|
2007
|
|
|
Euskal Herriko testuinguruan Nafarroa da atzerritar gehien bildu duen herrialdea (44.605). Azken urteotako datuei erreparatuz,
|
batez
bertze 8.000 lagun gehiagokoa da urteroko Nafarroako migrazio saldo positiboa. Honezkero nafarren% 7,5 Europako Batasunaren kanpotik etorritakoa da12 2006an egin behar zen errolda ez da egin eta 2006ko erabilera datuak 2001eko ezagutza datuen aldean paratu behar izan ditugu.
|
|
2008
|
|
|
Latina eta frantsesa erabiliko dute bereziki auzian agertzen den presidentak, berdin prokuradoreak eta halaber abokatak, lehenak aipatzen duela" Liberté, Egalité, Fraternité", erranez mintzo dela Errepublikako presidentaren izenean eta, 1973an baigira, ez du ahantziko Larzabalek mugatik hurbil dagoela Baigorri eta Franco ez dela oraindik bertze mundura joana. Garai batean bizi gira alde batetik eta alegiazko mundu
|
batetan
bertzetik. Oroit naizen bezala egun ederra izan zen Baigorrin eman zelarik Tobera mustra hori eta Baigorriarrek ez dezaten ahantz hona Larzabalen obrarekin eman zuten jokolariak:
|
|
2010
|
|
|
1990ez geroztik nafarroako demografian aldaketa nabarmenak gertatu dira. hasteko, 20 urteotan nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira (%21eko hazkundea). populazioa handitzeaz gain, gizartearen zahartze prozesua, jaiotza tasak behera egin izana eta immigrazioa dira nafar jendartearen mudantzarik eragingarrienak. izan ere, 1990etik 2010 bitartean adinekoen multzoa %65 inguru handitu da eta 15 urte bitarteko gazteena aldiz, ia laurden bat gutxitu. bertzalde, bitarte horretan Foru komunitatean bizi diren etorkinak nafarren %2 eskas izatetik %15 inguru izatera pasatu dira3 halere, atzerriko populazioak ez du banaketa homogeneorik: Mendialdean etorkinak %3, 4 baizik ez diren bitartean, iruñerrian %8, 6 dira eta tutererrian %11, 6 (zenbaiten artean 2009). oro har, populazio gaztea da eta horrek azken urteotan apal apal zegoen jaiotza tasari positiboki eragin dio. nafarroako biztanleen banaketari dagokionez, nafarren erdia baino gehixeago iruñerrian bizi da (eremu mistoan,
|
batez
bertze %8, 3 euskaldun), heren luzea hortik behera (eremu ez euskaldunean, %1, 9 euskaldun) eta hamarren bat eskas Mendialdean. nafar euskaldunak, hala kopuruan nola ehunekoan, Mendialdean, legez ezarritako eremu euskaldunean daude kontzentratuta (%60 euskaldun), baina azken bi hamarkadetan Mendialde euskaldunak nafarroa osoarekiko zuen pisu erlatiboa txikituz joan da. egun, 10 nafarretatik 9 ere...
|
|
|
15 eta 24 urte bitarteko gazteak hartuta, 2003an eremu euskalduneko %86, 4 zen euskalduna eta 2008an aldiz, %78, 3 Eremu mistoan ere gazteen multzoa euskaldunagoa zen 2003an 2008an baino. ez dakigu datu horiek etorkinen etorrera handia soilik ote duten arrazoi. dena dela, hurrengo inkestek belaunaldi gazteen euskalduntze bilakaera argitu ligukete. ez dezakegu ahantz hizkuntza baten egoera demolinguistikoa, hein handi batean, administrazio publikoek hizkuntza hori babesteko hartutako erabakiei lotuta dagoela. euskararen kasuan lotura hori aski argi dago. euskal autonomia erkidegoko hazkundearen eta ipar euskal herriko galeraren erdibidean, nafarroakoa egoera ez aitzin ez gibel dugu4, hizkuntza txikia egongaitz eta ahul dagoela salatzen duena. euskararen ezagutzaren emendatzean ikusi dugun bilakaera positiboa ez dugu halere, erabileran atzeman. euskararen erabilera neurtuari dagokionez, 1989tik lau urtetan behin egin diren kale neurketak ditugu. 2 taulak erakusten du nafarroako euskararen erabilera orokor apala (%6, 6) hamazazpi urteotan ia ez dela mugitu. gauzak horrela, erratea dago nafarrek,
|
batez
bertze, kalean egiten dituzten solasen %93, 4 erdaraz izaten direla.
|
|
2017
|
|
|
1 SARRERA ikerketa honetan guraso erdaldunek beren seme alabak euskarazko murgiltze ereduan hezteko hautua dugu ikergai, euskararen jarraipenerako funtsezko gertaera gisa. ipar euskal herrian euskarak atzera egin du azken hamarkadetan eta galera prozesua ez da oraindik eten, nahiz eta aldaketa zantzuak nabaritu: azken urteotan euskarazko murgiltze eredua eta sare elebiduna hazten ari dira etengabe, hizkuntzari eusteko borondate sozialaren erakusgarri. hizkuntza komunitate bakarrean integratzea eta elebitasun sozialaren kasuan hizkuntza
|
bat
bertzearen gainetik nagusitzea dominazio politikoaren emaitza da, alegia hizkuntza bakar eta legitimoa inposatzeko indarra duten instituzioen jardunarena (bourdieu, 1982: 28). baieztapen horretatik abiatuta, geure buruari galdetzen diogu zergatik guraso batzuek seme alabak legitimoa eta ofiziala ez den hizkuntza batean eskolatzen dituzten. gainera, irudi luke guraso erdaldunak daudela euskaratik eta euskal kulturarengandik urrunen. alta, badira euskarazko irakaskuntzaren aldeko hautua egiten duten guraso erdaldunak eta beren arrazoietan sakontzea da gure asmoa. ipar euskal herrian euskararen aldeko berpiztea berantiarragoa izan da (Mart� nez de luna, 2012: 117; Coyos, 2008:
|
|
|
Gure indar ideia da hizkuntzaren jarraipena ez dela gertaera mekanikoa; ordea, hiztunen erabaki eta hautuetan oinarritzen da. dea, bere egiten du hurbilpen kualitatiboa eta diziplinen arteko muga zurrunak gainditu asmo ditu. ralfh Fasold soziolinguistaren arabera (1995) hiru modu daude jendarte edo espazio jakin batean hizkuntza
|
bat
bertzearen gainetik hobesteko erabakia aztertzeko: psikologikoa, soziologikoa eta antropologikoa (Fasold, 1995:
|
|
2021
|
|
|
Ondotik azaltzera goazen egitasmoen kasuan,
|
bata
bertzearen ondorio dela erran behar dugu. Biak Euskaltzaleen Topagunearekin landutakoak dira.
|
|
|
Halere, zailtasun nagusiena 2020ko martxotik aitzinera etorri zen, pandemiaren eta horri aurre egiteko osasun neurrien ondorioz. Izan ere, programaren helburu nagusiena, hau da, parte hartzen zuten haur gaztetxoei herriko bizimoduan sozializatzen laguntzea, ezin betez geratu baikinen egun
|
batetik
bertzera. Hortik aitzinera programa mentorearen eta parte hartzen zuten haur gaztetxoen arteko online mintzapraktika jarduera bihurtu zen.
|
|
|
Migrazio prozesuak ez dira berriak gure historian. Duela mende erdi pasa, bi prozesu gertatu ziren
|
bata
bertzearengandik hurbil denboran, eta uneren batean biak gertatu ziren batera: urbanizazio eta industrializazioak eraman zituen Bortzirietako hainbat herritar Euskal Herriko hirietara, baita atzerrira emigratzera ere (artzain, basolanetara, neskame, Immigrazioari eta kultur zein hizkuntza aniztasunari buruzko ikerketa sakonagoak genituzke, bai hemen, bai oro har:
|