|
2000
|
|
|
Eta, hodei
|
baten gainean
bezala nengoela, pentsatu nuen ezen mementu ezin hobea izan zitekeela hura edabearen hartzeko, baina, nola ongiegi eta ezin gogarago bainengoen, bertzalde, hala, agortu arte bizi nahi izan nuen istant hura eta istant haren istant guztiak; ordea, istant hura eta istant haiek agortu eta eneganik iragan bezain fite, joan zitzaidan edabearen hartzeko gogoa.
|
|
2008
|
|
|
Baina Reginak ere kezkatua behar zuen, hain izan zen nabarmena Natividaden portaera, hark zaindu zuèn gau bakarrean. Zeren Natividad, barraskilo
|
bat
bezala egon ohi zena, sukarraren iluntasunean barnebilduta, itzarri egiten baitzen noizean behin, itzarri edo, eldarnioak hartuta, hitzak era nahasi batean ahoskatzen zituela, arnasestuka, Natalia, Gerardo eta Ricardoren izenak aipagai. Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura, kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela?, zeinean Natividadek begiak zabaldu, lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota?
|
|
|
ez gogorik ez zuelako, itxuraz, ahoa ez ezik, eskua ere zabaldu baitzuen aldi berean, hitz egitera balihoa bezala, ahoarekin eta eskuarekin egindako mugimenduak istantean desegin zituen arren. Markes jauna, izan ere, laino
|
batean
bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua, zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean??
|
|
|
Ez zen bere ezpainetatik harridura, kexa, beldur edota etsipenezko hitz bakar bat ere atera gure arazoen hasieratik orain enbor etxean hiltzeko etzan genuen arte. Troiar
|
bat
bezala egon zen galerian bere koltxoiaren atzean jarrita; txintik atera gabe bete zuen agindutako guztia, leialki eta ondo; gure taldeko zaharrena zen hogeiren bat urteko aldeagatik; eta hari tokatu behar hiltzea, zerbitzari zahar, bekozkodun, esaneko hari!
|
|
|
Baina Reginak ere kezkatua behar zuen, hain izan zen nabarmena Natividaden portaera, hark zaindu zuèn gau bakarrean. Zeren Natividad, barraskilo
|
bat
bezala egon ohi zena, sukarraren iluntasunean barnebilduta, itzarri egiten baitzen noizean behin, itzarri edo, eldarnioak hartuta, hitzak era nahasi batean ahoskatzen zituela, arnasestuka, Natalia, Gerardo eta Ricardoren izenak aipagai. Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura –kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela–, zeinean Natividadek begiak zabaldu –lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota– eta honako esaldi hau esan baitzuen, mezu esplizitu baten adierazpidea ere izan zitekeena, hasperen artean:
|
|
|
Markes jaunak ez zion ezer erantzun... ez gogorik ez zuelako, itxuraz, ahoa ez ezik, eskua ere zabaldu baitzuen aldi berean, hitz egitera balihoa bezala, ahoarekin eta eskuarekin egindako mugimenduak istantean desegin zituen arren. Markes jauna, izan ere, laino
|
batean
bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua –zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz ari ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean? – mementoko asaskalditzat harturik edo –nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri dituena, orkestra batek jotako musika landu ezin aberatsagoarekin... eta nola, azkenik (nola, bada!), harri aroan bizi zèn oihaneko beltz bat, danborrarekin joaldi basati bat inprobisatzeko gai izan zitekeena (nola dei zekiokeen konpositore halako gizon bati, bestalde!), Mozart batekin! –, isilik geratzera deliberatu zen.
|
|
2009
|
|
|
(ABG, 124). Beti geltoki
|
batean
bezala zaude, ez dakizun tren baten zain, denak joan eta gero. –Bizi garen artean, hiltzen ari gara, eta bizitzea uzten dugunean bakarrik uzten dugu hiltzea?, idatzi zuen Aita Santu Inozentzio II.ak, De contemptu mundi, lehen liburuan, 24 kapituluan.
|
|
|
Kontuak entzutea gustatzen zitzaion. Ume
|
bat
bezala egongo zen orduetan ipuin entzuten.
|
|
|
–Harri irudi
|
bat
bezala egon behar al duzu denbora osoan hor?
|
|
|
Barre egitearekin batera, baina, Domingori so egiten zion Gonzalok; Domingo, ordea, beste mundu
|
batean
bezala zegoen, serio, oso serio ere bai, aurrean zuèn irudi hura atsegin ez balu bezala: ez irudia eta ez lagunek irudiari buruz egin zituztèn iruzkinak, itxura batean?, esfingearen begirada hotza betartean; Gonzalok, baina, mundua bere barrearen talaiatik neurtzen zuen heinean, ez zuen une hartan ulertzen, seguru ezetz?
|
|
|
Ikusleak, hamaika barre eta beste hainbat algara egin ondoren, pozik zeuden Chaplinen emanaldiarekin: guztiak zeuden pozik, egia esan, Domingo izan ezik; komandantearen istorioa entzun zuenean, gainera, momia
|
bat
bezala egon zen, aurpegiko ezein gihar mugitu ere gabe.
|
|
|
Barre egitearekin batera, baina, Domingori so egiten zion Gonzalok; Domingo, ordea, beste mundu
|
batean
bezala zegoen, serio –oso serio ere bai, aurrean zuèn irudi hura atsegin ez balu bezala: ez irudia eta ez lagunek irudiari buruz egin zituztèn iruzkinak, itxura batean–, esfingearen begirada hotza betartean; Gonzalok, baina, mundua bere barrearen talaiatik neurtzen zuen heinean, ez zuen une hartan ulertzen –seguru ezetz– zergatik ez zuen Domingok barre egiten, lagunak Chaplinen ateraldia zehatz mehatz ulertu ez bazuen behintzat...; hartarako zegoen, ordea, bera, Gonzalo, lagunak konprenitu ez zuena konpreniarazteko:
|
|
|
Ikusleak, hamaika barre eta beste hainbat algara egin ondoren, pozik zeuden Chaplinen emanaldiarekin: guztiak zeuden pozik, egia esan, Domingo izan ezik; komandantearen istorioa entzun zuenean, gainera, momia
|
bat
bezala egon zen, aurpegiko ezein gihar mugitu ere gabe.
|
|
2010
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere, nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable
|
bat
bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi bat bezala hiltzea!?, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean, hitzarena eta suarena, adibidez?, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira?... begi haiek, funtsean, barrura begira baleude bezala, barruko harriaren harrizkotasunari, ausaz, zuek poetok esango zenuketen bezala?, kanpora begira zeuden arren.
|
|
|
hain sentitzen ziren orbetarron proiektuan bat eginda, non bai baitago esaldi bat, aitak Teori zuzendua?, ezin hobeto laburbiltzen duena bion arteko harremanen muina: . Zu beti nire eskuinean, Kristo Aitaren eskuinean bezala!?; aita eta Teo, izan ere, noiznahi aritzen ziren beren artean, baita guztiok biltzen ginenean ere, fabrikako kontuei buruz, fabrikako hura gai monografikoa balitz bezala; besteak ez dakit, baina ni, halakoetan, harrizko gonbidatu
|
bat
bezala egoten nintzen, ia hitzik egin gabe, baina hitz egiten nuenean ere, ez zidaten kasu handiegirik egiten, egia esan:
|
|
|
zuela esan zuen. . Amets
|
batean
bezala gaude, baina ametsa benetakoa da?.
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere —nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable
|
bat
bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi bat bezala hiltzea! —, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean —hitzarena eta suarena, adibidez—, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira...... Hala ere, han geundenok bagenekien aitaren azken aldiko erreakzioen berri, eta Maria Bibianak, dardarak hartutako ahotsaz, galdetu zion:
|
|
|
hain sentitzen ziren orbetarron proiektuan bat eginda, non bai baitago esaldi bat —aitak Teori zuzendua—, ezin hobeto laburbiltzen duena bion arteko harremanen muina: " Zu beti nire eskuinean, Kristo Aitaren eskuinean bezala!"; aita eta Teo, izan ere, noiznahi aritzen ziren beren artean, baita guztiok biltzen ginenean ere, fabrikako kontuei buruz, fabrikako hura gai monografikoa balitz bezala; besteak ez dakit, baina ni, halakoetan, harrizko gonbidatu
|
bat
bezala egoten nintzen, ia hitzik egin gabe... baina hitz egiten nuenean ere, ez zidaten kasu handiegirik egiten, egia esan: zer beste ezertaz mintza zitekeen, bada, pikutan bizi zèn poeta galdu bat, pikuez ez bada?, ni neu ere txinbo galduen mailakotzat bainindukaten... nahiz eta egun batean Teofilo Mariak eskua luzatu —modurik paternalistenean, hori bai— eta horrela hitz egin zidan —aita, bera eta hirurok bakarrik geundèn memento hartan—:
|
|
2011
|
|
|
Gau-giro ederra zegoen, epel, izartsu, baina taxitik irten zirenean eta portu muturrera luzatzen zen moila zaharrean zehar ibiltzen hasi, itsasotik zetorren haize ahulak gora harrotu zuen Fenellaren kapela, eta hark eskua gainean jarrita eutsi zion. Moila ilun zegoen, oso ilun; artilearen estalpeak, abereen kamioiak, garabiak goian zutik, lokomotor txiki mozkotea, dena ilunpe trinko
|
batean
bezala zegoen landua. Han hemenka, egur pila biribil baten gainean, perretxiko beltz erraldoi baten kirtena ematen zuen?, kriseilua zegoen zintzilik, baina bazirudien beldur zela argi herabe, dardartia ilunpe hartan guztian zabaltzeko; eztiro egiten zuen su, bere buruarentzat bezala.
|
|
2012
|
|
|
Gero, leku lasai batera joan ohi da. Bitarte horretan, eta zenbaitetan denbora luzez, jakiak errumenean oxigenorik gabeko zaku
|
batean
bezala daude, errumenaren mugimenduek batera eta bestera astintzen dituztela. Zaku horretan milioika mikroorganismo bizi dira (bakterioak gehienak) belarren zelulak hautsi eta zelulosaren osagaiak banatzeko gai direnak.
|
|
2013
|
|
|
zutitu zen, igo zen traktorera, jarri zuen martxan? Baina nola une hartan ere bertze mundu
|
batean
bezala baitzegoen, Allahren espirituarekin bat eginik ia, zeruan lurrean baino gehiago, bertzela erranda?, lehenengo martxa sartu beharrean, gibelkakoa sartu, azeleratu, urduritu, zerutik lurrera egiteko lauzpabortz segundo behar izan zituen, egia erran?, kolpetik balaztatu. Baina nola traktorea oker egina baitzegoen ordurako, gune aldapatsu batean, okerrak zuzentzeko berant?, irauli, ibilgailua alboka etzanda gelditu zen, airean bizpahiru txilinbuelta egin ondoren?
|
|
|
Artean ere belaunikatuta zegoen... baina orduantxe ekin zion, hain zuzen ere, altxatzeari... zutitu zen, igo zen traktorera, jarri zuen martxan... Baina nola une hartan ere bertze mundu
|
batean
bezala baitzegoen, Allahren espirituarekin bat eginik ia –zeruan lurrean baino gehiago, bertzela erranda–, lehenengo martxa sartu beharrean, gibelkakoa sartu, azeleratu, urduritu –zerutik lurrera egiteko lauzpabortz segundo behar izan zituen, egia erran–, kolpetik balaztatu... Baina nola traktorea oker egina baitzegoen ordurako, gune aldapatsu batean –okerrak zuzentzeko berant–, irauli –ibilgailua alboka etzanda gelditu zen, airean bizpahiru txilinbuelta egin ondoren– eta bertatik egotzi zuen Abdul Alim.
|
|
2014
|
|
|
Aro honetan Frantziaren, nazioaren? kontzeptu diferentziatu edo kontrajarrien eztanda
|
bat
bezala egon da: nazio organikoa, arraza nazionala, nazioa patu historiko gisa, nazio (nalismo) integrala, etab. Ezker edo ezker muturrekoak lagata, korronte eskuindarrei gagozkiela (Renanen jarraitzaileak horiek dira) azterketa jaukal bat aipatzera muga gaitezke:
|
|
2015
|
|
|
–Amona, hemen hotel
|
batean
bezala egongo zara, ikusiko duzu! –esaten nion nik.
|
|
|
–Eta sudur hori? Zerri
|
bat
bezala zaude-eta odoletan! –amona Bittorik.
|
|
|
Moraza plazako taberna batean biltzen ginen, Bilbon, edo, bestela, Karmelon. Amets
|
baten barruan
bezala geunden harrapatuta. Sinisgaitza gerta liteke, baina ihesaldia ondo ateratzeko zorian egon ginen.
|
|
2017
|
|
|
Ironikoki, Michel Foucaultek bezala, Marxek gehiegi azpimarratu zuen langileak azpiratzen dituen boterearen produktibitatea, haren ustez, langileak etorkizuneko gizartean nagusi izateko baldintza zen produktibitatea?. Marx ez zen ohartu langileen ahalmen industrialak garatzearen ordainetan euren ahalmenak azpigaratzen zirela gizabanako sozial gisa, nahiz eta aitortu zuen gizarte kapitalistan langileak hain daudela alienatuta norbere lanarekiko, besteekin dituzten harremanekiko eta euren lanaren produktuekiko, ezen indar arrotz
|
baten mende
bezala baitaude.
|
|
|
–Zuri begiratzen dizudan bakoitzean erortzen zait libururen bat edo nahasten ditut apalez eta iritsita nago behaztoparen bat egitera ere. nuke berriro eraman ni, esku artean dudanaz ahazturik, zuri begira tuntun
|
bat
bezala egon eta zuk arreta zipitzik ere ez egitea. Adeitsuagoa izan ohi zara goizeko egunkaria irakurtzera etortzen diren atsoekin.
|
|
2021
|
|
|
ostia, atera naiz komisariatik, kartzelan nago! Anfetamina gaindosi
|
batekin
bezala zaude, pasa duzuna gogoratzen, eta bitartean pentsatzen duzu: joder, Oscar Wildek nik ikusi nuen gauza antzekoa ikusi zuen!
|
|
|
Maria alboan eseri zitzaion, irribarre eginez eztiro, albiste gosez, ahizpari zama hori partekatzen uzteko eskatuz isilka. Rosa harri
|
bat
bezala zegoen eserita, bere karameluzko barra miazkatzen. Bat batean, Mariaren begietan josi zituen bereak.
|