|
2003
|
|
|
Estatu kideetako eta Europako Batzordeko adituek esan dute profesional medikoak eta gaixoen senideak direla Asiako pneumonia agerraldiak kutsatzeko arrisku handiena duten taldeak. Atzo Luxenburgon elkartu ziren Erkidegoko teknikariak egoera aztertzeko, eta ondorioztatu zuten sindromea norbanako
|
batetik
bestera transmititzen dela, “kontaktu estu baten bidez soilik”. Europar Batasuneko exekutiboak aktibo mantentzen du EBko Zaintza Epidemiologikoaren Sarean aurreikusitako alerta mekanismoa.
|
|
|
Berretsitako infekzio kasuak 33 izan arren, osasun agintariek uste dute animaliek beste 81 pertsonari kutsa diezaieketela. “Orain arte ez da heriotzarik izan, eta ez da izan gaizkia pertsona
|
batetik
bestera transmititzeko kasurik”, lasaitu zuten. “Tximinoaren baztangak” biruela arruntaren antzeko sintomak ditu, baina ez da hain hilgarria.
|
|
2005
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME) ez du aldatu gizakietan gerta daitekeen gripe pandemia baten aurreko alerta maila, 3 fasean jarraitzen baitu. Horrek esan nahi du gizakia kutsatzen duen birus berri bat dagoela, baina ez dela pertsona
|
batetik
bestera transmititzen. Eta zer dago aipatu diren botikei buruz?
|
|
|
Elvira Zipitria edota Gabriela Mistralen lanei erreparatu eta bere obreei umeekiko eta andreekikodarien errespetua ren sakonera ikusita, galdetzen dut —nireartean— familiarik ez izatea deliberatzeko zer nolako mugak sentitu zituzten. Belaunaldi
|
batetik
bestera transmititu nahi ez zutena eta hurrengo belaunaldira transmititu ezin zutena zertaraino ez ote zituen paralizatuko.
|
|
2007
|
|
|
Nolanahi ere, komeni da gogoratzea izugarri zaila dela inork hegazti gripea harrapatzea, horretarako infektatutako hegaztiekin kontaktu estuan egon behar delako, H5N1 birusa airez transmititzen baita. Sekula ez da inor gaixotu hegazti haragia janda, eta ez da inoiz baieztatu pertsona
|
batetik
bestera transmititu denik ere.
|
|
|
Hain zuzen, H5N1 birusaren arriskua horixe da: pertsona
|
batetik
bestera transmititzeko gai den aldaeraren bat agertuko balitz, pandemia bat sortzeko arriskua legoke. XX. mendean hiru gripe pandemia izan ziren, ziur aski, animalia jatorrikoak hirurak:
|
|
2008
|
|
|
\ Kontuz jende pilaketekin. Gaizki egurastutako giroak, jende asko pilatzen diren lekuak ez dira egokiak, birusak eta bakterioak ugaldu eta pertsona
|
batengandik
bestearengana transmititzeko.
|
|
|
Gu ere ados gaude Fishmanekin, hau da, guk ere uste dugu familiartean H1erabiltzea eta auzokideekin eta komunitate taldeko beste kide batzuekin harremanak H1 hizkuntzan izatea maiz kultura autonomiaren eta talde bizindarraren oinarria dela. Osagai horri" hurbiltasun sozial" izena eman diogu, oinarrizko sozializazioa gutxiengodun taldearen hizkuntzan (H1) egiten dela adierazten duelako, eta oinarrizko sozializazioa behar beharrezkoa da hizkuntza eta kultura belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeko, bai eta hizkuntza taldearen identitatea garatzeko ere. Horrez gain, hurbiltasun sozialaren loturak taldeko kideak lurraldean era egokian kontzentratuta egotearen garrantzia azpimarratzen du.
|
|
|
Hurbiltasun soziala hizkuntza belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeko eta identitatea garatzeko oinarria da. nitatearen garapen instituzionalarekin zerikusia duten komunitate arkitektoek eta gizarte zibileko buruzagiek eragina izan dezakete gobernuko erabaki hartzaileengan, eta haiek gutxiengodun taldearen gobernamenduegitura hobetzea eta gobernuak gutxiengoaren hizkuntzari babes instituzionala emateko baliabide ekonomiko gehiago jartzea erag... Continuum ideologikoaren azterketaren barruan adierazi den moduan, pluralismoaren ideologiako hizkuntza politikak dituzten estatuetan, gutxiengoaren taldeko buruzagiek errazago konbentzi ditzakete gobernuko erabaki hartzaileak beren taldeari babes instituzional handiagoa emateko (3 irudia).
|
|
|
Identifikazio kolektiboa lagungarri zaio tripodeari, hiru hankak lotzen baititu eta egitura indartzen baitu. Beste era batera esanda, babes instituzionalak bakarrik ezin du sustatu identifikazio kolektiboa eta hizkuntza belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzea. Erakundeek ezin dute bizirik iraun komunitateak ez badu aktiboki parte hartzen.
|
|
|
Hizkuntza gutxiengoak ez baditu giza baliabide eta baliabide ekonomiko ugari, eta legitimitate soziala zapaltzen badiote, du kontrol instituzional handirik lortu estatuaren babesik eta talde eskubiderik gabe. Hurbiltasun soziala hizkuntza belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeko eta identitatea garatzeko oinarria da. " Komunitate bizitza" babesteko balio lezake taldea gizartean isolatuta egongo balitz, baina, gutxiengodun taldea zenbait taldez osaturiko testuinguru batean baldin badago, komunitateko kideek beren hizkuntza eta kultura gutxiestera joko dute gizarteak onartzen ez baditu (legitimitate ideologikorik ez badute) eta ez dute identitate kolektiborik garatuko beren helburu kolektiboen gainean nolabaiteko kontrol instituzionalik ez badute.
|
|
|
Hurbiltasun soziala hizkuntza belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeko eta identitatea garatzeko oinarria da. tzen direla esan daiteke, oso gutxitan jartzen baitituzte frantsesezko filmak. Paisaia linguistikoan ingelesa da nagusi.
|
|
|
Arriskuan dauden hizkuntza komunitateek, demografia bizindar nahiko ahula izan arren, babes instituzional handia lortu badute, 4a irudiko 2 koadrantean kokatu ditugu. Francoren erregimenak hizkuntza asimilaziorako politika sendoa aplikatu zuen, eta erregimen horren amaierarako euskal komunitateak galera handi samarrak izan zituen arbasoen lurraldean euskara belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeari dagokionez (Azurmendi eta beste batzuk, 2001). Dena den, 1978an konstituzio espainola sortu zenean, euskaldunak mobilizatu egin ziren talde gisa babes instituzional handia lortzeko beren hizkuntzarentzat, batez ere hezkuntzan, komunikabideetan eta administrazio publikoan (Azurmendi eta Martinez de Luna, 2005, 2006).
|
|
|
Literaturaren didaktika ere komunikazio eskema horretan kokatzen du Even Zoharrek; haren arabera, kultura kontrolatzen duten faktoreen multzoa da instituzioa, eta instituzioaren barruan, Eskola. Instituzioak erabakitzen du zein produktu eta eredu gorde behar duen komunitateak denbora luzez, belaunaldi
|
batetik
bestera transmitituz.
|
|
|
Hala ere, elikagaia gordinik kontsumitzen bada, arriskua handitu egiten da, batez ere tenperatura epel arriskutsuetan kontserbatzen bada, eta horrek minutu gutxian biderkatu dezake hasierako karga hori (murriztuta). Horri guztiari kutsadura gurutzatuaren arriskua gehitzen zaio, hots, mikroorganismoak elikagai
|
batetik
bestera transmititzea manipulatzaileen edo gainazalen bidez. Kutsadura hori elikagai gordinetatik jaki prestatuetara gertatzen da batez ere; kasu horretan, patogenoek oso oztopo gutxi izaten dituzte, eta areagotu egin daitezke baldintza egokiak betetzen badira (batez ere hotzaren katea hausten bada). Prestatutako elikagaietan, kontsumitzeko prest daudenean, arriskua urrunagoa da, bero bidez tratatu baitira.
|
|
2009
|
|
|
Gainera, modu larrian bizi duten emakumeek joera dutepentsatzeko besteek ere hala egiten dutela, eta ondoez hori transmititzen dute, euren inguruko beste emakumeengan eraginez (alaba, ahizpa...) (Borras eta PerezPareja, 1999). Badirudi, beraz, hilekoaren fenomenoaren irudikapen sozialagertatzen dela, emakume
|
batetik
bestera transmititua izaten dena, eta jasotzenduenaren hilekoaren bizipenean eragina duena.
|
|
2010
|
|
|
egiten dio bere buruari. . Hau da,, zer da talde gisa, kolektibo gisa, herri gisa, belaunaldi
|
batetik
bestera transmititu behar duguna?. Horri erantzuteko premia zegoen.
|
|
|
Zerbitzua eman den eguna (faktura ematen den unea ez bada). ...inisterioak azpimarratu du araua betetzeko eta faktura elektroniko batek paperean egindako beste faktura baten legezko balio bera izan dezan, hura ordezkatzen duen dokumentu elektronikoak faktura orori eska dakizkiokeen nahitaezko eremuak izan behar dituela, ziurtagiri batean oinarritutako errubrika elektroniko aurreratu baten bidez sinatuta egon behar duela, eta bi aldeen baimenarekin ordenagailu
|
batetik
bestera transmititu behar dela. Abantaila ekonomiko eta ekologikoak Mozkinen atalean, alderdi ekonomikoa azpimarratzen da, batez ere fakturazio elektronikoak Administrazioarentzat eta enpresentzat dakarren diru aurrezkia.
|
|
2011
|
|
|
Kanporatzen ditugun arnas tantatxoen bidez (eztul egitean, esaterako) germenak pertsona
|
batetik
bestera transmititzen dira.
|
|
2015
|
|
|
Posible da, tigre eltxoa gero eta ohikoagoa baita gure artean. Intsektu horri gaixotasun baten bektorea deitzen zaio; hau da, birusa pertsona
|
batetik
bestera transmititzen laguntzen duena. Egia esan, gizakiok gara birusaren gordailu nagusia, eta infekzio gehienak mekanismo horren bidez transmititzen dira.
|
|
2018
|
|
|
Hain zuzen, pandemia gertatzeko, birusa gizakiontzat antigenikoki berria izateaz gain, beste baldintza bat ere izan behar du, ezinbestean: pertsona
|
batetik
bestera transmititzeko gai izatea, hau da, gizakion arteko transmisiora moldatzea. Izan ere, gerta daiteke norbait animalia jatorriko birus batekin kutsatzea, baina ez badu transmititzen, hor eteten da.
|
|
|
Eta beste batzuk, bakterioak, batez ere pneumokokoa, pneumoniaren kausa gisa. Hotza ez da arnas infekzioez kutsatzeko arrazoi zuzena, baina urte sasoi honetan birus zirkulazioa handitzen da, hau da, mikroorganismoek baldintza onenak aurkitzen dituzte airean esekita egoteko eta pertsona
|
batetik
bestera transmititzeko. Nori eragiten diote gehien infekzio horiek?
|
|
2019
|
|
|
Patologia hau oso ohikoa da haurren eta tximinoen artean. Ingurukoen mugimendu, keinu, hizketa eta ohiturak errepikatu egiten dira generazio batetik bestera, barkatu, degenerazio
|
batetik
bestera transmititu egiten dira, ia aldaketarik gabe.
|
|
2020
|
|
|
Pandemia gertatzeko, birusak, gizakiontzat antigenikoki berria izateaz gain, pertsona
|
batetik
bestera transmititzeko ahalmena izan behar du. Hain zuzen, gerta daiteke inor animalia jatorriko birus batekin kutsatzea, baina, ez bada beste pertsona bat kutsatzeko gai, hor eteten da katea.
|
|
2021
|
|
|
Kanonari dagokionez, berriz," komunitate bakoitzak une jakin batean hautatutako idazle eta obra multzoa" dela esplikatzen du elkarrizketatuak, generoetara ere eraman daitekeena, eta belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzeko aukeratzen dena (IE6). Dioenez, nolabait unean uneko komunitatearen arau eta balioekin bat datorrena, eta komunitate horren zeinu kultural gisa aitortzen dena.
|
|
|
CALRE Europako Eskualdeetako Legebiltzar Legegileen Biltzarrak, zeinean parte hartzen baitugu, Valentziako Adierazpena onartu zuen 2018an. Adierazpen horrek kultura ondarea eta hizkuntza aniztasuna babestu beharra azpimarratzen du, eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzak belaunaldi
|
batetik
bestera transmititu ahal izatea bermatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Beste arrazoi batzuk dira egoera txarrean dauden elikagaiak hartzea edo bestelako gaixotasunak, hala nola gernu infekzioak edo otitisa (entzumenaren hantura). Infekzio horren arazoetako bat zabaltzeko erraztasuna da, pertsona
|
batetik
bestera transmititzen baita gorozkiekin edo ukituaren pixoihalekin kontaktuan egoteagatik. Hori dela eta, espezialistek azpimarratzen dute garrantzitsua dela higiene neurriak ahalik eta gehien muturrera eramatea, eta horien artean funtsezkoa da eskuak garbitzea.
|
|
|
Haren erranetan, udalerri euskaldunek nabarmen eragin dute euskararen biziberritzean: «Nafarroako udalerri euskaldunetan, normalean, modu naturalean bizi daiteke euskaraz; belaunaldi
|
batetik
bestera transmititzen da euskara; hizkuntza etenik gabe biziberritzen da; eta herri honen aniztasunari eta kulturari ekarpen garrantzitsua egiten diote. Horregatik, zaindu, babestu eta indartu egin behar ditugu».
|
|
|
Egongelan kartoi enmarkatuan, lagunak zurean zizelkatua, auzoak ezkutuan ekarria... koadroak jabe morala bazuela sinetsita bizi ginen. Gernikaren mina belaunaldi
|
batetik
bestera transmititu zelako egon zen beti berton, inora barik. Gureak ziren hildakoak, gurea behar zuen obrak.
|
|
|
Ardiek, behiek eta ahuntzek biltzen ahal dute gaitza, ulitxa mota batek kutsaturik. Gaitza ez da kabala
|
batetik
bestera transmititzen, infektatua den ulitxa baten ziztadaren bidez baizik. Kasurik larrienetan, animalia hiltzen du eritasunak.
|