|
2003
|
|
|
Edozein kasutan ere, behin talde teknikoak txostena prestatu eta gero, Fiskaltzak berehalakoan bidaliko dio hori adingabeen epaileari, eta kopia
|
bat
emango dio adingabearen letraduari.
|
|
|
1 Behin zentroan sartutakoan, adingabeek idatzizko argibideak jasoko dituzte euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraiek jasan behar duten barneratze erregimenari buruz, antolaketa orokorraren gaineko arazoei buruz, zentroaren jardunbidea arautzen duten erregelei buruz, diziplina arauei buruz, eta eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteko bideei buruz. Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza
|
batean
emango zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki bat erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
|
Adingabeen prozedura horretan, entzunaldia egin eta gero, eta epaia edo behin betiko beste ebazpen
|
bat
eman ostean, epaileak epai zibila emango du indarreko Zigor Kodearen 115 artikuluan adierazitako edukiarekin, demandatuak absolbituz edo erantzule zibilak nortzuk diren adieraziz.
|
|
2004
|
|
|
Norbaitek prozesuko arau hauste astuna gertatu delako uste osoa badu, eta, arau hauste horren ondorioz, jarduna ekarri behar bada arau hauste hori noiz gertatu eta horren aurreko egoerara, orduan ezin daiteke esan araua zentzugabekoa dela, horrek baztertzen duenean aldi berean beste epai bat eskatzea, jarduna aurreko egoerara ekarri ordez. Prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtsoari on iritziz gero, beste epai
|
bat
eman behar da. Beste epai horrek zuzenbide material edo substantiboko arau hausterik eraginez gero, epai horri kasazio errekurtsoa jar dakioke, lege hau baino lehenagoko araubidean bezala.
|
|
|
Bestalde, ezin da ahantzi, 1881eko Legearen arabera, aldi berean forma urratzea eta epaiari buruzko arau hausteak alegatzen zituen kasazio errekurtsoa jarriz gero, lehenengo, eskatutako forma urratzea aztertu eta horri buruz erabakitzen zela, eta, errekurtsoari forma urratzeagatik on iritziz gero, auzialdiko auzitegira berriro igortzen zirela, horrek beste epai
|
bat
eman zezan. Era berean, epai horri beste kasazio errekurtso bat jar zekiokeen, lehenik, «legea urratzeagatik»; bigarrenik, epaiketaren oinarrizko formak urratzeagatik; eta, hirugarrenik, bi kontzeptuongatik.
|
|
|
Banaketa arauen arabera auziaren gaineko ardura auzitegi bati edo batzuei badagokie eta beste auzitegi
|
batek
ematen badu auziaren gaineko ebazpena, orduan ebazpenok deusezak direla adieraziko da, horiek zein alderdiri kalte egin eta alderdi horrek hala eskatuta. Horretarako, alderdiak deuseztasuna eskatu du banaketa arauak hautsi direla jakin eta hurrengoxeko prozesu izapidean, arau hauste hori aurreko paragrafoak ezarritakoaren arabera zuzendu ez bada.
|
|
|
1) Prozesuetatik
|
batean
eman beharreko epaiak beste prozesuan epaitu aurreko ondoreak sor ditzakeenean.
|
|
|
1 Gora jotzeko errekurtsoaren bidez, eska daiteke, lehen auzialdiko auzitegian aurkeztu uzien egitezko nahiz zuzenbideko oinarrien arabera, auto edo epaiaren ezeztatzea, eta, horren ordez, errekurtsogilearen aldeko beste auto edo epai
|
bat
ematea, lehen auzialdiko auzitegian gauzatu jarduna berriro aztertuz, eta, lege honetan xedatu kasuen arabera, gora jotzeko auzitegian gauzatu froga kontuan izanik.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoan xedatutakoaren arabera, auzibitartearen eta gauza epaituaren ondoreetarako ulertuko da auzi
|
batean
emandako egitateak eta zuzenbideko oinarriak, eta aurreko epaiketa batean alegatutakoak berdinak direla, baldin eta aurreko epaiketa horretan alegatu ahal izan badira.
|
|
|
Auzilari
|
bati
emandako kopia eta jatorrizkoa bat ez datozela salatzen bada, auzitegiak, gainerako alderdiek esan beharrekoa entzun ondoren, kopia noiz eman eta hortik aurrera jardun denaren deuseztasuna adieraziko du, baldin eta zehaztugabetasunak eragina izan badu alderdiaren defentsaren gain; horrek ez dio kalterik egingo kopia zehaztugabea aurkeztu duenak izan dezakeen erantzukizunari.
|
|
|
Demandatuak aurreko alegazio eta eskaerak aurkezten ez baditu artikuluko lehen erregelan aipatu izapidean, ulertuko da entzuna izateari uko egin diola, eta beste epai
|
bat
emango da, hutsaldu den epaiaren esanahiarekin.
|
|
|
3 Alderdiek demandan edo demandari erantzutean eska dezakete aurreko auzi
|
batean
emandako behin betiko neurriak behin behinean aldaraztea. Eskaera hori 773 artikuluan ezarritakoaren arabera gauzatuko da.
|
|
|
1 Prozesuko akatsetan oinarritu gabeko aurka jartzearen inguruan alderdiek esan beharrekoa entzun ondoren, eta, hala denean, ikustaldia egin ondoren, auzitegiak auto bitartez honako ebazpen hauetatik
|
bat
emango du, betearazpenaren ondoreetarako soilik:
|
|
|
1) Betearazpenak aurrera egin dezan bidezkotzat jotzea, betearazpena zein kopurutan agindu eta kopuru horretan, aurka jartzeari oso osorik gaitz iritzi bazaio. Aurka jartzea gehiegi eskatzean oinarritu eta aurka jartze horri zati
|
batez
eman bazaio, betearazpena bidezkotzat joko da, kasuan kasuko kopuruari dagokionez bakarrik.
|
|
|
Auzi ihesean emandako epaia hutsaldu ondoren, eduki bera duen beste epai
|
bat
ematen bada, edo, eduki desberdina izan arren, beste epai horrek kondena erabakiak jasotzen baditu, betearazpenari ekin egingo zaio; halakoetan, aurretiazko betearazpen egintzak baliozko eta eragingarri direla ulertuko da, horiek azken epai horren erabakien eragingarritasunerako lagungarri badira.
|
|
|
1 Behin behinean betearazi eta gero, ezeztatutako ebazpenak ondasun jakin
|
bat
emateko kondena ezarri badu, ondasun hori exekutatuari itzuliko zaio, alderdi horrek izan duen modu berean; ondasunarekin batera itzuli behar dira, halaber, errentak, fruituak nahiz ekoizkinak, edo ondasunaren erabilerak duen diruzko balioa.
|
|
|
3) Gordailutu eta Zainpean Uzteko Kontuan ondasunen tasazio balioaren 100eko 20 gordailutu dutela edo kopuru horren banku abala eman dutela ziurtatzeko gordekina aurkeztea. Lizitatzaileak gordailua gauzatzen badu, osorik nahiz zati batez, hirugarren
|
batek
emandako kopuruekin, gordekinean jasoko da hori, 652 artikuluko 2 paragrafoan xedatu ondoreetarako.
|
|
|
Epaitegiko idazkariak edo horren eskuordetza duenak zitazioaren probidentzia jakinaraziko dio demandatuari edo demandatuei, lege honen 260 eta 261 artikuluek jakinarazpen guztiei buruz ezarritakoaren arabera; hala ere, probidentziaren kopia eman beharrean, ko den horretan kopiaren jaso agiria si demandatzaileek aurkeztutako idazkietatik
|
bat
emango dio, eta, bertan, idazkariak ohar bat jarriko du, zitazioa egitea agindu duen lehen auzialdiko epailea edo bake epailea adierazten duena, bai eta agerraldiaren eguna, ordua eta lekua adierazten dituena ere. Jatorrizko idazkian, geroago artxibatunatuko du, edo haren eskabidez lekuko batek, baldin eta sinatzen ez badaki edo sinatu ezin badu.
|
|
|
Bidaian zehar ontzia nabigaziorako baliogabetu, eta horren birgaikuntza ezinezkoa bada, ontzi hori saltzeko beharra egiazta dadin, horren kapitainak edo maisuak epaileari eskatuko diote hori adituek aztertzeko. Hori eskatzeko idazkiarekin
|
batera
emango dira kodearen 648 artikuluak aipatu ontziaren bisita edo aingura akta, bai eta Nabigazio Egunkaria ere, idazkariak auzi paperetan horren lekukotza eman dezan.
|
|
|
7) Prozesuko arau haustearen ondoriozko epaiari errekurtsoa jarri bazaio, 469 artikuluaren lehenengo paragrafoko bigarren zioan oinarrituta, orduan salak, arrazoi horretan oinarritutako errekurtsoa onartuz gero, beste epai
|
bat
emango du, hala denean, kasazio errekurtsoa oinarritzeko alegatu dena aintzat hartuz. Hori berori ebatziko du salak, baldin eta Konstituzioaren 24 artikulua hautsi dela eta arau hauste horrek epaia bakarrik ukitzen duela alegatzen bada eta horri on irizten bazaio.
|
|
|
Aurreneurrizko enbargoan jabari hirugarrengotza jar daiteke, baina ez da onartuko eskubide hobeko hirugarrengotzarik. Horrek ez dio kalterik egingo eskubide hobeko hirugarrengotza onartzeari, hori jartzen badu beste prozesu batean zordun berari diru kopuru
|
bat
ematea eskatu dionak.
|
|
|
Adingabeen Legeak bidea ireki zuen, eta, epe laburrera, Prozedura Zibilaren Legeak beste urrats
|
bat
emango du bide horretan; badaude, gainera, beste lege batzuk ere planifikatuta. Azken finean, legeria elebidun hau justiziako profesionalen, eta, oro har, herritarren esku geratzen da, horiek guztiek baliabide aproposak izan ditzaten, euskararen erabilera justiziaren eremuan normalizatzeko.
|
|
|
Paper sortak hurrenkera kronologikoaren arabera eratuko dira, agiri bakoitzari zenbaki korrelatibo
|
bat
emanez, folioen zenbakia edozein izanda ere.
|
|
2005
|
|
|
Hartara, beste aurrerapauso
|
bat
eman nahi izan da, jardule juridikoek euren eguneroko zereginetan euskara erabil dezaten. Azkenean, jarduleok zehaztu dute eginiko ahalegina baliozkoa izan den edo ez, aipatu helburuak erdiesteko.
|
|
|
Edozein unetan erregistratzaileak atzematen badu oker bat egin dela idazkunen batean, eta bere kabuz zuzendu ahal badu legearen 213 eta 217 artikuluen arabera, halaxe egingo du, bere kontura eta bere erantzukizunpean beste idazkun
|
bat
emanez, liburu egokian eta zenbaki egokiarekin.
|
|
|
Audientziaren presidenteak auto
|
baten bidez
emango du ebazpena, Prozedura Zibilaren Legeko 371 artikuluak xedatutakoa kontuan hartuta.
|
|
|
Hala ere, jabeak abusuari ekiten badio, epaileak beste probidentzia
|
bat
emango du, ondasun higiezina epailearen administraziopean jartzeko.
|
|
|
Halaber, Erregistroan aurkeztu, inskribatu, idatzoharretan jaso edo bazterreko oharraren bidez agerrarazi diren eskubideen titularrei ere bidaliko die errekurtso hori, baldin eta egunen
|
batean
emango den ebazpenak kalte egin ahal badie. eman duen oharraren oinarria denean agintari edo erakunde publikoren batek eman beharreko lizentzia nahiz baimena eman ez dela, edota pertsona fisiko zein juridikoren batek eman beharreko adostasuna eman ez dela, erregistratzaileak horiei jakinaraziko die errekurtsoa jarri dela, hala behar denean.
|
|
|
Halaber, Erregistroan aurkeztu, inskribatu, idatzoharretan jaso edo bazterreko oharraren bidez agerrarazi diren eskubideen titularrei ere bidaliko die errekurtso hori, baldin eta egunen batean emango den ebazpenak kalte egin ahal badie. eman duen oharraren oinarria denean agintari edo erakunde publikoren
|
batek
eman beharreko lizentzia nahiz baimena eman ez dela, edota pertsona fisiko zein juridikoren batek eman beharreko adostasuna eman ez dela, erregistratzaileak horiei jakinaraziko die errekurtsoa jarri dela, hala behar denean.
|
|
|
Halaber, Erregistroan aurkeztu, inskribatu, idatzoharretan jaso edo bazterreko oharraren bidez agerrarazi diren eskubideen titularrei ere bidaliko die errekurtso hori, baldin eta egunen batean emango den ebazpenak kalte egin ahal badie. eman duen oharraren oinarria denean agintari edo erakunde publikoren batek eman beharreko lizentzia nahiz baimena eman ez dela, edota pertsona fisiko zein juridikoren
|
batek
eman beharreko adostasuna eman ez dela, erregistratzaileak horiei jakinaraziko die errekurtsoa jarri dela, hala behar denean.
|
|
|
Adingabeek zein ezgaituek, euren tutoreen ondasunen gain, tutore horiek administratzen dituzten ondasunengatik eta administrazio horrek ondoriozta dezakeen erantzukizunagatik, tutoreek Kode Zibilak ezarri eta baimenduriko beste berme mota
|
bat
ematen dutenean izan ezik.
|
|
|
Titulua itzultzean, eginiko jasoagiria hartu behar da, eta, halakorik izan ezean, eska daiteke titulua itzuli delako beste jasoagiri
|
bat
ematea.
|
|
|
Ebazpenean arrazoiak azaldu behar dira, eta kargu orriaren zein ebazpen proposamenaren oinarri izan ziren egitateak bakarrik onar daitezke, egitate horiei beste balorazio juridiko
|
bat
eman arren.
|
|
|
Hipotekok azken nahien ondorioz eratu direnean, testamentua titulu nahikoa izango da horiek inskribatzeko; testamentuarekin batera, testamentugilearen heriotza ziurtagiria eta Azken Nahien Erregistro Nagusiak emandako ziurtagiria aurkeztu behar dira, eta pentsiodunak nahiz prestazioaren onuradunak jarauntsia banatzeko eskrituran zein beste eskritura
|
batean
eman dezake onarpena.
|
|
|
Hitzarmenik izan ezean, agiriak aurkezteko ordu ofizialen ostean, zozketa egingo da egunero, jakiteko zein erregistratzaileri dagokion zenbaki bakoitiarekin aurkeztutako tituluen kalifikazioa eta idatzagiria egitea; beste erregistratzaileari gainerako tituluak dagozkio. Halaber, lehenengo horren ostean egindako beste zozketa baten bidez erabakiko da, zein titularrek eskuetsi behar dituen ziurtagiriak, eta, horretarako, zenbaki
|
bat
emango zaio eskabide edo manamendu bakoitzari, bulegoan sartzean. Kalifikazioa egiteko erregelamenduaren araberako bateraezintasunen bat izanez gero, beste titularrak gauzatuko du eginkizun hori.
|
|
|
Kalifikazioa egiten ari den erregistratzaileak uste badu eskatutako eragiketa oztopatzen duten akatsen bat dagoela, berehala eta idazki arrazoitu
|
baten bidez
eman behar dio horren berri titularkideari; horrez gain, agiriak emango dizkio horri, eta berak uste badu harako eragiketa bidezkoa dela, bere erantzukizunpean egingo du, txandak aldatu gabe.
|
|
2006
|
|
|
Berriro ere, egileok beste pauso
|
bat
eman nahi izan dugu, Justizia Administrazioan eta gizartean bertan euskarak izan lukeen zabaltze bidean; are gehiago, merkataritzako eta prozesuko legeriaren kasuan, ezinbestekoa da lege honek sortutako merkataritzako epaitegi berriek eta bertan dihardutenek euren zereginetan erabiltzeko moduko testu elebiduna izatea, emeki emeki euskara mundu juridikoan sartzea erdiesteko.
|
|
|
Konkurtsoko epaileak emandako probidentzia eta autoen aurka birjartze errekurtsoa bakarrik jarri ahal izango da, salbu eta lege honetan errekurtso oro baztertu denean edo beste
|
bat
eman denean.
|
|
|
Bilduma honetan ohikoa denez, egileok beste pauso
|
bat
eman nahi izan dugu Justizia Administrazioan euskarak izan lukeen zabaltze bidean. Hala ere, egitekoa egina baino zabalagoa den honetan, ezinbestekoa da eragile juridiko ororen parte hartzea, guztion artean era dezagun mundu juridikoan euskara erabiltzeko esparru egokia.
|
|
|
Berau sinatzen duen ministroak, bere lankideekin batera, ez du zalantzarik egin Maiestate Horri gomendatu dionean aurrerapenaren bidean aurrerapauso
|
bat
emateko. Aurrerapauso horri esker, neurri batean bederen, aku sa zio sistema sumariora bertara heda daiteke, sumarioa baita epaiketaren eta epaiaren ardatz nagusia.
|
|
|
Bertan ez badago inor, hurbilen dauden auzokoetatik
|
bati
emango zaio.
|
|
|
Instrukzio epailearen ustez, 76 artikuluko 2 lerrokadan aipatutako froga ukatzen duen autoa birjarri behar badu ordezko udal epaileak, horixe adieraziko du, edukiari buruz aipamenik egin gabe, eta eginbideak euren jatorrizko udal epaitegira bidaltzea aginduko du, bertan proposatutako froga egin eta horrek beste auto
|
bat
eman dezan.
|
|
|
Poliziak atestatua luzatuko du lege honen arau orokorrak kontuan izanda, eta atestatu hori epaitegi eskudunari emango dio, atxilotuak horren esku jarriko ditu, halakoak izanez gero, eta Fiskaltzari kopia
|
bat
emango dio.
|
|
|
Aditu eta lekukoen zerrenden kopiei dagokienez, alderdi bakoitzak aurkeztuko du auzira agertutako alderdiak beste kopia; kopia horien ale
|
bat
emango zaio alderdi bakoitzari, horiek aurkezten diren egunean bertan.
|
|
|
Instrukzio epailea ebakuntza anatomikora ezin bada joan, polizia judizialeko funtzionario
|
bati
emango dio eskuordetza, eta auziko idazkariak emango du agertze horren fede, bai eta bertan gertatutako guztiarena ere.
|
|
|
Horren esanahia bestera doa eta bertara batzen du epaileak bere ardurapean duen auzia alde batera utzi gabe, bere horri eutsi behar izatea. Hitzez hitz, baino, perifrasi
|
baten bidez
eman da horren ordaina euskaraz:
|
|
2007
|
|
|
Epaileak, aurretiaz interesdunak esan beharrekoa entzunda, auto ziodun
|
baten bidez
emango du ebazpena. Horretarako, epaileak aintzat hartuko ditu dauden inguruabarrak eta, bereziki, atzerritarrak egoitzarik edo agiririk ez izatea, bai eta aurretiazko kondena edo administrazio zehapenak izatea, eta burutu gabeko beste zigor prozesu batzuk edo administrazio prozedura zehatzaile batzuk izatea ere.
|
|
|
Lan agintaritzaren mendeko bulego publikoak hurrengo egun baliodunean iragarki oholetan argitaratuko du aktaren kopia bat. Lan agintaritzaren mendeko bulego publikoak, berebat, aktaren kopia
|
bat
emango die halaxe eskatzen dioten sindikatuei, eta enpresari jakinaraziko dio bulego publiko horretan aurkeztu dela enpresan egindako hauteskunde prozesuaren akta, akta hori aurkaratzeko epea noiz bukatzen den zehaztuta. Lan agintaritzaren mendeko bulego publikoak txartelak gordailututa izango ditu aurkaratze epeak amaitu arte.
|
|
|
Esanbidez hartuko dira, sindikatu askatasunaren urratze gisa, esku sartzea dakarten egintzak. Horrelako egintzak dira enplegatzaile batek edo enpresaburuen elkarte batek menderatutako zein kontrolatutako sindikatuen eraketa sustatzea, edo sindikatuei sostengu ekonomikoa edo beste era
|
batekoa
ematea, horiek kontrolatzeko asmo berarekin.
|
|
|
3 Gizarte Segurantzaren afiliazio egoera aitortzeak sortuko ditu, hurrengo artikuluko 1 idatz zatian altentzat ezaren afiliazio agiria eskuratzeko eskubirri ondoreez gain, Gizarte Segurantzadea. Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritza eskudunak edo horren administrazio eskudun
|
batek
eman eta, hala denean, berriztatuko du Gizarte Segurantzaren afiliazio agiria. Agiri horrek jasoko ditu, Gizarte Segurantzako zenbakiaz gain, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak ezarritako datuak; agiri horrek lehentasunez egiaztatuko du langileari aitortu zaion afiliazio egoera.
|
|
|
1) Baja bidegabea dela adierazten bada, bajak konstituzio babesa izateko moduko eskubideen eta askatasunen oinarrizko edukia urratzen duelako, baja gaiaren edo lurraldearen arabera modu nabarian eskumenik ez duen organo
|
batek
eman duelako, bajaren edukia ezinezkoa delako, bajak arau hauste penala dakarrelako edo baja arau hauste penalaren ondorio delako, baja eman delako erregelamendu honetan nahiz osterantzeko xedapen osagarrietan baja emateko ezarri prozedura guztiz bazter utzita, edo baja erabat antolamendu juridikoaren aurkakoa delako, baja emateko betekizunak ez betetzeagatik, ulertuko da langilea altan dagoela a...
|
|
|
3 Etxe zerbitzarien Araubide Berezian, enpresaburu da familia etxearen titularra edo familia-burua, dela benetako titular gisa dela etxe zerbitzuak ematen diren egoitzaren zein bizilekuaren titular soil gisa. Zerbitzu prestazio hori pertsona talde
|
batentzat
ematen bada, eta pertsona talde hori familia izaerarekin bizi bada etxebizitza berean, nahiz eta pertsona talde horrek familia edo pertsona juridikoa eratu ez, familia etxearen titularra edo familia-burua izango da taldea bizi den etxebizitzaren titularra edo taldearen ordezkaria; taldearen ordezkaritza elkarren segidan izan dezakete taldeko kide guztiek.
|
|
|
Inskripzio zenbaki hori kotizazio kontuaren kodea izango da, lehendabizikoa eta nagusia. Orokorrean, zenbaki horrek enpresaren egoitzari egingo dio erreferentzia, eta enpresaburuari probintzia berean edo beste
|
batean
eman dakizkiokeen gainerako kotizazio kontuak ere zenbaki horri lotuko zaizkio, erregelamendu honen 15 artikuluko 1 idatz zatiko ondoreekin.
|
|
|
Legeak, horretarako, Kodeen Batzordean tentuz eta neurriz prestatuko materiala jasotzen du. Eta beste pauso
|
bat
emanez, jabetzaren bakoiztasuna ahalik eta gehien sustatu nahi du, objektuaren ikusmiratik behinik behin. Legeak, helburu hori betetzeko, harremanen objektu horri, hau da, pisu edo lokalari, erantsi egiten dizkio eraikina bera, horri dagozkionak eta zerbitzuak.
|
|
|
Itun horren 14.5 artikuluan ezarri da kondenatuek eskubidea dutela goi auzitegi batek haien kasua berrikusteko. Horren eraginez, Konstituzio Auzitegiak ulertu du Espainiako legegileak zigor ordenan baliabideen sistema bermatu behar duela, eta epaile edo auzitegi batek goiko auzitegi
|
bati
emandako zigor epaiari errekurtsoa jartzeko aukera egon behar dela beti (urriaren 21eko 140/ 1985 KAE; urriaren 29ko 169/ 1996KAE).
|
|
|
1978ko konstituziogilea ez zen ausartu Oinarrizko Arauan zehaztutako lurralde ereduari izen
|
bat
ematen. Argi dago II. Errepublikan indarrean egon zen 1931ko Konstituzioko herrialde ereduaz harago joan nahi izan zuela, eredu hori ez zen eredu federalera iritsi, I. Errepublikako Konstituzio Proiektukoa ez bezala?, eta eredua itxi gabe utzi zuela.
|
|
|
Aukerako protokoloa EZPNIn ezarritakoarekin alderatuta aurrerapena den arren, eragingarritasun arazo larria du oraindik. Espainiari dagokionez, estatua zenbait aldiz kondenatu dute, batez ere, Itunaren 14 artikuluari lotuta (adibidez, Giza Eskubideen Batzordeak 2000ko uztailaren 20an txosten
|
bat
eman zuen Espainiako kasazio sistemak Itunaren 14.5 artikulua urratzen duela ondorioztatuz, ez baitu baimentzen kondenari eta zigorrari dagozkion osagaien berrikuspen osoa egitea, eta beraz, Auzitegi Goreneko magistratuek ezin dituzte kasuko gertaerak berrikusi. Espainiako Erresumari epe bat eman zion hartutako neurriei buruzko informazioa emateko, lesio hori bertan behera uzteko.
|
|
|
Espainiari dagokionez, estatua zenbait aldiz kondenatu dute, batez ere, Itunaren 14 artikuluari lotuta (adibidez, Giza Eskubideen Batzordeak 2000ko uztailaren 20an txosten bat eman zuen Espainiako kasazio sistemak Itunaren 14.5 artikulua urratzen duela ondorioztatuz, ez baitu baimentzen kondenari eta zigorrari dagozkion osagaien berrikuspen osoa egitea, eta beraz, Auzitegi Goreneko magistratuek ezin dituzte kasuko gertaerak berrikusi. Espainiako Erresumari epe
|
bat
eman zion hartutako neurriei buruzko informazioa emateko, lesio hori bertan behera uzteko. Zorionez, gauzak aldatu egingo dira, bigarren auzialdi penala orokortu baita.
|
|
|
Horrez gain, datuak babesteko eskubidea eta intimitaterako eskubidea beste alderdi bati dagokionez ere bereizten dira: intimitaterako eskubidearen arabera, gizabanakoak botere juridikoa du hirugarrenei gizabanakoaren esparru intimoan egindako esku sartze oro saihestu behar dutela eta modu horretan ezagututakoa erabiltzea debekatuta dagoela ezartzeko; aitzitik, datuak babesteko eskubideak titularrari ahalmenen sorta
|
bat
ematen dio eta, horri esker, hirugarrenei egiteko eginbeharrak ezarri ahal zaizkie, hau da: beharrezkoa da datu pertsonalak bildu eta erabiltzeko gizabanakoaren adostasuna eskatzea, eta titularrak datu horien xedeari buruzko informazioa jasotzeko, datuetan sartzeko, datuak zuzentzeko eta datuak ezeztatzeko eskubidea du.
|
|
|
adibidez, Gobernua ministro bakoitza baino gehiago da, eta hori bat batean islatzen da organo bakoitzak ematen dituen arauen balioan. Horregatik, biak erregelamenduak diren arren, Errege Dekretu batek (Gobernuak emandakoa) ministroen agindu batek (ministro
|
batek
emandakoa) baino lerrun handiagoa du, eta horrela etengabe; gorengo agintariek emandako erregelamenduek lehentasuna dute behe mailako agintariek emandakoen gainean, hierarkia printzipioaren aplikazioa dela bide.
|
|
|
Horrenbestez, legegileak legez arautu badu Konstituzioaren arabera nahitaez legearen erreserbapekoa ez den gai bat, legegileak gai horren «lerruna izoztu egiten du», eta aurrerantzean legez baino ez da arautuko. Berriro ere erregelamenduaren bidez arautzea nahi bada, legegileak «lerruna desizozteko» beste lege
|
bat
eman du, eta orduan erregelamenduaren bidez arautu ahal izango da.
|
|
|
Amaitzeko, beharrizan erregelamenduak beharrizan edo larrialdi egoeran ematen direnak dira. Behin behineko indarraldia dute, hau da, salbuespen egoera horrek irauten duen bitartean (pentsa dezagun alkate batek erregelamendu
|
bat
ematen duela TAOLen 21 1.m artikuluaren babesean, eta hori dela bide, berak, bere erantzukizunpean, hondamendiak edo zoritxar publikoak daudenean edo horiek gertatzeko arrisku handia dagoenean, neurri beharrezko eta egokiak har ditzakeela, osoko bilkurari berehala jakinaraziz).
|
|
|
553/ 2004 Errege Dekretua, apirilaren 17koa, Ministerioko sailen egitura ezartzen duena. Ikusi berri dugunez, erregelamendua ministro
|
batek
ematen duenean, Ministro Agindu esaten zaio (adibidez: Justizia Ministerioaren 3244/ 2005 Agindua, urriaren 18koa, organo judizialak zuzenean babesteko prozesuko unitateen oinarrizko hornikuntza zehazten duena).
|
|
|
Foru Arau horiek bereziak dira, legeetatik independenteak direlako, baina administrazioarekiko auzietako auzitegi arruntek kontrolatu ditzakete, ez baitute lege lerrun formalik. Bestalde, lurralde historikoetako organo betearazleek, Foru Aldundiek, erregelamenduak ematen dituzte, bai Foru Dekretuak (organoak osorik ematen baditu) bai Foru Aginduak (Foru Aldundiko Sailen baten gaineko ardura duen foru diputaturen
|
batek
eman baditu). Horiek guztiak administrazioarekiko auzietako auzitegi arruntek kontrolatu ditzakete.
|
|
|
Konstituzio eskubideen titulartasuna kasu guztietan pertsona fisikoei dagokie. Pertsona juridikoek horien titular izateko duten gaitasunari dagokionez, eskubideen artean bereizi behar da, hau da, ezin da erantzun bakar
|
bat
eman eskubide mota guztientzat (martxoaren 14ko 19/ 1983 KAE). Batzuetan, berez baztertuta dago pertsona juridiko bat titularra izateko aukera (bizitza eskubidea, osotasun fisikorako eskubidea, etab.); beste batzuetan, pertsona juridikoek protagonismo berezia dute (erlijio erkidegoek erlijio askatasunari edo ikastetxeak sortzeko askatasunari dagokionez, sindikatuek sindikatu askatasunari dagokionez, etab.). Oro har, erakunde kolektiboaren izaerarekin bateragarriak diren eskubide guztien titularrak dira, esaterako jabetza eskubidearena eta benetako babes judiziala lortzeko eskubidearena (urriaren 17ko 137/ 1985 KAE eta urriaren 22ko 141/ 1985 KAE).
|
|
|
Diputazioen Mankomunitateak ere ezarri ziren Konstituzioaren testuak eratxikitako xedeak probintzien artean gauzatzeko, eta legeak subiranotasunari izaera transferiezinarekin eratxikitzen ez zizkion zerbitzuak egiteko. Probintzia araubidea udalen arteko edo probintzien arteko agirien bidez alda zitekeen, eta horiek kasuan kasuan lege
|
baten bidez
eman behar ziren. Probintzia mankomunitate horiek eta udalen arteko edo probintzia arteko agiriek, behin legearen bidez ezarrita, legearen bidez soilik desegin edo indargabetu zitezkeen, salbu eta nazioaren intereseko arrazoi larriengatik mankomunitateak desegin eta agiriak deuseztatu ahal zirenean, Erresumako Kontseiluari entzun eta gero, eta ondoren Gorteei horren berri emanda.
|
|
|
herrialdea odolusten ari zen gerra bikoitza (karlista eta kubatarra), errepublikarren aurkakotasuna batetik eta alfontsotarrena bestetik (tronutik kendutako Isabel II.aren semearen aldekoak), erregimeneko alderdi politikoen arteko adostasunik eza, erregearen osperik eza, erregeak babesik ez izatea eta Gobernuaren ezegonkortasuna (1871n, Serrano jenerala, Ruiz Zorrilla, José Malcampo y Monge jenerala eta Sagasta egon ziren Gobernuan, eta 1872an, Serrano jenerala eta Ruiz Zorrilla). Hain zuzen ere, 1873ko otsailaren 11n, erregeak Diputatuen Kongresuari zuzendutako mezu
|
bat
eman zion Ruiz Zorrilla Gobernuko lehendakariari: koroari uko egin zion bere eta bere ondorengoen izenean.
|
|
|
Eta, izatez, halaxe gertatu zen: Cánovasek tolerantzia modu murriztailean ulertu zuen, baina 1910etik aurrera, Canalejasek beste interpretazio
|
bat
eman zion.
|
|
|
Erregelamenduen kategoriaren barruan ere lerrun desberdinak daude, zein agintarik eman dituen kontuan hartuta: adibidez, Errege Dekretuak (Gobernu zentraleko Ministroen Kontseiluak emandakoa) ministro aginduak (Gobernu zentraleko ministro
|
batek
emandakoa) baino lerrun handiagoa du. Eta autonomia erkidegoen esparruan, autonomia erkidego bateko Gobernu Kontseiluaren Dekretuak autonomia erkidego bereko gobernu kontseilariak emandako aginduak baino lerrun handiagoa du beti.
|
|
2008
|
|
|
e) Banku ofizial edo pribatu batek edota aurrezki kutxa
|
batek
emandako abal solidarioa.
|
|
|
Informazio hori
|
batera
eman daiteke, ordainketa moduan.
|
|
|
Informazio hori
|
batera
eman daiteke, kategoria bakoitzeko.
|
|
|
2 Titulua itzultzean, eginiko jasoagiria hartu behar da, eta, halakorik izan ezean, eska daiteke titulua itzuli delako beste jasoagiri
|
bat
ematea.
|
|
|
1 Akzio arruntei begira pribilegioen
|
bat
ematen duten akzioak jaulkitzeko, estatutuen aldarazpenerako ezarri diren formalitateak bete behar dira.
|
|
|
1 Bazkideak ezin du egikaritu bere partaidetzei dagokien boto eskubidea hurrengo erabakiak hartu behar direnean: bere partaidetzak eskualdatzeko baimena ematea, bazkidea sozietatetik baztertzea, betebeharren batetik aske uztea edota bazkideari eskubideren
|
bat
ematea, bazkideari funtsak aurreratu edota kreditu, mailegu, berme nahiz finantza laguntzak ematea, edota bazkide hori administratzaile den kasuetan, sozietatearekin lehian aritzeko debekua barkatzea nahiz sozietatearen eta bazkide horren artean orotariko obra nahiz zerbitzuak emateko harremanak eratzea.
|
|
|
1 Lege xedapen
|
batek
emandako baimenaren ondorioz merkataritzakoa ez den sozietatea merkataritzako sozietate bihurtuz gero, edota merkataritzako sozietatea merkataritzakoa ez den sozietate bihurtuz gero, eskritura publikoa egiletsiko dute, hala sozietateak, nola transformazioa dela-eta sozietate zorren gaineko erantzukizun pertsonala hartzen duten bazkideek. Sozietatea zein sozietate mota bihurtu eta hori eratzeko, edota, hala denean, sozietate ukitua transformatzeko behar diren lege eta estatutu aipamen guztiak jaso behar dira eskrituran.
|
|
|
2 Eskatzaileari eskaera orriaren ale
|
bat
emango zaio, hala denean, legeztatutako liburuekin batera. Beste alea Erregistroan artxibatuko da.
|
|
|
2 Estatutuek kontrakorik xedatzen ez badute, sozietate partaidetza bakoitzaren titularrak boto
|
bat
emateko eskubidea izango du.
|
|
|
Estaturik gehienetan, horixe da tributu legeek hartu duten irizpidea. Horretara, lurraldetasun irizpidea aplikatzen bada, zerga egitatea non egin eta toki hori hartuko da kontuan (esaterako, ondasun bat eskuratzea edo zerbitzu
|
bat
ematea zerga egitateak ditugu eta, lurraldetasun irizpidearen ariora, zerga egitate horiek non gauzatu diren hartzen da kontuan). Tributua pertsonala denean, hala nola, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan, ez du axola errenta non lortzen den; haatik, halakoetan, errentaren hartzaileak duen ohiko egoiliartasuna da Estatuaren legea aplikatzean lehentasuna duen irizpidea.
|
|
|
Beste alde batetik, eskuordetzea bi modutakoa izan daiteke: eskuordetzaren xedea testu artikulatuak eratzea denean, oinarri lege
|
baten bidez
eman behar dira eskuordetza hori gauzatzeko irizpide nagusiak; haatik, aurreko lege batzuk lege testu bakarrera bildu nahi direnean, eskuordetza lege arruntaren bidez egin daiteke. Tributuen arloari dagokionez, esan behar da legegintzako dekretuak erabil daitezkeela testu bateginak sortzeko.
|
|
|
Behin kaudimengabezia adierazi ostean, eta interesatuari aurretiaz entzunda, Administrazioak erantzukizuna eratortzen duen berariazko administrazio egintza jakinarazi behar pasiboak zituen eskubide guztiak eskuratzen ditu. Jakinarazpenarekin batera, sarrera egiteko borondatezko beste epe
|
bat
ematen zaio erantzuleari. Jakinarazpena egiten denetik, erantzuleak egintza hori aurkara dezake, erantzukizuna sortzeko egitatea bete ez delako, edo subjektu pasiboaren kaudimengabezia adierazpena ez delako behar bezala egin.
|
|
|
Erantzukizun solidarioaren arauketa, bestalde, 1995ean eraldatu da. Eraldaketaz geroztik, erantzukizuna dakarren administrazio egintza jakinarazi behar zaio erantzule solidarioari; egintza horretan, likidazioaren oinarrizko osagaiak aipatu eta borondatezko beste epe
|
bat
ematen zaio erantzuleari tributua ordain dezan. Berariazko egintza hori burutu aurretik, erantzuleak esan beharrekoa entzun behar da.
|
|
|
Badirudi nahikoa dela zordun nagusiak borondatezko epean ez ordaintzea. Horrela, erantzule solidarioari, subsidiarioari bezala, tributua ordaintzeko beste epe
|
bat
eman behar zaio, eta epe hori betetzen ez denean bakarrik eska dakioke premiamendu errekargua.
|
|
|
Horien guztien artean, alabaina, lehentasuna ematen zaio tributua ordaintzeko betebeharrari. TLOrentzat tributuaren oinarrizko edukia, hots, eduki zehaztailea, Herri Erakundeari diru kopuru
|
bat
ematea da. Diru kopuruari tributu kuota deritzogu.
|
|
|
Ebazpena baiezkoa denetan, hau da, gerorapena lortzen denetan, zorra ebazpenean bertan ezarritako epe eta baldintzetan ordaindu behar da, berandutza korrituak barne. Gerorapenik lortu ezean eta eskaera borondatezko epean aurkeztu bada, zordunak zor osoa ordaindu behar du epe hori amaitzeko geratzen den denbora tartean; epea jadanik amaituta egonez gero, jakinarazpenean korrituen likidazioa zehaztu behar da epe hori agortu zenetik ebazpen data arte, eta borondatezko beste epe
|
bat
emango zaio zordunari. Haatik, eskaera exekuzio epean egin bada, premiamendu prozedurari ekingo zaio.
|
|
|
Prozedura amaituko da behin behineko likidazioaren bidez edo ikuskapen prozedura hasteagatik, egiaztapen murriztuko prozedura izan gabe. Nolanahi den ere, Administrazioak beste behin behineko likidazio
|
bat
eman dezake preskripzio epea igaro bitartean (edo Bizkaian iraungitasun epea ere igaro arte), baldin eta aurreko a) eta f) arteko letren inguruabarrak edo aurreko likidazioa eman zenean ezagutzen ez zirenak gertatzen badira; hori ez da horrela izango, behin betiko likidazioa eman bada ala objektu berdinarekin egiaztapen mugatuko prozedura hasi bada.
|
|
|
Labur zurrean adierazteko, jaulkipen prozeduraren urratsak ondokoak dira: erakunde jaulkitzaileak eskaintza egiten du; mailegua emateko dauden pertsonek eskaintza egiten dute (harpidetza); mailegu hartzaileak behin behineko onarpena adierazten du (adjudikazioa); azken buruan, mailegu emaileak diru kopuru zehatz
|
bat
ematen dio mailegu hartzaileari. Eskema hori ikusita, noiz esan daiteke mailegu kontratua burutu dela?
|
|
|
Tributu betebeharra diruzko betebeharra denez, horren objektua izan behar da diru kopuru jakin
|
bat
ematea (hori gorabehera, efektu tinbredunen bidezko ordainketa onartzen da ikusiko dugunez, baita gauzaz eginikoa ere).
|
|
|
Autore batzuek prozeduraren hitzarmenezko amaierarekin parekatu nahi izan dute adostasuna, baina hori ezinezkoa da ondokoagatik: hasteko, tributuen arloa xedaezina da eta Administrazioak edo norbanakoak ezin du hori aldarazi; horrezaz aparte, adostasun aktan jasotako likidazio proposamena ez denez behin betikoa, Administrazioa ez dago horri lotuta (eta, beraz, ikuskatzaile buruak beste likidazio
|
bat
eman dezake, proposamena bazter utzita).
|
|
|
Xedapen hori garatzeko asmotan, irailaren 22ko 8/ 1980 Lege Organikoa onetsi zen, Autonomia Erkidegoen Finantzaketarena (LOFCA). Lege horrek finantzaketaren inguruko printzipio eta arau nagusiak ezarri ditu (geroago autonomia erkidego jakin
|
bati
emandako sarrerak lagapen lege bakoitzak zehaztu behar dituen arren). LOFCA onetsi zenetik, Estatuak gero eta zerga gehiago laga dizkie autonomia erkidegoei, etengabe.
|
|
|
Dekretu horrek Ekonomi Itunaren kontzeptu juridikoa eta politikoa argitu zituen. Horren ariora, Itunak jasotako eskumenak ezin ziren parekatu zerbitzuen errentamenduarekin; aitzitik, Ituna lege bidez jasotako akordioa zen eta, hori aldatu ahal izateko, ezaugarri eta lerrun bereko beste xedapen
|
bat
eman behar zen.
|
|
2009
|
|
|
Ontziaren jabetzan zatirik txikiena duenak boto
|
bat
emateko eskubidea du; gainerako jabekideen botoak proportzioz zehazten dira, hots, zenbat zati txiki izan eta hainbat boto dituzte jabekideok.
|
|
|
Kontratuan itundu denean merkatugai kopuru zehatz
|
bat
eman behar dela epe finko batean, erosleak ez ditu zertan jaso batzuk bakarrik, nahiz eta besteak emango zaizkiolako hitz ematea egon; zatikako ematea onartzen badu, alabaina, salmenta gauzatutzat joko da jasotako gai horiei begira, eta, besteei dagokienez, erosleak kontratuaren betepena zein hutsalketa eska dezake, aurreko artikuluaren arabera.
|
|
|
Txekea gainontzeko
|
bati
ematea, endosu zuria bete gabe eta letra endosatu gabe.
|
|
|
Letra gainontzeko
|
bati
ematea, endosu zuria bete gabe eta letra endosatu gabe.
|
|
|
Abala hirugarrenak zein letraren sinatzaile
|
batek
eman dezake.
|
|
|
Abala letratik banandutako agiri
|
batean
ematen bada, abal horrek ez du kanbio ondorerik izango.
|
|
|
Halaber, 47 artikuluko 1 eta 3 paragrafoek aipatutakoaren arabera taldetik kanpo geratu diren sozietateek sozietate nagusiko goitrazio organoko kideei emandako aurre zuzendaritzako langileei eta adminisrakin eta kredituen zenbatekoa adierazi behar da. Informazio hori
|
batera
eman daiteke, kategoria bakoitzeko. Administrazio organoetako kideak pertsona juridikoak izanez gero, horiek ordezkatzen dituzten pertsona fisikoei buruzkoak izango dira aurreko betekizun horiek.
|
|
2011
|
|
|
97 artikuluaren arabera, epaileak finkatu duen pentsioaren ordez, edozein unetan hitzar daiteke bizi arteko errenta bat, ondasun zehatz batzuen gaineko gozamena edo ondasunez nahiz diruz kapital jakin
|
bat
ematea.
|
|
|
Mailegu kontratuaren bidez, alderdi batek besteari ematen dio gauza suntsiezin bat, horrek epe zehatzean gauza erabil dezan, eta, ondoren, berari itzul diezaion; kontratu horri komodatu deritzo. Edo, bestela, dirua edo beste gauza suntsikorren
|
bat
eman daiteke, horren espezie eta kalitate bereko beste horrenbeste itzultzeko baldintzapean; kasu horretan, kontratuak mailegu izenari eusten dio soil soilik.
|