|
2000
|
|
|
aberastasuna eta aniztasuna. Ekimenen eta sorkuntzen (formatua, emankizuna) aberastasuna,
|
batez
ere euskaldun edo elebidunak diren irrati soziatiboek (Lapurdiirratia, Irulegiko irratia) proposatutako ugaritasunaz, baina baita Radio France PaysBasquek ere, mugaz gaindiko saioen bidez edo Euskadi Irratiaren laguntzaz eginikoikuskizunen sorreraz(? 2.000 korista 2000 urterako?, 1999ko abenduaren 19a). Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena?
|
|
2002
|
|
|
RAMOS.
|
Batez
ere euskaldun eremu horretan, Iruñerriko euskaldun tipologiak dituen zailtasunak ez dituelako.
|
|
2004
|
|
|
Eta urte haietan orduko hutsuneak ere betetzen zituzten. Azken hamar hamabost urteetan, beste zenbait aldizkariren eta
|
batez
ere Euskaldunon Egunkaria ren agerpenarekin, haien oihartzuna txikitu egin da, baina aldi berean pixkanaka benetan dagokien dimentsioa eta funtzioa hartu dute. Seguru asko biziraupena zaildu zaie (harpidetza kopuruei eta diru laguntzei eustea zailagoa izaten da, tamalez, banatzeko gehiago direnean), baina, bestetik, egokitzapen eta normaltze prozesu hori positibotzat jo dezakegu, bakoitzak benetan dagokion leku naturala har dezakeen heinean.
|
|
|
Euskararen aurrerabidea edo atzerabidea, dagoeneko aurresana dugun bezala, zerbaitekiko erreferentzian egindako ebaluazioaren irizpena da. Aurrerabidearen motza nabarmendu gura duenak,
|
batez
ere euskaldun moduan bizitzeko ditugun baldintzen muga latzak dauzka erreferentzia horren baitan. Eta euskaldun izateko ezintasunaren latzaz ohartarazi nahi gaitu.
|
|
|
–Gainera gure hizkuntzaren egoera larriaren errua besteei, kanpokoei boteaz, aitzakia bat ematen diegu euskaldunei beren burua zuritzeko eta bertan goxo egiteko. Auzi honetan errua
|
batez
ere euskaldunena dela, euskara bazterreratua, marjinatua dagoela, baina batez ere euskaldunek marjinatua dagoela ikustaraztea da kinka larri hone tatik ateratzeko biderik zuzenena?. 103
|
|
|
–Gainera gure hizkuntzaren egoera larriaren errua besteei, kanpokoei boteaz, aitzakia bat ematen diegu euskaldunei beren burua zuritzeko eta bertan goxo egiteko. Auzi honetan errua batez ere euskaldunena dela, euskara bazterreratua, marjinatua dagoela, baina
|
batez
ere euskaldunek marjinatua dagoela ikustaraztea da kinka larri hone tatik ateratzeko biderik zuzenena?. 103
|
|
|
Nafar izena Europako estatu bateko herritarren izate nazional, juridiko, zibil, sozial, politiko eta estatalari dagokio, eta estatu hori euskal herritarren bakarra izan da?. 304 Hemen, eta ondoren etorriko den zatian, Estatuaren alderdia nabarmentzen da oroz gainetik euskal nortasun antropologikoaren izaria haren mirabe izateko. Beraz, ez genuke Estaturik behar
|
batez
ere euskaldun izateko; aitzitik, Estatu izan behar genuke oroz gainetik euskal hiritar izateko.
|
|
|
Besterik uste dut, eta ondoko zentzu honetan oinarrituko nintzateke beste hori argudiatzeko. Oker ez banago, euskaldun abertzalearen salaketa ez datza
|
batez
ere euskaldun izateko eredu desberdinen auzian, euskaldun beste modu batean izateko eta sentitzeko tankeran, beste honetan baizik: alegia, beste eredu eta modu horiek ez direla funtsaren funtsean euskaldunak, espainolak baizik, eta beste fedegabe horiek euskaldunari ez diotela euskaldun gisa bizitzeko eskubiderik onartzen euren hizkuntzara makurrarazten gaituztenez gero.
|
|
|
XIX XX. Mende arteko paisaia eta
|
batez
ere Euskalduna agerkaria izan zuen hizpide.
|
|
2006
|
|
|
Setioa hasi berria zen, jendeek ez zekiten oraino zer etorriko zitzaien eta eskuzabal agertzeko esku ematen zioten beren buruari.
|
Batez
ere euskaldunek.
|
|
|
Nork edo nola bermatuko die euskaldunei justizia zerbitzuak euskaraz jasotzeko eskubidea? Herri aginteei jartzen zaizkie obligazioak, baina denek dakigu(
|
batez
ere euskaldunek) obligazio horiek kasu askotan ez direla betetzen. Zerbitzu berri honetan aurreikusten da, besteak beste, kexen jarraipen zehatza egitea eta eskubide urratzaileari aholkularitza eta laguntza ematea.
|
|
2007
|
|
|
" Ni irakurlea naiz eta niretzat liburua ikasbidea izan da, askatasun bidea. Maite dut besteekin komunikatzea,
|
batez
ere euskaldun izateagatik beren burua ezjakin edo txiki sentitzen dutenekin. Frantsesaren aldean hori pertsona askoren buruan sartua izan da hemen.
|
|
|
Gizakiaren hizkuntzazkotasuna, ordea, ez da behin bateko gertakari bat bukatua dagoena. Alde batetik, beti hizkuntza ikasten ari gara(
|
batez
ere euskaldunok!). Haurrak hizkuntzarekin batera ikasi du bera eta bestea bereizten, ingurua «ikusten», klasifikatzen, «logika» erabiltzen, arrazoitzen eta argudiatzen, eta nor izaten.
|
|
2008
|
|
|
[...] Lo que Uds. expongan, junto con lo que otros digan, puede servir de fundamento para que el Prelado dicte una disposición con caracter general.» En su vista convoqué una reunión de Parrocos del Arciprestazago, y deplorando todos los sucesos, y el prejucio que se seguía a la instrucción doctrinal, se acordó que antes de contestar a Vitoria procedía preguntar a otros Arciprestes si en sus Arciprestazgos había novedad, así me dirigí a ellos y aun no he recibido otra contestación que del de Mondragón que me dice no hay novedad, y continuan enseñando en vascuence lo mismo que antes.» Ikusten denez Elizak ez zuen beste gabe onartu nahi gaztelaniazko irakaskuntza hutsa, eta arlo batzuetan behintzat euskarari eutsi nahi zion. Baina kargutu bere motibazio nagusia praktikoa zela («el prejucio que se seguía a la instrucción doctrinal»), eta
|
batez
ere euskaldun elebakarren egoerari aurkitu nahi ziola irtenbidea («el modo de instruir convenientemente en el catecismo a los que ignoren la lengua castellana»). Euskaldun izanik gaztelania ere bazekitenei beren ama hizkuntzan ez irakastearen inposaketagatik ez zen kezka berezirik aipatzen.
|
|
|
Artikulu honetan politikari euskaltzale baten bizitzaren berri laburra ematen zaigu,
|
batez
ere Eskualduna kazetan oinarrituta. Medikua lanbidez, Donibane Lohizuneko auzapez bilakatu zen, Iparraldeko elite lokalaren artean arrunta den bezala, Errepublika gorriaren aurkako eta Euskal Herri zuriaren aldeko diskurtso ideologiko eta ekintza politiko nabarmenak aurrera eramanez.
|
|
2009
|
|
|
EITBk Nafarroan eta Iparraldean dituen ordezkaritzen inguruan, Suriok azpimarratu du ez dutela aurreikusi ez kentzea ezta ordezkatzea ere, eta erantsi du ETB errekuperatu eta jendea kate horretara zaletzeko egingo duela lan,
|
batez
ere euskaldunen belaunaldi berriei zuzenduta.
|
|
|
Pilarreko Ama Birjinak mesede handiak egin dizkigu gizakioi,
|
batez
ere euskaldunoi. Nafarroako Blanka hiltzat jo zuten eta Pilarrek berpiztu zuen.
|
|
|
Espainiar Estatuaren goiko arduretan jarduteko demokraziarekiko errespetua alde batera utzi behar da.
|
Batez
ere euskaldunekin zerikusia duten gaiei dagokienez. Harrigarria ez da iruzurrak egitea.
|
|
|
Giroa
|
batez
ere euskalduna da. Bereziki gurasoak gerturatu ohi dira haurrekin.
|
|
|
Eskerrik asko Socori, beste hainbat gauzaren artean berari zor baitiot jakitea zeinen zaila den eta zenbaterainoko ahalegina eskatzen duen etxetik euskaraz tutik jakin ez eta heldutan, irakaskuntzan eta lagunartean euskara erabiltzeko batere modurik ez izanda, halere, euskaldun berri izatera iristeak, non eta gaur oraindik euskararik gabe bizi litekeen Herrian. Guztiok, baina
|
batez
ere euskaldun zaharrok, zorretan gaude euskaldun berriekin, hizkuntza bizikidetza ahalbidetzeko berealdiko ahalegina egin dutelako.
|
|
2010
|
|
|
Diglosiaren indargarri eta gordeleku izan den neurrian, bere lekua? aitortu izan dio elizak euskarari,
|
batez
ere euskaldun garbiz (zer esanik ez euskaldun elebakar hutsez) osaturiko ingurumenetan. Euskarazko arnasguneetan, bereziki, erlijio bizipenak eta kristau fedeak lotura nabarmena izan du euskal bizimodu arruntarekin.
|
|
|
Euskararen Legeak dio langile guztiek euskaraz jarduteko eskubidea dutela. Rafael Bengoak, ordea, ez dauka aurreikuspen
|
bat
ere euskaldunen lan hizkuntzari buruz, ezta unitate batean langile gehienak euskaldunak badira ere.
|
|
2011
|
|
|
Euskarak, ordea, badu oraindik familiaren premia handia, eta hirukoitza. Lehenengo beharrizana, jakina, hizkuntzaren transmisioa da,
|
batez
ere euskaldun batek eta erdaldun batek edota bi euskaldun berrik osatutako bikoteen kasuetan.
|
|
|
Noblezia,
|
batez
ere euskaldunen noblezia unibertsala eta ustezko berdintasuna, jauntxoen eta merkatarien interesak defendatzeko edota aberasteko baliabidea izan da. Baina, beste gauza askoren artean, zerbait izan bazen, gizartea kontrolatzeko mekanismo bat izan zen:
|
|
2012
|
|
|
Sasoi hartan herriarentzat lan egiten zuen
|
bat
ere euskalduna zen, Alfontso Igoa, nafarra, eta harekin hitz egin eta, hau eta hura, gauean, Nikolas beste batzuekin kanposantura joan eta hildakoaren harria hartu! Horixe egin zuen.
|
|
|
Puntu honetan, gogoraraz dezagun zertan ziren euskal literatura eta bereziki euskal itzulpengintza 1950eko hamarkada hartan. Jadanik esan dugun bezala, XX. mendearen erdialdera arte, literatura itzulpen gehienak nolabaiteko helburu funtzional batekin egiten ziren (morala, euskararen apologia, euskara literarioaren lanketa...), eta horretarako, normalean, literatura kanonikoetako testu klasikoak hautatzen ziren itzulgai gisa,
|
batez
ere euskaldunen balore tradizionalak zalantzan jarriko ez zituztenak. Europako nahiz Ameriketako literatura korronte berriak euskaratzeko, berriz, ez zegoen interes handirik, eta horrelako itzulpenik egitera ausartzen zenak ez zuen normalean bere lana argitaratuta ikusteko zorterik izaten, Jon Miranderi nahiz bere inguruko beste batzuei gertatu zitzaien bezala.
|
|
|
– Euskaldunen, eta
|
batez
ere euskaldun gurasoen, aspaldiko egarria berdintzeko agertu dira noski bi liburutxo polit hauek. (LIB I:
|
|
|
Urte hartan pilotariek erakustaldia egiten zuten olinpiadetan, ez zen eta kirol olinpikoa orduan, 1900 urtean Pariseko Jokoetan izan bazen ere. Apurka apurka pilotari talde kozkorra osatu zuten Shangain,
|
batez
ere euskaldunez osatua. Garatek 1939ra arte jokatu zuen Shangain, beraz, ikusi zuen pilotalekua nola berritu zuten 1934an.
|
|
2013
|
|
|
Ez zituen anitz barnatu, baina min hori aitortu zuen. Lehenago aipatu dugun beste artikulu
|
batean
ere euskaldun baten heriotzak eragin zion minaz mintzatu zen:
|
|
2016
|
|
|
Badago nahikaria. Auzapeza eta Herriko Batzarra ados daude proiektuarekin, bertako herritarrak
|
batez
ere euskaldunak sentitzen direla ohartu dira".
|
|
2018
|
|
|
Azken urteetan euskaldundu diren pertsonek," batzuk hezkuntza sistemari esker, beste batzuk euskaltegietan", egin duten esfortzua izan zuen gogoan.
|
Batez
ere euskaldun dentsitate txikiena duten lehen eta bigarren gune soziolinguistikoetakoak, horietan baita nabarmenena goranzko joera. " Bilbo, Bilbo Handiko eta Uribe Kostako herri askotan ahalegin handi bat egiten ari dira egunean egunean, horregatik zor zaie begirunea, eta horregatik ez da behar mezu katastrofistarik", esan zuen Miren Dobaranek
|
|
2022
|
|
|
Argiki erran dezagun: migrazio masiboa gaitz bat da, hutsik geratzen diren herriak hipotekatzen dituelarik; migrazioa jasotzen duten herriak oztopatzen eta desartikulatzen ditu,
|
batez
ere euskaldunak bezala bere migrazio politikak erabakitzeko botererik ez dutenak; beren etxeak uzten dituzten pariak esklabo bihurtzen ditu; tokiko langileak desarmatzen ditu, beren gizarte konkistak arriskuan jarriz. Munduko mapa gainean zoriontsu, aberatsenek barre egiten dute gure kontura, eta beren baliabide mediatikoekin moralina merke bat eta katekesi sasi humanista bat txertatzen dizkigute, sasi progresista guztiek migrazio masiboa txalotu dezagun mana berri baten gisan, eta ez minbizi baten gisan, planetaren jabeek maltzurki sartu digutena.
|
|
|
Hirugarrenik, Esparzak etorkinei buruz adierazitako beste ideia batekin ere ez nagoela ados esan behar dut: «Migrazio masiboak migrazioa jasotzen duten herriak oztopatzen eta desartikulatzen ditu,
|
batez
ere euskaldunak bezala migrazio politikak erabakitzeko botererik ez dutenak...». Gai honi buruz funtsean pentsatzen dudana adieraziko dut:
|
|
|
Hain zuzen, Baztan Bidasoko pentsiodunek Beran eginen diote harrera bizikleta martxari: «Guri tokatuko zaigu Beran ekitaldi txukun bat antolatzea,
|
batez
ere Euskalduna bidegurutzetik Altzateko plazaraino, bertan eginen baita elkarretaratze ongietorri ekitaldia». Gaineratu dutenez, «bazkaltzeko eta afaltzeko aukera izanen da, martxan dabiltzanekin esperientzia partekatzeko».
|