|
2000
|
|
|
Hegoaldeko haizea izendatzeko hego haize. Beste hitz batzuk gura izanezgero hor daude herriko haize eta goiko haize(
|
batez
ere Bizkaian ezagutzendirenak).
|
|
2002
|
|
|
Laburbilduz, nekazaritzaren sektorearen garrantzia handia zen XIX. mendearen hasieran Euskal Herri osoan, baina beste sektore osagarri batzuk, berezikiGipuzkoan eta
|
batez
ere Bizkaian kontzentratuta zeudenak, asko garatu ziren.Gaur egungo Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldeetan, XVIII. mendean, barne produktu gordinak sektoreen arabera erakusten zuen banaketari buruzko zenbaitestimazio errealitate horien adierazgarri egokiak izan daitezke, gutxi gorabeherakoak izanda ere (ikus 1.1 irudia).
|
|
|
Industriari dagokionez, industriak euskal ekonomian duen presentzia erlatiboa Europako Batasunarena baino handiagoa da, produktuei zein enplegu aldagaieibegira (ikus 6.1 eta 6.2 irudiak). Euskal Herrian, eta
|
batez
ere Bizkaian, laurogeiko hamarkadan izandako industria eraispena biziki gogorra izan arren, gaur egunbertako ehun produktiboaren eta enpleguaren ehunekobeste handia (%32 eta %28, hurrenez hurren) industria adarrek osatzen dute. Europako Batasuneko industriarenparte hartzea atzean uzten du euskal industriarenak (zortzi bat puntu gutxiagoproduktuari zein enpleguari erreparatuz), eta horrek agerian uzten du euskal industriaren indarra eta potentzialtasuna fordismoaren osteko garai hauetara ere iristekogauza izan dela, industrializazio zaharreko beste lurralde batzuetan ez bezala.
|
|
|
NFEren kasuan, berandu industrializatzeagatik eta bere industria egiturarenondorioz, krisi garaian ez zuen hain berregituraketa sakonik behar izan, EAErenkasuan gertatu bezala(
|
batez
ere Bizkaian eta Gipuzkoan). Zentzu horretan, urteaskotan politika ez da berrikuntzarekin hain konprometituta egon, EAEn gertatuden bezala.
|
|
|
Abereen okelari dagokionez, EAEn behiak dira nagusi, eta txerriak eta ardiakatzetik daude, behi esnearen produkzioa oso garrantzitsua izanik. Abeltzaintzakoerroldaren arabera, 10.705 ustiategik behi aziendak dituzte, 180.000 buru guztira.Halaber, ardi azienda asko hazi da,
|
batez
ere Bizkaia eta Gipuzkoan; txerri aziendak, aldiz, beheraka egin du. Horrez gain, hegaztien beherakada eta untxi aziendakizandako gorakada izan dira mugimendu nabarmenenak.
|
|
|
Lehenengoan, zerbitzuen hedapen urria industria krisiaren testuinguruan ulertzen da, krisi horrenlehen eztandak enpresak hornitzeko hainbat zerbitzuren gainbehera ere ekarribaitzuen. Hori oso ikusgarria izan zen,
|
batez
ere Bizkaian, bertan enplegu galeranetoa gertatu baitzen (9.1 taula). Azken urtealdian, tartean alegia, industria dinamika gorakorrak zerbitzuetakoa akuilatu du, kapitalismo globalaren aroankalitatea helburu duen eta ezagutzan oinarritatuta dagoen ekonomia lehian zerbitzuaurreratuen horniketa funtsezkoa delakoan.
|
|
|
Ikertzen ari garen lurraldeko hirigintza tradiziotik birpasatxo bat egiten badugu, esan dezakegu ezen, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoa den lurraldean, hiritzat har daitezkeen lehen guneak erromatar garaikoak direla; eta horrez gain, osogutxi direla,
|
batez
ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Era berean, oso ezaguna da Antzinate Berantiarreko eta Goi Erdi Aroko, iluntasun historikoa?
|
|
2003
|
|
|
Edozelan dela ere, literatura sorkuntzaren alorrean halako mutualdi baten murgilduko da urte batzuetarako gure idazlea, eta larogeiko hamarkadan ondo sartu arte ez du berriro bururik agertuko. Mutualdi edo gogailtze horrek gerraosteko belaunaldiko beste idazle gehiago ere hartu zituen,
|
batez
ere Bizkaikoak: E. Erkiaga lekeitiarra eta A. Zubikarai ondarrutarra, esaterako.
|
|
|
Libro Becerroren arabera, bost urte baino ez zituen eman herriz herri misioak egiten. 1817 eta 1821 urte bitartean izan zen eta, euskalkiagatik,
|
batez
ere Bizkaiko herrietan aritu zen, baita Arabako batzuetan ere. Urtean bederatzi bat herritan egiten zuen misioa, eta bakoitza 15 egunetakoa.
|
|
|
Hogeita bosten batek ikusten dute argia gainerako herrialdeetan. Gauzak horrela, euskal prentsaren gune traktorea Gipuzkoan dagoela esan daiteke beldurrik gabe, traktore horrek gurdi onak ditu bere inguruan,
|
batez
ere Bizkaian; beste modu apalagoan gainerako herrialdeetan. Euskal prentsa horretan, batez ere, herri edo eskualde zabalkundekoak dira gehienak, baina ez ahaztu euskal esparru honetan bokazio nazionaleko argitalpenak ere badaudela, euretako batzuk oso estrategikoak gainera (informazio orokorreko egunkaria, astekariak, uniber  tsitate prentsa, prentsa zientifiko teknikoa, prentsa kulturala, esparru txikiko aldizkarien federazioa âTopaguneaâ eta abar).
|
|
|
The Tree of Gernika (Gernikako Arbola) liburuaren egilea. 1936 gerra tarteaz eta
|
batez
ere Bizkaian Gerra Zibilaren sorreraz, bilakaeraz, amaieraz eta ondorengo gertaerez idatzi den osoena. Gernikan izan zen, bonbardaketaren gau berean.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Herrian dagoen hirugarren bainuetxea, apur bat ezezagunagoa egingo zaigu,
|
batez
ere Bizkaiko eskualderik ezezagunenean dagoelako: Karrantzan dagoen El Molinar bainuetxea litzateke.
|
|
|
Andres Mañarikua Bizkaia osoan oso ezaguna da. Zuzenbide fakultatean irakasten zuen eta
|
batez
ere Bizkaiko historia alorrean lan estimagarriak idatzi zituen. Josetxo Urrutia ere abokatuen irakasle zen eta oso abertzale sutsua.
|
|
|
Bizkaiko euskal kultura mugimenduen barruan bizi naiz. Hemen bada, esate baterako, Mendebalde izeneko talde bat,
|
batez
ere Bizkaiko euskararen alde lan handia egiten diharduena. Harreman estua dut eurekin.
|
|
2007
|
|
|
Denetariko produktuak batuko dituzte egokitutako 20 erakustokiek: Ardaoa, gazta, ogia, sasoiko barazkiak, esnekiak, produktu elaboratuak, kosmetiko naturalak… Denak ere modu ekologikoan produzituak.Azoka 10:30ean zabalduko dute eta14: 30ak arte,
|
batez
ere Bizkai eta Gipuzkoako baserritarrek (Arabako ekoizleren bat ere izango da) produzitutakoak ikusi zein dastatzeko aukera izango dute hurreratuko direnak. Ongarri kimikoak, hormonak, antibiotikoak… erabili gabe ekoiztutakoak, hain zuen.
|
|
|
Itsas kutsaduraz gain, zientzialariek konpondu nahi duten arazo bati egin behar diote aurre zetazeoek: istripuzko harrapaketak,
|
batez
ere Bizkaiko Golkoan eta Ipar Atlantikoan, zeinaren ebazpenean arrantza sektorea ere interesatuta baitago. Helburu horrekin, Espainiako Zetazeoen Elkartea (SEC), AZTI Tecnalia euskal zentro teknologikoa eta Vigoko Zentro Ozeanografikoa ikerketa bat egiten ari dira, Frantzia, Irlanda eta Erresuma Batuko ikertzaileekin batera, istripuz egindako harrapaketek itsas ugaztunei zer proportziotan eragiten dieten kalkulatzeko, eta, hala, espezie horietakoren batentzat arriskurik ba ote dagoen zehazteko, Erika k azaldu zuen.
|
|
2008
|
|
|
Garai eta publikazio batzuk osorik, eta beste batzuk kontsulta puntualagoak eginez arakatu nituen. Orotara hogei bat publikazio periodiko18 Hau
|
batez
ere Bizkaiko Foru Aldundiaren Bibliotekan egin zen.
|
|
|
Edozein kasutan, Eleizalde eta beste zenbait idazle jeltzale Akademiaren alde aktiboki aritzeak joera hori indartzen zuen. Hori argi ikusi zen hurrengo urteetan, jeltzale askok,
|
batez
ere Bizkaitik kanpokoek, Bustintzaren iritzien aurka, Euskaltzaindiaren arauak jarraitu zituztenean. Zentzu horretan. Ojarbideren?
|
|
|
Damudot Jonek, Gribik eta Polutok osatzen dute gaur egun. Taldeak dagoeneko zazpi urteko ibilbidea dauka, eta kontzertu ugari egin dituzte,
|
batez
ere Bizkaian, baina baita beste eskualde batzuetan ere. Hasieran laukotea bazen ere, aspaldian hiru lagun dabiltza taldean.
|
|
2009
|
|
|
80ko hamarkadan sortu zen Labayru Ikastegiaren babespean" Mikel Zarate" Iker Mintegia ere. Inkesta bidez hainbat biltze lan egin ziren aldi horretan
|
batez
ere Bizkaiko herri euskaldunetan: herri ipuinak, baladak, herri kantak, eske koplak, bertsoak, errefrauak eta osterantzeko gaiak biltzen zirela.
|
|
|
Ostegunean, giro benetan hotzarekin jarraituko dugu, eta elurra ere egingo du. Giro goibelarekin jarraituko dugu eta euri arina botako du, noizbehinka ertaina,
|
batez
ere Bizkaia eta Araban. Arratsalde aldera eta gauean atertzen joango da.
|
|
|
Okerrena atzean utzi dugu. Iragarrita zeuden zaparradek euren arrastoa utzi dute,
|
batez
ere Bizkaian; hori izan da euri gehien jaso duen lurraldea EAEn. Euskalmet Euskal Meteorologia Agentziak jakinarazi duenez, Galea lurmuturrean dagoen estazioan, Getxon, metro koadroko 64 litro jaso dituzte 24 orduan.
|
|
|
Nola bertso saioa hala haurren txokoa, arratsaldeko bostak aldean amaitu ziren, hegoaldeko jendeak egun argiz etxera abiatzeko modua izan zezan, urrun samar egiten baita Urepele,
|
batez
ere Bizkaia aldetik eta joaten denarentzat. Hala ere, erromeriak gogotik jarraitu zuen ezker paretan, Gasteizko trikitilari gazteak lagun, astelehenez jai egingo zela ta hegoaldean behintzat.
|
|
|
Euskadiko gobernuko dokumentazioari dagokionez, informaziobuletinak eta armadaren inguruko informazioa aurki ditzakegu. Beste dokumentu batzuek frankistek ezarritako errepresioaren berri ematen digute; hemen aurki ditzakegu besteak beste, heriotza zigorrera kondenatutakopertsonen eskutitzak eta lekukotasunak(
|
batez
ere Bizkaian), Bilbo eroriondoren hildako pertsonen inguruko dokumentazioa, Euskadiko Jaurlaritzak emandako errepresioaren gaineko informazioa eta euskal apaizekkartzelan eramaten zuten bizimoduaren inguruko txostenak.
|
|
|
izan zela defendatu zuen atzo Idoia Mendia bozeramaileak. Aldundiek leial jokatuko dutela nabarmendu zuten, baina kritikak ere izan ziren,
|
batez
ere Bizkaiko Aldundiaren aldetik. Iruarrizagaren aburuz, Jaurlaritzak ekonomia suspertzeko, proposamen zehatzik?
|
|
|
ekarriko dituztela dio.
|
Batez
ere Bizkaian, lorpen handiak ekar ditzakeela: –udal garrantzitsu asko?
|
|
2010
|
|
|
Laburtuz, Hego Euskal Herriak etorkin olde handi bi ezagutu ditu. Bata XIX. mende bukaeran(
|
batez
ere Bizkaian gertatu zena), eta bestea XX. mendeko 60 eta 70eko hamarkadetan bizitakoa (Bizkaian eta Gipuzkoan, nagusiki, baina baita Araban eta, maila apalagoan, Nafarroa Garaian ere nabaritu zena). Giza mugimendu horiek guztiak testuinguru jakin batean gertatu ziren, eta industrializazioaren hedapena zein lurraldearen urbanizazioa ezin dira aipatu gabe utzi.
|
|
2011
|
|
|
anarkistak beraiek izango dira euren zailtasunak eta eragin urria aitortuko dituztenak. Marokoko gerraren aurkako mobilizazioekin agertuko da sindikatu hau
|
batez
ere Bizkaian. Tolosaren kasuan aipaturiko bi grebetan, 1916an eta 1917ko abuztuan, UGTrekiko elkarlanak erakunde anarkista mesedetuko du eta bere presentzia hedatuko da honekin.
|
|
2012
|
|
|
– Hizkuntzaren aldetik, ordea, hori dugu zalantzarik gabe antzinako euskararen, eta
|
batez
ere Bizkaikoaren, lekukorik harrigarrienetakoa eta guztietan miresgarriena ere bai, beharbada.
|
|
|
baino gehiago EAEn) arteko aldeak ikusita, pentsa liteke Hegoaldeko herri klaseek posizio ekonomiko hobea dutela, bainaez lanbide arteko gutxieneko soldata, ez batez besteko pentsioak (12.180?), ezta gehiengo mileuristaren (gazteak, emakumeak, etorkinak) soldatakere ez dira iristen, inola ere, zifra horretara. Errealitatea da aberastasunarenkontzentrazioan (oso kezkagarria da honezkero EAEn,
|
batez
ere Bizkaian) eta errenta politiken eta babes sozialaren alorrean dagoen diferentzia handia, soldatak eta prestazioak askoz ere handiagoak dira Iparraldean, dela, gauregun, lan eta/ edo bizileku finkoen trukea gehien oztopatzen duen elementua, Iparraldearen eta Hegoaldearen artean.
|
|
2013
|
|
|
Guztiz zabaldurik egon den beste ohitura bat ogi salutadua edo cgi bedeinkatuarena da,
|
batez
ere Bizkaian eta Araban. Gure artean etxe gehienetan familiako buruak Gabon afariko ogiari kuskurra kentzen zion, gainean kurutzea egin, leku batzuetan ardo tanta batzuekin busti, eta hurrengo urtera arte gordeta edukitzen zuten.
|
|
|
Izan ere, tradizio beraren parte dira B. Mogel eta E. M. Azkue. Tradizio hori azaltzen dabertso moldeetan(
|
batez
ere Bizkaiko zortzikoa) eta jostura bereko adierazmolde edo klixeetan. Hala bada, bera baino lehenagoko B. Mogelen Gabon kanten ildo beretik dabil E. M. Azkue, edo B. Mogelen eragina du.
|
|
2014
|
|
|
ESEN Espetxe Sarea Euskadi Nafarroak, presoen eskubideen aldeko hainbat talde biltzen ditu? garrantzi handia eman dio azken neurri horri,
|
batez
ere Bizkaiko gizarteratze zentroa bertan behera uzteari. Gogorarazi du Zaballako espetxean dauden preso gehienak Bizkaikoak direla, baina erregimen irekia ematen dietenean ezin direla haien herrialdera joan, Basauriko espetxeak ez duelako horretarako nahikoa leku.
|
|
|
eta beren lanetan tartekatzea, horrek beren euskalkien jatorrizko birjintasuna zikinduko zuelakoan. Gainera, norbere sorlekuaren jatortasunaren izenean, inoiz, euskalki guztietako forma berdin tsuak eta jatorri zaharrenekoak baztertzeraino ere heltzen ziren,
|
batez
ere Bizkaian, aldameneko euskalkietatik kutsaturik helduak zirelakoan. Horien ordez, analogiaz sorturiko forma erabat be rriak bultzatzen ahalegintzen ziren (ekarri> ditu> edo etorri> gine (a) n> zahar jatorren ordez, ekarri> dauz> eta etorri> gintzazan, adibidez), adizkera aberrante horiek eta inondik ere zaharrak ez zirenak, hain zuzen, Bizkaiko erarik jatorrenak zirela pentsatzen zutelako, oker.
|
|
|
Olatuen arriskua dela eta alerta laranja ezartzeaz gain, abisu horia ezarri du Jaurlaritzak haizeagatik. Euskalmeten iragarpenaren arabera, haize boladak 100 km/ h koak izango dira haizeguneetan eta 80 km/ h koak gainerakoan,
|
batez
ere Bizkaian eta Araban.
|
|
2015
|
|
|
euskalkien batasuna kaltegarritzat jo, eta nork bereari eusteko aldarria egin zuen. Berak sortutako alderdiak,
|
batez
ere Bizkaian zuenez indarra, herrialde horretan egin zen besteengandik bereizteko eta aldentzeko ahalegina eta, XIX. mendearen hasieraz gero, euskara bizkaitarraren eta gainerakoen artean irekitzen ari zen aldea, sakonagoa egin zen XX. mendetik aurrera. Hizkuntzako joera garbizaleek, era berean, Bizkaian izan zuten eraginik biziena, eta hori guztiori dela eta, gainerako euskaldunendako arrotza eta Bizkaiko herritar xeheendako ere ulertezina gertatu zen euskara berria14.
|
|
2016
|
|
|
Halaxe egin zuen euskal lurraldeetako foruak eta berezko zerga sistema osoa ezabatzen zituen Cadizeko Konstituzioarekin. 1812an Batzar Nagusiek konstituzio berriarekiko euren errezeloak azaldu zituztenean
|
batez
ere Bizkaian izan zen erresistentzia handiena Frantzisko Xabier Castaños buruzagi militarra bidali zuen Cadizeko gobernu liberalak, agindu zehatza zekarrela: " Desordena horiek zapaldu eta konstituzioa zinarazi dezala".
|
|
|
Labur bilduz, zera esan liteke: azken 20 edo 30 urtean oso balio indar ahula izan dute a) eta b) faktoreek, baina ez dira gauza ezezagunak izan orain gutxira arte; c) faktoreaz denaz bezainbatean, euskaldunok jaioterritik kanpora (Espainiara, Frantziara, Ameriketara) joan izana aski fenomeno ezaguna izanik da zenbait mendez, eta kanpotarrak Euskal herrira(
|
batez
ere Bizkai Gipuzkoetara, gero Arabara eta Nafarroara) samaldan etorri izana ere bai, 1880tik aurrera bereziki. Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migrazio balantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota orain puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da:
|
|
|
– Hegoaldeko lehen immigrazio uholdea XIX. mendearen azken laurdenean eta XX.aren hasieran,
|
batez
ere Bizkaira, Bilbora eta itsasadarraren ezkerraldera, baina baita ere Gipuzkoara?, Espainiako hurbileneko lurraldeetatik, eta Nafarroa Garaitik?
|
|
|
Gaur egun gero eta ageriagoa da lan errealitate hau, eta hori ekiditeko hasi zuten greba joan den urtean Movistarrek zuzenki eta beste enpresa batzuen bitartez kontrataturiko langileek. Greba honek izan zituen erantzuna
|
batez
ere Bizkaia mailan ona izan zela ikusita, ESK sindikatuaren arabera, aurten beste mota bateko greba bat egitea erabaki dute langileek; Bilbotik Bartzelonara 800km ibiliko den errelebu lasterketa. ' Correscales 2016' zehazki. Lasterketak otsailaren 18an hasi eta 22an helmugara heltzeko erronka du.
|
|
2017
|
|
|
Matrikulatzen den auto berri bakoitzeko erabilitako bi saltzen dira; 106.000 inguru, bukatu berri den urtean.Bi zati izan ditu 2016 urteak. Lehen zazpi hilabeteetan, Pive planaren diruak iraun bitartean, auto salmentek gora egin zuten,
|
batez
ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Bigarren zatian, berriz, laguntza publikoen gasolina bukatutakoan, igoera izoztu egin zen.
|
|
|
Tokiko aldizkarien protagonismoa handitu da epe horretan,
|
batez
ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Aldi berean etengabeko aldaketa prozesu batean murgilduta daude, eta ondorioz fusio, integrazio eta batzeak ugariak izan dira.
|
|
2019
|
|
|
Gure aburuz, oñarritzat gipuzkera artu bear da, ta giltzarritzat berriz lapurdiera. Ta gero osatu gure itz etxea beste euskalkiez,
|
batez
ere Bizkai aldekoaren giartasunaz. Gañerakoz, batasun lan guziak Euskaltzaindiak zuzendu bear lituzkela derizkiogu, ta" Euskera"," Herria"," Gure Herria"," Euzko Gogoa"," Zeruko Argia"," Egan" eta beste euskal aldizkarien bidez batez ere, saiatu lan orietan.
|
|
|
Historikoki oso emankorra zen euskararen apologia eta autonomia politikoa uztartzen zituen ideologia foruzalea. Akademia diskurtso horren osagarri ere izan zitekeen,
|
batez
ere Bizkaiko eta Gipuzkoako probintzia" euskaldunagoak" Araba Nafarroekiko irainduak agertzen zirelako, kontzertu ekonomikoaren ezabatzearekin.
|
|
|
Euskaltzaindiak ahalegin handiak egin zituen gaztelania euskara hiztegi normatibo handi bat plazaratzeko, baina ikusiko dugunez asmo horrek ere porrot egin zuen. Estandarizazioaren bidetik, Informe de los señores académicos A. Campión y P. Broussain a la Academia de la Lengua Vasca sobre la unificación del euskera (1920) delako dosierra aurkeztu eta eztabaidatu zen, baina,
|
batez
ere Bizkaiko abertzaleek egiten zuten oposizioagatik, Akademia ez zen ausartu bide horretan aurrera egiten. Neologismoen edota onomastikaren auziak arazo berak eragin zituen.
|
|
|
Txabi Etxebarrieta() ETAko kideak eta Jose Pardines guardia zibilak bizia galdu zuten Adunan eta Tolosako Benta Haundin. Erregimenak debekatu egin zituen Etxebarrietaren aldeko hiletak, eta horrek mobilizazio handiak sorrarazi zituen
|
batez
ere Bizkaian, tortura eta atxiloketa ugarirekin.
|
|
|
Ezagutzen duzu? Pandero jotzaile oso ezaguna izan zen, Arratia bailarakoa,
|
batez
ere Bizkaian aritu izan zen erromeriarik erromeria. Kontzertuetan, maiz, bere buruari. Aupa Maurizia!?
|
|
|
g) Bizkaiko eta Gipuzkoako aldundiek eratutako auzo eskola sareen proiektuan ere lagundu zuen Euskaltzaindiak, 1919tik 1936ko gerra hasi arte,
|
batez
ere Bizkaian, Luis Eleizalde eta Juan Bautista Eguzkitzaren bidez. Auzo txikietan eskolak indartu zituen proiektu horrek eta auzo eskola askotan euskarak presentzia handia izan zuen, eta irakasle euskaltzale asko jarri zituen lanean, emakumeak horietako asko.
|
|
|
Itxura batean gertakari isolatua dirudien arren, atsolorra Euskal Herriko leku askotan egiten zen antzina.
|
Batez
ere Bizkaian, Gipuzkoan, Nafarroan eta Lapurdin ageri da dokumentatua. Ereñotzu inguruko herri gehienetan ageri da:
|
|
|
Bada atsotitz
|
bat
ere Bizkai aldean jasoa, San Estebantxu, leheneratsu dioena. Gure baserri eta kostaldeko antzerako giroetan, agudo pasatu ohi baitzen Eguberriaren erasana, laburra ohi zen itzala, eta Estebantxu orduko, leheneratsu berriro.
|
|
|
Marcos de Machinandiarena Santurukoa, Juan Bauptista de Aguirre Pitorenekoa, Martin Josef de Marzol Martinonekoa eta Juan de Marzol Urtzailenekoa, jaiotetxearen izenari ohore eginez. Lehen Leitzako bordari kontuetan ere ikusi duzu, hara eta hona lan bila joandakoak ageri direla maizenik, baina,
|
batez
ere Bizkaia aldeko burnioletara, hemen bezalaxe.
|
|
2020
|
|
|
Bizkaiaren urte ona azaltzeko, industriaren sektoreari erreparatzea besterik ez dago. Iaz gehien hazi zen adarra energia elektrikoarena eta gasarena dira, %14, 5 handi zuelako produkzioa, eta horrek
|
batez
ere Bizkaian du indarra.
|
|
|
" Frontea egonkortu zen eremuetan eta lubakietan azaltzen dira. Gehienak mendian,
|
batez
ere Bizkaiko mugan eta mendi tontorretan, Ondarrutik Orduñaraino".
|
|
2021
|
|
|
Adizki sintetikoetan, aditza bera errepikatzen da,
|
batez
ere Bizkaiko zenbait tokitan, galdegai dela nabarmentzeko: Ekarri dakar; Entzun dantzu; Itsasontzi hori, joan doa ala etorri dator?
|
|
|
1982an, Erakundeak oraindik egoera politiko berrian nondik jo garbi erabaki gabe segitzen zuela ematen du. Kasu eztabaidagarri aski izan zen hurbileko atentatu zuzenetan,
|
batez
ere Bizkaia eta Donostia komando inguruan. Gerrilla ekintza kausituak ere obratu zituzten; granada jaurtitzaileen erabilpena hasi zuten inpaktu mediatiko handiaz eta urrundik manatu bonba autoak bideratu zituzten.
|
|
|
Hego aldean egin nituen erakusketen karira nire harremanak garatu ziren bertako jendeekin. Hola gertatu zen
|
batez
ere Bizkaian, Lapurdiko hitzordu kulturaletan ere, Gipuzkoan eta Nafarroan gutxiago. Halere erran daiteke, zailtasun guziak kontutan hartuta, euskaldun gizartean murgiltzeko nire lorategi naturala diren Iparraldeko hiru probintzietan zehar dagoela.
|
|
2022
|
|
|
Lakatza ere izen ezaguna dugu,
|
batez
ere Bizkai ekialdetik Gipuzkoan barrena eremu nahiko zabalean: gaztaina lakatza, hitz elkartu gisa sarri.
|
|
|
Hegemonia hori desberdina da lurraldearen arabera, ordea: Araban (32) eta
|
batez
ere Bizkaian (74), lehen indarra da, eta bi herrialde horietan lortu zituen Hego Euskal Herri osoan dituen bost alkatetik lau. Aldiz, duela hiru urte, EAJk baino alkate gehiago lortu zituen EH Bilduk Gipuzkoan, eta, Nafarroan, aho biko interpretazioa dute haren datuek; udaletan, Geroa Bai urrun dago parlamentuan lortzen dituen emaitzetatik —20.177 udaletan, 59.106 parlamentuan—, baina, tokiko inplantazio apala izanagatik, 2015ean Nafarroako Gobernuko lehendakaritza lortzeko eta 2019an gobernabiderako giltzarri izateko gai izan da.
|
|
|
Eukalipto hitzak «ondo estalia» esan nahi omen du grekoz. «Eta ondo estali ditu basoak, bai,
|
batez
ere Bizkaian, baina Gipuzkoan eta Araban ere bai. Eta estali ditu, batez ere, gatazkez.
|
|
|
Guztiaz ere, ez zen hori larriena, noski: armagintzarekin lotutako enpresa batzuk desagertu egin ziren Arabatik foru araua onartu eta hurrengo hilabeteetan, baina, egiazki, desagertu baino gehiago, deskokatu egin ziren, eta produkzioa inguruko probintzietara eraman zuten,
|
batez
ere Bizkaira eta Gipuzkoara, batzuetan langile eta guzti. Gida birtualak dioen moduan," Araba arma ekoizpenetik aske egon zitekeen, eta hori urrats sinboliko gisa garrantzitsua zen, beste eskualde askotako biztanleentzat eta mugimendu sozialentzat akuilu izan zitekeen neurrian, eta baita industriaren birmoldaketa posibleetarako inspirazio ere, bidean porrot batzuk gertatu arren, orobat.
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu antzerkia garai hartan propaganda politikorako tresna bihurturik genuela. Gogoan izan behar dugu XX. mende hasieran migrazio mugimenduak egon zirela,
|
batez
ere Bizkaian, eta ikuspegi arrazista horrek garaiko migrazio mugimendu horien testuinguruan puztu zen (baita Europako pentsamendu korronteen altzoan ere).
|
|
2023
|
|
|
Uztailean hasi ginen grabatzen.
|
Batez
ere Bizkaian grabatzen dugu: Bilbon, EHUren Leioako campusean, Getxon...
|