|
2000
|
|
|
Euskara batuak irautea nahi badugu, bizitasunez eta erraztasunez jantzi behar dugu eta hori euskalki guztietatik jaso behar du. Ez da erraza euskalkien lekua zein behar duen izan adostea baina horren inguruan, zaratarik atera barik, diskurtso
|
bat
eraikitzen joan behar dugu apurka. Horrez gain, ondo legoke idazle, euskaltzale eta abarren artean euskalkia batuan sartzeko kanpaina eta praktika bat bultzatzea.
|
|
|
Pilotalekuarekin batera etxe
|
bat
eraiki behar zen. Bertan pilotarien aldagelak eta kafetegia egongo zen.
|
|
|
Plano honetan ezker paretaren neurria ezagut dezakegu. Hasiera
|
batean
eraiki zena 38 metrokoa zen, geroko luzapenarekin 40 metrokoa.
|
|
|
Sortu zenetik, 1982an, hasierako asmoak atxiki ditu Botzak, hots, Euskarari eguneroko hatsa ematea, mintzaleku
|
bat
eraikitzea eta Zuberoako berri emate zabalago bat ziurtatzea, beti ere beste kulturekiko harremanak bultzatuz. Halaxe, Zuberoa euskal lurraldetasunaren baitan kokatzen dela jakinki, 1997an Ipar Euskal Herriko hiru irrati libreen artean Euskal Irratiak egitura eratu zuten elkarlan estuago bat abiarazteko.
|
|
|
Aste hau ez da helburu izan, dinamika berri eta iraunkor
|
bat
eraikitzeko abiapuntua baizik. Abiapuntua egokia da, 96tik aurrera hainbat gizarte eragile motore nagusi bihurtu delako.
|
|
|
ORAIN dela berrogeita hamar urte egin zion Nafarroako Diputazioak omenaldia Julian Gayarreri. Beste ospakizun eta ekitaldien artean, Erronkariko tenorearen omenezko monumentu
|
bat
eraiki zuten Iruñeko Takoneran, orain Iruñeko Udalak berrituko duena. La Ondarra kultur elkarteak" Gayarre 2000" izeneko ekimena antolatu berri du.
|
|
|
Bakio eta Bermeo artean, Matxitxako lurmuturraren ondoan kokatutako bi harri irla hauek erakargarritasun handiko lekua bilakatzen dute gure kostaldeko txoko hau. Bietatik, gaur egun soilik Aketxek mantentzen du irla izaera, Gaztelugatxen, lehorrarekiko azaltzen duen hurbiltasuna dela eta, gizakiak pasabide
|
bat
eraiki baitu lehen soilik itsasbeheretan agerian gelditzen zen istmoaren gainean. Pasabide honek, Gaztelugatxek irla izaera galtzea eragiteaz gain, irlaren gainean baseliza bat eta bertaraino iristen den bide bat eraikitzea ahalbidetu du eta honek irlen ezaugarri diren isolamendu baldintzak desagertzea eragin du.
|
|
|
Bietatik, gaur egun soilik Aketxek mantentzen du irla izaera, Gaztelugatxen, lehorrarekiko azaltzen duen hurbiltasuna dela eta, gizakiak pasabide bat eraiki baitu lehen soilik itsasbeheretan agerian gelditzen zen istmoaren gainean. Pasabide honek, Gaztelugatxek irla izaera galtzea eragiteaz gain, irlaren gainean baseliza bat eta bertaraino iristen den bide
|
bat
eraikitzea ahalbidetu du eta honek irlen ezaugarri diren isolamendu baldintzak desagertzea eragin du.
|
|
|
Gauza asko dago hemen, Barandiaranek lan asko egin zuen. Barandiarani egin zitzaizkion omenaldi asko bere garaian, baina omenaldi hoberena arkeologia museo
|
bat
eraikitzea izango litzateke. San Telmo museoarekin ari dira orain, ez dakit zer egingo duten.
|
|
|
Ondarroak, Euskal Herriko arrantza porturik garrantzitsuenak, etorkizunari begiratzen dio, eta udalaren gehiengoaren proposamen bati babesa ematea erabaki du, herri erreferenduman. Erabaki horren arabera, barruko portua berrantolatu eta kanpoaldeko portu
|
bat
eraikiko litzateke, merkataritza portu bilakatzeko aukera handituz. Aipatu lanak gauzatzeko, 20.000 milioi pezeta (800 milioi libera) inguruko aurrekontua litzateke.
|
|
|
Ondarroan onartutako udal proiektua Eusko Jaurlaritzak proposatu zuenarekiko alternatiboa da. Bizkaiko herri horretan, gehiengoaren iritziz, etorkizun ekonomikoak egungo instalakuntzen berrantolatzea eta kanpoaldeko portu
|
bat
eraikitzea eskatzen du.
|
|
|
Gainera, ibilgailuentzako behar bezalako irispidearen premia ere badago, kamioien joan etorriaren ondorioz hirigunean sortzen diren pilaketak eta egoera deserosoak saihesteko, eta behar bezalako itsas irispidea ere ezinbestekoa da, ekaitz garaietako segurtasunerako eta itsasbehera dagoenean nahiko sakonera izateko. Hondakin Uren Araztegia jardunean jartzeko premia ere nabaria da, gaur egungo kaiaren kanpoaldean beste kaia berri paralelo
|
bat
eraikiz. Azkenik, beharrezkotzat jotzen da egungo babeseko kai muturraren kanpoaldean ere portuaren erabilera industrial eta osagarrirako azalera bat egokitzea, gaur egun horrelako baliabiderik ez dagoelako.
|
|
|
Eta, gainera, horri Europako eta Ameriketako unibertsitateetan eta zentroetan trebatu beharreko ikerlarien prestakuntza gehitu behar zaio. Ceitek 1.000 milioi inbertituko ditu Donostiako Teknologi Elkartegian mikrosistemetan espezializatutako gune
|
bat
eraikitzeko. Tekniker ek ere 1.000 milioi pezeta erabiliko ditu epealdian, 3.000 metro koadroko handitze bat egiteko eta baliabide berriz hornitzeko.
|
|
|
Bourdieuk honela amaitzen du atal hau: " Europako gizarte mugimendu
|
bat
eraiki ahal izateko osagairik garrantzitsuena sindikalgintza, gizarte mugimenduak eta nazio mailako ezberdintasunak ulertzeko ohiko modu topikoetatik ihes egitea da. Prekarizazioak ezarritako eginkizunik beharrezkoena pentsatzeko eta jarduteko modu berriak asmatzea da.
|
|
|
Bost erronka nagusi nabarmentzen ditu ELAk: etsipen ideologikoari aurre egiteko proiektu alternatiboa proposatu beharra; gestioan oinarritzen den sindikalgintzaren ereduaren aurrean aurkako botere
|
bat
eraikiko duen ereduaren beharra; lerratze korporatiboei aurre egiteko elkartasunezko balioen inguruko militantzia sendotu beharra; neoliberalismoari aurre egiteko gizartearen kohesioa indartu beharra; instituzionalismoari aurre egiteko ezarpen sindikala sendotu eta berritu beharra.
|
|
|
Lizardiren etxean baino, Lizarditarren baratza
|
batean
eraikitako etxean. Eta horrek ez dit poesiarako leihorik zabaldu, ez, ziur aski balio ez dudalako.
|
|
|
Posmoderniaren ajeei ere egurra ematen diezu. " Jainkozurtz" gauden honetan diskurtso galera larri xamarra dago; datu eta informazio gehiegi dago, baina gero oso zaila da horiei zentzu bat ematea edo diskurtso baliagarri
|
bat
eraikitzea: " Informazioaren trailerrak zapalduriko katuak dirudite gaur egungo hainbat eta hainbat artikulu eta hitzaldik."
|
|
|
Kontateknikei dagokienez ere, aberatsa da oso liburua: aitorpen itxurako lehen pertsonekoak, narratzaile orojakilea dutenak, bi orrialdetan mundu
|
bat
eraiki eta birrintzen dutenak, giro kafkiano xamarrekoak, bai eta ikutu sinbolista dutenak ere. (Egunkaria XI)
|
|
|
barne gatazkarik aurkezten ez duten pertsonaiak dira, narrazioan zehar garapenik jasaten ez dutenak. Askotan, beraz, ideia edo ezaugarri
|
baten inguruan
eraikiriko estereotipoak izango dira. Era honetako pertsonaiek egingo dutena aurreikus dezakegu.
|
|
|
laguntzen ote dute hedabide probintzial hauek, gure? eremu
|
bat
eraikitzen, ezespainola ez frantsesa ez den eremua, beren edukietan errealitate hurbilena eta ez hainbeste estatu mailakoa islatzen dutela kontuan hartuta. Galdera honentzako erantzunbiribilik ez dugun arren, interesgarria da ordea egunkariok islatzen duten EuskalHerria nolakoa den behatzea.
|
|
|
Onartu egin dugu estatua eta nazio oro konstruktoakdirela, baina gaur egun Espainia eta Euskal Herria maila bereko konstruktoak direnik ezin dugu esan. Gure egoerak alde eta kontra dauzkan faktore guztiekin, alternatiba
|
bat
eraikitzeko gauza izan behar dugu. Kontra, batez ere zentzu askotan ukiezina den errealitate batekin jendea nazio proiektu horretara gureganatzeko zailtasuna dugu.
|
|
|
Askatasuna, berdintasuna, (sozialismoa bera, gaur egun)... utopiaren alorrean erortzen baitira doi doi. Bitartean, herri
|
bat
eraikitzea, egituratzea, bere problemak konpontzen saiatzea, politikagintzari dagokio bete betean. Biak eskutiklotuta doaz, banandu ezinik.
|
|
|
Sentitu eta nabaritzen duenhorren erreferentziaz gabeturik, eta bizi izandako besteekiko plazer eta harremanerrealeko esperientziez gabeturik, izaera nartzisistak norberaren identitatea irudirantz lekualdatzen du. Bere irudi
|
bat
eraikitzen du, nahiko handioso etaamainaria, bere burua maitatzeko eta besteek mirets dezaten.
|
|
|
Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan. Jadanik alferrikakoa gertatuko den modu batera jokaerasintomatikoa birdefinituko duen errealitate berri
|
bat
eraikitzen saiatuko denbatasun bat eratzen dute Familiak eta Terapeutak (Keeney eta Ross, 1987, Watzlawick eta besteak, 1988).
|
|
|
1960 urtearen hastapenak du ikusten, hain zuzen, Hegoaldean ETAren sortzeaeta Iparraldean, denbora berean, Enbatarena. Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri
|
bat
eraikitzen ari den Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik. Haren heldutasun politikoak, haren ingeniari formazioak, haren sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan.
|
|
|
Eliza katoliko unibertsalaren hizkuntz arauak jasorik, saiatu zen hainbat elizgizon1920ko hamarkadan Euskal Herriko Elizari pentsamendu euskarri
|
bat
eraikitzen, gerora frantziskotarren artean B. Gandiagak egingo zuenari aurrea hartuz (Urrutia1923, Intxaurrondo 1926, Gandiaga 1960). Bestalde, Gotzaindegi tik ere finkatu zireneliz lanerako hizkuntz irizpideak, hain zuzen monarkiazale garbia zen ZakariasMartinez Gotzainak gidaturik (Martmez 1924).
|
|
|
Hizkuntza askoren kondaira ezagutuarren, halere, eta askotan egia garbi erakutsi arren, bere chauvinismoa dala bide, ezdu garbi ikusten kakoa; eta hizkuntzen galtzearen kariak < asko eta nahasiak> zaizkio.Halere hitz guziez argitzen du egia: < politikazko erakunde baten indarra, zibilizaziobaten balioa, gertuko arrazoiñak edo kariak izan ditezke; baiña funtsezkoa hau da: lurralde zabal
|
batean
eraikitzen dan hizkuntzak baliotasun paregabea du>. Horixe, hain zuzen!
|
|
|
Mendearen lehenengo erdialdean gertaturikoaren azalpen azkarra egin badugu, mendeko lehenengo berrogeita hamar urteetako zipriztinak azalduz, oraingo honetan hurbilpen sistematikoagoa egitea merezi duela uste dugu. ...stemaren zutabe nagusiei banan bana helduko diegu, horiek baitira, gure iritziz, edonolako alternatiba edo jarrera kritikok (euskal nazionalismoarenak, adibidez) egin beharreko hori pentsa zitekeen behintzat analisiaren ardatzak, nahiz hezkuntza sistemaren barruan jokatzeko (lor litezkeen kontrol aukerak zirela medio), nahiz bultza zitekeen eraldaketaren bila joateko, edota beste hezkuntza sistema
|
bat
eraikitzeko ere.
|
|
|
Ez zuen aukera galdu nahi, hala ere, aurpegietako espresio miresgarri haiek deskubritzeko. Zer ote zuten horren desberdina, Eiderren iritziz Dublin izeneko mosaiko erraldoi
|
bat
eraikitzeko gauza ziren milaka aurpegi haiek. Lehenago, aterpetxera heldu arteko bidean, makina bat jenderekin gurutzatu zen, eta baita behin baino gehiagotan galdetu ere kale hau edo beste hau non zegoen; baina, zinez, aurpegi haietan ez zuen inongo mirakulurik ikusi.
|
|
|
zuri beltzeko bulegoa utzi eta arrotza izango zen nonbaitera abiatzea, izkinako ilehoriarekin enrollatzea opatuko zion inor aurkituko ez zuen mendi partera, gizakiak bertan trumilka Txema aise irentsiko zuen New York, Bombay edo Mexikora. Oroitzera gonbidatzen zuten hormak botatzea geratzen zitzaion, kaleak apurtu, gomuta izpi bat ekartzen zioten oheak, hitzak, eskaparateak, katiluak, portuak, datak, hondartzak, prakak, ondoko herriko jaiak, abestiak... eta mundu
|
bat
eraikitzeko nahikoa ziren bost hizkiak ere erre. Eider, eta berarekin batera unibertso oso bat erre.
|
|
|
Eta izen haiek lagun nituen... eta Salamancako etxeak eta suerte orotako edifizioak ere lagun nituen, batzuk stilo batean eta bertze batzuk bertze stilo
|
batean
eraikiak, zein baino zein ederragoak, bai barrendik eta bai kanpotik ere: katedral zaharra eta berria; san Martinen eta Corpus Christiren elizak, san Mar ko re na eta san Benitorena; solistarren, fonsecatarren eta maldonadotarren palazioak; ursulen eta klaratarren komentuak eta dominikoena; santa Teresaren etxea eta Maskorren Etxea; edo unibertsitatea bera...
|
|
|
Eta, hargatik, ez nuen aita Bartolome bezalako apeza izan nahi, hori ere ezin garbiago nuen, baina apez berezi bat. Zeren eta, arestian erran bezala, Tomas Mororen Utopia irakurri ondoren eta Miguel de Sandovalen komentarioak entzun ondoren, amesten bainuen ezen, jauregiaren itzalaz baliaturik, justizian eta karitatean zimendatu lurralde zerutiar
|
bat
eraiki ahal izanen genuela noizbait Urbiainen, non guztiok anai arrebak eta Jain koa ren seme alabak senti baikintezkeen, Plautoren edo Hobbesen Homo homini lupus etik urrun. Haatik, asmo haren bulkatzeko eta aitzina egiteko, ama eneganat erakartzea nuen conditio sine qua non a... baina nola erakarriko nuen ama eneganat, baldin aita Bartolomeren ideien eraginpean bizi bazen?
|
|
|
Izan ere, ikustekoa da hark basilikan egin duen baldakina... eta are ikusgarriago oraino, akabatu berri duen San Pedroko plaza. Izan ere, nork erran zezakeen ezen zura marmol bihur zitekeela, eta marmolezko baso
|
bat
eraiki zitekeela, halatan, hiriaren erdian. Eta ez baso bat, baina bi:
|
|
|
Zeren aita Bartolome izan baitzen ene harroina, eta harroin hura dar dar ikusi nuen, haren jokabide eskasaren ondotik. Eta goganbehartsu nintzen, bada, oker ari ote nintzen, eta goganbehartsu nintzen, halaber, azken urte haiek gezur handi
|
baten gainean
eraiki ez ote nituen. Oker edo zuzen, ordea, egin beharrekoa egina zegoen, eta, jauregia erdi hondaturik zegoela, ez nuen gibela egin... eta trabailariek, halatan, handik bizpahiru hilabeterat akabatu zuten lana —eta, nekeak eragin bertze isilune batean atseden hartzen zuela, segitu zuen—:
|
|
|
Eta poema haien letrak eta estrofak harri eta horma batzuk bezalakoak ziren, etxetxo
|
bat
eraikiz joan zirenak, non, finean, gure gogo arimek ostatu hartu baitzuten.
|
|
|
Eta zein da —galdegiten dizut nik, jaun André—, zein da diferentzia eta zein da aldea zozoaren eta ene artean, baldin osabak zozoari buruz errana egia bada? Zeren ni ere halaxe bainabilkizu neure esplikazioneekin harat eta honat, mundua ulertu nahi eta ezinean, zimendu sendo baten bila, non aterbe edo pausalekuren
|
bat
eraiki dezakedan, neure buruaren gerizatzeko. Eta hitz batzuk bildu eta, neure arrazoinaren eta neure adimenduaren orratzaz, haien josterat entseiatzen naiz, amets dudan habia eta ene kezken eta buruhausteen gozalekua egiteko asmotan:
|
|
|
Baina hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare
|
bat
eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin. Ikusi, ezpere, nola armiarmak eraikitzen duen berea, bere nahirik nahitsuenen atxikitzeko eta haien sostengatzeko.
|
|
|
Eta geure jauregia diat orain gogoan, geure sortetxea... baita Urbiain ere, geure sorterria. Toki egokia diagu hura, gainerat, bertze ola
|
baten
eraikitzeko... eta, beraz, hango alkatearekin, eta Nafarroa Garaiko gobernariekin mintzatu genikek, baita erregeordearekin ere, beharbada. Hauxe izan daitekek zirt edo zart egiteko mementua.
|
|
|
Ordu arte itzal bat bezala bizi izan zuèn bertze kezka hark bere lekua eta bere gorputza aurkitu ote zituen apur bana aitonaren baitan? Zeren orain denbora gehiago baitzuen hartan pentsatzeko eta zeren lehen hutsegiteak bertze hutsegite hartarat eraman baitzezakeen —guztizkorat eta behin betikorat— ohar zitekeelako, ororen buruan, ezen falserian eta gezur handi
|
baten gainean
eraiki zuela bere bizitza. Eta gezur hark zain ezin luzeagoak izan zitzakeen, erran komunak bertzela bazioen ere...
|
|
|
Izan ere, erraiten dugu gauza bat eta egiten dugu bertze bat... baina ohartzen garenean ezen egiten duguna bertzeen begietarako gaitz eta itsusi dela, entseiatzen gara haren gordetzerat eta ezkutatzerat, edo haren zuritzerat eta justifikatzerat, edo ipintzen diogu estalki bat, zeina izan daitekeen diru emaite bat kapera baten edo komentu
|
baten
eraikitzeko, edo hospizioen eta bertzelako karitatezko obren bulkatzeko, bertzeen begiak lilura daitezen amoreakatik, eta arestian ikusia ahantz dezaten. Zergatik erraiten dizudan hau guztia...?
|
|
|
Zergatik erraiten dizudan hau guztia...? Erraiten dizut jakin dezazun ezen amaren gogoa zela etxean kapera
|
baten
eraikitzea, eta nik ez dakit aitarekin zer bertze solas izanen zuen, baina kontua da ezen aita sutsuki eta gartsuki atera zela amaren asmo haren alde, eta aldi hartakoa dela, halatan, aitak jauregiaren kantoi batean altxarazi zuen kapera, san Inazioren izenpean... Zeren eta san Inazioren miresle sutsua baikenuen aita, eta ez saindu gipuzkoarra gizon ezin bertutetsuagoa izan zelako, baina beaumondarren alde guduztatu zelako, nik uste, eta Frantzisko Xabierkoa konbertitu zuelako, orduan ere beaumondarzale batek erakutsi behar agramondar bati Jainkoaren bidea...
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta
|
bat
eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. Iturria ez zen gure etxekoa bezain ederra, baina bai erabilgarriagoa, eta gu anitzetan ibiltzen ginen han jostetan geure zurezko belauntzitxoekin, edo eskuekin plisti plasta, eta, jakina, nola laurak ere ez baikinen geldi egoiteko mutilak, hala hasten ginen elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte, jakin genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere.
|
|
|
Ez zuen bainu-jantzirik, nonbait. Haur batzuk ari ziren hondarrez gaztelu
|
bat
eraiki nahian, eta askaria jaten ari ziren beste batzuk. Nazka sentitu nuen.
|
|
|
Gaur ere ez dut zorte onik izan, baina oraindik bidaia luzea da, eta konturatu naiz erokeria dela taldeko pertsona bakar bati erreparatzea eta, zer arraio, Karmelori ere gustura asko eskainiko nioke nire platera"; horrekin batera jakin ahal izan nuen, izan ere ni ez bainintzen batere ohartu, Tom Estherri inguruka dabil  kiola edo berak, behintzat, hori uste duela. " Etengabe aipatzen dit Mexikon rancho
|
bat
eraiki nahi lukeela eta ondo legokeela hura beste norbaitekin aurrera ateratzea. Haren zeharresanekin aspertuta nago eta, baita ene txatxita deitzearekin ere!".
|
|
|
Esku hartu behar du gutxiengo kultural horien babesean. Modu horretan baino ezin du lagundu estatuak gizarte dezente
|
bat
eraikitzen, bere instituzioak bertan bizi diren gizabanako guztien errespetua irizpide nagusitzat duen gizartea, alegia10.
|
|
|
Schlicken ustez, enuntziatuak errealitatearekin erkatzen zituen egiaren teoria
|
bat
eraiki behar zen. Hori zen irizpidea.
|
|
|
Alabaina, Carnapen testua ez zen inola ere fenomenalismoarekin —doktrina filosofiko, hau da, metafisiko gisa— konprometitzen, bere eraikuntzaren teoria erabat neutrala baitzen gai metafisikoei zegokienez. Era honetan, Aufbau aren behargai xehea ezagutzaren sistema fenomenalista
|
bat
eraikitzea posible zela erakustea zen bitartean, helburu orokorra askoz ere hedatsuagoa zen, alegia: oro har, eraikuntza sistemaren posibilitatea erakustea, eta, printzipioz, zientzi enuntziatu guztiak Aufbau aren eraikuntza sistemaren enuntziatuetara itzultzea posible zela frogatzea.
|
|
|
Leibniz, De Morgan eta Boole22 matematikarien ideiei jarraituz, Fregek —baita Peanok eta Schroderrek ere— logika berri
|
bat
eraikitzeko lehen ahaleginari ekin zion. Lan hau Russellek eta Whiteheadek bukatu zuten aipaturiko Principia rekin.
|
|
|
1926tik 1928ra, Paul Engelmann arkitektoaren laguntzaz, Margaret Stonborough Wittgensteinentzat etxebizitza
|
bat
eraiki zuen gure filosofoak Vienan, Kundmanngasse izenekoa. Etxearen edertasuna funtzionalismo, perfekzionismo eta formen eta dekorazioaren sinpletasunetik dator, Tractatus ean bezala.
|
|
2001
|
|
|
Sozietatea BP Amocok, Energiaren Euskal Erakundeak (EEE), Repsol YPFek eta Iberdrolak osatzen dute, denak partaidetza maila berdinarekin. Proiektuaren arabera, birgasifikazio planta bat eta planta elektriko
|
bat
eraikiko dira, eta 77.000 milioi pezetako kostua (3.080 milioi libera) izango dute; 34.000 milioi pezeta (1.360 milioi libera) birgasifikazio plantak eta 43.000 milioi pezeta (1.720 milioi libera) planta elektrikoak.
|
|
|
Patrick eko ugartea erostea etsi zuten. Halere, Eire-ko ukatuaz, biziera berri bat, pentsaera Erresumarekin harremanetan jarrai ondoren, beste bat erosi eta han komunitate
|
bat
eraikiaz," gure gizartetik" kanpo bizi izan dira. Gure jaun andre agurgarriek zernahi pentsa bezate, hippiak ez dira ez ero eta ez munstro, eta gainera egia eta arrazoi guzia dute.
|
|
|
Nik lehen aipatutako mugimendu horiengan sinesten dut, gainera herriaren protagonismoa inondik ateratzekotan, horiengandik aterako da. Beste gizarte eredu
|
bat
eraikitzekotan, horiei jarraituz egin da, era horizontalago batean, beste harreman batzuen bidez, burokraziaren kontra eginez.
|
|
|
Beste kontu bat, demokraziarena. Nire ustez demokrazia ezkerrari itsatsia dago itzala eguzkiari bezala; areago, demokraziarik gabe ezkerrak du inoiz gizarte berri
|
bat
eraiki. Baina zer nolako demokrazia?
|
|
|
horregatik, behin irakurri ondoren beherala ulertzen zaio. Ordea, batzuetan guk horrelako prosa
|
bat
eraiki nahi izaten dugunean, bagoi bat lekutik kanpo jartzen dugu askotan eta trena trenbidetik kanpo joaten zaigu: deskarrilatzen zaigu, alegia.
|
|
|
Manterolaren aburuz," modernoa da, baina ez da gaur egun egiten den artea". Museo
|
bat
eraikitzea erabakitzen duenak arte garaikidearen kontzeptu hori badu, noski, eredu berrien inolako beharrik ez da.
|
|
|
Hogeita bi urte zituela, II. Mundu Gerra betean, bere guraso musikariekin batera, Terezineko kontzentrazio esparrura eraman zuten. Esaten zutenez, Hitlerrek juduentzako hiri
|
bat
eraiki zuen Praga iparraldean gerraz babesteko: Terezin.
|
|
|
Pasaiako portua txikia geratu da, oso mugatua dago eta bertan ezin daiteke edukiontzi edo merkantzia arriskutsurik mugitu. Horixe da, hain zuzen ere, Pasaiako portuko arduradunek behin eta berriz diotena, eta kanpoaldeko portu
|
bat
eraiki beharra aldarrikatzen dute egungo portu azalera mugatu horrek berekin dituen arazo larriei irtenbide bat bilatzeko. Dagoeneko hainbat azterketa eta txosten egiten ari dira asmo hori aurrera eramateko, baina horrek 75.000 milioi pezetako (3.000 milioi libera) inbertsioa egitea esan nahiko luke.
|
|
|
Oraindik herri
|
bat
eraikitzeko dagoenean, kolaboratzeko arlo asko geratzen dira.
|
|
|
Ipar eta Hego Euskal Herriko errealitate historiko kulturalez bestera, interes eta harreman politiko ekonomiko komunak ari dira garatzen egun. Horiek baina ez dira modu natural batez islatzen hedabideetan. Mugaz gaindiko errealitate
|
bat
eraikitzen ari da, baina informazioa mugan gelditzen da. Konparazione baterako, «Sud Ouest» egunkariaren informazioa Akitania Erregioaren ikuspegitik lantzen den antzera landu nahi dute «Euskal Herriko Kazeta» bere egileek:
|
|
|
Eta musulmanen aurka dago, erabat. Guk azpi hiri
|
bat
eraiki nahi dugu: mezkita, eskola, abokatuak, harategi berezitua...
|
|
|
herri
|
bat
eraiki
|
|
|
PIRINIOA zeharkatzeko garraio azpiegitura eraikitzeko trenbidea edo autobidea aukerak aurreikusi eta aztertu izan dira Paris, Madril eta Bruselan. Hala ere, Frantziako Estatuak eta Europako Batzordeak buruturiko azterketen ondorioz trenbide berri
|
bat
eraikitzearen asmoa indartzen ari da. Espainiako Estatuaren izenean Nafarroako Gobernuak eta segimendua egin dio azpiegituren egitasmoari.
|
|
|
Teknologia erronka hori garatzeko, azken 6 urteetan, 120 ingeniari sartu dira CAFen plantilan. Enpresa, mila milioi inguruko inbertsioa eginez, 3.800 metro koadroko beste lantegi
|
bat
eraikitzen ari da Beasainen, ingeniaritza guztia eta produktuaren garapena biltzeko.
|
|
|
Duela hilabete pare bat Baionako euskal erakustokia inauguratu zelarik Catherine Tasca, frantses Kultura ministroak adierazi zuen artxibategi
|
bat
eraiki zitekela Baionan Pauekoa betetzen ari zelakotz poliki.
|
|
|
AISE arrisku gutiago dauka artxibategi
|
baten
eraikitzea. Halere, hala egin nahi badute egin dezatela, baldintza batzurekin.
|
|
|
Adibidez, zergatik sortu ziren talibanak? Afganistanen oliobide bat, errepide bat eta zuntz optikorako bide
|
bat
eraiki behar zirelako. Talibanak Pakistaneko madrasetan erlijio eskolak ikasten ari ziren ikasleak ziren; une zehatz batean, Pakistango zerbitzu sekretuek erabaki zuten Afganistanen zegoen anabasarekin amaitu behar zela, bestela Pakistango proiektu ekonomikoa ez zelako bideragarria.
|
|
|
Lehenik eta behin, hau ez da berria islamaren munduan eta islam politikoarekin lotuta dauden mugimenduen inguruan gertatzen da. Hauentzat, gaur egun, transformazio politikorako indarra galtzen duten heinean, estatu islamiar
|
bat
eraikitzeko jokaera moral oso estuekiko interpretazioak gailentzen dira eta islama askatasunetik egindako interpretazioa baino menpekotasuna bihurtzen da. Jadanik profetaren ondorengo urteetan ere sortu ziren aurrekari gisa har daitezkeen halako eztabaidak.
|
|
|
Azken batean, idazleak" errealitate" berri
|
bat
eraiki nahi du bere nobelan, errealitate guztiz" sinesgarri" eta" koherentea", baina mundua eta iragana erreferente bakar ez dituena. Esparru berri honetan, irakurleari sinesgarria egingo zaio bertan kontatzen den guztia, eta poliki poliki egilearen ikuspuntu berria" bere egingo du".
|
|
|
Etxe
|
bat
eraikitzen ari gara eta horretarako materiala saldu zigun enpresak telefonoz konfirmatu zigun arkitektoaren aurrean eskaera onartzen zutela eta materiala entregatzeko eguna.
|
|
|
Autore horiek proposatzen duten eredua ere (ikus 24 irudia), aurreko ereduezberdinen azterketa egin eta baliagarriena zer den ikusi ondoren, eta ikuspegiglobalago baten beharra onartu ondoren, eredu osotuago
|
bat
eraikitzeko beharreanoinarritzen da. Eredu hori ukipen egoeran dauden bi (edo gehiago) hizkuntzen etahiztun taldeen artean ematen diren prozesuak eta portaerak ulertzeko eraikia da.
|
|
|
Proiektuaren arabera, zabortegiak sortzen duen biogas guztia kanalizatuko da, gutxienez 10 urtez, eta energia elektriko bihurtuko da. Hori egiteko modua, Joaquín Abrasen arabera, Espainiako beste hiriburu batzuetan (Murtzian, adibidez) arrakastaz probatu dena, zabortegiaren ondoan zentral termiko ez kutsatzaile txiki
|
bat
eraikitzea da.
|
|
|
Horren truke, aseguratzaileak kaltea eragin dutenen aurka egin beharreko legezko ekintzetan subrogatzen da”, azaldu du Gonzalo Fernández de Mesa L and E konpainiako zuzendari nagusiak, Espainian asegurua merkaturatuko duen konpainiak. Kasu
|
bat
eraikitzen ari diren etxebizitzena litzateke. Aseguru berriak erosleei bermatzen die, besteak beste, etxeak etxebizitzarako eta aisialdirako metro karratuak izango dituela.
|
|
|
Orain zimino erresuma bat badago, Kishkindha, Decan lautadan, lehenago horren ospetsua izan zen Vijayanagar hiriaren ondoan. Hor ziminoentzako tenplu
|
bat
eraiki zuten hindutarrek. Ziminoz betea dago, apaizek zainduta.
|
|
|
Eguraldi gris industrialarekin itsasoratu eta ura bare egongo da, haizeak joko du ia etenik gabe eta izotz tontor ugari topatu eta saihestu duzue. Gero uharte ikaragarri ederra ikusiko duzue, antigoaleko zibilizazioren
|
batek
eraiki eta ahaztuta utzitako piramide zuria irudi duela. Nostromoak Casablanca izena emanen dio eta buzoi bat errebisatzera egingo duzue errekalada.
|
|
|
‘Uhartea! Gauza izango zinateke zu iglu
|
bat
eraikitzeko nire bizkar gainean.’
|
|
|
biltze lan hutsa baino gehiago dela Zavalarena. Jakina, datu erdi bat eta susmo eta erdirekin teoria oso
|
bat
eraikitzen dutenen aldean, apala da, oso, Zavalaren lan teorikoa. Apalagoa, baina baita baliagarriagoa ere, edozein tokitatik begiratzen zaiola ere.
|
|
|
Zabala ez ezik sakona baita Zavalaren obra, herriliteraturaren adar eta adaxka guzti guztietara hedatzen dena. Ez da arrasto txikienaz teo ria oso
|
bat
eraikitzen duten horietakoa. Aitzitik, arrastoak bildu eta iradokizun xumeak egingo dizkizu, gehien jota.
|
|
|
Gutxi horrekin moldatzekoak ginen gehienak, gure ohar isilak noiztenka burbuila zaratatsuan txertatzen genituela, hobera ustez, anitzetan geronen kalterako. Pentsamenduaren uniformitateari unibertsaltasuna deitzen zitzaion eta unibertsaltasun mota
|
bat
eraikitzen genuen gure herrietan bertan, elkarrizketa apalesten genbiltzala, indarraren eta ekintza bortitzen alde. Bitartean" ofizialki" ahulezia hazten bide zuen aniztasuna aipatzen zutenak baztertuak ziren, mututuak eta gordean ehortziak, biziaren bizitzeko astiaz erabat desjabeturik.
|
|
|
A Urtebetean, 1 3 2 litro m ko euri egiten du C 6 km luzeko tunel
|
baten
eraikitzea Biarritzen. Galerna egun batez, kantitate abantxu bukatua da.
|
|
2002
|
|
|
Egia da, biolentzia mota bakarra jartzen da gailurrean, ETAren biolentzia, eta berau da hedabideak tarteko eguneroko bizitzan gehien ageri dena. Baina, bada beste biolentzia bat ere, Estatuarena, balizko zuzenbidezko estatu
|
batean
eraikia. Espainia eta Frantziako estatuek nazioarteko giza eskubideen itunak sinatu bai, baina ez dituzte bermatzen.
|
|
|
Orduz geroztik, ordea, posibletzat jo zuten etapa ideologikoago batera pasatzea, jokabide ausartago batera. Kontua gehiago zen erantzun zehatzak bilatzea bestelako mundu
|
bat
eraikitzearen erronkei, halako mundu bat non ekonomia gizakien zerbitzura legokeen eta ez alderantziz. Kontestu horretan gertatu zen Munduko Foro Ekonomikoa Davosen, non bildu baitziren kapitalaren buruzagi handiak beren estrategiak planteatzeko.
|
|
|
Laginak hartu zituzten bi lekuen artean ehun kilometro baino ez dago, baina badirudi Gipuzkoako ibar bakoitzak bere ezaugarri propioak dituela, eta horrek asko zailtzen du herrialde osorako kronologia komun
|
bat
eraikitzea. Gainera, kronologia XVI. mendera arte heltzea nahi dute.
|
|
|
Arkotxaren Udalbiltzak 2001ean egin duena definitzerakoan," Udalbiltza izozte egoeratik ateratzea lortu dugu" entzun diegu protagonistei behin eta berriro. Kursaalen Batzorde Eragile bat antolatu zuten, 11 lan talde antolatu eta erakunde berri baten egitura oso
|
bat
eraiki, administrari, kontu hartzailetza, hainbat teknikari eta prentsa bulego eta guzti. Era batera edo bestera, une honetan Udalbiltza honetan 18 bat lagun ariko dira ordainduzko lanean.
|
|
|
Elkarlanak, borondatezkoa, errespetuzkoa eta proiektu sakon
|
baten inguruan
eraikitakoa izan behar du. Gaur egun ez ditu ezinbestekoak diren kondizio hauek betetzen.
|
|
|
Horretarako, ikastolako (eraikina Jasokundeko emakume oblatuena zen lehen) txoko bat egokitzen ari dira Armentiako arduradunak. Azkenik, Gasteizen ikastola berri
|
bat
eraiki nahi dute. Hain justu, bigarren hezkuntzako klaseak emango diren gelak egokitzeko erabiliko da Araba Euskarazen lortuko den irabazien zati bat.
|
|
|
Nolanahi ere, eta Viana aldeko jendeak belaunaldiz belaunaldi oso ondo ikasitakoaren arabera, makina bat gauza harrigarriren egile dugu Bargotako Aztia. Esate baterako, bere etxea gau
|
batean
eraiki omen zuen, eta hurrengoan bere ikuilua. Halaber, paraje nafar horretako inork ez dauzka ahazteko Joan Otsoa agramondarra eta Nafarroako Erresuma Zaharraren alde Bargotako Johanesek egin zituenak.
|
|
|
Euskal Herrian aktorearen eskola ofizial bat sortzea beharrezkoa da, euskal aktorearen pedagogi lan
|
bat
eraikitzea alegia. Egon badago arte ederretako eskola ofizial bat eta ez dut ulertzen zergatik ez den arte dramatikoko eskola bat existitzen.
|
|
|
Bestalde, eskola ofizialaren eskutik edota aparte, (Stanislavskik Meyerhold en lanarekin egin zuen bezala) antzerki laborategi
|
bat
eraikitzearena ere ez litzateke pauso txarra izango, bertan euskara munduan gabiltzanon antzerki ikerketa bideratzeko. Baina horretarako, arte honetan gabiltzanon indarren bateratzeaz gain, instituzioen borondatea ere premiazkoa da.
|
|
|
Gure antzerkiaren gabeziak asko izan arren (eskola, pedagogia lana, azpiegiturak...), umiltasunean lan egitea, apal apal gure kulturaren eta gure antzerkiaren oinarrien azterketa eta berreraikuntza dira benetako euskal antzerki baten eginbeharrak. Antzerkigintzaren gure irla txiki honetan, banderarik gabe baina alai fabrikatzen jarraitu behar da zeruertzera begira, gure nortasun eta sustraietan oinarrituz aktore/ dantzari eredu
|
bat
eraikiz. Eta herritarrei erantzun berbera errepikatuko diet mila aldiz:
|
|
|
Horrez gain, komunikabideetan agertutako zenbait adierazle ere badira. Jendeak, oro har, abertzaleen batasuna nahi du, guztiok nahi dugu hori, baina errealismo politikoak gaur egun, guztion arteko eraikuntza nazionalerako estrategia
|
bat
eraikitzea eskatzen du. Ez dago beste biderik.
|
|
|
HONDARRIBIAN ospatu nahi da Nafarroako Erresumaren sorreraren milurtea eta horretarako, besteak beste, Antso Azkarra Nafarroako Erresumako erregearen omenez() monumentu
|
bat
eraiki nahi du Hondarribiko Udalak. Gertaera historikoei buruzko interpretazio ugari izango da milurtearen inguruan eta jadanik Espainiako zenbait egunkaritan irakurri daitezke gaiari buruzko artikuluak.
|
|
|
Baina bidean, EAJ bere estrategiara eraman gura badu, eta era berean, hegemonia diskutitu, orduan ez da posible ez Lizarra ez Garazirik. Noski, etorkizuneko ezker abertzale horrek ezin du egungoarekin antza haundiegirik eduki, egungo doktrina abertzale orokorra ez bat euskal gizarteko nahiekin, eta inoiz «herri
|
bat
eraiki egin behar» bada «egungo gizarteari» so egitetik etorri du.
|
|
|
Areago, zer nolako espainiar estatua gura dugun ere, eta batez ere, nortzuk izango diren gure bidaideak. Ezin dut sinetsi, esaterako, sozialista katalandarrekin gabe inora joan gintezkeenik ezta epe ertain batean Estatu propio
|
bat
eraiki daitekeenik.
|
|
|
Euskal nazio berri
|
bat
eraikitzeko eginahalak huts egin duela eta izan daiteke Nafarroaren erresuma historikoa hartu eta hartan oinarrituz lortzeko saio bat. Baina arazoa da gaur eta hemen herritarrek zer nahi duten.
|
|
|
Horrekin batera, bi generoen xedeak ere arrunt desberdinak direla esaten dute kritikariek: eleberriak errealitate bat, unibertso sinesgarri
|
bat
eraiki nahi du, xeheki deskribatua eta zehaztua; eleberri laburrak, aldiz, errealitatearen alderdi, ezaugarri edo zatiren batean jartzen ditu bere begiak. Deskribapenen nolakotasuna genuke bien arteko beste alde bat:
|
|
|
Baina Norvegiako elizarik bitxienak stavkirker izenekoak dira, Erdi Aroko zurezko elizak alegia. Bergenetik gertu, XII. mendean, norvegiar estiloko eliza haietako
|
bat
eraiki zuten.
|
|
|
Elizok egurrezko plataforma
|
baten gainean
eraiki zituzten, egitura osoa zurezkoa eginik. Modu hartara, hormetan ez zen egoten hezetasun edo lokatz arazorik.
|
|
|
Ontasunaren kanpoko adierazpen
|
bat
eraikitzeko asmoz jaio zen gure erakundea.
|
|
|
Balkoiaren aurrean tranpailu
|
bat
eraiki zuten, eta han zegoen, besaulki dotore batean eserita, Polidektes erregea. Bere aholkulari maltzurrak zituen alboan, eta inguruan, berriz, gortean haren kontura bizi ziren gortesau zuri bizkarroiak.
|
|
|
Lankidetza ekimen horietan entzutetsuena Baiona Donostia Eurohiriarena da, ezbairik gabe. Bere helburua, Europako Batasunak hala sustatuta, Baionaren etaDonostiaren arteko itsasertzean mugaz gaindiko metropoli
|
bat
eraikitzea da, ArkuAtlantikoaren baitan (Bordele eta Bilboren artean) maila europarra izango lukeenmetropoli bat sortzea, alegia. Ekimenaren funtsa, kultura eta gizarte izaerako auziakbazter utzita, azpiegiturei eta garraioari lotutako jarduera logistikoen metaketanoinarritzen da.
|