|
2000
|
|
|
Azkueren «Diccionario Vasco Español Frances»en argitalpena modu orijinalean kontatu duzu, Tours-eko moldiztegian kokatuz. Soissons Reimsetik «Gerla kronika bat» helarazi duzu, Gurs en gatibu zeuden sei mila
|
bat
euskal herritarren kronika ere bai eta horrela beste hainbat. Era horretan sortu dituzu kronika asko.
|
|
|
Antzeko konplexutasuna agertzen da euskarazko herritartasunaren inguruan.Azterketa luze eta sakonagoa lukeen arren, honen inguruko azaleko zenbait arlo besterik ez ditut ukituko hemen. Azken boladan inoiz baino gehiago erabiltzen den kontzeptua dirudi,
|
batetik
euskal herritarra Euskal Herriko biztanleriaizendatzeko zabaldu den esamoldea delako (orain artean gehientsuenetan euskalduna erabili izan da; zenbaitetan, baskoa), eta bestetik politikagintzan agerpen nabarmena egin duelako. Gogora dezagun talde politiko jakin batek izenean bere eginduela ere:
|
|
|
Aurrez aurre ditugun estatuekin, nahiko gauza zailada hori. Dena den, gure ustez, horrelako prozesu batek ez dauka atzerapausorik.Garai
|
batean
euskal herritar askok esan zuten Euskal Herrian zeuden eskola nazionalak ez zituztela begi onez ikusten, eta beren ikastola propioak antolatu zituzten.Urteak pasatu dira, eta marko arrotz batetik datozen erakundeek subentzionatu egiten dituzte ikastolak gaur egun. Bide praktikoen bitartez ematen diren pausoak, berehorretan gelditzen dira. Bai Madril eta bai Paris guk hartutako erabakiak errespetatzera behartu behar genituzke.
|
|
|
Beraz, Barojak hiritar multzo bi proposatzen zuen Euskal Herrirako:
|
batetik
euskal herritar eskolatu eta erdaldunena, eta euskaldun ezjakinena bestetik. Honetan, Unamunok, berdintzaleago izanik —Sabino Aranak berak bezala3— euskal herritar guztiek kultur maila goren berbera lortzeko eskubidearen alde egiten zuen, eta horregatik euskararen aurka jartzen zen, berau paria ezjakin batzuen mintzaira izan zitekeelakoan.
|
|
2003
|
|
|
Egitura horretan, etsaia ez da nehoiz biktima izatera heltzen. Are gehiago, Estatu aurreratu eta teknokratikoen errepresio itsuak euskaldun den guztia kateztatzen duela deiadar egiten dugu, polizia likitsak baten
|
bat
euskal herritar edo errefuxiatu delako atxilotzen duelarik, nahiz abertzale apurrek beren buruei garrantzia emateko epelen aitzinean ontsa azpimarratzen duten  poliziak badakiela nor noiz atxilotu. Bizia halaber gal daiteke herriaren askatzeko, familia zenbaitzuk hargatik, ideologiaren txapa kendu eta, galda lezake beren haurra zergatik sakrifikatua izan den.
|
|
2005
|
|
|
Ez, ez dira beste garai bateko kontuak. Guk ideia berberekin jarraitzen dugu, baina gauza bat da Batasunak Bide Eginezen zer proiektu proposatzen duen, eta beste
|
bat
euskal herritarrok zer erabakitzen dugun. Euskal Herriari erabakitzeko eskubidea aitortzen zaioenean beste marko berri batean izango gara, marko demokratikoan, eta orduan garatu ahal izango du Batasunak bere proiektua.
|
|
2008
|
|
|
–Espero zitekeen moduan, euskaldunentzat pertsona
|
bat
euskal herritartzat hartzeko baldintza nagusienetakoa da euskaraz hitz egitea, gainerako herritarrentzat bigarren mailako baldintza den bitartean? (Euskal nortasuna eta kultura XXI. mendearen hasieran, 2006).
|
|
2009
|
|
|
Ricardo Blach patroiak Radio Euskadin azaldu duenez, tentsioa goraka doa eta hiru arrantzaleen egoera okertu egin da. Lehorreratutako
|
bat
euskal herritarra da eta beste biak galiziarrak.
|
|
|
Ostegun goizean piratek lurrera eraman dituzten hiru tripulatzaileetako
|
bat
euskal herritarra da, eta beste biak galiziarrak, Ricardo Blach Alakrana euskal atunontziko patroiak Radio Euskadin baieztatu duenez.
|
|
|
Eragile eta enpresa asko izan ziren proiektuaren aldeko apustua egin eta akzioak erosi zituztenak, baita norbanakoak ere. 50 euroren truke, makina
|
bat
euskal herritar egin zen EKTren akzionista 2003an. Hala mintzatu zen Joanmari Larrarte parte hartze horren inguruan Berriaren bosgarren urteurrenaren harira eginiko adierazpenetan (Sarasola, 2008:
|
|
|
" Elkartzen" plataformak zenbaki astronomikoak eman zizkigun: XXI. mendeak lehen pausoak eman dituen honetan, ia milioi
|
bat
euskal herritar omen pobreziaren mugan bizi direnak (OCDEk ezarritako irizpidea erabili zuten pobreziaren muga non dagoen zehazteko). Nire ingurunean bada harridura keinua oraindik josita duena aurpegian, baita zenbakia larregizkotzat hartzen duenik ere.
|
|
2010
|
|
|
Ikerketa horretatik ondorioztatzen dena da euskaldunak gainerako Europako herrietatik ezberdintzen direla, Europatik isolatuta bizi izan diren herriak ezberdintzen diren bezala. Alegia, Europa taldetan banatzen da, eta talde horietako
|
bat
euskal herritarrak dira, gehitu du Rodríguez Ezpeletak.
|
|
|
Euskal herriak legozkiokeen eskubideak baliarazteko bide bakezkoak eta demokratikoak aurki ditzakeela onartzea, prozesu demokratiko
|
batean
euskal herritar gehienen borondatea, legitimoki adierazita, aplikatu egin behar da eta aldian aldiko ordenamendu politikoan, alderdi politikook inoiz esan izan dugun bezalaxe.
|
|
|
Matxinatu egiten zaizkie beren lurraldeak. Guztiz egiten dut
|
bat
euskal herritarrak autonomia gehiagorako egiten duen eskariarekin, halere; ez baitzait iruditzen, beste askok esaten duten bezala, eskari hori arkaikoa denik, guztiz modernoa baizik. Super modernoa.
|
|
2012
|
|
|
dela. Basagoitiren arabera, familiei arazo gehiago sortuko dizkie eta, kolpe
|
batez
euskal herritarren izena, ekonomia, elkarbizitza eta lasaitasuna, zapuztuko du.
|
|
|
Adibidez, Bizkaiak 18.247.844 erreal gastatu zituen eta 14 miloi erreal zorretan gelditu zen. Maileguz hartutako dirua, zati handi
|
bat
euskal herritar aberatsenena zena, itzuli egin behar zen. Euskal erakunde publikoentzat zorpetze hau izan zen, ezbairik gabe, gerraren ondorio materialik latzena.
|
|
2013
|
|
|
Izen bat. Beste izen batzuekin, erakunde antolatuaren itxurarik eman gabe eta logotiporik erabili gabe, berrogei
|
bat
euskal herritar hil zituzten indar parapolizialek, ultraeskuindarrek eta mertzenarioek 1975 eta 1982 artean.
|
|
2017
|
|
|
Zer esanik ez haietako batek, Espainiaren izenean jokatzera behartuta, ikurrina aireratu badu, orduan negar tantaren bat ere bai (bandera atera baina inorekin haserretu nahi ezaren adibide gorena, ene ustez kontu hau paroxismora eraman zuena, futbolari euskal herritar batek egindakoa da, munduko koparen ospakizunean Aiegiko bandera atera zuenean). Gutarrak gladiadore goren dabiltza kirolaren zirkuan, eta gu haiekin bat eginda, komunio berdingabean, baita
|
batek
euskal herritarra amonaren izebaren koinataren aitaginarreba badu ere (izan ere ETB genealogistek emango baitiote euskal kategoria berandu baino lehen).
|
|
2021
|
|
|
Joera batzuk ikus daitezke, baina kontrako adibideak ere badira. Euskaltzaindiak Onomastikaren alorrean emandako arauak hartzen baditugu, badira
|
batetik
euskal herritarren izenak ematen dizkigutenak, bai eta kanpoko eskualde eta hirietakoenak ere; dinastia izenak edo munduko herriak eta etniak arautzean ere hainbat forma ageri dira tar atzizkiaz osatuak (38, 57, 99, 108, 142, 147, 178, 182, 187 eta 190 arauak). Bereziki interesgarria da 178 araua," Kanpoko leku izenei dagozkien herritar izenak eta jatorri adjektiboak sortzeko irizpideak" ematen baititu.
|
|
|
Euskaldun hitzari kultura, ezagutza eta jakitatea lotzen ahal zaizkio. Eta euskaldun
|
bat
euskal herritar izan daiteke euskaradun izan gabe. Euskal herritarrak aipatu ditugunez, hona Euskaltzaindiak berriz ematen digun definizioa:
|
|
|
Izan ere, neu ere erori izan naiz autonomismo tranpati horretan, eta puntu kardinalez banatutako Espainia horren parte sentiarazi izan naute askotan. Banekien barakaldar hura ez zela Ipar Euskal Herriaz ari, ezta Ipar Poloaz ere, banekien non kokatzen zuen" guztiaren" erdigunea; milaka modu izan zitzakeen barakaldar batek azpeitiar
|
bati
euskal herritarra al zen galdetzeko, baina horixe aukeratu zuen. Funtsean, iparra non kokatzen duzun da gakoa, eta guk geurea aspaldi galdu genuela iruditzen zait.
|
|
2023
|
|
|
Euskal gizartearen %45, azkeneko Euskal Soziometroaren arabera. Beste alderdi
|
batean
euskal herritar bezain espainiar agertzen diren %40 eta espainiarra euskal herritarra baino gehiago direla adierazten duten %3 Bere burua espainiartzat bakarrik dutenak %5 dira, eta %6k ez du bere burua —edo bihotza? — euskal espainiar ardatzean kokatzen: ez daki, ez du erantzuten.
|