|
2000
|
|
|
Etxekoak ere hor daude, Iñaki seme bakarraren inguruan, ordu heietan hemen gaindi aurkitzen ziren hiru belaunaldiak orotarat: aitatxi ta amatxi xaharrak,
|
bat
bertzearen ondotik denbora laburrez itzaliko direnak, gero Matin, aita, eta Maite, Iñakiren ama. Semea aski herabea da berenaz, nahiz frango azkarra den adineko.
|
|
2002
|
|
|
Par. Batzu,
|
batari buruz
bertze ba dira, pluralitatearen edo anhitzaren indarrez izanen dira, bada; batasunarren ezpai ditezke izan, bata existitzen eztelakotz. Nabaski, gauza bakhoitza zenbatezin zathi dituen ore bat bezala da; eta hunelatan, asma diteken gauzarik tipiena atxiki dugula uste dugunean, hor dakusagu, ametsetarik bai litzen, batasuna atxiki uste genuenaren ordez, samalda bat; gauza tipi batenordez, gauza handia, hartaz ditekezan atalketari dagokunez.
|
|
|
Par. Berhain, bertze gauzak hekiekiko bertze izanen dira, natura hartuko oreen indarrez, ezten
|
bataz
bertze baldin ba dira.
|
|
|
Par. Gure oldozmenak ohar dezan izakia edozein delarik ere, halabeharrez banatzen eta suntzitzen ikhusiko dugu bethiere; batasun bageko ore
|
bat
bertzeri ezpaita.
|
|
|
Par. Hunela, bertze gauzetarik bakhoitza azkengabe eta mugatua bat eta anhitz ageri izaitea beharreko da, bata existitzen ez balin ba da, eta
|
bataz landa
bertze deusik ba da.
|
|
|
Par. Behin berriz ere, goazen hastapenera eta bata existitzen ezpa da, eta
|
batari buruz
bertze diren gauzak existi ba daitez, erragun zer gerthatuko den.30
|
|
|
Idea, bakharra eta berdina, osokiro eta batera,
|
bata
bertzeagandik bananduriko gauza anhitzetan edirenen liteke, eta beraz, berberagandik berezitua.
|
|
|
Par. Bertze gauzetaz edo bataz lothura gabe, ezer izan ezin ditekenez, hekiek noraezean zernaitetan existi behar baitute, ¿ ez othe da agitz preminazko elkhar barnehartzea, bertze gauzak bat ean izanik, eta
|
bata
bertze gauzetan, hunela ezik ez bata ez eta bertzeak ere nehon existi izan ezpaitirateke?
|
|
|
Par. Bata, bertze gauzetan barrendu denez, bertze gauzak bata baino handiago dirateke, inguratzen baitute; eta
|
bata
bertzeok baino tipiago, inguratua delako. Eta elhe hortaz, bertze gauzak bataren barne izanik, bata, bertzeok baino handiago izanen da, eta haukiek, tipiago.
|
|
|
Tipitasunaren zathi bat duela gauzetarik batek bere baithan, egin dezagun. Tipia, berenez, zathi hori baino andiago da, hau haren atal
|
bat
bertzerik ezpaita. Hortaz, tipia berenez, bertze gauza baino handiago izanen da.
|
|
|
10 Bigarren hypothesis hau, lehenaren ondorio
|
bat
bertzerik ezpaita. Eideak soilik eideekin baitute hartuemanik, halaber gauzak soilik gauzekin, eta bata eta bertzea osotoro eta elkharkiro bereziak dira.
|
|
|
Par. Eta beregan ba litz, bera berberak inguratu lizateke, bera eta ez bertzea izanik beregan lizatekelako, gauza
|
bat
bertze baten izaitea ezineko baita, hunek inguratua izan ezik.
|
|
|
Par. Lekhuz alda ba dadi, puntu
|
batetik
bertzera helduko da hurrenaz hurren eta eredu hortaz igituren da.
|
|
|
Par. Gauza
|
bat
bertzera heltzean, ez othe da beharreko bertze hortan oraindano egoteko, helduxe baizik, eta heltzean ere, bertze huntaz oso landa ez egoitea?
|
|
|
Par. Beretaz differente balitz,
|
bataz
bertze lizateke; bata ez lizateke.
|
|
|
Par. Eta bertzeren berdina balitz, bertze horixe lizateke, eta berbera ez; beraz, ez lizateke dena,
|
bataren
bertze baizik.
|
|
|
Par. Ba, hunela ba da, ¿ nola diteke
|
bata
bertze edozer gauza baino zaharrago, gazteago eta adin bereko izaitea?
|
|
|
Par. Eta den bata horren zathi biak hunelatsu: bata eta izakia,
|
bata
bertzeganik banantzen othe dira nehoiz. Bata izakiaganik eta izakia bataganik?
|
|
|
berdintasun eta diferentza. Gauza
|
batek
bertzeari buruz berdintasunik ez differentzarik eztunena, bitzuon elkhardura, zathirik osorako ala osotik zathirako izanen da.
|
|
|
Par. Bainan,
|
bata
bertze othe da, batari buruz?
|
|
|
Par. Bainan, nola? Gauza
|
bat
bertzeaz berdinga edo differente baldin ba da, hau ere lehenaz differente ez othe?
|
|
|
Par. Bata bertze orotaz bardinga, eta bertze oro bataz berdinga direlaren zioa, eta bertzalde,
|
bata
bertze oroz berdin eta bertze oro bataren berdin, zio berbera da.
|
|
|
Par. Bataz garaitiko guztiak, hartaz bertze direla erraitean, eta
|
bata
bertze dela garaitikoeri buru, bertze hitz horixe birritan oguztean, eztugu, halarik ere, gauza bat eta esentza bat baizik izendatzen: bertzea izenduna, alegia.
|
|
|
Par. Bata bertze gauzak baino handiago ala tipiago izaitea edota bertze gauzak bata baino handiago ala tipiago,
|
bata
bertze gauzak elkharkiro handiago ala tipiago izaitea, bata bata delako izanen ezlizateke, ez eta bertze gauzak bataz bertze direlako ere. Laburzki erran:
|
|
|
Par. Bata bertze gauzak baino handiago ala tipiago izaitea edota bertze gauzak bata baino handiago ala tipiago, bata bertze gauzak elkharkiro handiago ala tipiago izaitea, bata bata delako izanen ezlizateke, ez eta bertze gauzak
|
bataz
bertze direlako ere. Laburzki erran:
|
|
|
bertze batean den gauza bat, bera baino handiagoan dateke, bera tipiago izanik. Bertzenaz, ezina lizateke bi gauza differentetaz,
|
bata
bertzean existitzea.
|
|
|
Par. Bainan nik behintzat, hauxe erran dezaket: gauza
|
bat
bertzea baino zaharrago denean, sortzapenetik den baino zaharrago ezin bilhakatu diteke, eta kantitaez aldatu ere ez. Eta halaber, gazteago baldin ba da, are gazteago ezin bilhaka ditekela.
|
|
|
Par. Hunela, bataren eta bertze gauzen arteko adinaren hastapendifferentzak bethibat iraunen eztu; aitzitik,
|
batak
bertzeak hartu aldi kantitatea hartu arren ere, adin differentza lehen baino tipiago izanen da bethiere. Egia ez othe?
|
|
|
Par. Liparraz ari naiz. Izakera
|
batetik
bertzera aldatzen garean puntu hura baitirudi egiazki, liparrak. Eta halatsu:
|
|
|
Par. Hortaz, bata egonean eta higiduran baldin ba da, egoera
|
batetik
bertzera aldatzen da, horixe baita estatu edo egoera biotan izaiteko era bakharra. Aldatzen bada, lipar batetan egiten da; eta aldatzen denean, ezta aldian, ezta higian ez eta egonean ere.
|
|
|
Par. Bataz differente direnez, bertze gauzak eztira bata; hunela ez izaki,
|
batari buruz
bertzeak ezlirateke.
|
|
|
Par. Berhain,
|
batari buruz
bertze diran gauzek, noraezean, osoa bat eta bethea eratzen dute, atalez ornidua.
|
|
|
Par. Bainan, atal bakhoitzak bataz kutsatzen ba da,
|
bataz
bertzerik dena agirian dago. Hunela ezpalitz, atala bataz kutsatua ezlizateke, bata berbera lizatekelakotz.
|
|
|
Par. Hunela, bataz kutsatzen diran gauzak, ¿
|
batari buruz
bertze direlako baizik ez othe dira kutsatzen?
|
|
|
Par. Orai bada:
|
batari buruz
bertze diran gauzak, anhitz dira. ez bata, ez bat baino gehiago izan ezik, ezer ezpailirake.
|
|
|
Par. Iduri duenez, hauxe gerthatzen da:
|
bataz
bertze diren gauzak, bataz harremanetan hastean, heietaz arrotz den halako erro bat hartzen dute, elkharrekiko mugak ezartzen dituen erroa, heien natura edo izakera marrikabea izan arren.
|
|
|
Par. Hunelatan,
|
batari buruz
bertze diren gauzak, osotasun edo totalitate bezala eta zathi bezala, marragabe dira eta marraz kutsatuko dira.
|
|
|
Par. Eman dezagun agirikotzat hau, eta azter dezagun orain, batek iraun dirauela uste izanik,
|
batari buruz
bertze diren gauza hekiek, begitarte berri azaltzen deraukutenz, ala ikhustera onhesgarria lehen adiarazi duguna den soilik.25
|
|
|
Par. Hastapenaraino hel gaitezin, bada, eta ikhus dezagun bata existitzen baldin ba da,
|
batari buruz
bertze diren gauzeri zer gerthatuko zaien.
|
|
|
Orain, bada:
|
batari buruz
bertze diran gauzak, eztira ez bat, ez anhitz, ez oso, ez zathi, ezertan ere bataren muinkide eztirelakotz.
|
|
|
Par. Bertze gauzak bada, eztira ahantzeko ez ahantzegabe batari buruz, eta ahantzekotasnik eta ahantzegabetasunik ezta heietan. Ahantzeko eta ahantzegabe ba lira, edota heietan ahantzeko eta gabetanik egoitza ba lu,
|
batari buruz
bertze diren gauzetan elkhar zeiher diren bi eidea lirateke.
|
|
|
Par. Halaber, ez othe da beharreko, bertze gauzak bataz differente izaitea, osterantzean
|
bata
bertze gauzetaz differente denik ezpaititeke erran.
|
|
|
Par. Eta, hori horrela delarik ere, batak izakietaz arteko ez baldin ba da, (eta ezta, arean, izan ere ezpaita), puntu
|
batetik
bertzera ezin alda diteke.
|
|
2009
|
|
|
Laminek gau hartan berean hasi zuten beren lana, ea Arradoiko harri eder gorri batzuk pullikixko lanthurik, harri hek
|
batek
bertzeari, bixi bixia emaiten zituzten, ahapetik elkarri erranez: " To, Gillen!
|