|
2001
|
|
|
Hausketa da zinemak narraziora ekarri duen teknika aldaketarik nagusiena. Europako abangoardistak
|
bat
batean konturatuko dira hausketak eta muntaiak literaturarako izan dezaketen garrantziaz. Atxaga, haien seme izanik, saiatuko da zinemaren teknikak erabiltzen.
|
|
|
Euskal literaturaren historiari begirada txikia botaz gero,
|
bat
batean konturatuko gara ez dela Atxaga irudia erabiltzen duen lehen euskal idazlea. Prozedura ezaguna da eta herri lirikan aurki dezakegu neke handirik gabe.
|
|
|
Nik, egia esan, begi zorrotzak izan ditut hutsak ikusteko (batez ere, huts horiek geure buruarenak, neronenak barne, direnean), baiezkoan erantzun ohi nuen, ez beti, baina bai gehienetan. (Egoera trankilduz zihoala,
|
bat
batean konturatu nintzen zerbaiten gaitzespenak sustrai sakonagoak zituela: gu sartu omen ginen gerrate hartan eta, hori aski ez izanik, geure erruz galdu genuen.
|
|
2004
|
|
|
Eta
|
bat
batean konturatu nintzen mahai haren gainean zeuden gauzak nire gauzak zirela, nire arropak zirela meta zimurtu batean pilatzen zirenak, amak oparitutako necessaire a ere ikusi nuen bertan, eta kankailu hark eskuan eusten zion diskoa Parsifal en lehenbiziko atalekoa zela. Uholde bortitz baten antzera, nire atxiloketaren oroitzapenak oldartu zitzaizkidan, irudi segida izugarri batean.
|
|
2005
|
|
|
|
Bat
batean konturatu nintzen Mateok ez zuela errurik, nigatik zegoela honetan sartuta. Eta horrela ez zen arren, esan nion sentitzen nuela honetan sartu izana.
|
|
2006
|
|
|
Ez zen hagina, batetik Mamenengatik zen: orain monitoreari ere irri zuri batzuk, ez dakit zer ixil joko darabilen, guztiz gain hala ere,
|
bat
batean konturatu naiz nire gogoa ez zegoela han –lan honek ez didala ardura.
|
|
2007
|
|
|
|
Baten
bat konturatu datekeen bezala, lan honetan inkesten arabera bitxi samar dirudien hipotesi bat defendatuko dut: ez dago" nafar" nortasunik.
|
|
2008
|
|
|
Berdin da autopista, nazionala, laugarreneko errepidea edo sasi arteko bidexka.
|
Bat
batean konturatu zara beti beti beti daukazula kotxe bat atzean. Badakizu hori zergatik gertatzen den?
|
|
|
Kevinek besoetan du haurra.
|
Bat
batean konturatzen da haurrak kaka egin duela.
|
|
|
Mezua ireki eta irakurri egin duzu. Eta
|
bat
batean konturatu egin zara: ez zara mezu horren hartzaile bakarra.
|
|
2009
|
|
|
Denbora, berriz, atzean uzten duen arrastoa baino ez da. Asko interesatzen zait oharkabean pasatzen den denboraren ideia hori, ez zara ohartzen pasa denik, baina
|
bat
batean konturatzen zara igaro dela, aurpegian zimur gehiago dituzulako, adibidez.
|
|
|
–Nora egin deia? ?
|
bat
batean konturatu zen Joseba nora eginen zuen Catherinek deia. Burua lauhazkan hasi zitzaion, pentsamenduak etorriarekin joaten ziren.
|
|
|
Mielen arrastorik ez. Kolpera geratu nintzen, hasieratik pentsatu behar izan nuenaz
|
bat
batean konturatuta.
|
|
|
LEO
|
bat
batean konturatu KOLDO kafea azukrerik gabe hartzen hasi dela.
|
|
|
TXIMISTA
|
bat
batean konturatzen da gehiegi hitz egiten ari dela eta ez duela IBON ezertaz ezagutzen. Mesfidati jartzen da.
|
|
|
Oporretatik bueltan lanera iritsi, beti bezala ordenagailua piztu, eta
|
bat
batean konturatu gara pasahitza ahaztu egin zaigula. Kaskarrari buelta eta buelta aritu arren, ez dugu gogoratzerik lortzen.
|
|
|
Aurreko konpainiako gastadore bat ere zaldiari begira geldi geldi.
|
Bat
batean konturatu zen bere kide guztiak gutxienez 15 metro aurrerago zeudela! Ikusleen barre artean aizkoratzarrari eta kapeluari eutsi eta korrikaldia egin behar izan zuen haiek harrapatzeko.
|
|
|
Are tristeagoa, beste euskal abertzale batzuek bizi dutena: beren burua harrapatu ohi dute gorri horiaren norabidean bultza eginez, instintiboki bezala,
|
bat
batean konturatuz Espainiarekiko atxikimenduak norbere barrua kolonizatzerainoko indarra hartu duela.
|
|
|
– Hobe izango duk, bai, Madrilera mediku ikastera joanda –esan nion,
|
bat
batean konturatuta.
|
|
2010
|
|
|
TXIMISTA
|
bat
batean konturatu eta paralizatuta geratzen da.
|
|
|
LUKASek korrika alde egiten du atzera begiratu gabe. MIKEL ingurura begira geratzen da eta
|
bat
batean konturatzen da ia jokatu zuela beti gorrotatu izan duen moduan. Negarrez hasten da, gaizki.
|
|
|
Bazkari pasara kanpoan eginda, etxeratu eta erosketak armairuetan sartu ditu. Lan hori amaitu eta gero,
|
bat
batean konturatu da ez daukala zereginik. Aspaldiko partez, ez dauka aurrean konpromisorik, proiekturik, eginbeharrik.
|
|
|
" Bizi haiz, orduan! —zuzendu zitzaidan Angel nire presentziaz
|
bat
batean konturatu balitz bezala. Irribarre egiten zuen, baina, amak batzuetan ondo zehazten zuenez, builaka ez hasteagatik— Noiz arte gelditu behar duk hemen?
|
|
|
|
Bat
batean konturatzen naiz gizon ederra dela.
|
|
2011
|
|
|
Mendeak emango nituzkeen horrela paseoan.
|
Bat
batean konturatu nintzen mende bakoitzean iraultza batez erditzen dela hiria. XVIII.ean Bastillan.
|
|
|
|
Bat
batean konturatuko dira, TXIMISTA atzean dutela dena entzuten.
|
|
2012
|
|
|
Hemen egonda prismatikoak alde batera utzi daitezke, eta besterik gabe, zer gertatzen den begiratu.
|
Bat
batean konturatzen zara nahikoa hurbil zaudela, beragana joan eta koskabiloak ukitzeko, menpekotasuna erakusteko.
|
|
|
IKERNE. Gaur goizean, aita osabaren bila joan denean, lekuz kanpo sentitu naiz? Osaba oso ondo ari da portatzen nirekin, baina aita han ikustean,
|
bat
batean konturatu naiz ez nengoela dagokidan tokian.
|
|
|
|
Bat
batean konturatuz:
|
|
|
Eta
|
bat
batean konturatuko da patata zuriketan ari dela eta KEVINek prestatu behar duela bazkaria.
|
|
|
Oraingoan ez dakit arrazoia izango dudan, baina nire ustetan, mundu ofizialean kontsumo jasangarriaren aldeko ekimenak modan jarri edo zalapartatsuagoak bihurtu dituzte. Dirudienez, krisiak eraginda
|
bat
batean konturatu dira orain arte egindako ibilbide azkar eta kontsumitzaile honek bere alde txarrak izan badituela. Alde txarrak baino, eutsiezinak esan genuke.
|
|
|
Banakaren batek proposatuko dio bere irakasgaian ere marrazkien bidez egin ditzakeela lanak eta azterketak. Eta beharbada
|
baten
bat konturatuko da gakoa ez dagoela proposatzen zaion bitartekoan (berdin dio marrazkiak diren edo beste ia edozer), ikaslearengana hurbiltzeko moduan baizik. " Ikasleak dira irakaslearengana hurbiltzen ikasi behar dutenak", erantzungo luke baten batek ondotik.
|
|
|
Hurrengo pausoa emateko, jauzi txiki bat egin zukeela ikusi zuen Galok. Une hartan
|
bat
batean konturatu zen nahikoa abiatua zela aldapan behera.
|
|
2013
|
|
|
Oraingoan, almibarra zirudien!
|
Bat
batean konturatu zen zer gertatzen ari zen. Hatz potoloa miaztu zuen froga bila, eta bai, inoiz probatu zuen gozorik gozoena baino gozoago zegoen!
|
|
|
Aurreko egunetik nentorren parrandan. Eta
|
bat
batean konturatu nintzen: gizon bat goizeko batek daki zer ordutan altxatu da, ni hango puntan autobusean hartu eta hemengoan uzteko.
|
|
|
Jan ere, gutxi eta desorduetan egin zuen, eta arropa aldatu gabe gora eta behera ibiltzea ere ez zen batere atsegina. Horrek, baina, irtenbide erraza zuen,
|
bat
batean konturatu zenez.
|
|
|
– (pentsakor xuxurlatuz) Julian, Julian?(
|
bat
batean konturatu) Garbiñek zaindu zuen gizona! (barre gaiztoa eta) Zaindu bakarrik ez, beste zerbait ere egin zionan...
|
|
|
Bestela ere gerta daiteke, hau da, norbera oso konforme izatea bere erabakiarekin eta lankide batek antzeko auzi batean bestelako erabaki bat hartzea.
|
Bat
batean konturatzen gara bazegoela zirrikituren bat eta hori zela hartu beharreko erabaki egokia. Ezinezkoa da beti asmatzea, batez ere, askotan interpretazioak asmatu egin behar direlako.
|
|
2014
|
|
|
Henryk sinesgaitz egin zuen barre, eta Choupetteri begiratu zion, hark ere barre eginen zuelakoan edo, baina emakumeak burua jiratua zuen eta azkar hartu zuen arnasa, ahoa erdi zabalik.
|
Bat
batean konturatu zen Wiese benetan ari zela: diru kopuru oparo bati esker lortua zuen agiria, eta erabiltzeko asmotan zebilen.
|
|
|
Bada hasiera, behintzat, abiapuntua izaten da oso... e... beno... bizipen bat edo... beno batzuk... bai... gertatzen den gauza, normalean, oso txiki eta oso ezdeus bat joaten dena... hor gelditzen dena hor nonbait, eta poliki poliki joaten da hazten landare bat bezala. Eta
|
bat
batean konturatzen zara, bada, buruan jada ez zaizula kabitzen. Eta orduan, beno, pasatzen duzu pixka bat, nire kasuan, paperera, beti eskuz.
|
|
|
|
Bat
batean konturatu ginen posible zela grabitazioa kontrolatzea.
|
|
2015
|
|
|
Orduan, prozesuari argazkiak ateratzen hasi nintzen nire iPhonearekin, eta hasi nintzen ikusten unibertso paraleloak sortzen zirela, eta gauza bitxiak gertatzen zirela, eta kolorea desegin eta arrosak, urdinak edo okreak agertzen zirela. Eta
|
batik
bat konturatu nintzen heriotzarekiko eta haren ondorioekiko neukan obsesioa hor zegoela. Amorru horretan bazegoen halako indar bat, nire obsesioak azaleratu zituena.
|
|
|
–Ezkerrera. Ezkerrera. M
|
bat
batean konturatu da bere ergelkeriaz?. Bigarrena, bigarrena har ezak.
|
|
|
Instituzio demokratikoak izan ziren Erdi Aroan, baina ez puruak, bazeuden trikimailuak, amarruak, azpilanak, azpijokoak, satorrak; eta kontrapuntu hori eman gura izan dut eleberrian: Sebastian
|
bat
batean konturatzen da kofradiaren ekanduak ez direla berak uste moduan betetzen. Hori gertatzen zaigu guztioi gizartean arakatzen hasten garenean.
|
|
|
Esan nahi baita, arestian aipatu bezala, 1999ko Enaz banaz bizkaieraz plazaratu zigun Berrizko idazleak, baina" elebiduna" da Olatu bat kuartelen gainetik (2009), erdia inguru bizkaieraz zati introspektiboagoetan eta elkarrizketetaneta gainerakoa batuaz narrazioa urruntxoagotik egiteko edo. 4x4 operazioa (2013) irakurtzean, ehungarren orrialdean jabetu nintzen bizkaiera absente zenaz,
|
bat
batean konturatu nintzen Amurizak mila koloretako euskara batu batean osotu duela zikloko laugarren nobela hau.
|
|
2016
|
|
|
Bai, adibidez, berakatz saltzailearen kasuan, bera homosexuala da, agurea, eta
|
bat
batean konturatu nintzen oso xenofoboa zela: hasten zen pakistandarrek saltzen zuten frutaz gaizki esaka.
|
|
|
Baina zer axola zuen?
|
Bat
batean konturatu nintzen suspentsoaren kontua bigarren mailako zerbait bilakatu zela, berez konponduko zen ume arazo bat.
|
|
|
2ttorrek ez du ulertzen.
|
Bat
batean konturatzen da.
|
|
|
Beraiek konturatu gabe atzeko ate magikoa martxan jartzen da.
|
Bat
batean konturatu egiten dira. Ate magikotik E.T. ageri.
|
|
|
Beraiek konturatu gabe atzeko ate magikoa martxan jartzen da.
|
Bat
batean konturatu egiten dira. Ate magikotik E.T. ageri.
|
|
|
“Eta bitartean, presondegiko kornetina, preso arrunta zan bera, iheska joan zan.
|
Baten
bat konturatu eta bere atzetik jarraitu eutsan. Ez eban lortu menderatzerik eta Artika deitutako herritxoan salatu eban ze gertatzen zan.
|
|
2017
|
|
|
1996 urtea izango zen Gaeltacht eremura estreinakoz joan nintzenean eta gogoan dut elkarren segidako lau urtetan joan nintzela uda pasa [tokira] bueltan[...] Eta hor hasi nintzen hizkuntza erabiltzen/ horren aurretik gustuko nuen eskola irakasgai bat zen baina
|
bat
batean konturatu nintzen interes handia nuela gai akademiko horren gainean nire bi begiekin ikusi bainuen bizirik zegoen gaia zela/ bazegoen jendea// bazegoen komunitate bat irlanderaz mintzo zena eta hori itzela izan zen// inspirazio handia izan zen niretzat[...] Gaur egun Gael bat naizela esaten dut [irlandarra, hau da, irlanderaren kulturarekiko atxikimendua duena]/ Ez dut uste garai hartan...
|
|
|
|
Bat
batean konturatu naiz ez zaidala niri bakarrik gertatu. Nire mina paperean jarri dudanerako, jendeak Facebookera igo du nire testua, eta kontatu dudanarekin identifikatuta sentitzen dira nire lagun eta ezagun asko.
|
|
|
Nire mina paperean jarri dudanerako, jendeak Facebookera igo du nire testua, eta kontatu dudanarekin identifikatuta sentitzen dira nire lagun eta ezagun asko.
|
Bat
batean konturatu naiz jarrera sozial bat esplikatu dudala anekdota soil bat kontatu beharrean. Eta, bat batean, pultsua azkartu zait, neure buruarekin haserretzeraino:
|
|
|
Izena jarri nahi diote lekuari. Iturriaga, Latsaga, Lezeta, Altzeta... dute aukeran, baina buru egiten duena
|
bat
batean konturatu da inurritegi baten gainean eseri dela, eta Inurrieta ipintzea erabaki dute. Eta ez da ahaztu behar tokiaren ezaugarriekin batere zerikusirik ez duen izenaren jabe izan litekela leku bat, Gipuzkoako Tetuan edo Granada baserriekin gertatzen den bezala.
|
|
2018
|
|
|
Esate baterako: bularrari lotuta duzu umea, beti bezala, azala azalaren kontra, beroa beroaren kontra, eta
|
bat
batean konturatzen zara miazkatze sendo horrek ez dizula dagoeneko titiburuetan minik ematen, are plazer antzeko bat ere ari zarela sentitzen berak zurrupatzen zaituen bitartean, eta kontzentratuta dago umea eta kontzentratuta zu, prolaktina isuria gozatuz, horrekin erlaxatuz, lotan gera zaitezke ahalegin handirik gabe, disolbatuz doa mundua, disolbatuz zu eta kumea, bat zarete orain, eta ahoa er...
|
|
|
Baina neure ingurukoak ikusten nituen, zu, adibidez, Londresen libre bizitzen, eta beste hainbat lagun, helduen munduko abantaila guztiak gozatzen ardura errealik gabe? Albert ez aipatzeagatik,
|
bat
batean konturatu bainintzen aita gisako bere kualitateengatik aukeratu nuela, eta ez beste ezergatik. Ihesbide bat behar nuen, bizirik sentitu, amatasunaren mugetatik libre.
|
|
|
Hala, pozik eseri zen mahaian gosaltzera, telebistaren aurrean, mundua nola esnatu zen jakinarazten zioten bitartean. ...ntea eta haren gobernua arduratuta zebiltzala jendearen bizi baldintzak hobetzeko, enpresariak eginahal bizian ari zirela lan finko duina sortzeko, bankariak amorratzen zeudela euren irabaziak banatzeko, justizia jakinduriaz banatu nahiak bizi zituela epaileak, hedabide handiak egia jakinarazten saiatzen zirela, Eliza lorik egin gabe zebilela jendeari eguneroko ogia eman ahal izateko… Hartan,
|
bat
batean konturatu zen Pinotxo morala, arrazoia edo egia hainbeste defendatzen zebiltzan haien artean inori ez zitzaiola sudurrik luzatu edo ez zitzaizkiola asto belarri nabarmenak irten…
|
|
|
Duela 11 bat urte deskubritu zuen Andoni Bastarrikak (Azpeitia, 1970) bere pasioa. Hondartzan haurrekin jolasean ari zela,
|
bat
batean konturatu zen ohartzerako hondarrarekin irudiak egiten ari zela. Ordutik hondarrezko eskulturak egiten eta inguruko herritarrak harritzen dihardu, eta Urdaibako Ekoetxeak eskatuta egin duen elefantea da haren azken artelana.
|
|
2019
|
|
|
Emaitza, ordea, inork espero ez zuena izan zela erantsi du Gurtubayk: " Arrakasta itzela izan zuen, eta
|
bat
batean konturatu ziren haiek bezala bazirela reggaea gustuko zuten beste hainbat pertsona". Hartara, hurrengo urtean errepikatzea erabaki zuten, eta, pixkanaka, Euskal Herriko reggae zaleentzat mugarri den Txapel Reggae jaialdia ernaldu zen.
|
|
|
GAUR
|
BAT
BATEAN KONTURATU NAIZ hemendik bi egunera bagoazela oporretan, eta oraindik ez ditut check in-a eta horrelako milaka gauza egin.
|
|
|
–Kaka zaharra, Amatxi!?, egin nion demanda neure buruari, seko ahantzi nuela
|
bat
batean konturatuta. Sukalde egongelak miatu nituen bi jauzitan, deitu egin nion bizpahirutan, baina erantzunik ez.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil,
|
bat
batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek,... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil,
|
bat
batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek,...
|
|
|
Baina ile zuriak ziren Raimundo Silvaren arreta bereganatzen zutenak, zer izen eman zion zuriaren tonu honi, antitesiaz arrats zuria dei zekiokeen, gizonaren adin handia kontuan hartuz, baina begi bistakoegi izango zen, asmatzea oso ongi dago, baina merezi duen zerbait asmatzekotan. Esan behar da, haatik, Raimundo Silvaren kezka ez zela bakarrik kromatikoa, liluratzen zuena zen, azken batean,
|
bat
batean konturatzea berak ez zekiela zenbat ile zuri edukiko zuen, asko edukiko zuen, edo askoz ere gehiago, baziren hamar urte baino gehiago tindatzen hasi zenetik, amorrazioaren amorrazioaz, gatazka horretan borroka egiteko baizik jaio izan ez bailitzan. Harri eta zur, sor eta lor, denbora arin pasatzea nahi zuela aurkitu zuen bere burua, bere egiazko aurpegia ezagutu ahal izateko, poliki poliki hurbiltzen den etorri berri bat bezala agertuko zena, lehen bi koloretako hari groteskoek osatuko zuten ilearen azpia, ile faltsua gero eta tindagai gutxiagorekin eta motzagoa, bestea, errotik autentikoa, tokia irabazten joango zen, ezinbestean.
|
|
|
|
Bat
batean konturatu naiz inoiz ez dudala kristau begiratu hiztegian. Beharbada lagunduko dit definizioa osatzen.
|
|
|
|
Bat
batean konturatu naiz honek ez duela zentzurik.
|
|
2020
|
|
|
Etsita nengoen, zer egin ez nekiela. Orduan
|
bat
batean konturatu nintzen ikara batek beste bat kentzen duela, eta bekozko beltzez begiratu nion, deiadar eginez:
|
|
|
Eta
|
bat
batean konturatzen zara ez zela normala izan. Urte asko pasatu dira, baina orain badakizu ez zuela hala gertatu behar.
|
|
|
Arrainetarako kaxa pilo batean bermatu zen. Besoak gurutzatu zituen eta, hala egitean, esku batez beste besoan zeraman eskumuturrekoa, Marianena, ferekatu zuen adia galdurik, baina ez zen harritxo esmeraldaraino iritsi,
|
bat
batean konturatu baitzen katebegi bat erdi printzatuta zegoela. Konpontzera eraman, esan zuen berekiko, arreta handirik egin gabe.
|
|
|
Connellek, berriz, ikusten dituzten hiriei buruz idazten dio, batzuetan ikuspegi edo gertakari berezi bat deskribatzen duen paragrafo bat sartuz. Idatzi zion nola U Bahn geltokitik irten zirenean, Schönleinstraßen,
|
bat
batean konturatu ziren kanpoan ilunduta zegoela, eta arbolen hostoek hatz beldurgarriak balira bezala agurtzen zituztela goitik, eta tabernetako zarataz, eta pizza eta ihes tutuetako gas usainaz. Gauza handia iruditzen zaio esperientzia bat hitzetan jartzea, kristalezko poto batean harrapatuta uztea bezala, inoiz erabat ihes egin ahal izango ez dion moduan.
|
|
|
(Besaulkian eseriko da berriro.
|
Bat
batean konturatuko da jendea begira duela.)
|
|
|
Globo gidatu horretan nengoen italiarrarekin eta bere zakur madarikatuarekin
|
bat
batean konturatu nintzenean Konturatu nintzenean bukatu zela.
|
|
2021
|
|
|
|
Bat
batean konturatu nintzen Chalk Farm etik Euston erako maldan behera gindoazela. Aztoratu egin nintzen denbora nola igaro zen ohartzean.
|
|
|
Cristina
|
bat
batean konturatu zen hura ez zela posible. Hamasei urteko mutil gaztetxo bat zen.
|
|
|
–Ba, flipatu egingo duk. Lehen, bazkaldu ondoren, ama eta biok harrikoa egiten ari ginela,
|
bat
batean konturatu ez nauk, ba, ama kanta huraxe abesten ari zela!
|
|
2022
|
|
|
Bakarrik baino, bakarka egon nahi zuten. Gurdian egin zuten ihes,
|
bat
batean konturatu zirenen trufa eta oihuen artean. Zerbitzariak eta morroiak, mahai, banku eta aulkiak jasotzen hasi ziren.
|
|
|
Niretzako interesgarriena izan da DBHtik hasten garela Nurenbergeko epaiketak ikasten, Bigarren Mundu Gerra aztertzen, eta badirudi oso urrun dagoela hemendik, milaka kilometrora. Baina
|
bat
batean konturatzen zara hori ikasten egon zaren eskola dagoen tokian bazkaltzen zuela epaiketa horietan epaitutako jeneral batek.
|
|
|
Javier musuak sarri eskatzen hasi zitzaidan, eta tabernan pasatu genituen hurrengo arratsaldeetan, nahiz eta bera mahaiak atenditzen aritu, beste muturretik nabaritzen nuen begiak niregan iltzatuta zituela,
|
bat
batean konturatu balitz bezala, moxala oraindik etxean zuelarik, zerbait sentitzen zuela nireganako. Nik, jauna, musuak ematen uzten nion Javier guapoari, zeren Javierrek txikitatik nindukan bihotza harrapatuta, eta, denboraldi batez, alde batera utzi nuen joateko ideia.
|
|
|
Nik beti pentsatu izan dut mutiko harengandik datorrela nire familia, zeren ni han egon banintz, gauza bera egingo nuen. Mutikoa, herri guztiaren poza eta harrotasuna ikustean,
|
bat
batean konturatu zen hura mendeku bat zela, gerra bat hasi zuena. Igo zen mutikoa mahai baten gainera eta denei esan zien:
|
|
|
Bale
|
Bat
batean konturatu nintzen Frantziarekiko trukea nire salbazioa izan zitekeela.
|
|
2023
|
|
|
M.I.: Prozesuan
|
bat
batean konturatu ginen ikasle proiektu bat gainditu zuela gure pelikulak, eta saiatu gintezkeela mundu osoan zehar dauden jaialdietan mugitzen. Harrera ona izan du eta horren ondorioa da gero etorri den guztia.
|
|
|
Zauriei eta oinazeei egotzitako kexuen faltan, elkarrizketa kidea aldatu izan balidate bezala, konbertsazioa falta zitzaidan neure buruarekin.
|
bat
batean konturatu nintzen ez nekiela ia zein zaletasun nituen ere; marmar egiteko motiboa kenduta, ez nekiela zeren alde sufritu. Neurri batean neure buruari traizioa egiten ari nintzaiola ere iruditu zitzaidan, izatez ez zegokidan lasaitasun bat ari nintzela sentitzen.
|
|
|
Etxea bisitatu eta
|
bat
batean konturatu zinen ez zenuela inoiz aita ezagutu.
|
|
|
Bulegoan egin behar genuen entsegua, baina
|
bat
batean konturatu naiz ez dela hori tokia, eta esan diot hobe dugula tesia irakurriko duen gelara joatea. Lekuak eta espazioak garrantzitsuak dira.
|