|
2007
|
|
|
Ez dugu guk eskuen zabaltzea baizik ukhan. Horra zertako hemen bihotzaren erditik milesker handi
|
bat
erraten diogun jaun aphez maiatzagarri eta langile handi horri352.
|
|
2008
|
|
|
Orain, hiztegigintzaren historiari buruz
|
bat
erran nahi nuke: badaude liburutegi zokoetan gorderik, aspaldiko euskal hiztegiak, XVII. mendetik XX.aste lo egon direnak, nahiz euskalzale batzuek aipatu eta landu ere dituzten.
|
|
|
Orai 54 urte ditutzu, ainitz adiskide orotan, Xubero gaineraino. Huna, zutaz, berriz ere, barka,
|
batek
erran didana: « Ez zian orobat haundien batzuen klasaraino heldu, bainan langilea zian eta plaza gizona, lagunarendako ona.
|
|
|
– Joan den mendeko lan
|
batean
erraten denez, denbora hartan, Milafrangako Argintz Karrika auzoan, züik> 4 duzüi> errateko partez, züik> > duzüik> erraten zuten...
|
|
|
Libro> de> amor> delakoaren egilearen kasuan bezala, Echepareren epaitzeko ere garaiei zegokien erlatibismo bera erabil zedin galdatzen zuen Etxaidek. Ez da dudarik Ruizekilako konparantza arra zoi moralengatik egin zuela Etxaidek, literaturako kontuez berez begi eduki gabe, bi idazleen nasaikeriari> behatzen ziola denen gainetik, eta konparantza historialari
|
baten
erranen arabera bideratuz.
|
|
2009
|
|
|
1) Ikuspegi orokor
|
batetik
erranen nuke Euskaltzaindiaren lanik handiena euskara batuaren erabakia hartu zenez geroztik egindakoa dela. Akademia gisa onarpen ona izan du herri erakundeetan eta gizartean.
|
|
|
Bildu nituen hemengoak, eta egin genuen txosten bat elkarrekin. Komiki
|
batean
erraten zuten: –Haritschelhar, segi horrela eta ez gal zuk dauzkazun hiru h horiek?
|
|
|
Villasantek ukan zuen istripu bat mendian, eta ikusten zuen pixka bat flakatua zela. Eta egun
|
batez
erran zidan: –Zuk duzu nire segida hartu?.
|
|
2010
|
|
|
Aztertzen ditugun gau eskoletan etorkin proportzio kasik berdina aurkitzen dugu, %48 2008. Era
|
batez
erran dezakegu AEKko ikasleen jatorria Ipar Euskal Herriko gizartearenaren miraila dela.
|
|
|
Hitz
|
batez
erran dezakegu euskarazko komunikazio gaitasuna lehentasuna dela AEKko ikasleentzat. Oinarrizko ezagutza bilatzen dute.
|
|
2013
|
|
|
Artikulu haren arabera, aleman anitz bazen Espainian, baina espainiarrak bakearen alde ziren. Euskal Herriko auzapez
|
batek
erran omen zuen Frantziak irabazteak on guti ukanen zuela haientzat:
|
|
|
«Jainkoa zuzen balitz, ez lukela behar, neholere, gerla nahi». Ohoin
|
batek
erran balezazu bezala da: gobernamendu zuzen batek ez lituzkela presondegiak nahi behar.1737
|
|
|
Horrelako solasak ahalkegarri zitzaizkion Hiriart Urrutiri. Beste
|
batek
erran omen zion Barthou ministroak gerla ez egiteko baimena emanen ziola ezagun baten semeari. Ez zuela halakorik eginen segurtatu zuen Hiriart Urrutik.
|
|
|
Frantziak bere baitan hartuak zituen herrietako nortasun propioek arazoa sortzen zieten zentralismoaren aldekoei, eta mugimendu erregionalista horiekiko mesfidantza edo aiherkundea agertu zen. Baina denak ez datoz
|
bat
erratean Frantziaren zentralismoaren edo batasunaren izenean, hizkuntza gutxituen ukapena eta haien kontrako jazarpena egin zirela. Adibidez, Anne Marie Thiessekdio, Frantziaren eraikuntza hartan, Frantziak hizkuntza eta kultura gutxitu horiek bere baitan integratzeko ahalegina egin zuela, aberri txikiaren eta aberri handiaren kontzeptuak aipatuz.
|
|
|
Bazakien nola mintza Wilsonek. Frantses
|
batek
erran daut beharrirat: «seuls, l, utopique et le nebuleux sont propres à fasciner les masses».
|
|
|
Beste batean ere halatsu egin zuen, euskal soldadu baten anekdota kontatzean. Irailean zauriturik egon ondoan frontera itzuli zen euskaldun
|
batek
erran omen zion soldadu bat hil nahi zuela, «bere» soldadua hil nahi zuela. Haren pena omen zen Charleroiko guduan dozena erdi bat soldadu hil zituela baina ez zituela soldadu haiek lurrera erortzen ikusi.
|
|
|
Eskualduna zen, eta Eskualdunekin. Soldado
|
batek
erraiten dio: «Zer duzu, jauna, nigarrez?»?
|
|
|
Aitzindari baten ahotik horrelako ohoreak entzutea eder zitzaien. Beste behin, Jean Saint Pierrek kontatu zuen aitzindari
|
batek
erran zuela euskaldunak soldadu onak, konfiantzazkoak eta osagarri onekoak zirela. Beste behin ere gisa bereko solasak ukan zituen Saint Pierrek.
|
|
|
Gerlan ziren euskaldunentzat garrantzitsua zen mezara joatea, Eskualduna ren arabera, baina fedea ez zen gerlako egoerara mugatua edo egoera haren ondotik berpiztua, euskaldunen kasuan, astekariko artikuluak irakurriz. Fedea barna sartua bide zuten, eta horren seinale zen Euskal Herrian ere praktika giristinoek segitzen zutelako kontu hori. beste gisa
|
batez
errateko, behin mezara joan nahi ez zuen soldadu zahar baten jarrera kritikatu zuen Jean Saint Pierrek, erranez soldadu hark «bereak eta asto beltxarenak» entzun zituela.
|
|
2016
|
|
|
Iragarpena zen nagusiki aldizkariak zuen helburua. Ikusten dugu Hazparnen neskek bakarrik ematen zutela antzerkia, ez ziren nahasten, Larzabalek elkarrizketa
|
batean
erran zuen bezala, berak zuen hori aldatu Hazparnen.
|
|
|
Antzerki mugimenduak eraman zuen kalitateari buruz joateko urrats handia eta erritmo erregularrari Matalas antzerkiak maila berri batera eraman zuen euskal antzerkigintza. Gailur berri
|
batera
erran genezake. Esperantza piztu zuen antzerki honek eta haren araberako oihartzuna, harrera eskaini zitzaion prentsan.
|
|
|
Iparraldeko idazleen lanetan bada horrelako mezu larri bat, Luku, Borda, Irigoien, Irigarai, horien lanetan. Bada horrelako erran zahar
|
bat
erraten duena beltxargak hiltzera doalarik bere kanturik ederrena ematen duela, eta orduan Irigaraien lan batzuetan, Lukuren lan batzuetan horrelako sentimendu bat badago, hilzorian dago Euskal Herria, peko errekara goaz, ez du konponbiderik honek, eta horri egiten zaio kantua, eta aldi berean da ederra eta mingotsa, gaur egun iparraldeko antzerkian sumatzen da, nahiz eta irri antzerkia izan, irr...
|
|
|
–Ama? egin zelarik, jendarte tradizional bati, gauza hori normaltzat hartzen zuen bati, mezu berritzaile
|
bat
erran behar zitzaion. Antzerkia hori da:
|
|
|
Eszenatoki
|
batetik
errandakoa, didaskalia batek adierazten du, ikusleari zuzendua izaten da, baina beste pertsonaiek ez dute entzuten, sekretuak errateko edo pertsonaia bati buruzko komentario baten egiteko. Teknika hau ez da Larzabalek erabilitakoa.
|
|
2019
|
|
|
Bere abizena hiru h z idazten zuen Haritxelharrek, Haritschelhar, eta, umorez, h letraren aldeko bere jarrera irmoarekin lotzen zuen hori: . Komiki
|
batean
erraten zuten: –Haritschelhar, segi horrela eta ez gal zuk dauzkazun hiru h horiek?
|
|
2020
|
|
|
Etxe ttipi bateko etxekandereak eman zaukun etxe ogi baten erdia azal lodi haundi
|
batekin
erran eta Sant Etsirat gindohatzila.52
|
|
|
Haatik, ohartzen bagara estrategikoki kokaturik dagoen kakotxari, orduan gureganatzen dugu Etxamendiren esaldi idatziak narratzaile inprobisatzaileak menperatzen duen hatsaren ikuspegitik pentsatua dela. Zehazkiago, arnasaldi
|
batez
lerrakeenaren kalkoan pentsaturik. Erritmoaren aldetik, kulunkatze hirukian gaude.
|
|
|
Ezen, euskararen lexikografiaren birtualtasuna barneratuz, goragoko erregistroa bilatzen duelako idazleak. " Konzomazioniak" bezalako hitza berriz, erdarakada ozena da, narrazioko pertsonaia
|
batek
errana. Eginmolde honen bidez, idazleak ahozko elkarrizketa markatzen du.
|
|
2021
|
|
|
Azken batez, adierazpen historikoan, eztabaida ideologiko baten mugen artean ibili behar zen. Beste gisa
|
batez
erranez, besteen artean" izaiteko" eskubidearen eskakizuna luzatu behar zen historia egiterakoan. 90eko hamarkadan, Jon Juaristik idatzi zituen liburuek (128) polemika sortu zuten eta haiei egin ziren erantzun biziek ongi erakutsi zuten borroka ideologiko baten giroan gertatzen zirela eztabaida historikoak.
|
|
|
Orduko frantses literaturaren historiak bazuen lotura zuzena hezkuntzarekin eta herritar heziketarekin. Beste gisa
|
batez
errateko, behar zuen ikaslearen garapen morala bideratu baita ere haren ikuspegi nazionalista sortu eta sustatu. Hori izan da XIX. eta XX. mendeetan zehar, Frantziako eskolaren sistemak frantses literaturaren historiari luzatu dion eskaera.
|
|
|
Hots, aztertu nahi nuen gure literaturaren historia nola kontatua izan zen XXI. mende hastapena arte. Beste gisa
|
batez
errateko, bilatu nuen zein izan ziren, euskal eremuan, literaturaren historialariek egin zituzten aukera historiografikoak.
|
|
|
Dozena bat bertso nahi nituzke jarri (Larzabal); Dozena bat hasgorapen biziz (Pouvreau); Hamabi dozena arbola (Lafitte); Hor ez daude, bada, dozenaka (Urruzuno); Zure dirua galdua zenuke: dozena bat pinta edan orduko (Zerbitzari); Hamarreko
|
bat
erranen dugu bakarrik (Barbier).
|
|
|
Kontzesiboak ere rekin ere arruntak dira, eta arren ekin: Hitza eman diot, eni zernahi kostarik ere, Benjamin etxerat itzuliko dela (Zerbitzari); Zernahi ere dela, abokatu
|
batek
erranen lizuke hatsapen hori ez dagokiola auziari (Jon Muñoz); Zernahi ere zen, zalapartaka jatetxe barrura oldartu zenean... (O.
|
|
|
Ez ziren bideak asko segur (Axular); Ez da asko gaizkirik ez egitea (Axular); Asko goizik latinen kultura eta hizkuntza ezagutu zituztela (Mirande); Egunero Jainkoaren obrak meditatu behar dira, ala astean egun batez asko da? (Leizarraga); Asko duzu zuk manatzea, asko hitz
|
bat
erratea (Gazteluzar).
|