|
2001
|
|
|
Campylobacter mikroorganismo ezezaguna da pertsona askorentzat. Datu epidemiologikoen arabera, elikagaiek bideratutako infekzioen bigarren mikroorganismo arduraduna da,
|
batez
ere elikagai gordinen bidez.
|
|
2002
|
|
|
Osasun egoera onean bizitzeko itxaropena murrizten duten hamar arrisku nagusien artean daude desnutrizioa eta obesitatea. Herrialde pobreetan, 170 milioi haur inguru behar baino gutxiago pisatzen dute,
|
batez
ere elikagai faltagatik, eta mila milioi helduk baino gehiagok mundu osoan sufritzen dute, “diru sarrera ertaineko eta handiko herrialdeen artean bereizketarik egin gabe”, gehiegizko pisua edo obesitatea. Ipar Amerikan eta mendebaldeko Europan, gutxi gorabehera, milioi erdi pertsona hiltzen dira urtero gehiegizko pisuarekin lotutako gaixotasunengatik.
|
|
2003
|
|
|
Garapen horietako batzuk “interes handiarekin” ikusten dira, hala nola osasunaren eta farmazialariaren esparrukoak, baina elikaduran “zalantza asko” eta “eszeptizismo handia” daude.
|
Batez
ere elikagai transgenikoei eta elikagai teknologiko deritzenen ekoizpenari lotutakoak. Europarrek, azken hamarkadan ohikoa izan den bezala, argi eta garbi bereizten dituzte aplikazio medikoak eta nekazaritzako elikagaien aplikazioak.
|
|
|
Udalaren araudi historikoak osasunarekin eta elikadurarekin lotutako eskumenak ematen zizkien udalei. Udalerriek protagonismo nabarmena zuten «osasun publikoko albaitaritza» deitu izan den horretan, eta
|
batez
ere elikagaien higienearekin zerikusia duen guztian. Arlo horretako udal eskumenak ezinbestekoak izan ziren osasun publikoan espezializatutako lurralde administrazio handiagoa ez zegoelako.
|
|
|
Azken hamarkadan, elikagaien higieneari, janari prestatuei eta janarien manipulazioari buruzko araudia ez da asko bete,
|
batez
ere elikagaien sektore turistikoan. Onartu diren azken arauek lortu dute ez betetze horiek nabarmen jaistea.
|
|
|
Higiene ohituren garrantzia Edozein manipulaziok elikagaietatik datorren materia organikoa ukitzea eskatzen du. Higiene ohitura onak izatea funtsezkoa da,
|
batez
ere elikagaiak manipulatzeari lotutako zereginetan. Edozein manipulaziok elikagaietako materia organikoa ukitzea eskatzen du.
|
|
|
Era berean, FAOren iritziz, elikagaien eta nekazaritzako produktuen merkataritza handitu ahala, gero eta zailagoa izango da herrialde bakoitzeko kaltegabetasun arazoak konpontzea; beraz, beharrezkoa izango da nazioarteko lankidetzarako ahalegina egitea, estrategia integralak eta prebentiboak prestatzeko. Ikuspegi horretatik, merkataritza handitzeak kostu handiagoak ekar ditzake,
|
batez
ere elikagaien segurtasunari lotutako beldurrak mundu osora iritsi ahala eta kontrol, analisi, egiaztapen eta ziurtapen ekintzak behar direnean. Ondorio ekonomikoak Gero eta globalagoa den mundu batean kontrolik ez izateak galera handiak eragin diezazkioke ekoizpen sektoreari Fenomeno horren ondorio ekonomikoak neurriz kanpokoak izan daitezke elikagai sektorera bideratutako elikagai edo lehengai bat kutsatuta badago.
|
|
|
Fagoak, bakterioak kutsatzen dituzten birusak, potentzial handiko elementu biologikoak dira,
|
batez
ere elikagaietan, gainazaletan eta ingurumenean patogenoak detektatzeko. Horien erabilerak, landu beharrik gabe, patogenoak agerian uztea, horiek desaktibatzeko estrategiak diseinatzea eta ekoizpen arruntean aplikatu ahal izatea ahalbidetzen du.
|
|
|
Arazoaren erantzulea toxina termoegonkorra da, eta, horri esker, jaki prestatuetan toxina mantentzen da, nahiz eta mikroorganismorik ez egon. Horregatik, bakterioaren presentziaren kontrol esklusiboa ez da nahikoa,
|
batez
ere elikagaia lehenago prestatu bada. Kasu horietan, toxina kontrolatu behar da, bestela gerta bailiteke arrisku bat ez aurkitzea, eta arrisku hori ertaina edo handia dela esan behar da.
|
|
2004
|
|
|
Interesa handitu egin da azken urteotan, pisua dela eta: Gaixotasunaren agerraldien itxurazko hazkundea,
|
batez
ere elikagaienak. Mikroorganismoa isolatzeko teknikak hobetzea.
|
|
|
Azkenaldian, ohitura dietetikoak aldatu egin dira, eta elikagaien teknologia garatu egin da. Hori dela eta, industriaren ohiko jarduera bihurtu da, eta, horren ondorioz, herritarrek nabarmen handitu dute haien eraginpean egotea,
|
batez
ere elikagai prozesatuetan. Hori dela eta, ingurune berri bat sortu da hesteetan, eta kontrako erreakzioak garatzen lagundu du.
|
|
2005
|
|
|
Alegia, kalteak jasan dituzten mikroorganismoak, hazi ezin direnak baina hil ez direnak. Horiek berriro aktiba daitezke, eta hori arriskutsua izan daiteke,
|
batez
ere elikagaia hozten ez bada. Eremu elektrikoa sakatuta Pultsatutako eremu elektrikoan oinarritutako teknologia (PEF, ingelesezko sigletan) elikagaiak berotzen ez diren eta mikroorganismo kopuru handiak inaktibatu nahi dituen tratamendua da.
|
|
|
Sektorearen arabera, gaur egun herritarrek erabiltzen dituzten paperen %30 baino gehiago duela 10 urte hezkuntza, kultura, arte, komunikazio, merkataritza, higiene eta osasunarekin zerikusia zuten funtzionalitate berriei dagozkie. Papera
|
batez
ere elikagaien eta edarien kaxak dira, besteak beste, paper grafikoak (egunkariak, aldizkariak, liburuak, orriak edo koadernoak) eta komuneko paperak, sukaldeko paperaren biribilkiak, zapiak eta ezpain-zapiak. Espainia 22 postuan dago munduko rankingean, belgikar batek, luxenburges batek edo estatubatuar batek urtean kontsumitzen dituen 300 kilo baino gutxiagotan.
|
|
|
«Lezitina erabili bada, arrautza daraman etiketan zehaztu behar da, edo tamaririk badu, jakiak soja duela esan behar da», argitu du José María Negro alergologoak. Etiketatze baldintza berriek, Giza Elikaduraren Batzorde Zientifikoaren irizpidean jasotakoek, kontsumitzaileen babesa areagotzea dute helburu,
|
batez
ere elikagairen bati alergia edo intolerantzia diotenak. 2003/ 89 Zuzentarauaren transposizioaren ondorioz etiketatzeari buruzko arau orokorrean egiten diren aldaketek osagaien erregulazioari eragiten diote, hau da, elikagaiak fabrikatzeko edo prestatzeko erabiltzen diren eta oraindik produktu amaituan dauden substantziei, gehigarriak barne.
|
|
2006
|
|
|
Europako kontsumitzaileen %38k egoera hobetu egin dela dio, eta %29k ia berdin mantentzen dela uste du. Gainerako %28ak uste du egoerak okerrera egin duela,
|
batez
ere elikagaietan pestiziden hondakinak egoteagatik. Analisiaren arabera, gainera, Europako kontsumitzailea gehiago arduratzen da kanpoko faktoreez berak kontrola ditzakeenez baino.
|
|
|
A motako hozkailu batekin eraginkortasun energetiko handiagoa eta kontserbatzen diren produktuen tenperatura hobeto erregulatzea lor daiteke. Aldaketa baten ondoren, ondorioak oso nabarmenak izaten dira,
|
batez
ere elikagaiek gehiago irauten dutelako eta arazo gastrointestinalak izateko arriskua murrizten delako, mantentzea egokia bada. Bestalde, askotan aipatu izan da garrantzitsua dela elikagaiak egoki prestatzea.
|
|
2007
|
|
|
Are gehiago, egoera normalean, animaliaren eta mikrobiotaren arteko harremana mutualista da; hau da, elkartzean partaide guztiek ateratzen dute onura: mikrobioek ostalaritik bizitzeko ingurune egokia lortzen dute, eta ostalariak mikrobioetatik
|
batez
ere elikagai jakin batzuk eskuratzeko ahalmena, eta mikrobioek eragindako infekzioetatik babestea, neurri batean behintzat.
|
|
|
Desordena horri amaiera emateko, Europako Erkidegoko osasun agintariek elikagaien nutrizio alegazioei eta propietate osasungarriei buruzko erregelamendua aurkeztu dute. Araudi horren arabera (uztailaren 1ean aplikatuko da), parametro berriak ezarri dira,
|
batez
ere elikagaien industriari zuzenduak, eta horrek zientifikoki oinarritu ditu elikagai baten propietate espezifikoei buruzko baieztapenak. Hori dela eta, elikagai funtzionalen publizitaterako hutsunea ere ixten da.
|
|
|
Substantzia batek alergia eragiteko, tamaina jakin bat izan behar du, bestela zailagoa baita gure immunitate sistema sentsibilizatzea. Horregatik, digestio on batek alergiaren mekanismoa kontrola dezake,
|
batez
ere elikagaietako mantenugaiak, batez ere proteinak, osorik gertatzen badira. Hala ere, prozesuan akatsen bat gertatzen bada, immunitate sistema zelularrak eta humoralak sartze antigenikoa prozesatu eta eragozten du.
|
|
|
Interesa bereziki nabarmena da hegaztien ekoizpenarekin eta zerrien ekoizpenarekin zerikusia duten gaietan. Animalien ongizateari dagokionez,
|
batez
ere elikagaien segurtasunari eta kalitateari erreparatzen diote. Inkesta egin zaien herrialde guztietatik (lehen aipatutakoei Herbehereak gehitu zaizkie), joera orokorra interesa handitzea izan arren, interes hori eskualdeen artean desberdina dela adierazi dute.
|
|
|
Elikagaien nutrizio adierazpenei eta propietate osasungarrien adierazpenei buruzko Europar Batasuneko Erregelamendua, 2007ko uztailaren 1etik aurrera Batasuneko estatu guztietan zuzenean aplikatuko dena, zalantza ugari sortzen ari da legea aplikatzeari dagokionez,
|
batez
ere elikagai industria txiki eta ertainean, oso zehaztuta baitaude hura egokitzeko behar diren jarraibide teknikoak eta tresnak, bai eta elikagaien arloko sektore espezializatu batzuetan ere. Oraingoz, adi egon behar dute ezartzen diren xedapen iragankor ugariei eta baimen eskaerak aurkezteko epeei.
|
|
2008
|
|
|
Satorren familiakoa da, satorren uretako lehengusua edo. Mutur luze edo tronpatxo bat dauka, eta horretaz baliatzen da
|
batez
ere elikagaia lortzeko, begiak txiki txikiak baititu.
|
|
|
Une honetan, produktu askok dute jada data, eta, hala, kontsumitzaileari informazio hobea ematen diote. Faktore garrantzitsua da hori,
|
batez
ere elikagai galkorrenetan, hala nola arrainean edo haragi freskoan.
|
|
|
Cherry, Dan Roc, Montserrat, Daniela, Pera edo Cherry ehun tomate baino gehiagoren artean daude. Zapore, testura edo tamaina desberdinekoa, barazki hau Europako ezagunenetakoa bihurtu da urteetan zehar,
|
batez
ere elikagai askorekin konbinatzeko gaitasun handia duelako. Nola aukeratu ondo Tomate heldu baten bila bagabiltza, larruazal gorria eta leuna dutenak aukeratu behar ditugu, eta ukitzean bigunak direnak; bestela, pieza ez hain helduak nahiago baditugu, irmoagoak eta azal arrosakorragoa dutenak aukeratuko ditugu.
|
|
|
Zeharkako kutsadura gurutzatuko beste baliabide batzuk laneko gainazalak (ebakitzeko oholak edo gainak), sukaldeko tresnak (ganibetak, irabiagailuak), sukaldeko trapuak eta baietak dira. Ez gurutzatu Kutsadura gurutzatua arriskutsua da,
|
batez
ere elikagai gordinetatik hasita prestatuetara egiten denean. Izan ere, patogenoek oso oztopo gutxi izaten dituzte, eta areagotu egin daitezke baldintza egokiak betetzen badira, bereziki hotz katea hausten bada.
|
|
|
Balorazio zientifikoaren zati handi batek abantailak dituela onartzen badu ere, kontsumitzaileen babesean egokiak diren ala ez zehaztu behar da. Nanoteknologiaren kasuan, oraindik ere zalantza batzuk daude,
|
batez
ere elikagaietako edo pentsuetako nanomaterialen karakterizazioari, detekzioari eta kuantifikazioari lotuak. Halaber, sakonago landu behar da nanomaterial horien xurgapenari, banaketari, metabolismoari eta iraizpenari buruzko informazioa.
|
|
2009
|
|
|
Osorik aprobetxatzen zuten txerria.
|
Batez
ere elikagaiak sortzeko erabiltzen bazuten ere, jantzien gaineko atalean ikusiko dugun eran, beste zeregin batzuetara ere zuzentzen zituzten.
|
|
|
Espainian, bruzelosiaren kasuak gutxitu egin dira 1984tik, eta 2001ean 100.000 biztanleko 20 izatetik gaur egungo 2,34 izatera igaro dira, Carlos iii.a Osasun Institutuak emandako datuen arabera. Kopuru horiek adierazten dute gaixotasuna ez dela kezkagarria, baina beharrezko prebentzio neurriak hartu behar dira,
|
batez
ere elikagaien bidezko hedapena saihesteko. Nafarroako Unibertsitateko Farmazia Fakultateko adituek egindako azterlan batek bruzelosia detektatzeko eta bereizteko teknika berriak garatu ditu, “ahaztutako gaixotasuna” ere esaten zaiona.
|
|
2010
|
|
|
Presioa atmosferikoa denez, marmitaren barruko tenperatura 100 ºC koa da (itsas mailan). Erabiltzen da
|
batez
ere elikagai hauskorrekin, esaterako, arrain xerrekin.
|
|
|
Hauen helburua produktuen lipidoen oxidazio prozesuak oztopatzea da,
|
batez
ere elikagai koipetsu edo oliotsuetan. Naturalak (bitamina edo tokoferola E, bitamina edo azido askorbikoa E?) zein sintetikoak (butilhidroxianisola BHA, E, butilhidroxitoluenoa BHT, E?) izan daitezke.
|
|
|
Gosearen aurrean, “irtenbide iraunkor bakarra” hauxe da: “pobreen eta elikadura segurtasunik ezak eragindako pertsonen produktibitatea handitzea,
|
batez
ere elikagai urritasuna duten herrialdeetan”, adierazi zuen. Latinoamerikan eta Karibean, krisiak “higatu” egin ditu ia bi hamarkadatan lortutako aurrerapenak, gosea zuten pertsonen kopurua 50etik 45era jaitsi zenean, eta kalkulatzen da 2009an azpielikatuen indizea aldiko mailetara itzuli zela, populazioaren %10 goseak jota zegoenean, azaldu zuen.
|
|
|
E.coli eta hanburgesak E.coli bakterioa odol beroko animalien digestio hodian ugarienetako bat da.
|
Batez
ere elikagai gordinei eragiten die, hala nola haragiari eta haren deribatuei, arrainari eta haren deribatuei eta landareei. O157: H7 barietateak harreman berezia du hanburgesekin.
|
|
|
Glutena garian, zekalean, oloan, garagarrean eta tritikalean eta horien deribatuetan dagoen proteina da.
|
Batez
ere elikagaietan egon arren, beste produktu batzuetan ere egon daitezke aztarnak, hala nola sendagaiak, bitamina konplexuak eta kartazalen zerrenda itsaskorrean, besteak beste. Sendagai generikoen kasuan, gari almidoia erabiltzen da eszipiente gisa.
|
|
2011
|
|
|
Azterketa mikrobiologikoa:
|
batez
ere elikagai toxiinfekziosorik eta Helicobacter pilori bakteriorik badagoen jakiteko. Bakterio horrek gastritis kronikoa eta bestelako digestio gaixotasun ugari eragiten ditu.
|
|
|
Azken sektore horretan, metalezkoak ez diren beste produktu mineral batzuen fabrikazioaren negozio zifren bilakaera negatiboa nabarmendu zen. Kontsumo ez iraunkorreko ondasunek ere eragin handia izan zuten industria sektorearen negozio zifraren igoeran, urtetik urtera %6, 7ko igoera izan baitzuten,
|
batez
ere elikagai industrietan %10, 5 igo zelako (errotagintzako eta animalia elikadurako produktuak izan ezik). Energiak, bestalde, eragina izan zuen azaroko ICNn, urte batetik bestera% 20,4 igo baitzen koke fabriken hazkundeak eta petrolio finketak(+% 21,7).
|
|
|
Salmonella, Escherichia coli, Shigella eta Vibrio generoko beste batzuk dira ohikoenak. Tenperatura eta denbora bereiztezinak dira bai hazkunderako bai kanporatzeko,
|
batez
ere elikagaietan, hala nola haragian eta esnekietan. Egosten den bitartean, zenbat eta altuagoak izan tenperaturak, orduan eta laburragoa izango da egoste denbora, eta zenbat eta baxuagoak izan graduak, orduan eta denbora gehiago da egosteko.
|
|
|
Gero eta osasun neurri zorrotzagoak hartu arren, Campylobacterrek eragindako infekzio agerraldiak, gutxitu beharrean, areagotu egiten dira. 190.000 pertsona inguru kutsatzen dira urtero Europar Batasunean bazilo horretatik, eta gizakiei kutsatzen zaie,
|
batez
ere elikagai kutsatuak jan ondoren, askotan hegazti gordinen haragia, nekazaritzako produktu freskoak, esnea eta pasteurizatu gabeko esnekiak. Kutsadura kimikoa EFSAk azpimarratzen duenez, zoonosiez gain, kutsadura kimikoa da osasun publikoaren mehatxu nagusietako bat.
|
|
2012
|
|
|
Helburua nekazaritza praktika egoki bateratuak garatzeko arau eta prozedurak adostea zen. Arau hori, ordea, motz geratzen zela ikusi zen laster,
|
batez
ere elikagaiak distantzia luzeetan garraiatu behar ziren kasuetan. Hori dela-eta, EUREPGAP protokoloa osatzeko sortu zen 1998 urtean British Retail Consortium (BRC), Erresuma Batuko banaketa kate handi gehienek osatzen zuten partzuergoa.
|
|
|
Urte batzuk geroago, arlo horretako adituek abalatutako argitalpenek zenbait ftalato mota, oso kutsatzaile talde arrunta, diabetesaren garapenaren aurreko intsulinarekiko erresistentziarekin eta gizentasunarekin lotzen zituzten. Beste azterketa berriago batzuen arabera, polikarbonatozko plastikoek (A bisfenola, esaterako),
|
batez
ere elikagaiak kontserbatzeko ontzi hermetikoetan erabiltzen direnek, diabetesa sortzen lagun dezakete tenperatura altuak jasatean. Elxeko Miguel Hernández Unibertsitateak abalatu zuen ikerketa, eta haurdunaldian zehar konposatu horren eraginpean zeuden arratoi haurdunak aztertu ondoren, ikusi zuen guztiek haurdunaldiko diabetesa garatu zutela eta kumeak jaio eta sei hilabetera (40 urteko baliokidea gizakietan) denak diabetikoak zirela.
|
|
|
Tresnak garbitzeari dagokionez, hobe da erabilera bakarreko ontziteria, edalontziak eta mahai tresnak erabiltzea (elikagaiekin erabiltzeko plastikoa), garbitzen diren objektuak murrizteko. Sukaldeko tresnak behar adina aldiz aldatzea komeni da (ganibetak, platerak, taulak…), kutsadura gurutzatuak saihesteko,
|
batez
ere elikagai gordinen eta kozinatuen artean. Lana amaitutakoan, tresnak poltsa itxi batean gorde behar dira.
|
|
|
Infekzio sintomak sukarra, muskuluetako mina eta gastroenteritiseko beste sintoma batzuk emakume haurdunen abortuak eta meningitisa eragin ditzakete arrisku handieneko populazioan. Listeria bidezko kutsadura hainbat arrazoirengatik gerta daiteke,
|
batez
ere elikagaiak prozesatzean, manipulatzean eta giroan. Horregatik, prebentzioa ezinbestekoa da hori saihesteko.
|
|
2013
|
|
|
Aztertu ditugun plateren ia erdiek ez dute gainditu EROSKI CONSUMERek egindako azterketa dietetikoa,
|
batez
ere elikagai mota gutxi eskaintzen dituztelako (lekaleak eta berdurak oso bakan agertzen dira), eta guarnizioak eta saltsak errepikatu egiten direlako behin eta berriz (ia beti patata frijituak edo tomate saltsa eskaini dute).
|
|
|
Ana Cameno albaitariaren arabera, «kontsulten %4 inguru txakurrek egin dituzte. etxeko istripuak«,
|
batez
ere elikagaiak edo objektuak irensteagatik. Etxean, animaliekin, hobe ez sendatu. Txakurrarentzat zer arrisku dauden jakiteak horiek saihestea dakar.
|
|
|
Hozkailuan, berriz, tenperatura 4 ºc ingurukoa da, eta bakterio gehienak abiadura motelagoan hazten dira. Horregatik guztiagatik, oso garrantzitsua da oso garbi mantentzea,
|
batez
ere elikagai gordinak manipulatu ondoren, poluzio iturri nagusietako bat. Gainera, elikagaiek transmititutako gaixotasunei aurrea hartzeko, garrantzitsua da jakitea nola garbitu behar diren objektuak, bai aiztoak, bai guraizeak edo elikagaiak gordetzen dituzten ontziak.
|
|
|
Barietate horren gordailu nagusia behi azienda da, baita ardiak edo ahuntzak ere.
|
Batez
ere elikagai kutsatuen bidez kutsatzen dira, gehienak gordinik edo gutxi kutsatuta. kozinatuak baita beste elikagai batzuekin ere, hala nola frutekin eta barazkiekin (espinakak edo letxugak), animalien gorozkiak ukituta kutsatzen baitira.
|
|
|
Irudia: Loreine Barbosa Tenperatura beroak eta topaguneak gastronomia, aire zabalean udan ohikoak dira, baita elikagaiak intoxikatzea ere,
|
batez
ere elikagai arriskutsuagoak dituzten errezetak prestatzen direnean, hala nola arrautza gordinak. Salmonella abiadura handian biderka daiteke edozein elikagai freskotan, 20 °C tik gorako tenperaturan; beraz, udan, errazagoa da ugaltzea eta ugaltzea.
|
|
2014
|
|
|
Germenak badauzkate, erabiltzen diren elikagaietara pasa daitezke. Beraz, modu erregularrean garbitu behar dira urez eta xaboiz,
|
batez
ere elikagaiz aldatzen den bakoitzean eta, bereziki, jaki bat manipulatzen den bakoitzean, eta, ondoren, gordinik. Telefonoz hitz egin ondoren, komunera joan edo sudurra zintz egin ondoren ere garbitu behar dira.
|
|
|
Europako Batasuneko adituek azpimarratu dute Europak datozen urteetan hainbat erronka izango dituela ingurumena protagonista. Klima aldaketa, erregai fosilekiko mendekotasuna, lehengaien, energiaren eta industria produktuen hornikuntza edo hondakinak sortzea, eta horien inpaktua,
|
batez
ere elikagaiekiko mendekotasuna, beharrezkoa da eraginkortasuna eta iraunkortasuna lehenesten dituzten politikak eta ekimenak egitea, Europako iturrien arabera. Horren jakitun, Europako Batzordeak (EE) honako hau onartu zuen 2012an:
|
|
2015
|
|
|
Poltsa desberdinak erabil daitezke elikagai gordinak kontsumitzeko prest daudenetatik bereizteko eta kutsadura gurutzatuak saihesteko. Erosketak egiteko denbora ahalik eta txikiena izan behar da etxera iritsi arte,
|
batez
ere elikagai hoztuak, izoztuak edo beroak hartu badira. Erosten den unetik etxera iristen den arte, ordu eta erdi baino gutxiago igaro behar da.
|
|
2016
|
|
|
1 teknika: elikagaiari mantenugaiak gehitu Elikagaien propietate osasungarrien adierazpen baimenduak legeak ezartzen dituen 432/ 2012 Europar Erregelamenduak onartutako aitorpenen zerrenda du,
|
batez
ere elikagai desberdinekin lotuta. Elikagai hori «iturri…» bihurtzeko behar den elikagai kantitatea gehitzen du industriak.
|
|
|
Egosketa mota horren arazoetako bat da ez dela nahikoa, ez baitira inaktibatzen elikagaiek transmititutako patogenoen forma begetatiboen mailak. Eta,
|
batez
ere elikagaiaren mende egon arren, 30 minutu eta ordubete artean behar izaten dira ondo prestatua egoteko, eta, gainera, 70 ºc tik gorako tenperatura izaten dute elikagaiaren erdigunean. Mikrouhinak.
|
|
|
Zenbait herrialdetan, hala nola Alemanian, Frantzian, Belgikan edo Erresuma Batuan, debekatuta dago haien erabilera osasunerako arriskutsuak izan daitezkeen substantzien migrazioak saihesteko. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) egindako azterketa baten arabera, paper edo aluminiozko ontziak ukitzen dituen elikagai batek mineral horren ekarpena egiten du,
|
batez
ere elikagai azidoen kasuan. Tenperatura eta berotze denbora (egostearen kasuan), osaera eta elikagaiaren Ph a, eta azido organikoen, gatzaren eta beste zenbait ioiren presentzia ere baldintzatzen ditu migrazio horrek.
|
|
|
Gosaria nutritiboa eta osasungarria izan dadin saiatzea funtsezkoa da. Horregatik, ahalik eta orekatuena eta bariatuena izatea gomendatzen da,
|
batez
ere elikagai gutxi prozesatu eta osasungarriak (frutak, barazkiak, zerealak edo tuberkuluak) hartzea. Gosari osasungarri bati minutu batzuk emateko, hainbat onura aprobetxatu behar dira, eta, horri esker, eguneko jarduera guztiei aurre egin behar zaie, nutrizio eta gogotsu.
|
|
2017
|
|
|
Faktore hori kontuan hartzekoa da,
|
batez
ere elikagai horiekiko alergiak eta intolerantziak dituztenentzat.
|
|
|
Elkartasun Tailerra GKEekiko lankidetza ekonomikoak %20 eta %32 bitartean hazi dira azken urtean, baina, gainera, gero eta pertsona gehiagok erabakitzen dute gizarte erakunderen bat babestea, dirua ematea edo boluntario lana egitea. Espainian bost milioi boluntario daude, hau da, Espainiako biztanleen% 8 Marketing eta Iritzi Publikoaren Institutuaren (IMOP) eta Berbés Asociados erakundearen arabera, Gabonetan espainiarren %34 gainerako sasoietan baino solidarioagoa da,
|
batez
ere elikagaiak emateari dagokionez (%24) eta jostailuak eta christmas erostea (%13). Bi ekintza horien ondoren, premia gehien dutenei diruz laguntzeko(% 12) eta objektu pertsonalak emateko(% 12) erantzunak daude.
|
|
|
Hori ere ez da egia. Aluminio papera erabiltzeak duen eragozpenetako bat papera elikagaira migratzea da, hau da,
|
batez
ere elikagai azidoetan, eta zenbait alderdiren mende dago, hala nola tenperatura eta berotze denbora (egostea), elikagaiaren konposizioa eta pHa eta azido organikoak, gatza eta beste ioi batzuk. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) biztanleriak aluminioarekiko duen esposizioari buruz egindako azken aldaketetako batean, adituek erabaki zuten aluminioaren migrazio muga 1 mg/ kg elikagai izatea.
|
|
|
Ez utzi giro tenperaturan ordubete baino gehiago. Garrantzitsua da neurri horiek beti kontuan hartzea, baina
|
batez
ere elikagai sentikorragoak manipulatzean (adibidez, haragiak, hegaztiak edo arrautzak). Gomendagarria da, halaber, botilako ura edatea.
|
|
2019
|
|
|
Kontuan hartu beharreko lehenengo ezaugarria gutxiestea da, eta azpi faktoreei dagokienez, oposizioa (1.4) 35 eta mespretxua (1.5) gailentzen dira. Eleberrian Florak esaten edo egiten duenari etengabe egiten dio aurre protagonistak, narratzailearen atalean ikusi dugun bezala,
|
batez
ere elikagaien prestaketei dagokienez (34, 63, 79, 181, 196, 213, 256). Oposizioa tratu txar psikologiko mota bat da, non erasotzaileak etengabe bere biktimaren arrazoi, pentsamendu eta esperientziei kontra egiten dien.
|
|
|
Bestalde," epaitu, kritikatu eta zuzendu" azpi faktorea (4.1), aurrerago aipatu bezala,
|
batez
ere elikagaien prestaketari dagokion gaietan errepikatzen da, baina orokorrean, narratzaileak ez du larderia edo intimidazio horren datu gehiagorik ematen. Gainera, Florak bere buruaz beste egiteko mehatxuen ondorioz ikus dezakegu jokabide suntsitzaileak (4.3) daudela harreman honen atzean, aurretik aipaturiko xantaia emozionalak ere hori adierazten digu.
|
|
|
Arrazoi nagusia? Produktuak ikusi eta ukitu ahal izatea, funtsezkoa
|
batez
ere elikagaien sektorean. Imagen:
|
|
2020
|
|
|
Hori dela eta, Institute of Medicine k ez du muga handirik ezartzen zuntzaren kasuan, uste baitu ez dela ondorio kaltegarririk ikusten kontsumoa handitzean. Zuntz gehikuntzara pixkanaka egokitzeko dugun gaitasun handiak,
|
batez
ere elikagaietatik abiatuta (ez osagarriak), zuntz hori duten elikagaiez gozatzeko aukera eman behar digu, inolako eragozpenik sortu gabe. 5 Non dago zuntza?
|
|
|
Horregatik, ez da beharrezkoa egunero hartzea. Eta,
|
batez
ere elikagaien gantz zatietan daudenez, ez da gomendagarria koipe gutxiko dietak egitea. bitamina Bere funtzioa.
|
|
|
Eta produktu freskoak erosten baditut? Internet bidez erosten diren elikagaiak bidaltzeko metodoak egokia izan behar du,
|
batez
ere elikagaiak frutak, barazkiak, haragia, arraina eta gainerako produktu galkorrak badira, hala nola esne postreak, hoztu egin behar badira edo izoztu egin behar badira. Ez da inoiz hotz katea hautsi behar.
|
|
2021
|
|
|
Irudia: Kontsumo Ministerioa Sistema ez da hutsezina, eta hobetu egin daiteke,
|
batez
ere elikagaiak mantenugaien arabera (gantz saturatuak edo guztizko koipea) kategorizatu edo zigortzeko modua sinplista samarra delako, eta zaharkitu samarra geratzen delako, egungo ebidentzia zientifikoaren arabera. Baina haien abantaila nagusia elikagai multzoen araberako sailkapena da, eta horrek zaildu egiten du elikagai osasungaitzak elikagai osasungarrien truke ematea.
|
|
2022
|
|
|
, kasuaren arabera. Adibidez, eztia egiteari buruz hitz egiten badugu (eztia abarketetatik atera eta ontziratzean datza prozesu hori), arriskuak ez dira oso nabarmenak,
|
batez
ere elikagai horretan ia ezin delako mikroorganismorik hazi azukre asko duelako. Hala ere, egiten diharduen enpresa batean sushia kontrakoa gertatzen da:
|
|
2023
|
|
|
). — 2018ko hitzak Urtebete lehenago, ardo apartsu gisa sartu ziren apartzailea, dastatu (substantzia bat gehitu zerbaiti,
|
batez
ere elikagai bati edo plater bati, zaporea emateko) eta beste adierazpen bat taparperra deitzeko, oraingoan Mexikon: tobperra.
|
|
|
zer den, non dagoen eta zer sintoma eragiten dituen haurrengan Cronobacter sakazakii bakterio bat da, eta gai da luzaroan irauteko ingurune ez hezeetan, hala nola elikagai deshidratatuetan (bularreko haurrentzako esneak, tea eta infusioak, adibidez), eta tenperatura tarte zabal batean hazteko (6 ºC). Cronobacter spp ek edozein pertsona infekta dezake,
|
batez
ere elikagai kutsatuak irensteagatik, baina arrisku handieneko populazioa haur jaioberriek osatzen dute, bereziki haur goiztiarrek, jaiotzean pisu txikia dutenek edo immunodeprimituek. Kaltetuek sintoma hauek izan ditzakete:
|
|
|
Duela urte batzuetatik hona, segurtasun eta kalitate terminoak gero eta onartuagoak, onartuagoak eta kontsumitzaileek gero eta gehiago eskatzen dituzte, eta horrek ere erronka eta erronka berriei aurre egin beharra ekarri du, elikagaien arriskuei aurrea hartzeko. Elikagaien segurtasunak, gaur egun ezagutzen den bezala,
|
batez
ere elikagaiak osasunerako arriskurik ez sortzeko eta osasungarriak izateko ardura du. Horretarako, garrantzitsua da bi premisa horiek ekoizpenaren hasieratik eta elikadura kate osoan betetzea.
|