|
2004
|
|
|
Oso ondo dantzatzen duzu salsa, esan diozu belarrira, eta gerturatzean lepo inguruko izerdia nabaritu diozu. Kuban txikitatik ikasten dutela erantzun dizu, ez daukala meritu handirik, baina aurretik gezur
|
bat
ere esan dizu: zuk ere oso ondo egiten duzula dantzan.
|
|
2005
|
|
|
Eta horrekin esan nahi du Carmenek ondo egiten duela tertulia, asko hitz egiten duelako eta ez daukalako presarik. Baina beste gauza
|
bat
ere esan nahi du horrekin izeko Martinak. Horrekin esan nahi duena da apur bat kantsagarria dela Carmen andrea, oso berandura arte geratzen delako beti josteko gelan.
|
|
|
Eta beste gauza
|
bat
ere esan zidan Iñesek matxinsaltoei buruz. Esan zidan belarriak hanketan dauzkatela matxinsaltoek.
|
|
2006
|
|
|
Eta orain beste gauza
|
bat
ere esan behar dut, iritzi bat jaurti. Gerora, laster, ezarriko ziren hierarkiak gutxietsi gabe, iruditzen zait euskal kantu berriaren hasieran eragina, arrakasta eta garrantzia izan zuten hiru abeslariak hauek izan zirela:
|
|
|
Filosofiaren funtsa Platon eta Aristotelesen baitan legoke, eta presokratikoetan. Gero, niri Lukrezio asko gustatzen zait,
|
batez
ere esaten duenean jainkoak agian izan izango direla, baina ez direla gutaz arduratzen; Demokritoren teoria atomisten jarraitzailea zen Lukrezio, eta Epikuroren miresle.
|
|
2007
|
|
|
Duela hilabete, karrera garrantzitsuak irabazten zituenean, dena zen laudorioa eta goraipamena. Orain, aldiz, inork ez du Ibonen aldeko hitz bakar
|
bat
ere esaten. Ez al da kontraesana?
|
|
2008
|
|
|
Petiri Santz ekarri nahi ote duk, bada, etxera apopilo? Beste gauza
|
bat
ere esango diat, gainera, lehengoan esan ez niana, eta, begiak Nazarioren begietan josita, jarraitu zuen?: Hik badakik Dobainen fabrika handi bat eraiki zutela orain dela urte gutxi batzuk, ezta?
|
|
|
Petiri Santz ekarri nahi ote duk, bada, etxera apopilo? Beste gauza
|
bat
ere esango diat, gainera, lehengoan esan ez niana –eta, begiak Nazarioren begietan josita, jarraitu zuen–: Hik badakik Dobainen fabrika handi bat eraiki zutela orain dela urte gutxi batzuk, ezta?
|
|
2009
|
|
|
Barre mutuak dira hasieran, harik eta Deirdre zarataka hasi den arte. Eusteko barre zaila da Rachelek eragin diena; Fresleven ez da esaldi oso
|
bat
ere esateko kapaz. Grabagailua amatatu du halako batean.
|
|
|
Phineasek esan du gauzaren
|
bat
ere esaten duela Freslevenek hala ere. Mundu guztiak dakien arren, garbi esaten du, esan du Phineasek, Mitrofanek eta Dorcasek hil zutela Tadeuz (nola hil zuten ere bai).
|
|
2010
|
|
|
Aurre egin nahi izan nion,, baina?
|
bat
ere esan nion(. Baina alferrik zabiltza itzalari ihes egin nahian, atzetik jarraituko baitzaizu, esan nahi izan nion), baina hasi ez beste moztu zidan:
|
|
|
zeren talentu bakarra duenak ez du eman zaion talentuaz ez errudun eta ez lotsa sentitu behar, hurkoak hiru edo bost talentu dituela ikusten duenean. Aurreko
|
batean
ere esan nizun: gutxi batzuk dira Nobel sari izateko jaioak, gutxi batzuk dira besteen alde bizia emateko gai, gutxi batzuk dira Everestera igotzeko gai, munduaren erdigune eta gailur diren arren, bazterrekoak dira heroiak eta jenioak Gaussen kanpaian, horra beste paradoxa bat!?; ni ez nago haien artean, eta zer egingo diogu, bada!
|
|
|
‘Haur hori nire lotsa da, eta ez dut nire lotsa ez niri eta ez etxeko inori esaterik nahi’ esan zidan. Aurre egin nahi izan nion, ‘baina’
|
bat
ere esan nion (‘Baina alferrik zabiltza itzalari ihes egin nahian, atzetik jarraituko baitzaizu’ esan nahi izan nion), baina hasi ez beste moztu zidan: ‘Inori ez!
|
|
|
talentuen parabolak... zeren talentu bakarra duenak ez du eman zaion talentuaz ez errudun eta ez lotsa sentitu behar, hurkoak hiru edo bost talentu dituela ikusten duenean. Aurreko
|
batean
ere esan nizun: gutxi batzuk dira Nobel sari izateko jaioak, gutxi batzuk dira besteen alde bizia emateko gai, gutxi batzuk dira Everestera igotzeko gai —munduaren erdigune eta gailur diren arren, bazterrekoak dira heroiak eta jenioak Gaussen kanpaian, horra beste paradoxa bat! —; ni ez nago haien artean, eta zer egingo diogu, bada!
|
|
2011
|
|
|
–Eta beste gauzatxo
|
bat
ere esaten du, pater, zer pentsatua ematen duena. Dio, eta idatzita dago:
|
|
2012
|
|
|
ez nauzula salduko. Oraindik ez dut ikusi, baina ziur nago, aspaldi maite izan nuen emakume bat ezagutu dut zure potret horretan... etzaiozula niri buruz hitz bakar
|
bat
ere esan; galdetzen badizu, gaizki esan nitaz.
|
|
2013
|
|
|
Arratsalde hartan Ibairen etxe azpitik pasatu nintzenean, atariko atea irekita zegoela ikusi nuenean, barrura bultzatu ninduen indar batek. Ez nion hitz bakar
|
bat
ere esaten utzi. Nik egin nuen guztia:
|
|
|
Darcy jaunak Hertfordshiren izan ohi zuen itxura berbera zeukan, eta bere ohiko berba gutxiaz esan zizkion komenentziazko eder hitzak Collins andereari; eta, Charlotteren lagunarengana zituen sentimenduak zituelarik ere, sosegu itxura osoaz zuzendu zitzaion. Elizabethek erreberentzia bat besterik ez zion egin, berba
|
bat
ere esan gabe.
|
|
|
St. Jamesen izana bazen ere, Sir William hain zegoen txundituta inguruan zeukan handigoiaz, non ozta ozta izan zuen nahikoa adore erreberentzia handi bat egin eta berba
|
bat
ere esan gabe bere lekuan esertzeko; eta haren alaba, beldurrak ia ia senetik aterata, aulkiaren ertzean eseri zen, zein aurpegi jarri ere jakin gabe. Elizabethek egoerari aurre egiteko gai ikusi zuen bere burua, eta bere aitzineko hiru damak lasaitasunez aztertu ahal izan zituen.
|
|
|
Elizabeth prest zegoen hitz egiteko horretarako haria sortzen zen bakoitzean, baina Charlotteren eta De Bourgh andereñoaren artean zegoen jesarrita: lehenengoa Lady Catherineri entzuten zegoen arduratuta, eta bigarrenak, berriz, ez zion bazkari osoan berba
|
bat
ere esan. Jenkinson anderea honako zereginotan zegoen lanpetuta nagusiki:
|
|
|
Elizabethek laster ikusi zuen Bingley andereñoa begira begira zeukala, eta ezin zuela berba
|
bat
ere esan, Darcy andereñoari batez ere, bestearen arreta bildu barik. Horretaz jabetzeak, berez, ez zion Georgianarekin hitz egitea galarazi izango, baina bata eta bestea urrunegi zeuden elkarrengandik eroso mintzatzeko; dena dela, ez zitzaion damutu asko hitz egiterik ez izatea.
|
|
|
Halako gaitzespenak hain izaten dira akuilu ona norberaren argientzat, hain aukera ederra eman ohi dizute ateraldietarako. Bat gelditu barik egon daiteke gaizki esaka pertsona baten gainean, gauza justu
|
bat
ere esan gabe; baina bat ezin daiteke beti ibili gizon baten lepotik barreka, noiz edo behin ateraldi on batekin estropezu egin barik.
|
|
|
Times ean eta Courier ean azaldu zen, badakit nik; baina ez zuten behar bezala jarri. Bakarrik zioen «Orain berri, George Wickham j. Lydia Bennet andereñoarekin», baina neskaren aitaz silaba
|
bat
ere esan barik, edo non bizi zen, edo zer edo zer. Nire neba Gardinerrek idatzi zuen, eta miraz nago zelan moldatu ote zen halako gauza traketsa egiteko.
|
|
2014
|
|
|
763 Egia osoa badiozu, gezurraren zatitxo
|
bat
ere esango duzu.
|
|
2015
|
|
|
Beste era batera esanda, Lizarra Garaziko Ituneko alderdi jeltzaleak galdu egin zuen, eta Lizarra Garaziko abentura kezkaz eta ikuspegi kritikoz bizi izan zuen alderdi jeltzaleak, irabazi. Beste modu
|
batera
ere esan daiteke: EBB zaharraren sostengu osoarekin abiatu zen Ibarretxe Estatuarekiko konfrontaziora zeraman bidean, baina EBB berriaren errezeloa besterik ez zuen izango aurrera egin ahala.
|
|
|
Londres (Oxford, Cambridge), Rotterdam, Lovaina, Paris, Friburgo, Basilea, Venezia, Bolonia, Erroma... eta hiri horietan guztietan, jakina, unibertsitatea izaten zen, sarri, haren bizitzaren erdigunea, non eta ez intelektual nabarmenen baten etxea (Tomas Mororena Londresen) edo humanistek hainbeste maite zituzten latinezko edo grezierazko liburuen moldiztegi bat (Aldo Manuziorena Venezian edo Johann Frobenena Basilean). Beste modu
|
batean
ere esan daiteke: Rhin ibaiaren ahoaren ondoan jaio eta ibai horren iturburuaren inguruan hil zen, eta bere bidaiarik luzeenean ere ez zen inoiz ibai horrek markatzen duen ardatzetik asko aldendu.
|
|
|
–Ez da komeni ahanzterik horrekin zer gertatuko litzatekeen: hainbat eta hainbat eskribau, kopista, notari, abokatu, eragile, idazkari, mandazain, zaltzain, bankari, lupar, hitz zantarrago
|
bat
ere esatear egon naiz, baina beldur naiz zuen belarrietarako gogorregia ez den izango. Hau da, gizaki mordo ikaragarri bat, Erromako Aulki Gorenarentzat zama handia dena (barka nazazue erratu egin naiz-eta, fama handia esan nahi nuelako), gosez hiltzera beharturik egongo litzatekeela, hain zuzen ere?.
|
|
|
Lana baizik ez duk egiten laborategi ero honetan. Beste gauza
|
bat
ere esango diat: sukaldeko arasaren azpian, jaso ezak beheko ohola eta ikusiko duk nire afizioetako bat.
|
|
2016
|
|
|
Bidaia osoa hitz bakar
|
bat
ere esan gabe joan gara. Ni muturtuta, eta bera goiko errotari bira eta bira dabilenaren aurpegi urdinduarekin.
|
|
2017
|
|
|
Barre egin diok, baita neronek ere, eta harek ikusi egin gaitik, gaixoak! Eta hire partitzeko manera hori, hitz eder
|
bat
ere esan gabe, mila urteko atsoa balitz bezala... Itsusia!
|
|
|
Nire erretolika entzuten egon ziren bi morroiak arreta handiz, poema on bat errezitatzen ari banintzaie bezala, bietako bat aspertzen hasi zen arte. Edalontzia lagunari eman zion, paparretik heldu zidan hitz bakar
|
bat
ere esan gabe, eta lurretik zentimetro batzuk altxatu ondoren ukabilkada arin bi eman zizkidan, crochet ikasi bi, posible da morroia profesionala izatea ere. Bi kolpeak eman ondoren, esku bakarrarekin harturik, eraman ninduen airean eta hormaren kontra utzi ninduen.
|
|
|
Gogo beteko definiziorik ez dugu idoroko, ez behintzat aho batez onartzeko modukorik. Identitatearen inguruko diskurtsoetan dagoen nahaste borrastea ikusita, batek esango luke ez dagoela gogorik gauzak argitzeko318 Are gehiago, alergia moduko
|
bat
ere badiogu identitatearen auziari319.
|
|
|
Beharbada zer esan nahi dudan neronek ere ez dakit ondo. Nik uste,
|
batez
ere esan nahi dudana zera dela, ez dela infernu pertsonalik, bekatu pertsonalik ere ez bait da. Denak kolektiboak dira, denok besterenetan partea dugu eta haiek gureetan.
|
|
|
Etsaiak irabazteaz gain, beste zeozer irabaziko ote genuen. Denborarekin ikasi dut ez dela horrela,
|
batez
ere esatea nire ogibidea bilakatu denez geroztik. Kirol kazetari bezala egin ditudan iruzkinetatik taldeek ez dute onerako deus ere atera inoiz.
|
|
2018
|
|
|
Eta horrexegatik aritzen naiz jo eta su propaganda egiten. Jendea nirekin ados egon edo ez egon (bai baitakit gela honetan ez dela izango arima bakar
|
bat
ere esaten dudan guztian ados dagoenik), gutxienik pentsatzera bultzatzen ditut. Gutxienik gogorarazten diet zer eginbehar dituzten.
|
|
|
–Beste gauza
|
bat
ere esan nahi dizut. Mundu honetan, pertsona bakoitza da bat eta bakarra.
|
|
|
Bibotearen itzala izaten hasi orduko hasi zen gizon tratatzen eta, amaren ezkutuan, emakumeei buruzko hainbat xehetasun ematen zion. Errespeta zitzala gaztigatuta beti,
|
batez
ere esandakoa gordinkeriatzat har zitekeela uste zuenean, bere burua zuzentzeko edo. Ez zion inoiz debeku zorrotzik jarri.
|
|
|
Ezagun bati gertatutako zerbaiti buruz ari da, noizbait kontzertua eman zuten taberna bateko zerbitzaria den neska gaztea, eta beste emakume
|
bati buruz
ere esaten dio zerbait, itxuraz zoratua dagoela eta... Telefonoa itzali eta jakako poltsikoan gorde du Karlosek hasperen batez.
|
|
2019
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...te berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere,
|
batez
ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina...
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen ...te berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere,
|
batez
ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...te berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere,
|
batez
ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Raimundo Silva orain mintzatu behar duela konturatu da, are eta gehiago lehoia ez dagoelako aurrez aurre, alde batera joan da pixka bat, azkazal zatitu batez hazka egiten dio adatsari, agian azkenik ez da zirku honetan kristaurik hilko, Tarzan agertu den seinalerik ez dagoen arren. ...e, hori uste dut behintzat, zergatik idatzi nuen atzematea, Uste dut orain ez didazula esango ez dakizula zergatik, ironizatu zuen zuzendari literarioak, kasuaren zuzendaritza berriro bere gain hartuz, Bada, halaxe da, ez dakit zergatik idatzi nuen, Ederki gaude, orduan, oker bat egin duzu, nahita, egileari zein argitaletxeari kalte morala eta materiala eragin dizkiezu, ez duzu barkamen hitz bakar
|
bat
ere esan, eta orain munduko errugabetasun itxurarik handienarekin nahi duzu sinets dezagun indar ezezagun batek, mundu honetakoa ez den izpiritu batek gidatu zuela zure eskua hipnosiak jota zeunden tenorean. Zuzendari literarioak irribarre egiten zuen, harro erakutsitako etorreraz, baina irribarrea ironiazko espresio itogarri bihurtu nahi zuela.
|
|
|
Manuel nekatuegi eta beldurtuegi dago hitz bakar
|
bat
ere esateko. Oinetako lehengo hanturari, bidearen gogorrak eragindako ezin konta ahala baba ere gehitu behar zaizkio orain, zein baino zein mingarriago, azken kilometroetan zehar benetako oinazekari bilakatutakoak.
|
|
|
–Nire buruari agindu nioan kontu honetaz ez niala hitz bakar
|
bat
ere esango, baina, tamalez, gertaerek gainditu egin gaitiztek.
|
|
|
Heroi bat, Pauline, egiazko heroia. Berari buruz inork ez din hitz erditxo
|
bat
ere esango inoiz, gizon ospetsuen zerrendetan sekula ez dun bere izenik irakurriko. Zenbat eta zenbat artista hilezkor bihurtu zaizkigun denboretan zehar!
|
|
2021
|
|
|
bateraezinak dira tratu txarra eta feminismoa. Beste modu
|
batera
ere esan daiteke: tratu txarrak beti dira matxistak.
|
|
|
–Hemen da –esan zuen gizonak. Emakumeak isilpean ohartarazteko bulkada sentitu zuen, baina ezin izan zuen hitz
|
bat
ere esan. Ez zaitez joan eta Kontuz berarekin zebilzkion buruan, baina bizkor igaro zen unea.
|
|
|
Begiek kliska egin zioten Deniseri; eskua ezpainetako barrarantz luzatu eta ezpainak margotu zituen, pentsatu barik; adatsak orrazten hasi zen Hélène, ezinegonaz; ez zirudien hitz
|
bat
ere esan ahal zenik, hitz egite soilak iraina osatuko zukeen; baina isiltasuna itogarriago egiten zen segundoero. Bat batean, izuak menderatu zuen Hélène.
|
|
2022
|
|
|
Ikusleak zerraldoaren segurtasunaz larritu ziren. Ez zen hitz bakar
|
bat
ere esateko gai izan.
|
|
|
Odola, ordea, gogotik ari zen erortzen artean. Galdera asko zituen Erkuden izenez aurkeztu berri zitzaion neskari egiteko, baina arnasestuek ez zioten hitz bakar
|
bat
ere esatea ahalbidetzen. " Uste dut korrika egin nuen azken aldia autobusaren atzetik izan zela, hamalau urte nituen, eta galdu egin nuen".
|
|
2023
|
|
|
Orduak ematen zituzten pentsamendu bakar
|
bat
ere esan gabe. Ez zuten lorategiari buruz ezer aipatzen.
|