|
2008
|
|
|
2 Aurretik zenbaki
|
bat
daramaten adibideak Euskaltzaindiaren Euskal> gramatika> laburra.> Perpaus> bakuna> (1993) libu rukitik hartu ditugu.
|
|
|
Beste ainitzek bezala, 1939ko gerla luze eta latz haren gorabeherek traba tü bizi
|
bat
ereman du apez horrek ere: eta hori bere lan eta eginkizunetan alde batetik bainan ere pilotariaren segidan.
|
|
|
Bitoriano Gandiaga ala Gandiagaz, Lasaz eta Zabaletaz osaturiko triunbiratua? Badakit galdera hori guztiz probokatzailea dena, baina ez arrazoirik gabekoa, zeren banaketa berriari atalen izenburu berriak jarraikitzen baitzaizkio eta horrek testuaren interpretazio berri
|
batera
garamatza, aldaketa lodiak direnak olerki testu batean.
|
|
|
Garrantzitsuena, eztabaidatuena, beste hau da: 1960ko hamarkadako belaunaldiak, hauek bereziki, ez duela poema horretan ezagutzen bere herria, inguruan daukan ez nekazal gizarte, ezago industriala(?) Nekez uka daiteke 1960az geroztiko errealismoak folklorikoa ez beste izen
|
bat
zeramala(?) Baina har ezazu kontuan kritika hori 1966koa dela eta ez poema burutu izan zenekoa, 1935ekoa. Puntu honi erantzunez bakarrik erabaki daiteke Euskaldunak poemaren errealismoaren zenbaterainokoa.?
|
|
|
Alfred Adlerren teoriaren arabera, bere jatorrizko gutxiagotasuna gainditzeko edo konpentsatzeko haurrak forma ideal burutu bat bilatzen du. Gertatzen dena da kasu batzuetan konpentsazio prozesua desbideratu eta gain konpentsazio bihurtzen dela, agresibitate bihurtuz eta munduaren ikuskera irreal
|
batera
eramanez gizakia. Hori gertatzen zaio Scardenalliri.
|
|
|
Sarrera eta epilogoa kenduta liburua osatzen duten 38 kroniketako baten tituluak iradokitzen duen bezala(« Bohemia eta glamourra») bidaia hau, Harkaitz Canorentzat, XIX. mendeko idazle zein artistek Parisen egiten zuten bohemaldi artistikoaren pareko litzateke. Alegia, bizimodu artista
|
bat
eramanez inspiratzeko ahalegin bat, hiriburu kosmopolitenera helburu berarekin hurbildutako hainbat jenderekin nahastuz. Eta, hala, bohemiaren mitoaren ezaugarri gehienak bereganatzen ditu Canoren egonaldi amerikarrak:
|
|
|
Grafiaren eta hizkuntzaren azterketak ondorio jakin
|
batera
darama:
|
|
|
Biografikoa izan eta, bere burua zuritzeko asmoz idatzia balego ere, beste xede
|
batek
darama berri hori ematera: aholkatu.
|
|
|
311 Euskalerriaren yakintzaren hitzaurrearen lehen bertsio hau Azkuek 1931.01.07an Bähr i idatzitako gutunean jasotzen da (orain in Jauregi, 2005). Azkueren folklore bilduma 1935an publikatu zenean, beste hitzaurre
|
bat
zeraman, datu hauek gabe.
|
|
|
«Euskaldun. Biltokia (Almacén Vasko) »29 Edukien aldetik proiektuaren punturik ahulenari eraso zion lehenik, Euskal Ikastetxeari. «Una escuela antipatriótica» artikuluan Azkueren ikastetxeak lortutako ikasle kopuru urria agerian jarri (zortzi) eta ikasle haietako bati, sabindarra familiaz, jazotako anekdota bat erabili zuen zentroa osotara deskalifikatzeko (paparrean ikurriña txiki
|
bat
eramatearren irakasle karlistak errieta egin ziolako umeari):
|
|
|
Guilbeauk antolatu zuenean, kongresukideak hiru batzordetan banatzea aurreikusi zuen, bertan beren ortografia proposamenak egin zitzaten, gero arratsaldean, guztiak elkartuz proposamen egokiena (edo proposamen desberdinen konbinazio bat) bozkatzeko. Ez zegoen aurreikusita inor txosten idatzi batekin agertuko zenik, eta dauden datuen arabera Arana Goiri izan zen halako plan
|
bat
eraman zuen bakarra. Ondorioz, esku hutsik zetozen gainerako kongresukideen aurrean, eta Guilbeauk egunean bertan ortografia ebazteko zeukan itsumustuko asmoaren aurrean, Arana Goiriren aukera ganorazkoena gertatu zen.
|
|
2010
|
|
|
Sarrera horietan ohar zehatzak egiten ditu atalaren zertarakoaz, edota atal horrek izango duen hartzaileaz. Modu honetan, ikusten da egileak antolaketa logiko
|
bat
daramala, hurrenkera programatikoa, asmo didaktikoei begira egina. Egilea pertsona kualifikatu bezala agertzen da lan hori egiteko, idazle eta arima salbatzaile bezala duen rolak hartaratuta.
|
|
|
haien egoera aztertu, proiektu bat landu, kooperatiba bihurtzeko pausoak eman? Zerotik hasi ginen, ikastola askotan ordura arteko kontuak koaderno
|
batean
eramaten baitziren. Eta gogoan dut 1974an Laboralak 800 milioi eman zizkiela ikastolei mailegutan.
|
|
|
tokian tokiko ikastolek udalarekin, federazioek administrazioarekin egindakoa? Praktikan egiten zen zerbait testuinguru juridiko
|
batera
eramatea zen. Noski, sozialistek eskola publikoaz zuten kontzeptu klasikotik oso urrun zegoen, eta arriskuz ikusten zuten hau, haiek garbi zutelako ez zutela martxan jarri nahi estatuaren kontrol hutsetik kanpo egongo litzatekeen eskola bat?.
|
|
|
Ikastolen Elkarteko orduko arduradunentzat, ordea, agerian geratu zen EAren hezkuntza proiekturik eza, ez baitzuen ezta Gernikako Autonomia Estatutuak hezkuntza arloan eskaintzen zituen bideak garatzeko estrategia ere. 1990 urteetan Euskadiko Ezkerrak mahai gainean jarri zuen hezkuntzaren zerbitzu publikoaren araberako legea eta finantzazioa oso aurrerakoitzat jo zuen Ikastolen Elkarteak, eta hura akordio
|
batera
eramateko prest zegoen, baina EAren ardurapeko Hezkuntza Sailak ez zuen aurrera egin.
|
|
2012
|
|
|
dituena, itxuraz baizik ez dela postmodernoa, hatsarre modernoen gainean eraikita dagoelako.181 Lan honetan definitu dugun postmodernismoa lotuago dago, esan bezala, Gorka Merceroren interpretazioarekin. Postmoderno izatea, Merceroren iritziz, nazio askapenaren edo beste edozein balio edo utopiaren garrantzia zalantzan jartzea litzateke, guztiz ukatu gabe edota haren aldeko defentsa itsua egin gabe; erlatibismo nihilista suntsitzaile batean erori gabe, balio guztien zilegitasuna zalantzan jarri eta zalantza horretatik abiatuta egoera hobe (utopiko)
|
batera
eraman lezakeen bidea hautatzea.182 Eta horixe da, hain zuzen ere, Sarrionandiak egiten duena. Utopian sinesteari utzi gabe eta bere balio eta printzipioei uko egin gabe, zalantzan jartzen du balio horien unibertsaltasuna, eta gizabanako eta talde bakoitzari zor zaiona emango dion gizarte justuago baten aldeko erantzukizuna hartzen du.
|
|
|
nolabait, negatiboa? den jarraipen bat aurresuposatzen du; hau da, argumentazioa negatiboa den bide
|
batetik
eramatea. Halarik ere, enuntziatu parentetikoari esker, esatariak argumentazioari norabidea aldaraziko dio, justu negatiboa zen ibilbide edo arrazonamenduari mugak jarri eta alderdi positiboa azpimarratuz.
|
|
|
Hasierako baieztapenak eta baieztapen horren justifikazioak liburuaren iritzi negatibo
|
batera
garamatzate, baina aurkaritzako lokailua buruan paraturik, argudio hariak kontrako norabidea hartuko du, eta azken hauxe da, gainera, esatariak norentzakoari bidali nahi dion tesia: –bertso hauetan poesiarik ez dago, baina bai esatariarentzat garrantzitsuago den kondaira bizi eta beroa.
|
|
|
Izan ere, bazirudien esatariak aipatzen dituen argudioak hizkuntza bat ongi ikasteko premisa ezinbestekoak zirela eta, beraz,, errusiera ongi ikastera iritsi ziren? bezalako ondorio
|
batera
garamatzala. Esatariak, ordea, argudiatzearen norabidea erabat aldatuko du, kontrako argudio indartsu bat adieraziz.
|
|
|
133 Adibide hauek modalizazio aldaketaz gain antolatzaileren
|
bat
daramatenez gero, dagokion antolatzailearen multzoan sartu ditugu; beraz, ez zaizkie adibide hauek gainerako guztiei gehitu behar, baina modalizazio aldaketa aditzera ematerakoan zein puntuazio marken aldeko hautua egiten duen jakiteko garrantzizkoa gertatzen zaigu datu horiek multzo orokor horietatik bereizirik erakustea.
|
|
|
Modalitate aldaketaren adierazgarri diren enuntziatu parentetiko gehienak A TIPOari badagozkio ere, bada modalitate aldaketaz gain testu antolatzaileren
|
bat
daraman adibiderik (beraz, B TIPOkoa denik). Guztiak, ordea, atal honetan aztertuko ditugu, horrela datuak osotasun batez aztertzeko aukera izango baitugu.
|
|
|
5 Gainerako testu antolatzaileren
|
bat
daramanean ere, gehienetan marren (%48.7) eta komen aldeko joera antzematen da (%42.73). Gutxiagotan agertzen da parentesia (%8.54).
|
|
|
Guztira, aztergai dugun corpusean 311 enuntziatu parentetikok konexio emaileren
|
bat
darama. Horietatik guztietatik emankorrena argudiozko operatzaile bezala izendatutakoak gertatzen zaizkio Mitxelenari eta sail horretan, bereziki, eta juntagailu lokailua (artxikonektagailua) buruan izanik sortzen dituen enuntziatu parentetikoak.
|
|
|
142) erakusten digutenez, parentetikoa entonazio aldetik intzisoa baino baztertuago ageri da. Intzisoa, gaztelaniaz behintzat, s (suspensión) batetik abiatu eta anticadencia edo semianticadencia batean amaitzen da; parentetikoak, aldiz, aurretik eta atzetik, c
|
bat
darama (cadencia).
|
|
2014
|
|
|
Profetek bezala, poetak errebelazio
|
bat
darama eskuetan, eta modu profetikoan obratu nahi du basamortuko ibilbidean. Mal > > beherako lehen bertsotik agertzen digu poetak bere asmoa:
|
|
|
Ez zen inondik ere zaharra, baina niri beste belaunaldikoa iruditu zitzaidan: ezkondua zegoen, hau rrak zituen, amerikana
|
bat
zeraman soinean eta gure aitak jantzi zezakeen alkandora, gorbata eta guzti.
|
|
|
Alegia, zein izan zen Gabriel Arestiren txalaparta? zer atera zuen berak sagardotegiaren zirkulu apaletik goi zirkulu
|
batera
eramateko. Erantzuna eskura dator, baldin eta Pello Errotaren eta Udarre giren arteko elkarrizketa hura gogoratzen bada.
|
|
2016
|
|
|
... Hire gogoetak egin zkik(...) Bainan, lan tzarra egin baino lehenago, behazok sala huni(...) Hemengo puska guziak oroitzapen goxoez beteak dituk(...) Hemen bildu izan gaituk frangotan, familia guzia bakerik ederrenean(...) Hemendik norbait eskasten bada hire faltaz, puska horiek berek akusatuko haute ezin jasanezko oroitzapen zorrotz batez... Hola pozoinatu bizi
|
bat
eraman gogo balin baduk, habil(...) Ixurtzak aitaren odola.
|
|
|
Patrice Pavisentzat, antzerkiari buruz hitzak daudela ez da dudarik, baina diskurtso koherente
|
baten
eramatea gero eta zailagoa iruditzen zaio. Izan ere, antzerkiaren diskurtso kritikoa aberastuz joan da eta ikuspuntu anitzak agertzen dira kritikan, diskurtso komun gutxirekin, batzuetan batere ez.
|
|
|
Horrela ikusgarrien kritika
|
baten
eramateko, egitura baten proposamena edo kritikaren deskribapen argi baten bilaketa alde batera utzi da. Aldiz, diskurtso kritikoen barnean azterketa maila desberdinen sailkapen bat aurkitzen da, bilatzen den eremuaren inguruko azterketaren egiteko, kritika unibertsitarioa, sortzaile eta antzerki munduko ekintzaileen kritika, kazetarien kritika, helburuaren araberako kritika interesgarriagoa izanen da.
|
|
|
Erran nahi baita testu batzuk hartuko ditugula, bereziki konkretizazio horien aipatzeko. Mintzairak, idatzizko testuak, beste idazle baten moldaketaren bitartez ulermen
|
batera
eramanen gaitu eta ikusleak, idazleak ikusgarriaren berreraikitze lanetan lagunduko gaitu. Konkretizazioa lagungarri bada testuaren eta taularatzearen interpretazioaren egiteko, testua eta ikusgarriak forma hartu baitute subjektu hartzailearen kontzientzian.
|
|
|
Ikusia dugun bezala, Matalas antzerkiak antzerki munduan mugarria jarri zuen. Antzerki mugimenduak eraman zuen kalitateari buruz joateko urrats handia eta erritmo erregularrari Matalas antzerkiak maila berri
|
batera
eraman zuen euskal antzerkigintza. Gailur berri batera erran genezake.
|
|
|
Bere lurren alde ari den jende multzo
|
batek
daraman matxinadaren berri ematea ez al da gai unibertsalaz aritzea. Hau baita zalantzan gelditzen den galdera, tradizioari lotu antzerkiaren ebaluatzeko unean, alegia zer balio dauka obra honek kanpoko literatura nagusiak plazaratu obra baten ondoan?
|
|
|
Urtetan, Zokotik Urruñako herri erdira joan zen gauaz. Askotan, Telesforo Monzonen laguntza izan zuen, biek antzerkiarekin lan berezi
|
baten
eramatea baitzuten helburu, hor Monzonek gidaturik autoz joaten ziren taularatzeen laguntzera.
|
|
|
Ez baita Bordaxurirekin lehen aldia pertsona ezaguna hautatzen duela. Mezu bat baino gehiago igortzen du antzerki honen bitartez, gogoeta
|
batera
eramaten gaitu.
|
|
|
Hain zuzen, gaia seriosa baita Larzabalek adierazi nahi du aitzin solasean hori dela bidea, baina bide horretan arrisku franko daudela. Gogoeta
|
batera
eraman nahi du publikoa.
|
|
|
Gaur egun, Larzabalen lanetan euskal idazleak literatura identitarioa alde batera utzi nahi luketena eta batzuetan esplikatzen dutena ikus daiteke. Horri buruz, Ur Apalategiren lan
|
bat
eraman du Bernardo Atxagaren lanaz. Sozio antropologiako aldizkari batean argitaratu du artikulua:
|
|
|
Hau dugu deskribatuko. Horrek gogoeta
|
batera
eraman gaitu, alegia garaiko partaideak ez direla ohartzen zinezko ekintza kultural bat eraman zutela urte horietan, ekintza baliotsua ikusgarri kopuru handia izan zelako, jendarte zabala hunkitu zutelako, gogoetan aztarna utzi zutelako eta iritzi trukaketan partaide izan zirelako. Oso naturalki egin lana izan zen, plazer hartzeko eta garai hartan horrela zegoelako.
|
|
|
Hau dugu deskribatuko. Horrek gogoeta batera eraman gaitu, alegia garaiko partaideak ez direla ohartzen zinezko ekintza kultural
|
bat
eraman zutela urte horietan, ekintza baliotsua ikusgarri kopuru handia izan zelako, jendarte zabala hunkitu zutelako, gogoetan aztarna utzi zutelako eta iritzi trukaketan partaide izan zirelako. Oso naturalki egin lana izan zen, plazer hartzeko eta garai hartan horrela zegoelako.
|
|
|
Gazteek eramandako ekintza babestu zuen, baina berak ondoko urteetan garatu zituen lanetan asto lasterrik ez da agertzen, ez zuen antzerki forma horretan idatzirik egin. Ez zukeen gustukoa eta gizartearen kritika beste era
|
batean
eramateko ahaleginak egin zituen. Plaza eta karrika ez ziren hautatu zituen tokiak erran nahi zuena zabaltzeko.
|
|
|
Zoritxarrez, ez ditu askotan erreferentziak ematen, horrek seriotasun eskasia iradoki lezake, baina erran genezake bereziki ikerketa lana ez zela bere lan nagusia, beraz metodologia oso sinplea, zorroztasun ahulekoa erabiltzen zuen. Elementu objektu batzuen gainean oinarrituz, gogoeta
|
bat
eraman eta horren ondorioa azaltzea zen bere helburu nagusia. Bere ahalen neurrian bilketa batzuk egin zituen, baina ez zen hau izan helburu nagusia.
|
|
|
Bere ahalen neurrian bilketa batzuk egin zituen, baina ez zen hau izan helburu nagusia. Garai berean, Barandiaranek lekukotasun bilketa
|
bat
eramaten zuelarik, Larzabalek inpresio eta gertakari bilketa egin zuen helburu batekin, euskal identitatearen inguruko gogoeta egitea alegia.
|
|
2017
|
|
|
– Terminologia>, Euskaltzaindiak ikerketa multzo
|
bat
eramaten du eta hiztun jakintsu haboroenek onartzen dituzten hitzak proposatzen ditu. Ipar Euskal Herriaz den bezainbatean, lehenik tresnatu behar diren eremu terminologikoak hautatu behar ditugu, aukera teknikoen irizpideak nabarmen utzi behar ditugu, hitzak berak ongi hautatu eta kontsultagarri eman, azkenean hitz hauen onartze maila eta arrakasta izartuz.
|
|
|
Gizarte mailan, Euskaltzaindia prest da lankidetzan sartzeko euskararen egiazko erabilera sustatuko dituzten neurriak, gomendioak asmatzeko eta zorrozteko. Partikularki, Euskaltzaindiari oso garrantzitsua zaio gogoeta
|
bat
eramatea euskararen ofizialtasunaz. Lehen urrats batean, Euskaltzaindiak eskatzen die EHGKri eta HELEPi beren gain har dezaten ondoko adierazpena:
|
|
2019
|
|
|
«Kalean bizibizi» proiektua abian jarri genuenean, guztietan ez ziren euskarazko entrenamenduak egiten; gaur egun, eta proiektu horri esker, bai. Pilota eskola horiek udaberri partean topaketak egiten dituzte pilota eskolak dauden herri guztietan, eta horietako
|
batera
eraman izan ditugu pilotari profesional euskaldunak. Haien partehartzea aurretik zehaztutako dinamikatailer batzuetan txertatu izan dugu, eta modu horretan aukera izan dute pilota eskoletako umeekin zein gazteekin egoteko, euskara harremanetarako hizkuntza izanda.
|
|
2021
|
|
|
Geroaren premia izan da XX. mendeko azken bi hamarkadetan euskal kulturaren kezka nagusia. Presa handiko giro
|
batean
eramana izan da bilaketa hori, pioneroen giroan. Literatura sailan, idazle eta aditu askoren ustez, obra unibertsal bat lortu behar zen euskarazko sorkuntzarako, ezagutza zabal baten ardiesteko gisa.
|
|
|
[X i [P X etortzeko] esan diogu]. Jokatua denean ere, hala izango da aditzak menderagailu
|
bat
daramanean (dela): [X k [[P X etorriko da] ela] esan du].
|
|
|
Juntadurak (ikus § 28.1) bi aukera ditu: aurrekoari juntatzen zaion perpausak juntagailu
|
bat
eramatea hasieran (koordinazioa): edo zuzenean lotzea perpausak, juntagailurik gabe (alborakuntza):
|
|
|
Halako baliorik ez dutenak bakanago ageri dira: Buruan loredun kapela (Lopez de Arana); Blusa loreduna (Navarro); Bitxi loredun kapelak (Larrañaga); Gona laburreko trajea zeraman eta takoidun zapatak (Joxean Agirre); Galtzerdi koloredunak (Saizarbitoria); Jende koloreduna (Oñederra); Top beltza eta antezko takoidun botak daramatzan prostitua batek sua eskatu dizu (Gonzalez); Atorra loreduna jantzirik (Epaltza); Koadrodun gona itsusi
|
bat
zeraman (N. Zubillaga); Koadrodun alkandorarekin ibiltzen zen (Atxaga).
|
|
|
21.9.3e [PS... KO] eta aposizio egiturako elkartuen (§ 7.2.8) artean ere bada erlazioa. Bergara herria, Baias ibaia, Everest mendia esaten dugu, izen bereziak aposizio gisa IS
|
bat
daramala nahiz izen propio soila erabiliz: Bergara, Baias, Everest...
|
|
|
21.6.1g Determinatzailerik gabeko sintagma hauetan (zilarrez, egarriz, ingelesez...) z postposizioaren osagarria ISa izango litzateke, baina determinatzailerik gabea. Hau instrumentalean ez ezik beste leku/ denborazko postposizioren
|
bat
daramaten adberbio batzuetan ere gertatzen da: benetan, egiatan, eguzkitan, eztitan, ahotan, lotan...
|
|
|
{ adineko/ sasoiko/ patxada (z) ko...} gizona; kalitate (z) ko gazta. Adjektiboaren arrastorik ez egon arren, denak ere balio positiboa duen adjektiboren
|
bat
eramango balute bezala interpretatzen dira: ‘adin handiko’, ‘sasoi oneko’, ‘patxada ederreko’, ‘kalitate handiko’ eta abar.
|
|
|
22.4.8d Ez gutxitan denbora adberbioek beste postposizio sintagma
|
bat
daramate aposizioan. Inoiz adberbioak zabalegi utzi duen denbora gunea mugatuago adierazteko:
|
|
|
22.5.6c Lekua markatzen duten erakusleek adberbio
|
bat
eraman dezakete aposizioan, dela adberbioaren erreferentzia mugatzeko (hor goiti, han urrun...), dela gehigarri huts hura indartzeko (han bertan...). Eta postposiziodun sintagmek ere:
|
|
|
36.4.4c Denbora balio finkoa ez duen forma da tzearekin, baina soziatiboak berekin duen ‘lotura’ nozioa denborari egokitu dakioke zenbaitetan, aldiberekotasuna adieraziz: Sukar gaixto
|
batek
eraman zuen, herrira heltzearekin. Ostera, batera postposizioa erantsita, aldiberekotasun estua adierazten duen tzearekin batera forma eratzen du (§ 36.5.2c).
|
|
|
30.6.2.4b (e) n menderagailua daramaten adierazpen perpaus osagarri batzuek perpausaren buruan elementu iragarle izateko funtzioa duen galde hitz
|
bat
daramate: nola/ zelan edo horra non... moduko esapideak.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da Laguntza eskatu badigu, beste aukerarik ez zuelako izan da adibidearen moldekoetan ere: ondore perpausean baldintzazkoaren gaineko argibideak edo arrazoiak eman dira, eta izan aditza eta kausazko perpaus
|
bat
eramaten dituzte barnean.
|
|
|
Zenbaitetan egon aditzaren osagarria da, Adiskide zintudalakoan nengoen, baina beste batzuetan kausa adierazten duen adjuntua da: Lapurra zelakoan atxilotu zuten; Barbero
|
batengana
eraman omen zuten, hark sendatuko zuelakoan (Atxaga). Aldea badago lako eta lakoan perpausen artean:
|
|
|
Zeren nolako baita lurra, zeinetarik iragaiten baita ura, halako gerthatzen baita ura ere (Axular); Txabola
|
batera
eraman zituzten, zeinetatik ihes egin baitzuten, gauez eta zapatarik gabe (Gabiria); Hemen ere badirela pariak, zeinetarik askok yonki edo barbon bihurtuta bukatzen duten, edo zahartu eta etxe zuloan sartuta ezertarako dirurik gabe (Atxaga).
|
|
|
Adierazpen aditzekin erabiltzen dira zehar galdera jokatugabeak (§ 30.8.3), adizki nagusiaren denborarekiko aurrera begirakoak, eta beren baitan modalizazio
|
bat
daramatenak: Badakit zer/ nori/ nola esan(= esan behar diodan, esan diezaiokedan).
|
|
|
Etxepare); Ez baitute erditan deusik, edo bederen zinkurinaz dauden mina ttipienetarik baita (J. Etxepare); Zeren Lille-n haizea baizik ez dagoen tren geltoki batean niri itxaroteko kasketa berri
|
bat
baitzeraman jantzia (J. Zabaleta); Erantzi oinetakoak, zu zauden lekua lur santua baita (Elizen arteko Biblia).
|
|
|
39.2.5b Aditzaren elisioa gertatzen da nahitaez aditza euskarritzat behar ez duen kontzesio gailuren
|
bat
daramaten moldeetan: adibidez, baina enklitikoa, nahiz marka eta arren postposizioa; halakoetan, aditzaren elipsiak menderagailuarena dakar berekin, baina geratzen da artean perpausaren kontzesio balioaren berri emango duen elementu bat, marka (nahiz), nolabaiteko menderagailua ere baden juntagailua (baina) edo postposizioa (arren).
|
|
|
Hori da izen soilekin euskara baturako gomendatzen den moldea. Baina izen horrek adjektibo, izenlagun, perpaus erlatibo edo halako osagarriren
|
bat
daramanean artikulua ere onartzen da, eta batzuetan nahitaezkoa da: Haur hura gazte lerden (a) bilakatu zen; Emakumerik ederrena bihurtu zen; Gazte saiatu hura gizon jakintsu (a) bihurtu zen urteen joanarekin; Lehen eskuzabal eta irribarretsu zena, zikoitz eta goibel bihurtu zen; Borroka bi anaien artekoa bihurtu zen; Ornament ederrenetarik bat bihurtu zen.
|
|
|
19.3a Igandeaz gero, gure ondoren, denon kontra, telebistaren bitartez, zure erruz... Postposizio sintagma horiek ere eskuin muturrean postposizio
|
bat
daramate, baina oraingoan postposizio hori askea dela esango dugu; esaterako, bidez, bitartez, erruz, gainera, gero, kontra, ondoan, ondoren... postposizio askeak deitzen ahal ditugu, ezkerreko osagaiarekin ez baitute ‘bat egiten’ hitz bakarra osatzeko. Hitz solte gisa lan egiten dute eta hiztegietan ere hala agertu ohi dira:
|
|
|
Gizon jakintsuegiak ez ditugu behar; Garestiegia da hau zuretzat; Lan hau ez da txukunegia; Berritsuegia da langile ona izateko. Hain zuzen, azken adibide honek erakusten duen bezala, sarritan egidun adjektiboak tzeko formako osagai
|
bat
eraman ohi du: Garestiegia da erosteko; Urrutiegi dago egun batean joateko eta abar. egidun adjektiboa predikatu osagarria denean, batzuetan artikulua agertu beharrik ez dela dirudi:
|
|
|
14.10.5.9c Dena den, eztabaidagarri gertatzen da gorago aipatu ditugun itzuli horien aposiziotasuna. Ikus, bestela, zer pasatzen den izen sintagma horiek kasu marka edo postposizio atzizkiren
|
bat
eraman beharrean aurkitzen direnean. Adibidez, bi liburu oso interesgarriak irakurri ditut edo hiru haur oso bihurriak dituzte gure lagunek esango bagenituzke ere, zein da, ondoko perpausetan, egokiena?:
|
|
|
aposizioan doazen izen sintagmek, perpausean betetzen duten funtzioaren arabera, atzizkiren bat izango dute. Baina, bi zatiek eraman behar dute atzizki hori, ala
|
batek
eramanda nahikoa da?
|
|
|
– Badaezpada adierazi nahi duela: Eta orduan gauza asko erakutsi behar zaizkio, zer gerta ere; gauzak nola diren eta zergatik (Segurola); Betidanik, zer gerta ere, lau intxaur eskura nahiago, urrutiko hamalauak baino (Epaltza); Zer gerta ere giltzatua zukeen polizi pistola
|
bat
zeraman eskuetan (Borda); Urratsak labur eta zuhur beraz, zer gerta ere (Aintziart).
|
|
|
Diskurtsoaren informazio egitura antolatzeko, osagai bat baino gehiago eman ditzakegu periferia gune horietan —betiere informazio ezaguna adierazten duten osagaiak— Nolanahi ere, ohikoena, bai euskaraz eta bai beste hizkuntza batzuetan ere (Institut d’Estudis Catalans 2016; Zubizarreta 1999; RAE 2009), ezkerreko periferia gunea da. Gune horretara osagai
|
bat
eramaten dugunean mintzagaia aurreratzen dugu (topic fronting) 17: osagai hori dagokion kokagunetik atera eta perpausaren hasierara eramaten dugu; zehatzago izango litzateke perpausaren esparrutik kanpora ateratzen dugula esatea, periferiara eramaten dugula18 Modu horretan azpimarratzen ditugun mintzagaiei, mintzagai aurreratu esaten zaie; eta ohikoa izaten da estrategia hori baliatzea esaldi batetik bestera mintzagaia aldatu dela azpimarratzeko (askotan aurreko esaldiko galdegaia baliatzen da hurrengo esaldiko mintzagaitzat).
|
|
|
42.8f Perpausak, beraz, askotan, aurreko perpausekiko erlazioa markatzen duen hitz edo partikularen
|
bat
eramaten du. Horrela, elkarren segidan datozen perpausek perpaus elkartua ez osatu arren, bien arteko lotura adieraztera dator DMa.
|
|
2023
|
|
|
Azken gatazken ondoren, Jarnac eta Montcontour herrietan, katolikoak garaile atera ziren, eta Coligny almirantea zauritu zuten. Hala ere, almiranteak iparraldera jarraitu zuen eta Arnay le Duc en beste gudu
|
bat
eraman zuen eta irabazi. Saint Germaingo Ediktua 1570eko agorrilaren 8an izenpetu zuten.
|
|
|
Erregearen jarrera aldatu egin zen. Ordu arte, Erreformaren ideien aurrean, erregeak tolerantzia nahiago izan bazuen, gertakari horretatik goi ti, probokazio gisa hartu zuen ekintzarengatik, eta beste politika
|
bat
eraman zuen. Ondorioz, sei erreformista erre zituzten.
|
|
|
— Badakite euskara hizkuntza minorizatua dela baina euskaraz ikasteak ez dituela etorkinak beste minorizazio
|
batera
eramanen, eta emaitza, aldiz, kontrakoa izanen dela?
|