Bulegari
|
batek
ez ditu etxetik eramaten bulegoko inprimagailuan erabiliko duen tonerra, ezta bolalumak ere; honela, bulegariak bulegoko baliabideak erabiltzen dituen moduan, ikasleak ikastetxekoak erabiltzen ditu," eskola langilea" den neurrian, gizarteak ezartzen dion zeregina ikastea den neurrian. Otorduen prestaketa eta deliberoa udalak koordinatzen du auzoko eragileekin eta tokiko merkatariekin.
|
|
|
eskola gutxi zeuden, eta irakasle gutxiago. Quintana de Uñaren arabera (1975), 1899ean, bost ikastetxetik
|
batek
ez zuen irakasle ofizialik Espainian. Horrez gainera, irakasleei ez zitzaien behar bezala ordaintzen, ordainketa eskas horiek atzerapenez egiten zitzaizkien, eta haurrek eskolatik alde egiteko joera zuten, baserriko edota landa eremuko zereginetan familiari laguntzeko.
|
|
2020
|
|
|
Baina ez du inork intimitatea partekatzen heroi batekin, heroiak ezin duelako intimitaterik izan. Heroi
|
batek
ez zuen inoiz barre zantzoka esan" galtzaz aldatu behar naiz, ostatuko komuna nazkagarri dago eta pixa egitean tanta batzuekin zipriztindu dut", heroiari ez zitzaion inoiz korrok bat ahoratu plater bat ajoarriero jaten ari zelarik, argazkian lausoturik dakuskigun lagun horiekin. " Ni naiz argazkian haren atzean dagoena.
|
|
|
Hurrengo egunetan ezin saihestu, etxetik lanera zein lanetik etxera, une oro hitzordu hura buruan bueltaka ibiltzea. Alde
|
batetik
ez nuen ziorik nire segurtasun fisikoa arriskuan zegokeenik susmatzeko. Batek daki, bestalde.
|
|
2021
|
|
|
Gogoan dut gauza
|
batek
ez baninduen motibatzen ez nuela egiten; motibatzen baninduen askotan ere ez.
|
|
|
San Teodoro Sizeonekoa bi urte harpe batean eman ondotik agertu zen," eta inor ere ezin zitzaion hurbildu kiratsa zela-eta". Klemente Alexandriakoak idatzi zuen kristau gnostiko on
|
batek
ez duela usain onik izan nahi: " Plazer ikusgarriak eta luxuari lotutako gainerako fintasunak arbuiatzen ditu, hala nola usaimenari atsegin ematen dioten lurrinak edo ahosabaia seduzitzen duten ardoen xarma, edo zentzumenen bidez arima ahultzen duten lore desberdinez egindako girlanda usaintsuak".
|
|
|
Biribilki baten erabilerak eta orrialdeekiko liburu
|
batenak
ez dute elkarren antzik. Biribilki bat irekitzean, begiek testu zutabeen ilara bat aurkitzen zuten, ondoz ondoko zutabeak, ezkerretik eskuinera, papiroaren barreneko aldean.
|
|
2022
|
|
|
Xanak jada ez ditu ez ogia ez esnea faltan botatzen agian egunen
|
batean
ez ditugu ez ura ez airea ere faltan botako agian egunen batean ez dugu lehen amodio tantak faltan botako.
|
|
2023
|
|
|
—Berrogeita hamar horiek kaleratuta daude, jada ez dira plantillakoak, beraz, haiek bozkatuko zuten asanblada
|
batek
ez luke legezko baliorik izanen, eta hori da, hain zuzen ere, OGTko gure lagunek prestatu diguten joko zelaia: grebari eustearen aldeko berrogeita hamar boto gutxiago izanen dituen batzarra.
|
|
|
Aukeratutako pasarteen laginak ez dira aski. Antologia
|
batek
ez du inoiz izanen lan oso baten irakurketak eragin ditzakeen erreakzioak pizteko indarra. Eta irakasleak, klasikoengana hurbiltzeko prozesuaren barrenean, arras funtzio garrantzitsua izaten ahal du.
|
|
|
Azken hau, bitxienetako bat, elizako atean agertutako iragarki batek eragin zuen, bilgor, argizari, arroz hauts, paper eta abarren gainean zerga berri batzuk iragarri zirenean. Irrizale txar
|
batek
ez zuen lanik izan auzoko emakumeei sinestarazteko (horrek erakusten du, bidenabar esanda, inork ez zekiela frantsesez irakurtzen) ogiaren, ardoaren, uraren eta suaren erabilera, bai eta etxeak garbitzea zergapetzen zuela, are ezkon eginbeharrak betetzea ere!
|