|
2000
|
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARA egunkarien arteko alderaketak horriburuzko argibideren
|
bat
eman diezagukeelakoan gaude. Ikusi dugunez, antzeko joeradute Euskal Herria islatzean, beste egunkari abertzaletik (DEIA) bereiziz.
|
|
|
Goiko taulari begirada azkar
|
bat
emanez ikusten den legez, kanal batean sendoagertzen den generoak ez du leku gehiegirik bestean; eta alderantziz. Hori, behin bainogehiagotan aipatu dugun osagarritasuna prime time aldian areagotu egin izanarenadierazgarria besterik ez da.
|
|
|
Arau hauetan oinarrituta, Estatuak bi lehiaketa zabaldu ditu. Bata hiru multipleeta hirugarren baten bi programen gestioa kudeatzaile bakar
|
bati
emateko (14 programa, hortaz, gutxienez). Programazio horiek baldintzapeko sarbide moduan eskaintzekoakdira, bat izan ezik, zerbitzuaren promozioa egiteko baliatuko dena, hain zuzen ere.Lehiaketaren berezitasun bat, lehendik telebista zerbitzua eskaintzeko lizentzientitularrei horretara aurkezteko ezarritako debekua izan da.
|
|
|
Zehaztasun hauen balioa, ordea, zalantzazkoa da. Gogoratu Egin Irratiarekin EAEen gertatu zena, frekuentzia bakar
|
bat
eman baitzitzaion Gipuzkoako herrialdean (nahiz eta beste probintzietan ere kultursustapen eta hizkuntzaren erabileraren aldetik beste lehiakide askok baino proiektu euskaldunagoa aurkeztu). Edo Nafarroan Euskal Herria irratiarekin gertatutakoa, ez baitzitzaion lizentziarik eman.
|
|
|
Satelite zein kable bidez ematekoak diren ikus entzunezko komunikazio zerbitzuak ez daude, aurrekoak bezala, baliabide urri baten esleitzeko prozeduren menpe. Zerbitzu horien programatzaileek edo editoreek, ordea, hitzarmenbat sinatu behar dute CSArekin (sozietateak Frantziar Estatukoak badira, edoEuropako Batasunetik kanpokoak izanda Frantziar Estatuko satelite edokable sistema
|
baten bidez
emango badira) edo deklarazio bat egin behar duteberaren aurrean (Europako Batasunaren partaide edo Europako HitzarmenEkonomikoaren sinatzaile den beste lurralde batetakoak badira). Hitzarmeneketa, maila apala goan, deklarazioek ere, ikus entzunezko komunikazio zerbitzua betebehar edo eskakizun batzuen menpe jartzea ekarriko dute, besteakbeste, programazioaren aldetik, lurrazaleko sistema analogiko edo digitalakbezalaxe, aurrerago zehaztuko den bezala.
|
|
|
Identifikazio lan horretarako, naziogintzaren sintomatologia desberdinak antzemateko, bide aparta iruditu zaigu eguraldi iragarpenak ilustratzeko medio bakoitzakerabiltzen duen mapari begiratu
|
bat
ematea.
|
|
|
Horretarako, proiektu abertzalearen izaera konstituzionalaaldarrikatu du. Burujabetasuna aldarrikapen bat bada, aldarrikapen horren gauzapenpolitikoa alor juridikoan konstituzio
|
baten bitartez
eman behar da. Modu horretan, Soto k Euskal Estatuaren bideragarritasun juridiko politikoa azaldu nahi izan du.
|
|
|
edozein kritikaz gaindi (positiboa izan zein negatiboa izan) dagoela dirudi. Horregatik, eta eztabaidari nolabaiteko abiapuntu teoriko
|
bat
ematearren, Fito Rodriguez-ek filosofia existentzialetik birpentsatuko du autodeterminazio kontzeptua. Konkretuki, askatasunaren irakurketa existentziala oinarritzat hartuz, Euskal Herrian autodeterminazioa aldarrikatzeari buruz egin du hausnarketa.
|
|
|
Aniztasunaren fenomenoa aztertu ahal izateko, geure muga dialektiko estuakgainditu ditugu, beste behin ere. Gure herrian aniztasunaren fenomenoazarraza eta etnia gainditzen dituen definizio sakonago
|
bat
eman dugu, kulturartekotasuna. La casa de Extremadura, ra mugatu nahi ez bada. Beraz, aniztasunaz mintzo garenean, balioen aniztasunaren eta kosmobisio desberdinen elkarbizitzaren zentzuan ulertu behar da; ez kolonialismoaren sinonimo eder gisa.
|
|
|
Hasiera batean behintzat, konstituzionalismoa kosmobisio desberdinak dituzten ikuspegi eta jarrerei erantzun
|
bat
emateko ahaleginaren baitan kokatzen da, betiere aniztasun hori prozesu eratzaile iraunkorraren oinarri gisa hartu denean.
|
|
|
Orain arte egindakoez gain, ordea, ENA taldearen iritziz, euskal nortasuna formalki bermatzen duen dokumentuaren ardura (definizioa, jaulkipena eta zabalpena, besteak beste) eta, ofizialtasuna lortzeko, Euskal Herri osoa eremutzat duen instituzio batek Euskal Nortasun Agiria bere gain hartzea ezinbestekoa da?. Beste batzuen artean, eskaera honi irtenbide
|
bat
eman nahian, 2000ko ekainean. Bai EuskalHerriari, ekimena aurkeztu zen, Euskal Herriko Herritarren Eskubideen eta EskubidePolitikoen Aldeko Herri Ekimena.
|
|
|
erregistroa, jaiotza, heriotza eta ezkontzen berri jasotzen zuten liburukiak gordez. Lasterasko baina, estatuaren eskumen eta betebehar bilakatu zen biztanlegoaren nondiknorakoen berri sistematikoki jasotzea, eta informazio jakin
|
bat
emango zuten dokumentuak jaulki eta zabaltzea, eta, azkenik, horiek egitera derrigortzea: besteak beste, aipatutako jaiotza agiria eta pasaportea, nortasun agiria, familia liburua eta abar.Ordutik aurrera, eginkizun hori estatuaren esku egon da, dokumentuak estatuek bermatu dituztelarik, baita nazioarte mailan onetsi ere, baliokide kontsideratuz.
|
|
|
Izanere, ezin gara euskaldun gisa bizi (frantses euskaldun edo, euskainol? edo auskalozer demontre izan behar dugu betiere...) eta are gutxiago euskaldun soilik iraun, ezgaur egungo munduan, ezta datorrenean ere, estatu
|
batek
ematen duen bermeazbaliatzeko aukerarik gabe behintzat.
|
|
|
Alde batetik, bai historiakEuskal Herrian zehar izan dituen ondorioengatik, bai herrialde ezberdinen izaeragatik, hala nola une honetan ematen diren egoera ezberdinengatik, errealitate gordina da, herrialdeek pisu espezifiko eta berezia dutela Euskal Herrian, eta, beraz, euskal gizartearen aurrean oso ondo azaldu genuke, eraiki nahi dugunEuskal Herria herrialde ezberdinen izaera propioa errespetatu eta kontuan hartukoduen Euskal Herria dela. Zentzu horretan, bigarren mailako urrats
|
bat
eman beharra aurreikusten du EHk, non herrialde ezberdinetako ordezkariak batu beharkogenituzkeen eta herrialde ezberdinen pentsamoldea, proposamenak, iritziak etaekarpenak jaso, eraiki nahi dugun Euskal Herria horri begira. Herrialdeen ahots propioa bermatu behar dugu, eta horretarako Herrialdeen Ganbera edo HerrialdeenBatzarra osatzea proposatzen dugu.
|
|
|
Psikoterapien formula orokor
|
bat
eman nahi badugu, bestearen irudiak, i (a) Lacanek dioen modura, subjektuaren niarengan?, m?
|
|
|
Sumatzeak esan nahi du gorputzaren sentipenen jakitun izatea eta haieiesanahiren
|
bat
emateko gai izatea. Horrenbestez, pertzepzioa gorputz sentipenenmendean dago:
|
|
|
Psikodrama psikoanalitikoaren bilakaerari begirada
|
bat
ematean ondokoa dakusagu: Argentinan taldean eta haurrekin lan egiten zutenak (Moccio, Pavlovsky, Martinez Bouquet e.a.), eta, batez ere, Frantzian haur eta nerabeekin lan egitenzuten terapeuta eta psikoanalistak (Gravel, Bourreauk, Testemale, Monod, Anzieue.a.) izan ziren psikodramak adin hauetan lan egiteko zituen abantailaz jabetuzirenak.
|
|
|
Lau urte beranduago berriz egin nuen topo Txillarrekin, 1979ko udazkenean hainzuzen. Oraingo honetan, ordea, bera irakasle eta ni ikasle izatea suertatu zitzaigun, Deustuko Unibertsitateak eskaini zituen doktorego ikastaroetan, euskaraz lehenengoz.Beraz, hiru hilabetez, ikastaro
|
bat
eman zigun ikasle bakar batzuei. Gutxi ginen, baina (orain konturatzen naiz hobeto) ikasle talde hark ez zuen ahuntzaren gauerdiko eztulazinolako zerikusirik.
|
|
|
Jadanik gorago aipatutako Gaxuxaren kasuan, herrentasunaren interpretaziomitikoan akusazio bat bazela nabari da: sosak hartu zituelako izan zen punitua.Lekuonak (1923, 76) Oiartzungo adibide
|
bat
ematen digu: han bazen. Bexamotxa, deitzen zuten gizon bat, sorgina omen; katu bihurturik ibiltzen zen, ibili ere, eta behinemakume batek moztu zion zangoa:
|
|
|
Askotan kontatzen da katu bilakaturik lapurretanibiltzen direla, edo jendeak izuarazteko haien bidera irteten, edo tximiniatik jausten, laminak legez, janari eske. Hola xifritua izan denak katuari kolpe
|
bat
ematen dio etazauritu; eta biharamunean herriko lagun bat, komunzki atso bat, hilik edo kolpatuaagertzen da katua zauritua izan den leku berean, zango edo beso batean gehienetan.Horrela jakiten da lagun hori sorgina dela eta katu bihurtzen dela. Gerta liteke horrenondorioz sorgina errea izatea.
|
|
|
Eta, beraz, erabakia. Erabakiak forma
|
bat
ematen dio existentziari, izateari (erabakia gabe, izate, amorfo arruntean soil geratzen dena).
|
|
|
Txillardegirenhitzaldia, Egan 3/ 4, 1957, 170 orrietan irakur daiteke: . Unamuno eragille?.? 1957ko martxoaren 28an, neure bizian lehenengo aldiz, hitzaldi
|
bat
eman nueneuskaraz, Donostiako Diputazioan?, oroitzen da bera.
|
|
|
Aurreko dimentsioan aipatu diren kognizio etaezagutza mota bakoitzean bereizi ohi dira azpimotak, adibidez, abstrakzio mailaezberdinei dagozkienak. Etsenplu
|
bat
emateko, Piaget-en, teoria konstruktibistan, honako maila hauek bereizten dira: 1) Ia inongo abstrakziorik ematen ez denezagutza mota, ez errepresentazionala dena, sentsorio motorea delako errealitatearen presentzia eskatzen duena eta presentziaren menpe egongo dena.
|
|
|
Une hartan Ministro
|
batek
eman zitzakeen oinarrizko arrazoi politiko etasoziolinguistikoak ezagutzeko, testu antologikoa da agiriko pasarte hau, eta merezi duhemen lekurik (ib. 127):
|
|
|
Auziaren lehenengo lau hilabete etaerdian, Gobernu debekuaren eta Gotzain erantzunaren aurrean jarraitutako etxebarruko politikaren lekuko zuzena izan zen, beraz, Narbaitza. Gizon honen soslailaburtu
|
bat
eman beharra dago hemen.
|
|
|
erakustendigute etengabe beren inprimaki eta publizitatean. Zergatik ez nabarmendu enpresa etasaltoki euskaldunak, alegia, beren zerbitzua euskaraz eskaintzeko gai direnak, onarpenezko agiri ofizialen
|
bat
emanez?
|
|
|
Honen aurreanChomsky k eta Halle k lan honi ekarpena egin zioten parametro artikulatorioak eretasunen bitar hauetan sartuz. Etxean ibiltzeko definizio
|
bat
emanez, aparatu fonatzailearen eragiketa bakoitza tasun bat dela esango dugu (ekintza eza ere eragiketa modurazenbatu behar da).
|
|
|
1950etik aurrera, legez, programazioaren %30 jatorri estatubatuarrekoa izan zitekeenarren, Aramaion proiektatutako filmei begirada
|
bat
emanez gero, berehala atzematenda proportzio hori guztiz gainditurik geratu zela praktikan. Alabaina, ikusitakoenartean ez ziren gutxi izan gaztelaniaren lurraldeetako marka zeramatenak:
|
|
|
1) Baliabide pertsonalak eta kazetariaren beraren iturriak; 2) ohiko iturriak, hots, konbentzionalak direnak; eta 3) informazioaren iturri espezifikoak eta noiz behinkakoak. Baten batek pentsa dezake, hiru multzo horietako bakar
|
batek
ematen dizkigun errekurtsoak nahiko izan daitezkeela informazioa lortzeko. Hala ere, eskuragarri ditugun baliabide eta iturri guztiak dira baliagarriak gure informazioa gorpuzteko.
|
|
|
1 Askotan mekanikoki irakurtzen duguna, bestela irakurtzeko, beste intentzio
|
bat
emateko, testuan ebakiak egin ditzakegu, horrela irakurtzea komeni zaiguneko esaldiak hobeto esateko. Hau egiteko honako marra hauek erabil ditzekegu:
|
|
|
* Gaur goizean Juan Karlosek prentsaurreko
|
bat
eman du Iruñean. Errege espainiarrak bere deklarazioetan argiro agertu du Nafarroaren espainoltasuna.
|
|
|
Jakina denez, literaturaren teoriari gainbegiratu
|
bat
eman behar zaio, irratiko informazio generoen etorkia zein den jakin nahi izanez gero. Literaturan honela ulertzen da genero kontzeptua (Gran Diccionario Enciclopédico Ilustrado de Selecciones del Reader' s Digest):
|
|
|
Aldaketa hori informazio zerbitzuetan igartzen da gehien. Profesionalen taldeak desberdinak dira, eta irrati estazioaren beste ikuspegi
|
bat
ematen dute aditzera. Adibidez, mazioan.
|
|
|
Bigarrena, eszenatoki, leku edo egoera baten ebokatzeari, honetarako aipatutakoak karakterizatzen dituzten soinuez baliatzen garela. Azken hauek giro
|
bat
ematen dute aditzera. Beti, beharbada, ez dute errealitate baten irudi konkretua ematen, baina testuingurua iradokitzen dute, egintza bat gertatzen deneko giroaren parte dira.
|
|
|
ORTF (Office de Radiodiffusion Télévision Française/ Frantziako Irrati Telebistaren Bulegoa) erakundearen monopolioaren akabera P. Maurois lehen ministro sozialistak 1982an sinatutako legeak ekarri zuen. Urte hartan, euskal irratiak sortu ziren urtean hain zuzen ere, aro berri
|
bati
eman zitzaion hasiera, oinarrizko printzipio bi finkatuz: Estatuak alorrean zeukan monopolioaren bukaera eta hiritar frantsesek esparruan komunikazio libre eta pluralistarako dituzten eskubideen sustapena.
|
|
|
Bukatu aurretik, eta berriz ere informazio iturrien afera hagitz garrantzitsua dela aipatuz, iturrien hautua egiteak orduz geroztiko lan guztia baldintzatuko baitu, ekar ditzagun hona irratiko estilo liburu
|
batean
ematen diguten aholkua, kazetarigai eta kazetari profesional guztiek aintzakotzat har dezaten (De Maeseneer, 1989, 27):
|
|
|
Azken finean, Estatua arkitekto handiaren moduan agertzen zaigu: eraiki behar zuen eraikinaren proiektua zehaztu, zimendu sendoak sortu, beharrezko materialak aukeratu, espezialisten lana finkatu, ardurak banatu, zaintze sistema diseinatu, espazioei erabilpen helburu
|
bat
eman, konpetentziari aurre hartu (edo saiatu),, bezeroa, zein izango zen erabaki...
|
|
2001
|
|
|
UEUk eta HABEk antolatutako Helduen euskalduntzearen III. jardunaldietanhitzaldi
|
bat
emateko aukera eskaini zidatenean, bat batean kokatu nuen hitzaldiaren gaia helduak euskalduntzeko kurrikuluaren markoan eta lehendik egindakosaio baten harian. Izan ere, aurretik urratua genuen jardunaldietako gaia(. Hizkuntzari buruzko ikuspegi berriak helduen euskalduntzean:
|
|
|
moderatzaileak arlo tematiko bat finkatzendu, aldi baterako irauten duena; partaideek hari ekiten diote beste aldi batez, huraagortu edota bide itsu batean sartu arte: arlo tematikoko azken urratsei gainbegiratu
|
bat
ematea nahikoa da, berbaldiak atzera aurrera, ika mika, eta tirabiraantzuetarako bidea hartzen duela ohartzeko. Orduan, berriz ere moderatzaileak, beste eduki tematiko bat planteatzen du, galdera bidez gehienetan.
|
|
|
baliabiderik ia ez dugu aurkitzen M debatean. Hitz txanden hasiereigainbegiratu
|
bat
ematen badiegu, ez dugu gaiaren berresterik atzematen; hots, ezda zeresana biltzeko urratsik ematen. Horrez gainera, posizio horretan markatzaileinteraktibo ia bat ere ez dugu:
|
|
|
Interesgarri izan badaiteke ere, eztabaida hori irakasle lanetarako haingarrantzitsua ez denez, ez gara horretan sartuko; hizkuntzan kulturaren nolakotasunak aurkitu nahi ditugu guk. Ez dugu konformatu nahi hizkuntza pragmatikarenikuspuntutik aztertzearekin, ez dugu esan nahi zertarako eta noiz erabiltzen denforma bat edo bestea; erabileratik harantzagoko pauso
|
bat
eman nahi dugu, erabilera horren atzean dauden usteak aztertuz. Norbaitek esan dezake nahikoa delaerabilera aztertzea ondoren hizkuntza era egokian erabiltzeko.
|
|
|
Antzezlanaren analogiari jarraituz, gaur egun euskara eskola baten eszenatokian jokatzen den antzezlanaren argumentuari begiratu
|
bat
emanez gero, bimotatakoak aurkituko ditugu: betikoa, edo bestela esanda, klasikoa (itzulpenetanoinarritutako metodoetatik hasita APPraino) eta aspaldi honetan nagusitzen ari denmodernoa, non gakoa psikologia den.
|
|
|
Izan ere, tradizio karolingioa errespetatuz, Aragoik, konderri mailamantenduko zuen X. mendean zehar. Ohi zenez, bertako administrazioa lehensemeari edo ospe handiko noble
|
bati
ematen zitzaion. Hala ere, kasu honetazaparte24, erresumako gainerako lurrak distritu edo barrutietan banaturik zeuden.Barruti bakoitzean herri batzuk sar zitezkeen askotan, edo beste zenbaitetan, haranedo eskualde oso bat.
|
|
|
hedapen prozesuajarraituko zuten. Emirerrian izandako sator lan
|
batek
eman zion Karlomagnori, Pepinen semeari, Pirinioetatik hegoaldera esku hartzeko aukera. Xehetasunakezagunak dira:
|
|
|
Odola desagertuta ere, hau ez baitabesta. Bizi dugun oraingo kinka honek, oroit beti Gramsci ren krisiaz, baikortasunerako arrazoiren
|
bat
emanagatik ere, urrun ikusten dut nik, euskalafera, zaion horren akabaila.
|
|
|
Hiru sail agertuko ditut mintzaldi honetan zehar, Iparraldeko literaturariburuzko ikuspegi orokor
|
bat
emaiten saiatuz: iraganaren zama, aldaketa puntuaketa idazleen azalpen laburra.
|
|
|
Garbi ikus dezakegu periferiatik irteteko xedea1989z geroztikako Atxagaren estrategian. Obabako mundua, bere kutsu erruralistagatik batik bat, desperiferizaziorako oztopo gisa dakusa Atxagak, eta Gizona bere bakardadean bezalako thrillerhiritarrak arazo honi erantzun
|
bat
ematen dio. Bestalde, Horas extras gogoeta liburuxka, gaztelaniaden hizkuntza ez periferikoan baino ez da argitaratu?
|
|
|
Bildumetakojoerak laburbilduz, N en hasierara itzultzen dira bukaera gehienak, narrazioariegitura zirkularra emanez. AEEn ere bada zirkulartasunik (istorioaren mailanbatzuetan, kontaketarenean bestetan), baina joera horren ondoan bukaera irekiakere agertuko zaizkigu inoiz, zeintzuetan irakurlearen esku geratzen den istorioariamaiera
|
bat
eman eta, horrela, narrazioa ixtea (gomutatu. Antzerki zaharren batetako pertsonaia, hartaz, adibidez).
|
|
|
Urrats
|
bat
emanda, testu biak inplikazioan ere bat datoz ausaz, Matalasengaraiaren eta gaurkoaren artean loturarik badela iradokitzen baitzaigu bietan.Poemak, esaterako, «menditik entzuten den zurrumurrua»ren eta «barrikadetakosuak itzaltzean/ kantoietan aditzen den murmurioa»ren arteko lotura ezartzen du.Eta narrazioaren azpian ere lotura beraren iradokizuna igerri daiteke,, proiekziogaurkotua?... daukalako iradokizuna, J. Landaren adierazpenei helduz(«. Oroitzeraeseri?
|
|
|
Urrats
|
bat
emanda, joera horren azpian jarrera disidente bat ere badagoelauler genezake. Esan nahi baita, idazleak badaki bere abotsa inguruko errealitateankokatuz gero, kontu handiz ibili duela blagan ez erortzeko, zarataren etaespektakuluaren zibilizazioan integratuta ez geratzeko.
|
|
|
Testu batek informazio
|
bat
ematen ez duenean edota erdizka ematen dueneaneratzen dira hutsuneak. Alabaina, hutsune bat ez da edozein informazio ezarenondorioz eratzen (idazleari ezinezkoa zaio guztia kontatzea, zehaztea, deskribatzea); aitzitik, irakurleok falta den hori betetzera beharturik gaudenean eratzen dira hutsuneak.
|
|
|
(...) Ez uste izan ene izkribuetan, zeukzerbait utzi gabe, ezer aurkituko duzunik. Nik buztinezko untzi
|
bat
ematen dizut, zeuzara bete behar duzuna (NENH, 18 or.; letra etzana neuk jarria da).
|
|
|
Urrats
|
bat
emanda, testuen nolakotasun hori Sarrionandiaren pentsaera etajarreraren isla dela esan genezake, bere jarrera ireki, antidogmatiko eta heterodoxoaren ondorio zuzena. Lehen ere esan dugunez, maiuskuladun Egiarik ez dago; egia pertsonala da, anitza beraz, eta, horregatik, egia bakarra bailitzen egiten direnbaieztapen dogmatikoak saihestu egingo ditu Sarrionandiak, pentsaera eta jarreraitxietatik urrunduz (ik.
|
|
|
Hau nola interpretatubehar den, ordea, adieraziko da ondoren. Bide eta modu asko daude horretarako (Azurmendi, 2000), baina ez da hau lekurik aproposena hori zehaztasun osozegiteko; hala ere, ideiaren
|
bat
ematea komeni dela uste izanik, ondokoa azpimarratuko dugu orain. Hizkuntzaren, baita ukipenezko menpeko hizkuntzaren, konkretuki euskararen?
|
|
|
Parte hartze hori bikoitza da argudio bikoitzarengatik: herrialde bakoitzak kanpo moneta (nominal) bektorial bat jaulkitzen du etxeko moneta bektorial bat lortzearren; eta, beste aldetik, herrialde bakoitzak kanpo monetan eraturiko banku gordailu
|
bat
ematen du eta, kontrapartidan, bere monetan eraturiko banku gordailua eskuratzen du. Beraz, moneta nazional bat kanpo monetan trukatzea, denominazio?
|
|
|
Aldiz, H ren kanpo zorraren zerbitzua, p epealdian gauzatzen dena, bi herrialdeentzako obligazio asimetriko baten iturria da: H k merkataritza soberakin
|
bat
eman behar du,, kontrapartidan. I k banku gordailuen (I diruan) kopuru baliokide bat soilik ematen duen bitartean, hau da, ondasun erreal monetarioak (B bonuak).
|
|
|
Alta, hurrengo epetik hasita? H ren kanpo hartzekodunen zerbitzu efektiboa gauzatzean H herrialdeak I diruko gordailuen kopuru positibo
|
bat
eman behar du, inolako erreprozitaterik gabe (I ren aldetik). Transfer unilateral hori mozturiko truke baten ezaugarria da, eta hor faltan botatzen da bigarren terminoa.
|
|
|
Transfer unilateral hori mozturiko truke baten ezaugarria da, eta hor faltan botatzen da bigarren terminoa. Simetriak segituko luke, baldin eta soilik baldin I herrialdeak H diruko gordailu baliokide
|
bat
emanen balu (33 irudian adierazten den bezala). Errealitatean, I herrialdeak ez du ematen H diruko inolako gordailurik, H herrialdeak ematen duen I diruko gordailuaren trukean.
|
|
|
(iv) (1) fluxua (1) fluxuaren kontrapartida da: H k merkataritza ondasunen kopuru
|
bat
ematen dio I ri, hain zuzen ere I k emandako banku gordailuen baliokidea dena.
|
|
|
Izan ere, (EK EGH) formulak (x IM x IM) ematen du H herrialdearen kanpoko errentaren eraketa korrontearen neurri modura. Argi dago ezen truismoak beste irtenbide
|
bat
ematen duela, H ren kanpoko errentaren eraketak x IM ko baliokoa izaten segituz, nahiz eta errenta hori H k zor dituen interesen eta amortizazioaren ordainketan progresiboki sakrifikatua izan; baina (EK EGH) formula drakoniarra da, zoritxarrez, mundu errealean aplikatzen dena.
|
|
|
EEBBek gainerako munduari ordaintzen diotenean, atzerrira promesa soil bat igortzen dute, zeren bere sistema ekonomiko nazionaletik kanpo, dolarrak amerikar nazio osoaren zorraren ezagutza definitzen baitu. Era horretan, lehen lorturiko ondorio berberera iristen gara, hau da, EEBBei atzerritar baliabideen inportazioen pribilegio absurdua ematen zaie, trukean, IOU (I owe you) delako
|
bat
emanez, zeina betetzeko inoiz ez baita eskatua izanen.
|
|
|
Har dezagun orain H herrialdearen kanpo zorraren zerbitzu korrontea, 2 IM koa dena: horrek esan nahi du, ezen H ren Banku Zentralak H herrialdearen zorpeko egoiliarrei 2 IM ko kopurua kostu
|
batean
ematen diela edo saldu egiten diela (2 taula).
|
|
|
Finkatzaile modura era bil daitezkeen beste produktu sintetiko batzuek usain propioa dute, eta, beraz, perfumeari beste, nota?
|
bat
ematen diote: esate baterako, amil bentzoatoa, bentzofenona, etab.
|
|
|
Hizkuntza berri baten ikasketa bezalako prozesua da lehengaien heziketa, baina usaintzen hazten dena. Honekin batera usaina errekonozitu behar da, eta berari izen
|
bat
eman behar diogu; ikasketa hori, buruko prozesua, den neurrian, pertsonala da, beraz.
|
|
|
Liburuxka honen helburuak, usain, perfume eta usaimenaren arlora hurbiltzeko urrats
|
bat
ematea izan nahi du. Gai hauei buruzko bibliografia beste hizkuntzetan zabala bada ere, euskaraz urria da.
|
|
|
Alde zaharreko kale estuetara sartzerakoan, gutariko batek nabarmendu zuen kale horietan hezetasunak eta itzalak usain nota berezi
|
bat
ematen zutela, euskaraz agian sunda hitzarekin deskriba litekeena.
|
|
|
Hasteko, esan behar da usaimena eta perfumeekiko zaletasuna zaindu ahal izateko, eguneroko bizitzak aukera batzuk eskaintzen dizkigula. Entrenamendu berezi hori kontatu behar izateak lotsa apur
|
bat
ematen du, baina orain arte liburuan irakurritakoa gustukoa izan baduzu, agian entrenamendua ere gustukoa izan dezakezu, nahiz horretarako norberaren lotsaren sentsazioa gainditu behar den.
|
|
2002
|
|
|
...egitura eta ekipamendu handien kokapenerako irizpideak jartzea ere berari dagokio; politika sektorialaskotarikoak koordinatu eta bere esanetara egokitzeaz arduratzen da; bizigune edo. Pays direlakoetan eta hiri sareetan antolatzen du lurraldea; eta administrazioenkokapena, inbertsio publikoak eta etxebizitzak gauzatzeko irizpideak ematen ditu.. Pays hitzak interes ekonomiko eta sozialen komunitate
|
bat
eman nahi duaditzera, eta batasun geografiko, kultural, ekonomiko eta sozialaren isla da. IparEuskal Herriko hiru herrialdeek, ikuspuntu juridiko administratibotik,. Pays batosatu zuten 1997an.
|
|
|
Bi herrialde horietan industria enpleguaren indarrak apartekoa izaten jarraitzen du, mendebaldeko ekonomienbatez bestekoa kontuan izanik (mendebaldeko enplegu osoaren %25 industriaridagokio). Beraz, bi herrialde horietan zerbitzuen hedapena industriaren oinarriarenfinkatzearekin
|
bat
ematen ari dela esan daiteke. Nafarroan ere zerbitzuak dira nagusi, nahiz eta bertan hirugarren sektorearen presentzia erlatiboa beste lurraldeetanbaino apalagoa den.
|
|
|
esaten zaiona oraindik indarrean dago. Beraz, zenbat arrainharrapatu, horren balioaren portzentaje
|
bat
ematen diete; hots, ziurgabetasuna danagusi.
|
|
|
Baina, sarrerak aztertzeko, euskal sistema fiskalaren funtsezko ezaugarrien deskribapena egin behar dugu, arestian aipaturiko Kontzertu eta Hitzarmen ekonomikoen esanahia azalduz. Espainiako estatu barruan lurralde bakarrak gara zerga gehienen bilketa berton egiten, etahorrek gastuak egiteko ahalmen zuzena ematen du, nahiz eta foru ogasunek jasotako diru kopuruetatik estatuari zati
|
bat
eman behar dioten, estatuak Hego EuskalHerrian dituen eskuduntzak finantzatzeko, ondoren inbertsio horiek egin ala ez. Lauherrialdeetan zergak biltzen dituzten administrazioak Foru Ogasunak dira, eta horrela horien eskuduntzen artean, zergetarako araudiak egitea eta betearaztea daude.
|
|
|
Egoera berrira egokitu arte, ekonomia hitzarmenen sistema sortu zen aldibaterako, finantza eta zerga harremanak arautzeko asmoz. Nafarroako kasuan, zenbait zergarekin batera, Estatu zentralari ekarpen finko
|
bat
eman beharra ezarrizen 1841eko legean. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundien kasuan, 1876ko legearen arabera estatuko aurrekontua finantzatzeko zergak ordaintzerabeharturik bazeuden ere, kontra agertu ziren, eta legearen atal hori ez zuten bete.Hori zela kausa, urtebete pasa ondoren, dekretu baten bitartez, Kupo bat ordaintzerabehartu zituzten.
|
|
|
Lanegunen murrizketen motari eta abiadurei buruz, aipatzekoa da ezen, lanegunen murrizketak enplegua sor dezan, murrizketa hori nahiko handia izateaz gain, enpresa gehienetan era
|
batera
eman beharreko murrizketa dela. Murrizketa txikieklan erritmoa estutzea besterik ez dakarte, eta, ondorioz, ekoizkortasunaren hazkundeek enpleguaren sorrera neutralizatzen dute.
|
|
|
Azken urteotan bizi izan dugu Dereduaren inplantazioa ikaskuntzaren 1 eta 2 mailan, eta hor dira emaitzak. Unibertsitateak erantzun
|
bat
emateko beharra du egoera berri honi, era egokienean, biurratsak landuz:
|
|
|
Datuei beste begirada esanguratsu
|
bat
ematen badiegu, konturatzen gara ezen, Euskal Herrian eskaintzen den euskarazko unibertsitate irakaskuntzaren %78 UPVEHUk ematen duela, eta beste bost unibertsitateen artean %22ra soilik heltzendirela. Horrek garbi adierazten du UPV EHUren gidaritza kuantitatiboa euskarazkounibertsitate ikasketen eskaintzaren garapenean.
|
|
|
Hona hemen, laburpengisa, Campus Birtualak bere sorreratik eskaini dituen aukera askeko ikasgaienkopuruak, hizkuntzaren arabera ere sailkaturik. Jarraian, CV/ CBren bilakaeraikustearren, ikasturtez ikasturte, azalpen txiki
|
bat
emango dugu.
|
|
|
Ikasleak, irakasleak, irakasgaiak eta çkintzak arloka aztertzen baditugu, berriz, helburu orokorrak kontuan hartuta, eta ikasleengan mugatuz, esango genukelanbide gaikuntza sendo
|
bat
ematea hartu genuela helburu nagusitzat. Gizarteankokatuta egonik, gaikuntza hori emateaz gain, ikasleak euskaran trebeki prestatzeanahi dugu, hau da, bi hizkuntzetan prestakuntza berdina lortzea, ez gaztelaniazbakarrik, baizik eta euskaraz ere maila berean.
|
|
|
Eragozpenak eragozpen, EIRE elkarteak Biltzar honen bitartez mahai gaineanjarri duen gogoeta erronkari erantzun apal
|
bat
emateko, euskal inielligentsia taldebaten trinkotze bidean, gaur egun Euskal Herrian dauden unibertsitateetako kultursortzaileen aldetik burutu daitezkeen egintza mota orokorrak zehazten dira ondoren, hainbat jarduera mailatan bereizirik.
|
|
|
Hala ere, honek ere bere tokia badu: zuen aurrean kontatzen ari naizen hau duela denboradezente hasi nintzen prestatzen, nire ordez momentu honetan ari den lankidearinire orduak betetzeko eskatu nionean, eman beharreko arrazoiak eta berak zereskatuko zidan aurretik pentsatu nuen, lagun bati berri on edo txar
|
bat
eman nahidiodanean nola egingo dudan prestatzen dut... Hemen 20 bat minutu pasatzendugu.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboari dagozkionak. Hauek baliagarriak dira komunikazio prozesuen kalitatearen neurri
|
bat
emateko.
|
|
|
Halaber, da aintzat hartzea prozesu horiek nolako eragiketak egitea eskatzen duten (Hitzaldia: material hainbaten gainirakurketa; hautatutako materialen irakurketa xehea, hitzaldiaren gidoiidatzia; gardenkiak prestatu; gardenkien edukia azaldu; gardenkienartean zubiak egin....) eta horiei trataera
|
bat
ematea ikasgelan.
|
|
|
Marko finkoak: esaldi koherenteak osatzeko balio dutenak (adibidezal naiteke); aditz lokuzioak (i ukitu
|
bat
eman); postposizio egiturak (i buruz); beste lokuzio batzuk (gaizki esanak barkatu).
|
|
|
Kontuan izan behar dugu, halaber, emakume haiek, guk ikertutakoak behintzat? eliteen parte zirela eta, horrek ere, botere posizio
|
bat
ematen ziela, adibidez, gizarte maila baxuagoko pertsonekin zituzten harremanetan.
|
|
|
Baina garai horretako benetako mugarria Javier Corcuera ren liburua izan zen. Corcuera k 1979anbere Origenes, ideologia y organizacion del nacionalismo() delakoakaleratu zuenean, arrazoi desberdinengatik epe berri
|
bati
eman zion hasiera. Aldebatetik, esparru teorikoa eta ikerketa enpirikoa batzeko ahalegin handia egin zuen, historia politikoa, ekonomikoa, soziala eta kulturala baztertu gabe.
|
|
|
Bukatzeko, premiazkoa da euskarazko historiografia gehiago lantzea. Esanbehar dut, euskaraz idazteak plus berezi
|
bat
ematen duela, eta euskarazko historiografia lantzeko ahaleginak hurrengo hogei urteetan erronka handia izan beharkolukeela, bestelako hizkuntzak baztertu gabe, ariketa hori premiazkoa duelakoedozein ikertzailek, hizkuntza erregistro desberdinak erabiltzeak aberastu egitenbaitu geure diskurritzeko ahalegina.
|
|
|
Modu bikoitz
|
batean
ematen da gainera: bai probabilitateen gainean diharduelako (lehen aipatua izan dena), bai jarrera axiologiko bat hartu beharra dagoelako arriskuez jarduterakoan (zientzialariak balio jakin batzuk bereganatuta ikertzen du:
|
|
|
Gai horretan, beste gai batzuetan legez, beharrezkoa da helburuetan aldaketa
|
bat
emanez, bitartekoetan eta portaeretan aldaketak ematea. Izan ere, gaur egungo arriskuak ezinbestean ekidin beharrekoak dira eta probabilitate urria bera ere mehatxua da.
|
|
|
aldeko apustua lehentasuneko auzi bilakatzen da. Horri lotuta, mugimendu ekologistak argudio teknikoak eta moralak gainditzea ezinbestekoa dela dirudi, eta urrats sendoago
|
bat
emanaz, mugimendu politiko moduan jarduteko erronka du bere baitan mugimendu ekologistak. Urrats hori emateko, Beck ek, makiabelismo ekologikoaren?
|
|
|
[...] Garapenaren eta aurrerapenaren ideologiari kritika zorrotza egin behar zaio[...] Baieztapen honek, gainera, bat egiten du mundu osoan, hainbat herri mugimenduk, garapenaren aurrean hainbat sentimenduk, ideiak eta jarrerak banatuz, egiten ari diren gisa bereko borrokekin. Aurrean dugun aukera, informazioa, mobilizazioa, gizarte eztabaida, kontzientziazioa eta borrokari bultzada
|
bat
ematea da. da gizartea erabakitzeko ahalmenik gabe uzten duen tankera honetako eraso bortitzak erantzunak sortuko dituela gure herrietan eta auzoetan[...] AHTren aurkako borrokak gaur egungo gizarte eta garapen eredua zalantzan jartzeko balio behar du[...] Bistakoa da proiektu horiek gauzatuz gero, ingurumenari eragindako kalte larriez gain, euskal gizartearen harreman sozialak eta balioak erabat baldintzatuko dituztela» (Mikel Albarez).
|
|
|
Datozen lerroetan frogatu nahiko da modernitatearen baitan aldaketa sozial
|
bat
ematen ari dela, gizakiak industria gizarteko forma sozialetatik aska daitezkeelarik, garai batean Erreforma protestantearekin Elizaren dominazio sekularretik gizartera iragan ziren bezala. Bizitza eredu zaharkitu batekiko izan dituzten loturak apurtzen hasi dira, gizarte bizitza berri baterako loturak sortzen ari diren bitartean.
|
|
|
Gizartearen destradizionalizazioa, edo indibidualizazioa, eta txirotasun berria ez daude kontraesanean. Klaseari loturiko talde handiekiko desloturak ez du esan nahi guztien eskubideak bermatuta daudenik, edo are gehiago, aburgesazio prozesu orokortu
|
bat
eman denik. Hiritarrek ez diote talde handietan, kasu honetan klaseetan, egituratzeari muzin egin desberdintasunak desagertu izanagatik.
|
|
|
(1998: 87);, zaintzarako eskaintzen den denboraren arabera, eginbeharretan hierarkizazio
|
bat
ematen da, ardura horiek dituzten gizonek adineko jendea zainduz eta, emakumeek, berriz, haurrak? (1998:
|
|
|
(1998: 89);, pertsonekiko ardura erakusten den eginbeharretan, eskainitako denboraren arabera, gizonen kasuan espezializazio
|
bat
ematen da (1998: 89).
|
|
|
Industria gizartea ekoizpen lanaren gizartea izan bada bere esparru guztietan (lanetik at, bizitza eskemetan, alaitasunetan eta ondoezetan, desberdintasunen arrazoiketagatik, eskubide sozialagatik, botere orekagatik, politikagatik eta kulturagatik), ondorio erraz eta garbi bat atera daiteke: . Ekoizpen lanaren sisteman aldaketa ematen ari bada, orduan gizarte aldaketa
|
bat
ematen ari da? (Beck, 1998a:
|
|
|
Ikusitakoaren arabera, esan liteke urrats
|
bat
ematen dela. Lehen, berezitasuna industria gizarteko sistema zen:
|
|
|
bermatua, sakondua eta legalizatua. Gakoa, kontzientzia hartu eta kritika egitean datza; gizabanakoek burutzen duten eboluzioari bestelako bide
|
bat
ematea lortu behar da. Komunikabideak, epaitegiak eta, antizientifikoak?, besteen artean, garrantzitsuak izango dira ahalegin horretan.12
|
|
|
egin dutenen bidea jarraitzea. Urrats berri
|
bat
eman beharra dago, besterik ezean, kritika haien, irakurketa, asko errealak bilakatu direlako.
|
|
|
eman da. Modernitatearekiko haustura
|
bat
ematen dela erakusten dute.
|
|
|
Gizarte berri bat sortzen hasi da, baina ez, iraultza?
|
bat
eman delako, ezta gobernu eta legebiltzar erabakien fruitu moduan ere. Ez da subjektu iraultzailerik egon.
|
|
|
adierazten du. Modernizazioren dinamismo autonomizatuaren ondorioz, gizarte batetik beste gizarte
|
batera
emaniko nahigabeko trantsizioa (ez, ordea, erabakirik hartu gabe!). Arriskuaren gizartean, garapen teknoindustrialak sortu dituen arriskuekiko kontzientzia hartzen da, eta horren ondorioz, bere burua hartzen du aztergai.
|