|
2001
|
|
|
(100ºC
|
baino
tenperatura altuagoak): germen eta esporetatik aske uzten ditu elikagaiak.
|
|
2002
|
|
|
Ez nahasi olio berria eta erabilitakoa; ez nahasi oliba olioa edo oleiko ugaridun ekilore olioa bestelako landare gantz likido batekin (irakite gune desberdinak dituzte; oleiko ugari daukan olioak bestelakoek
|
baino
tenperatura altuagoak hobeto pairatzen ditu, baina bietakoak nahasten baldin baditugu, batak bestea erretzen duenez, gai narritagarriak eta toxiko izan daitezkeenak osatzen dira).
|
|
2003
|
|
|
80ko hamarkadan, zientzialariak hasi ziren ikusten koralak zuritu egiten zirela, baina 1998an, mende hartako urterik beroenean, areagotu egin zen fenomenoa. Urte horretako bost hilabeteetan, gutxienez, itsasoek eta ozeanoek ohi
|
baino
tenperatura altuagoak izan zituzten, eta horrek kalte handia egin zien Seychelleak, Maurizio uhartea, Maldivak eta Sri Lanka inguruko arrezifeei. Gauza bera gertatzen ari da Hego Pazifikoko zati handi batean, Tahiti, Cook uharteak, Kaledonia Berria eta Fidji barne.
|
|
2005
|
|
|
Tenperaturak igotzen dituen beste fenomeno bat da Lurraren azalak espaziora islatzen den energia baino gehiago xurgatzen duela eguzkitik. Energia gehigarri hori, “El Niño” ren korronte ahularekin batera, 2005 urtean 2003 eta 2004 urteetan
|
baino
tenperatura altuagoak, eta agian 1998an baino gehiago, erregistratzeko arrazoiak izango lirateke.
|
|
2008
|
|
|
Urtean zehar egindako neurketen arabera, 2008ko lehen tarte hori bederatzigarren tarterik beroena da neurketak hasi zirenetik. Hau da, azken 128 urteetatik zortzik bakarrik izan dituzte orain
|
baino
tenperatura altuagoak.
|
|
|
Pintura termokromikoak dira eta hainbat aukera eskaintzen dituzte. Artikulu honek garrantzitsuenetariko batzuk aipatzen ditu, bai istripuei aurrea hartzearekin bai etxeko dekorazioarekin zerikusia dutenak, bai elikagai bat behar bezala kontserbatzeko gomendatutakoak
|
baino
tenperatura altuagoetan egon dela ohartarazten duten sistemak garatzearekin zerikusia dutenak.
|
|
2011
|
|
|
Lurzorua zaintzearen abantaila nagusietako bat da ez dela desinfektatzailerik erabili behar, mentuak nematodoek eragindako zenbait arazo kentzen baititu. Baina, Madrilgo Unibertsitateko ikertzaileen arabera, ingurumena errespetatzen duen barazki prozesua izateaz gain, txertatutako barietateak
|
baino
tenperatura altuagoak edo baxuagoak jasaten dituen baratze ontzi bat erabiltzen bada, landaketa zikloak ere alda daitezke. Baratze ontzi indartsuago baten gainean, barazki barietate bat produktiboagoa izatea lor daiteke, eta, beraz, onura nabarmenak ekar ditzake landareen eta barazkien laborantzan.
|
|
2013
|
|
|
Teknika horrek, ordea, ez du bermatzen patogenoak erabat desagertzea, eta are gutxiago esporak. Patogenoak erabat ezabatzeko modu bakarra esterilizazioarena da, 120 ºc
|
baino
tenperatura altuagoetan lortzen baita, eta hutseko sukaldean ez da lortzen. Pasteurizazioaren ondoren hasierako mikrobio kopurua gutxitu egiten den arren, patogenoak geratzen dira oraindik, eta, neurri higieniko egokiak betetzen ez badira, oso azkar ugaltzen dira.
|
|
|
Arreta berezia jarri behar da landare hazkuntzaren kasuan, eta horien zatiak lurrarekin kontaktuan jartzen dira; adibidez, azenarioak, patatak, letxugak edo meloiak. Konposta egitean, eta balizko patogenoak hiltzen direla ziurtatzeko, 50 ºc
|
baino
tenperatura altuagoak lortzen direla ziurtatu behar du. Frutak eta barazkiak eta bestelako elikagai gordinak egosietatik bereizita edukitzea ere komeni da; eskuak xaboiz garbitu behar dira elikagai gordinak manipulatu eta gero, baita prestatu eta manipulatu aurretik ere.
|
|
|
Zauri kirurgikoak itxura gorritua edo handitua du, bere hutsa edo gata behin eta berriz lamlamatzen da. Felinak sukarra edo ohikoa
|
baino
tenperatura altuagoa (39 ºc) du.
|
|
|
Tenperaturak eragin handia du bakterioen hazkundean eta inaktibitatean. 5 ºc tik beherako tenperaturek patogeno mikrobioen erreplikazioa dute, eta elikagaien narriadura atzeratzen dute; 55 ºc
|
baino
tenperatura altuagoak, berriz, hilgarriak dira zenbait patogenorentzat. Ph maila.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, 2006 urtean, Maratoiko Zuzendari Medikoen Nazioarteko Elkarteak aholkatu zien atletei egarriaren beraren mekanismoaz fidatzeko, hiru salbuespen izan ezik: giro oso beroetan (38ºc
|
baino
tenperatura altuagoetan), nahiz eta bero bidezko aklimatazioaren lehen egunetan bakarrik izan. 5 ºc tik beherako tenperaturetan. ariketa asko egiten duten eta 65 urte baino gehiago dituzten atletak.
|
|
2015
|
|
|
Horietako bat da ahosabaiaren zatirik sakonena mihiarekin zanpatzea, ingurua berotzeko. Beste aukera bat da zefalea sortu duen edo ahotik arnasa hartu duen elikagaia edo edaria
|
baino
tenperatura altuagoan dagoen likidoa edatea, eta airea sudurretik ateratzea, aire beroa sudurrekoa izan dadin. Garrantzitsua da kontuan hartzea, nolanahi ere, oso sentsazio desatsegina izan arren, ez duela larritasunik, ez eta garunerako arriskurik ere.
|
|
|
CONSUMER EROSKI Beste ondorio bat ere badu: almidoi ugari duten elikagaiak egosteko prozesuak tenperatura altuetan egostea (labean sartu, erre edo frijitu, 120 ºc
|
baino
tenperatura altuagoan) akrilamida sortzen da. Substantzia kimiko horrek, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) baieztatu berri duenez, «kontsumitzaileengan minbizia izateko arriskua areagotzen du».
|
|
2016
|
|
|
Behin ireki ondoren, lau edo sei egunera iristen da hozkailuan. UHT edo uperizatu esnea 3 segundoz
|
baino
tenperatura altuagoetan tratatu da, eta horrek produktuaren ezaugarri nutritiboak ia osorik gorde eta ia mikroorganismo guztiak desagerrarazten ditu. Hiru hilabetez gorde daiteke giro tenperaturan, ontzi itxiarekin.
|
|
|
Sukarra eta medikuaren eta odontoterapiaren bisitak Sukarra ez da hortzen erupzio prozesuaren sintoma normala. Horregatik, umeak ohi
|
baino
tenperatura altuagoa badu, edo gainbeheran edo beste seinale arraroren batekin agertzen bada, pediatrarengana joan behar da, ondoeza zerk eragin duen zehazteko. Nahiz eta hortzeriak ez duen tratamendu medikorik eskatzen, Espainiako Odontopediatriako Elkarteak (SEOP) nazioarteko mailako elkarte odontopediatrikoek bezala – gomendatzen du haurraren lehen hortzak dentistarengana jotzea lehen esne hortzak erupzioa egiten duenean.
|
|
|
Gainera, almidoiz aberatsak diren elikagaietan, hala nola, ogietan, zerealetan edo gailetetan, akrilamida sor daiteke, eta horrek asparagina aminoazidoarekin zerikusia du, eta horrek, azukre naturalak daudenean eta frijitzean, deskonposatzen eta azpiproduktu batzuk sortzen ditu. Batez ere, 180 ºc
|
baino
tenperatura altuagoak lortzen badira, baina elikagaiak gehiegi frijitzen ez badira, ogia gehiegi txigortzea edo olio garbiarekin frijitzea eragotz daiteke. Gainera, olioa maiz aldatzen ez bada eta zikina badago, janariaren zaporea aldatzeaz gain, hidrokarburo aromatiko poliziklikoak (HAP) sor daitezke, osasunean eragin dezaketen produktu kimikoak.
|
|
2020
|
|
|
Baina aurrezteko, erabilera ohitura eraginkorrak garatzea ere garrantzitsua da. Oso hozkailu eraginkorra izan dezaket, baina behar
|
baino
tenperatura altuagoan finkatzen baduzu, ez da horrela izango. Edo lauzpabost lagunentzako hozkailu bat eros dezaket bakarrik edo bikotekidearekin bizi naizenean.
|