|
2000
|
|
|
Badakizu, jaun André, ezen guti direla gizonezkoen artean irakurtzen eta skribatzen dakitenak, baina are gutiago direla eskolatuak izan diren emaztekiak; aldiz, gure amak, zeina baitzen argia eta zorrotza, ongi irakurtzen eta skribatzen zuen eta hainbat liburu irakurriz janzten eta apaintzen zuen bere jakintasuna. Eta, liburu haietarik gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen
|
bat
bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala eta artatsua, amaren beztimendez arduratzen zen... Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa zuen amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola gure ama ez baitzegoen haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela.
|
|
2005
|
|
|
Teresak ongi gogoratzen zuen aitak amari emandako zaplazteko haietako bat, aste beltz hartako egun
|
batean
bertatik bertara ikusi zuena eta buru buruan grabatua geratu zitzaiona, eta ongi gogoratzen zuen, halaber, nola bera negar zotinka hasi zen, eszena beldurgarri hartaz aparte, orduantxe ulertu baitzuen amari bizpahiru egun lehenago aurpegian sortutako ubelunearen arrazoia, ama disimulatzen ahalegindu zena:
|
|
2006
|
|
|
243 Hau dena kontsideratzen da orain, hortaz, herri edo arraza
|
batek
bere berea hizkuntzatik menpegabeki duena.
|
|
|
Arte espainol guztian, zuzenbidean, atsotiztegian, zientzian, literaturan, arima hori islatzen da edonon. Espainia" Grezia kristau" bat izan zitekeen, Birkonkista bukatu zuenean, bere baitan bildu izan balitz, bere Ernazimentu propio
|
batean
bere bere idealak eta balioak mamitzera (Cisneros en politika zen bezala). Horren ordez, baina, mundu guztian barrena sakabanatu zen arrapaladan, Habsburgo tarren politika inperialaren morroi, indarrak arras galdu eta gainbehera sartuz.
|
|
2008
|
|
|
Sukaldean kokatutako begi ahalguztidun
|
batek
bertatik bertara egiaztatuko zuen aitaren sua, orain bekozko iluna ipintzen zuen, eta orain hasperen nabarmenak egiten, gero eta suago zela; maisuak eta semeak, gainera, protagonismoa kendua zioten azken minutu hartan:
|
|
|
lehenengoa gizon irritsua zen, lasaia bere ibileran, axolagabe begiratzen zuena batera eta bestera, zertaz kezkatu behar zuen, bada, baldin eta bere esku bazituen iparra eta hegoa eta lurraren norabide guztiak!?, arrangura handirik gabe, etxean, bere etxean? zorionaren sekretua aurkitu balu bezala; bigarrena, aldiz, pauso askoz ere urduriagokoa zen. Oscar Wildek zioen bezala, hirugarren eta azken fasean sartu ote zen markes jauna absenta edan izanaren ondorioz, halako eran, non gauzak diren bezalakoak ikusten baitzituen, hori okerrena???, begiak batera eta bestera jaurtitzen zituena, markes jaunaren ibilera zain zezakeèn bidaide ikusezin
|
batek
bertatik bertara egiaztatu ahal izango zuen zein zen begirada haien helburua eta helmuga, orain neska nerabe pinpirin bat eta orain aldaka bihurrikatzen zuèn emakume gazte sentsuala?, etxean inoiz aurkitutako zorionak jada zoriontsu egingo ez balu bezala; markes jaunak, beraz, nola erreakzionatuko zuten Madrilgo emakumeek, guztiak ere tropikoko giro bero hezeak harrapatuko balitu, bat batean eta... minera, zer besterik zen, bada, markes jaunaren kopetako zimurren marka, barru barruko min baten marka baizik!?:
|
|
|
Lekuko batek ere ez zuen horixe baizik egiaztatuko: ...naren sekretua aurkitu balu bezala; bigarrena, aldiz, pauso askoz ere urduriagokoa zen –Oscar Wildek zioen bezala, hirugarren eta azken fasean sartu ote zen markes jauna absenta edan izanaren ondorioz, halako eran, non gauzak diren bezalakoak ikusten baitzituen, hori okerrena...? –, begiak batera eta bestera jaurtitzen zituena –markes jaunaren ibilera zain zezakeèn bidaide ikusezin
|
batek
bertatik bertara egiaztatu ahal izango zuen zein zen begirada haien helburua eta helmuga, orain neska nerabe pinpirin bat eta orain aldaka bihurrikatzen zuèn emakume gazte sentsuala–, etxean inoiz aurkitutako zorionak jada zoriontsu egingo ez balu bezala; markes jaunak, beraz –nola erreakzionatuko zuten Madrilgo emakumeek, guztiak ere tropikoko giro bero hezeak harrapatuko balitu, bat ... markes jauna, izan ere, orduantxe ohartu zen, menturaz, zela, bai –lur sail luze zabalak zituen Andaluzian–, lur guztiak zituena... lur bat izan ezik; markes jauna, izan ere, meategi baten jabea ere bazen, kobre zilar urrezko harribitxi guztiak zituena... harribitxi bat izan ezik; horregatik ez zen jada markes jauna zoriontsu, agidanez, hain zen gose bere esku ez zuèn lur bakarraren, eta hain zen egarri, egarri guztiak aseko zizkiòn ur ezinezkoaren...
|
|
|
Sukaldean kokatutako begi ahalguztidun
|
batek
bertatik bertara egiaztatuko zuen aitaren sua –orain bekozko iluna ipintzen zuen, eta orain hasperen nabarmenak egiten– gero eta suago zela; maisuak eta semeak, gainera, protagonismoa kendua zioten azken minutu hartan: aitak bazituen, beraz, bi arrazoi muturra sartzeko, nola sartu baitzuen, ahotik gar batzuk jaurtitzen zituela, sua bere baitan jada kabitzen ez zitzaiolako edo:
|
|
2010
|
|
|
Oin puntarekin bikinia izkina batera bota zuen. Alu iletsu
|
bat
bertatik bertara ikusten zuen lehen aldia zen.
|
|
2011
|
|
|
Izorraturik, Mikelek zigarreta itzali eta, zaborrontzi
|
bat
bertatik bertara bazeukan ere, lurrera bota zuen. Urduri zegoen, eta ez bakarrik Armentiaren presagatik.
|
|
2013
|
|
|
Eta, liluraz lilura, nork esango zuen eskopeta hark eroango zuela, aurrerago, don Zeledonioren lantegira, ezustean? Han, gero, gogor eta gogoz ekin zion bide berriari, beste egun
|
batean
berak bere lehen eskopeta egin zuen arte, goitik beheraino egin ere, bitrina batean gordetzen zuela, artelan edo ikono bat balitz bezala: ikono bat?
|
|
|
lanera sartzera zihoala. Bi pertsona gerturatu zitzaizkien, eta haietako
|
batek
bertatik bertara egin zion tiro. Beste hiru kideak aurretik zihoazen, bagoi baten azpitik pasatu behar zutelako, eta, bat batean, tiro hotsa entzun zuten.
|
|
|
Eta, liluraz lilura, nork esango zuen eskopeta hark eroango zuela, aurrerago, don Zeledonioren lantegira, ezustean? Han, gero, gogor eta gogoz ekin zion bide berriari, beste egun
|
batean
berak bere lehen eskopeta egin zuen arte, goitik beheraino egin ere, bitrina batean gordetzen zuela, artelan edo ikono bat balitz bezala: ikono bat... edo ikono birjina, termino erlijiosoetan esanda:
|
|
2015
|
|
|
pinturak eta musikak idatziak bezain ondo lortzen dute, zinemak zeresanik ez, eta artearen eremu nobletik kanpora ere politiko manipulatzaileek eta hedabideetako demagogo profesionalek ederki asko menderatzen dute langintza hori. Literaturak badu, hala ere, baliabide
|
bat
bere berea sentsibilitateen arteko kidetasun hori lortzeko: arima bat biluzik agertzea.
|
|
2016
|
|
|
Txori bat, esan nahi nuke. Lehen aldia da halako traste
|
bat
bertatik bertara ikusten dudana. Kaiola.
|