|
2000
|
|
|
Liberalismoaren bizitza onaren ikuspegia laburbildu ondoren, honako kezka hauek sortzen zaizkigu: zeinek izan behar du, ikuspuntu normatibo batetik, estatuaren jokabidea gizartean dauden bizitza onaren ikuskeren aniztasunaren aurrean?; bizimodu jakin
|
baten
aldeko apustua egin behar du ala denak balio moral berekoak balira bezala tratatu behar ditu. Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke:
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, hizkuntza gutxituek agintarien aldetik ezbairik gabeko jarrera laguntzailea aurkituko balute, are stian aipaturiko faktoreak erraz jar litezke indarrean; aldiz, bo rondate garbirik ezean jai du hizkuntz politika orok. Nola erdietsi, ordea, politikari eta agintarien aldetik hizkuntz politika eraginkor
|
baten
aldeko jarrera komuna?
|
|
2003
|
|
|
Azkaratek beraren artikuluan —eta ondorengo elkarrizketetan— proiektu berri
|
baten
aldeko apustua egiten zuen, orduko artekoaz ezberdina, zabalagoa, eta" guztien" esku hartzeaz. Erantzuna berehala heldu zen, lehenik eta behin Egunkaria ko langileen aldetik, eta ondoren beste askoren ahotik.
|
|
2007
|
|
|
Adibide bat ipintzeko: euskal aldizkari
|
baten
aldeko ekintzak interesgarriak dira Kutxarentzat, inongo diru irabazirik emango ez badiote ere, inongo propagandarik edo txalorik erakarriko ez diotenean ere, gipuzkoarren bizitzarako onuragarria baldin bada. Orokorrean, herritarrentzat maitagarri den oro Kutxaren helburu da, dibidendu soziala herrian zabaltzea; bestelako erakundeentzat dirua alferrik —itzulerarik gabe— eralgitzea denean ere.
|
|
|
Teknologiak gero eta autonomia handiagoa du gizarte eredua finkatzeko (Castells 1998), eta teknologien aurrerapena argiki doa bidea markatuz gizarte eredu motan. Eredu energetiko konkretu
|
baten
aldeko esfortzuak nabari sumatzen dira honezkero. Okerrerako edo txarrerako erabil daitekeen botere teknologiko hori ez da prebentziozko lanetarako erabiltzen, ezta bizi kalitatearen eta ingurumenaren zaintzaren aldeko lanerako erabiltzen ere.
|
|
|
Batetik, ohartzen da nazionalismo era guztiak orokorrean errefusatzea arriskugarri izan daitekeela (besteak beste, nola babestu bestela nazio espainiarra eta horrek dakarren nazionalismoa?), eta ñabardurak sartzen hasten da, nazionalismo politiko konstituzional zibikoa hola hala berreskuratuz. Baina, bereizketa horietan oinarrituz zaila egingo zaio Artetari nazionalismo etnikoa erasotzea, nazionalista horiek erantzungo baitiote beren nazionalismoa, justu, konstituzionala dela, konstituzio demokratiko propio
|
baten
aldeko ahaleginetan saiatzen ari direla. Alferreko ahalegina egingo du Artetak, berriro, nazionalismo konstituzional hori estatuarekin parekatuz eta hiritartasuna eta demokrazia (errepublika) estatu izaera lortu duten nazioentzat bakarrik errebindikatuz.
|
|
|
Nolanahi ere, plazaratu nahi dudan hausnarketa beste ildo batetik doa. Hain zuzen ere, agerian utzi nahi dudana da egitura juridiko politikoari buruzko eztabaida horren funtsean gizatalde horientzako estatus juridiko berezi
|
baten
aldeko aldarrikapena dagoela, eta horrenbestez eztabaida estatus juridiko berezi horren erabileraren ondorio bat baino ez dela. Berriro diot:
|
|
2008
|
|
|
" Maletak" edo" euskal nazionalismoaren xenofobia" adierazpenak, ageriko bi formulazio dira. Estatu horiek benetako boterea dutenez, eta babes sozial handia dutenez, abantaila dute euskararen normalizazioaren eta urte askotan identitatea eta helburu demokratikoak gutxituta ikusi eta berezko esparru
|
baten
aldeko apustua egin dutenen aldean. Baina estatu horiek halako botere eta indarra edukitzeak ez du esan nahi beren estrategiak inposatu ahal izango dituztenik, baldin eta autodeterminaziorako prozesu baten alde gaudenok bi estrategiari eusten badiegu abileziaz.
|
|
|
Epe motzerako ikuspegiak agintzen du gaur egungo bizitzan, eta horrek ez du uzten behar adina gizartearen historiaren gertakari handien inguruan sortutako erantzun zuzenak gogoan gaur eguneratzen eta hala epe luzeagorako balio lezaketen egitasmoak gauzatzen. Bolognako prozesua Europako unibertsitateen artean eremu bateratu
|
baten
aldeko apustua zen, hamar urteren buruan egiteko onartua eta 2010erako erabat gauzatuta egotekotan aurreikusi zen goi hezkuntza egitasmoa.
|
|
|
Ez bagaude ados daukagunarekin, beraz, aukera bat bezala har dezagun Bologna. Ez gaude ados egungoaren egituraketa erabat bertikalarekin; neurri handi batean sailetan soilik oinarritutako sistemarekin; Fakultate edota Eskola mailako proiektu hezitzaile konpartituen gabeziarekin; irakaslea hezitzaile izateari ematen zaion balio eskasarekin; gogoeta kritiko baterako espazio faltarekin; ikaslea (hots, pertsona ikasketaria) xede duen heziketa
|
baten
aldeko planteamendu ezarekin; partaidetza sistema ez orekatuarekin; publikotasuna ulertzeko erarekin...
|
|
2011
|
|
|
Nabarmendu beharrekoa da kritikak indargabetzeko" interes politiko jakin batzuen" mamua inarrosi ohi duen sailburuordeak (186, 264, 268, 277.278, 418 or.) alderdi politikoetako buruzagien borondate zein interes aldakorren menpe utzi duela euskalduntze prozesua. Horrez gain, ez dugu entelegatzen ahal zertan eragiten dion lege
|
baten
aldeko botoa ematen duen legebiltzarkide kopuruak lege horretatik eratorririko zeinahi hizkuntza eredutako ikasleen euskara ezagutza mailari.
|
|
2015
|
|
|
Arabako Abornikano herrian, Errota baserrian, nekazaritza eta auzolana batzen zituen bizi egitasmo
|
baten
aldeko apustua egin zuen 1970ean. Beste behin, atxiloketa batek lurperatu zuen asmo hori.
|
|
|
Atseginez hasi naiz Reyes Ilintxetak Xabier Morras margolariari egindako elkarrizketa irakurtzen. Interesez ez ezik, pozik leitu dut Amaiurko batailaren gaineko tamaina handiko margolan bat duela egun proiektu nagusi; interesez eta pozik irakurri dut, hain justu, uste dudalako Amaiurko erresistentziaren irakurketa historizismotik aske, malgu eta irekia material ederra izan daitekeela Euskal Herri beregain
|
baten
aldeko iruditeria elikatzeko, galtzaile izatearen bazter begiradatik herri ikuspegi eraldatzailea eraikitzeko.
|
|
|
Oraingo legearekin lotutako eztabaida gehienak proposamenak dakarren hizkuntza lausoaren ondorio dira. Onartu den eran, hitzetan" Internet libre eta ireki"
|
baten
aldeko apustua ezerezean gera daiteke. Horrek ekar ditzakeen arazoak zerrendatzen saiatuko gara:
|
|
2016
|
|
|
Itzul gaitezen 1937ko Moskura. Jazzaren gaineko eztabaidako azken hitza, lehenengo errondan, Pravda k izan zuen, eta jazz proletario eta sobietar
|
baten
aldeko posizioa hartu zuen. Urte hartako Moskuko kultur ekitaldien agendari begiratuta, gaia ez zen bazterretako afera.
|
|
|
Jendeak nahi zuena esateko irrati bat izatetik, proiektu komunikatibo sendo
|
baten
aldeko apustua egitera pasa zen kolektiboa orduan. Zer esaten zen garrantzitsua zen, baina baita nola esan behar zen ere.
|
|
|
Ez zen identitate kontuengatik bakarrik zaindu beharreko zerbait. Euskararen aldeko jarrera prozesu emantzipatzailearen barnean zegoen, antimilitarismoarekin, ekologiarekin, elizaren kontrako jarrerarekin eta bestelako jendarte
|
baten
aldeko borrokarekin batera.
|
|
2017
|
|
|
56ko belaunaldiak haustura handia ekarri zuen, besteak beste, euskararen eta hizkuntza komunitatearen gaineko diskurtso eta praktika inklusibo, oinarri identitario ireki, demokratiko eta justizia sozialeko, moderno, anizkoi eta politiko
|
baten
aldeko aldarria egin zuelako. Kasik epistemologia berri bat abiatu zuela esan liteke, Alaitz Aizpuruk argudiatzen duen moduan.
|
|
2018
|
|
|
Garbi dago zein den Federiciren helburu estrategikoa: fede txarrez Karl Marxi (eta marxismoari)" gizonezko langile zuri"
|
baten
aldeko ideologia leporatzea. Halako akusazioa ez da egia, ez mugimendu sozialistaren historiaren aldetik, ez Karl Marxen logikatik.
|
|
|
Museoko zuzendariak martxan jarri duen Star System aren barruan Alicia Koplowitz eta bere bilduma ezin baitira beste modu batera definitu, artearen munduko izar gisara ez bada, modu honetako erakusketa bat komisariatzeko ere ezin atzean gelditu, eta euskal kulturako izarretako
|
baten
aldeko apustua egin zuten: Kirmen Uribe.
|
|
2019
|
|
|
Laburbilduz, elkarbizitza eredu komunitarioago
|
baten
aldeko apustua da gurea: badu autogestiotik, eta lurraldearen eskala txikiarekin saretzea bilatzen du.
|
|
2020
|
|
|
Liburu beltz espezifiko bat egin daiteke politikarien azalpenekin. Eta orain horiei erantsi behar, gainera, editoreen ordezkari nagusien arduradunek egindako salakuntzak, itsusiak eta, azken batean, hezkuntza itun zentralista eta bakar
|
baten
aldekoak. Eduki berberak estatu osorako, eta kito.
|
|
|
Uda haren hasieran hil zuten Txabi Etxebarrieta eta, ondorengo asteetan, halako meza bolada ospetsu bat izan zen bere alde. Mugida handia sortu zen, baina zelan ukatu abade bati hildako
|
baten
aldeko meza ematea. Kontua da, lekuan lekuko herritarrek baino ezin zutela elizkizunetara joan.
|
|
|
Hori dela eta, Cano, Rodriguez eta Uriberen jarduna ikuspegi sozialago
|
baten
aldeko konpromisoan kokatzen dela esan genezake, sortzaile moduan inguruarekin harremantzeko ulerkera jakin baten ondorioz sortu dena; euskararen eta euskal literaturaren errealitateak baldintzatu duena, baita gertatutako aldaketa soziopolitikoek eta norberaren bizipenek ere. Hori dela eta, euskal kulturarekiko konpromisoarekin gertatu ez bezala, lausoagoa da egun literaturarekiko konpromiso politikoa ulertzeko era zein autonomia literarioa bera ulertzeko modua ere erabateko autonomia izatea ia ezinezkoa dela uste baitute aztertutako idazleek.
|
|
|
Nire ustez, Syriza, Podemos, Bildu eta halako mugimendu guztietan badago injustizia orokorraren kontzientzia bat, eta badago gogo iraultzaile bat. Badago kapitalismoaren kritika sakona, eta bizimodua ere aldatu behar delako sentimendua, hau da, zibilizazio mudantza
|
baten
aldeko gogoa. Baina ez dago horretarako ez estrategiarik, ez pedagogiarik, ez dago baldintza objektiborik ez subjektiborik.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Batzarraren aurretik, Euskara idatziaren batasuna monografia argitaratu zuen JAKINek. Literatur euskara batu
|
baten
aldeko aldarria egin zuen eta Ermuan Euskal Idazleen Lehen Jardunaldietan hartutako erabakien berri eman. Bestetik, Euskaltzaindiaren agiri eta erabakien zabalkundea:
|
|
|
Euskaltzaindiaren Batzarraren aurretik, Euskara idatziaren batasuna monografia argitaratu zuen Jakinek. Literatur euskara batu
|
baten
aldeko aldarria egin zuen eta Ermuan Euskal Idazleen Lehen Jardunaldietan hartutako erabakien berri eman. Bestetik, Euskaltzaindiaren agiri eta erabakien zabalkundea:
|
|
2022
|
|
|
Laburbilduz, Euskal Unibertsitate proiektua eraldatuz eta egituratuz joan da xx. eta xxi. mendeetan. Lehenengo formulazioetan Euskal Herrian kokatutako unibertsitate fisiko
|
baten
aldeko ekimena zen, gerora euskarazkoa ere izan beharra defenditu zen, eta, egun, badirudi onlinekoa behintzat izango balitz konformatuko ginatekeela. Edozein kasutan, 70eko hamarkadatik, Euskal Unibertsitate proiektuaren erdigunean euskarazko irakaskuntza kokatu izan da.
|
|
2023
|
|
|
Aldaketa iraunkor
|
baten
aldeko lankidetza sortzeko, interes taldeek beren hiri edo gizarteko erronka espezifikoen inguruan denboran zehar elkarrekin lan egiteko esparruak behar dituzte hondamendi bat. Beharbada ez dira ados jarriko, ez arazoa definitzeko orduan, ez konponbideak bilatzeko orduan; baina badakite statu quo a ez dela sostengagarria eta beharrezkoa dela aldaketa bat.
|
|
|
Aldaketa iraunkor
|
baten
aldeko lankidetza sortzeko, interes taldeek, zeinek beren zereginak eta ezagutza esparruak baitituzte, beren hiri edo gizarteko erronka espezifikoen inguruan denboran zehar elkarrekin lan egiteko esparruak behar dituzte. Esparruok ez dira ohiko bulego edo ikasgelak, eta horien helburua ez da soilik ikastea, baizik eta baita ikasketa eta ekintza uztartzea ere.
|
|
|
Politika multilateralei dagokienez, Europako Batzordearen Trantsizio Berde, Digital eta Justu
|
baten
aldeko gidalerro politikoekin ari da Europa ekonomia berri bateranzko bidea urratzen, Europako Batasunaren Hitzarmen Berdean ezarritakoari jarraiki. Haatik, politikek norabide berria hartu badute ere, herri ekintzaileen ustez mantsoegia da aldaketa, maila globalean batez ere.
|