|
2005
|
|
|
Abiadura sismiko egonkorra duen 2B geruzak estruitutako basaltoen eremu nagusia adierazten du. 2C geruza, aldiz,
|
bat
bateko abiadura aldaketa nabarmenarekin hasten da. Horrek elkarte metamorfikoaren aldaketa, arroka igneoen litologia aldaketa, edo gaineko arroka failatuetatik failarik gabeko azpiko arroketarako trantsizio azkarra adieraz dezake.
|
|
|
Zenozoikoko Indiako Ozeanoko xingola magnetikoak aztertuz, frogatu ahal izan da India eta Eurasiaren arteko abiadura erlatiboak moteltze nabarmena(? 15 cm/ u tik 13 cm/ u ra) jasan zuela orain dela gutxi gorabehera 50 Mu. Plaken arteko konbergentziaren
|
bat
bateko abiadura lasaitze hori India eta Asiaren arteko kolisioaren hasierarekin lotu da.
|
|
|
Hasiera batean, lurrazala, mantua eta nukleoa baino ez ziren bereizi, baina datu sismikoak pilatu eta teknika findu ahala Lurraren barnerako proposatutako zatiketa gero eta zehatzagoa izan da (2.2 irudia). Uhin sismikoen
|
bat
bateko abiadura aldaketak eragiten dituzten dentsitate aldaketen arrazoiak bi izan daitezke. Alde batetik, Lurraren barneko konposizio aldaketak, eta bestetik, izaera kimiko bera mantenduz, mineraletan gerta daitezkeen egitura edo fase aldaketak.
|
|
|
Tarte batean, gutxi gorabehera 100 eta 350 km-ko sakonera bitartean, uhin sismikoen abiadura murriztu egiten da. Ondoren abiadura etengabe handitzen da sakonerarekin baina
|
bat
bateko abiadura gehikuntzak sumatzen dira, batez beste 410 eta 670 km-ra. Bat bateko abiadura gehikuntza horiek dira mantuaren barneko zatiketa egiteko erabili direnak, goi mantua, trantsizio eremua eta behe mantua definituz.
|
|
|
Ondoren abiadura etengabe handitzen da sakonerarekin baina bat bateko abiadura gehikuntzak sumatzen dira, batez beste 410 eta 670 km-ra.
|
Bat
bateko abiadura gehikuntza horiek dira mantuaren barneko zatiketa egiteko erabili direnak, goi mantua, trantsizio eremua eta behe mantua definituz.
|
|
|
Sakonera hauetako arrokak azaleratzen ez direnez, beraiei buruz dakiguna uhin sismikoetan, mantuko mineralen ikerketa esperimentaletan eta bero fluxuaren aldaketetan oinarritzen da. Uhin sismikoen abiadurak aztertuz, berehala suma daiteke trantsizio eremuaren gaineko (410 km) eta azpiko (670 km) mugak, batez ere, uhinen
|
bat
bateko abiadura hazkundeari lotuta daudela (2.2 irudia). Beste alde batetik, laborategian burututako ikerketa esperimentalek erakutsi dute bat bateko abiadura aldaketa hauek mantuko mineral nagusiaren fase aldaketen ondorioa direla.
|
|
|
Uhin sismikoen abiadurak aztertuz, berehala suma daiteke trantsizio eremuaren gaineko (410 km) eta azpiko (670 km) mugak, batez ere, uhinen bat bateko abiadura hazkundeari lotuta daudela (2.2 irudia). Beste alde batetik, laborategian burututako ikerketa esperimentalek erakutsi dute
|
bat
bateko abiadura aldaketa hauek mantuko mineral nagusiaren fase aldaketen ondorioa direla.
|
|
|
25 km inguruan berriro abiaduraren bat bateko hazkundea behatzen da, 6,6 km/ s ko abiadurak lortuz. Lurrazal kontinentalaren barnean 25 km-tan jazotzen den
|
bat
bateko abiadura aldaketak (Conrad-en etenunea) goi lurrazalaren (6,0 km/ s) eta abiadura ertaina duen (6,6 km/ s) bitarteko lurrazalaren (zenbait kasutan behe lurrazalaren) arteko muga gradazionala islatzen du.
|
|
|
uhinen abiadura lurrazal ozeanikoan 3,5 km/ s tik 6,5 km/ s ra aldatzen da sakonerarekin eta lurrazal kontinentalean 1,5 km/ s tik 6 km/ s ra; aldiz, lurrazalaren azpiko mantuan abiadura handiagoa da nabarmenki, batez beste 8,1 km/ s ko. Bi geruzen arteko
|
bat
bateko abiadura aldaketaren ondorioz, uhin sismikoak Moho etenunean islatzen dira. Era berean, Moho etenunera heldutako uhinak bortizki errefrakta edo oker daitezke, Mohoan zehar une batez bidaiatu ondoren berriro lurrazalerantz barneratuz azalera bueltatzeko (1.18 irudia).
|
|
|
Oro har, abiadura gehikuntza konstantea da, baina bat bateko uhin abiaduren aldaketak gertatzen dira mantuaren barneko bi etenune nagusietan.
|
Bat
bateko abiadura aldaketak 410 eta 660 km ingurura kokatuta daude (1.14 irudia). Sakonera horietan uhinen bat bateko abiadura jauziak gertatzen dira mantuko mineral nagusiaren fase aldaketek eragiten dituzten presio eta tenperatura baldintzak lortzen direlako.
|
|
|
Bat bateko abiadura aldaketak 410 eta 660 km ingurura kokatuta daude (1.14 irudia). Sakonera horietan uhinen
|
bat
bateko abiadura jauziak gertatzen dira mantuko mineral nagusiaren fase aldaketek eragiten dituzten presio eta tenperatura baldintzak lortzen direlako. 660 km-ko etenunean behe eta goi mantuaren arteko muga kokatu denez, sarritan iradoki izan da alde bateko eta besteko materialen kimismoa desberdina izan daitekeela.
|
|
2016
|
|
|
|
Bat
bateko abiadura aldaketak zurruntasunean
|
|
2017
|
|
|
|
Bat
bateko abiadura aldaketak zurruntasunean aldaketa bat egon dela adierazten du, eta, beraz, bi geruzen arteko bereizketa dagoela ondoriozta daiteke. Izan ere, materiala aldatzean, uhin sismikoek norabidea aldatzen dute (errefrakzioa, gogoratu 2 mailan Naturaren Zientzietan ikasitakoa), bat batean murriztuz hedapen abiadura.
|