|
2006
|
|
|
Gure ikasleak aniztasunean hezi behar ditugu, kultura arteko ikuspegiarekin, beraien kulturekiko —eta hizkuntzekiko— errespetuan. Gure hizkuntzarentzat arriskutsua izan daitekeela pentsatzetik, orain
|
baino
hiztun gehiago izateko aukera polita dela pentsatzera pasatu behar dugu.
|
|
2007
|
|
|
Zelan jadetsi ote du hain luzaro bizirik irautea, antzinate zaharraren lausopean galtzen diren denboretatik gaurdaino? Bien bitartean zergatik aldendu dira zeharo inguruko beste hizkuntza zahar guztiak, batzuetan arrastorik ere utzi barik, eta hizkuntza batzuk seguruenik euskarak
|
baino
hiztun gehiago zituztenak?
|
|
2009
|
|
|
Nire ustez, zutabe nagusi horiek markatzen zuten bidea kontuan harturik, 30 urte honetan egin den politikak emaitza ikusgarriak eman dizkigu: orduan baino elebidunagoa da gure gizartea; gazteak elebidunagoak dira; euskarak inoiz izan duen
|
baino
hiztun gehiago ditu; euskarak alor berriak bereganatu ditu eta gure arbasoek pentsatuko ez zuten tokietan ere ageri da gaur egun. Azkenik, hau ere aipatu behar da, hizkuntza gisa baliagarriago eta aberatsagoa da orain dela 30 urte baino. Euskarak aitzinat egin du.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza bat txiki edo minoritario izendatzen baita Estatua erreferentzia nagusitzat hartuta; beste hitzetan esanda, Estatuan aitortua duten lege estatusaren arabera aitortzen dira txiki edo handi hizkuntzak; inoiz ez, ordea, Estatu barruko beren lurraldeetan duten pisuaren arabera, ez eta hiztun kopuruaren arabera ere. Horrela, bada, maltera edo estoniera estatu hizkuntzak izate hutsagatik hizkuntza handiak edo ez txikiak dira; katalana Espainian (ez hala Andorran, estatu hizkuntza baita han) edo euskara Espainian eta Frantzian, berriz, hizkuntza txikiak dira, estatu hizkuntzak ez direlako, ez beste ezergatik, horregatik bakarrik, nahiz eta malterak edo estonierak
|
baino
hiztun gehiago dituzten. Ia milioi bat europarren hizkuntza da euskara, eta katalana, berriz, Europar Batasuneko hamabigarrena, hiztun kopuruaren araberako hizkuntzen sailkapenean.
|
|
|
Europar Batasuneko herrialdeen eleaniztasuna ez baita gaur egungo 23 hizkuntza ofizialetara mugatzen: badira gutxi gorabehera beste 60 hizkuntza, badira milioika europar estaturik gabeko herrietako hizkuntzak erabiltzen dituztenak, eta badira estatu hizkuntza izate hutsak ematen duen merezimenduagatik ofizialak diren zenbait hizkuntzek
|
baino
hiztun gehiago dituzten hizkuntza ez ofizialak (katalanarena da kasu nabarmena, baita neurri txikiagoan bada ere euskararena eta galegoarena ere). Eleaniztasuna errespetatu eta bermatzearen ikuspegitik ez diogu inolako zentzurik ikusten Europako zenbait lurraldetan ofizialak diren hizkuntzak Europako erakundeetan ofizialak ez izateari.
|
|
2013
|
|
|
Xuxenortografia zuzentzaileak, Euskalbareta zenbait Corpusen ekarpenez ari naiz, nabarmen haziz doan euskarazkoez aipatzearren. Gure hizkuntza
|
baino
hiztun gehiago dituztenen aurretik goaz zerrendan, oraindik nabarmen hobetu eta aberastu beharrean bagaude ere. Wikipedia
|
|
|
Ikuspegi demolinguistikotik, euskara ez zegoen hobeto orain munduko jatorrizko hainbat hizkuntza dauden baino. Euskarak
|
baino
hiztun gehiago dituzten komunitateak dira batzuk, eta gure antzerako tamainakoak ez gutxi. Txikiagoek ere badituzte aukerak.
|
|
2016
|
|
|
Lehen
|
baino
hiztun gehiago ari al da orain euskaraz, kalean? 2011ko eta hogei bat urte lehenagoko datuak kontuan izanik hori aztertu du Soziolinguistika Klusterrak, eta argitara eman.
|
|
2018
|
|
|
" Sekula
|
baino
hiztun gehiago ditu baina erabileran herren egiten du...". Lehen aipatu dizudan artikuluan ere esana nuen:
|
|
|
Bizi indarraren dema erabileran jokatzen dugu. Paradoxikoa dirudien arren, inoiz baino aukera handiagoa dugu seguruenik ere erabileran aurrera egiteko, inoiz
|
baino
hiztun gehiago baititu euskarak, eta inoiz izan ez duena: euskaraz hazi eta hezitako belaunaldiak, etorkizuneko" eliteak".
|
|
|
Euskara, gaur egun, 800.000 hiztun izatera iritsi da. Sekula
|
baino
hiztun gehiago ditu baina erabileran herren egiten du. Euskara euskal gizartearen bigarren hizkuntza bihurtu da.
|
|
2019
|
|
|
420 Euskarak inoiz
|
baino
hiztun gehiago ditu egun, inoiz baino liburu, abesti, lege, film eta komunikabide gehiago. Gutxiengotuta eta diglosia egoera batean dagoela?
|
|
|
Ethnologue erakundearen arabera, berriz, 100.000 hiztun baino gehiago dituzten hizkuntzak 1.384 dira, eta milioi bat baino gehiagokoak 407 Horien artean baditugu, 300.000 hiztun izan arren, estatu hizkuntza ofizial eraginkorren multzoan dauden islandiera bezalakoak; edo euskara
|
baino
hiztun gehiago izan arren, egoera soziolinguistiko ahulagoan daudenak.
|
|
2020
|
|
|
Agintari eskuindar elebakarrek ezarritako lege, egitura eta zerbitzuak sarri ez datoz bat biztanleek nahi eta eskatzen dutenarekin. Euskarak lehen
|
baino
hiztun gehiago ditu, eta gero eta gehiago dira euskarazko zerbitzuak eskatzen dituztenak. Kopurua esanguratsua zen, baita Mayaren aurreko zein Yolanda Barcinaren alkatetza garaian ere, eta haur eskolen gaia arazo zen lehen ere:
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza jakin batek EBko hizkuntza ofizial kategoria hartzen duen ala ez ebazteko, ez zaio hizkuntzaren erabilerari erreparatzen, estatu kideen mende dago erabakia. Katalana, esaterako, ez da hizkuntza ofiziala, baina EBko hamar hizkuntza ofizialek
|
baino
hiztun gehiago ditu.
|
|
2022
|
|
|
Norvegiarrek, islandiarrek, portugesek, greziarrek, albaniarrek, serbiarrek, kroaziarrek, bulgariarrek, bosniarrek, estoniarrek, lituaniarrek, letoniarrek... guk
|
baino
hiztun gehiago eta estatu propioa daukaten milioika europarrek ia inoiz ez dute pantailan euren hizkuntzetara bikoiztutako audiorik, haurren saioetatik aparte. Ez duzue aurkituko hamar milioi hiztunetik beherako hizkuntzarik, sistematikoki bikoizten duenik.
|
|
|
" Euskarak Euskadiko EAEn sekulan ez du ezagutu gaur bizi duen egoera: inoiz
|
baino
hiztun gehiago ditu eta proportzio handienak gazteen artean...".
|
|
|
Tira, egoerak aldatuz doaz denboran zehar, baina euskarak inoiz
|
baino
hiztun gehiago dituela, gertuago dago gezurretik egiatik baino. EAEn euskaraz dakigun herritarrak %35 inguru omen gara (eztabaidarako hori ere), baina euskara gutxi asko erabiltzen dugunok horien erdiak ere ez gara (%15?).
|
|
2023
|
|
|
Debatea ez da bururatua eta idekia izan den arteka hori baliatu nahi luke espainol gobernuak, lehen urrats batean, katalanarentzat, jakinez hizkuntza hori Europan 10 milioi jendek mintzo dutela, erran nahi baita gaur egun Europako hizkuntza ofizialak diren frango
|
baino
hiztun gehiago dituela.
|