|
2000
|
|
|
—ihardetsi zion osabak, hark ere hatza luzaturik—: Noiz zabalduko dituzue begiak, ez beldurraren leihorat,
|
baina
zientziaren eta jakintasunaren leihorat?
|
|
|
—Beraz, Galileo zientziaren alde hil zitekean,
|
baina
zientziaren alde bizitzea erabaki zian, eta, hargatik, zientzia irabazten atera zuan.
|
|
|
Eta oroitzen dut ezen erran niola, ez mihiz baina bai buruz, haserre: " Zientzia, zientzia...
|
baina
zientzia Apu leioren urrezko astoa da, zure ahotik zurrunga egiten duenean!" Eta hura erran eta, handik gutirat, gitarraren nota urrunak aditu nituen berriro, eta napolitarraren boza. Eta iduritu zitzaidan ezen boz hura, mementu batean, deika ari zitzaidala.
|
|
2001
|
|
|
‘Ez dut ondo ulertzen zer nahi duen esan esaldi horrek, historiak oraina jaten duela,
|
baina
zientzia mailan behintzat alderantziz gertatzen dela esango nuke, historia orainak jaten duela... ’
|
|
2009
|
|
|
Berriro gizakiaren mundura itzuli gara. Zientziako espazio indiferente matematizagarriaren aldean, eskumeneko espazioak berbilatu ditugu eta antolatu, artean, poesian,
|
baina
zientzietan ere: ekozientzietan?, balio humanoetakoak, gure intimitateari egoki dagozkionak, esanahia dutenak eta andre gizonari barnera mintzo zaizkionak.
|
|
|
Natura bortxatzea da, eta ezer ezin da lortu Naturaren aurka.
|
Baina
zientziak justizia, edo elkarren begiramendua, edo maitasuna ekar ote dezake. Ez, zientziak etorkizuna ez du eratzen osasuna, justizia eta oparotasuna ekarriz, baizik gizakia bera zer den ikusaraziz eta egia onarraraziz.
|
|
|
–Arrazoimena?, esaten dugu;, zientzia?.
|
Baina
zientzia ere zientziak da, pluralean; eta arrazoimena, arrazoimenak, arrazoizkotasunaren forma diferenteak. Arrazoimenaren izenean Sartre eta Russell ateistak dira, Galilei eta Einstein txit erlijiosoak (baina bien erlijiositatea diferentea, gero).
|
|
|
Bestetik, analisi den bezainbatean, aipatu mugak errespetatzera behartzen duen tabu metodologikoa. Unibertsoa Dena Bat da,
|
baina
zientziak (analisiak) ezin du pentsatu Dena Bat bezala.
|
|
|
Alegia, andre gizonak zientzia behar du eta erlijioa behar du.
|
Baina
zientziaren alboan erlijioa ezin da egon: zientziak berak izan du erlijio berria.
|
|
|
Kontzientzia pertsonalaren oinarrian legez, balio absolutuak suposatuak egoten dira giza jardun ororen, hots, politikaren, etc.,
|
baina
zientziaren beraren fundamentuan ere: errealitatearen gaitasunaren suposizioa razionaltasunaren objektu izateko, eta razionaltasunaren balioaren aitorpena a priori, egiaren hobesgarritasunaren printzipioa, etc.; beraiek razionaltasun zientifikoa oinarritzen dutenak.
|
|
2010
|
|
|
guztia genuela esateko, alegia. Zure antzera, gizon arrazionaltzat dut nik neure burua, arrazoiaz senaz baino gehiago fidatzen naizena; aitor dut, hala ere, senak baduela, aldika, ezagutzeko modu bat, nik orain zehaztu ezin dizudana, frekuentzia berean pentsatzen ote genuen, nolabait esatearren???,
|
baina
zientziak noizbait esplikatuko duena, ziur nago horretaz?, sorginkeriarekin lotuago dirudien arren.
|
|
|
guztia genuela esateko, alegia. Zure antzera, gizon arrazionaltzat dut nik neure burua, arrazoiaz senaz baino gehiago fidatzen naizena; aitor dut, hala ere, senak baduela, aldika, ezagutzeko modu bat, nik orain zehaztu ezin dizudana —frekuentzia berean pentsatzen ote genuen, nolabait esatearren...? —,
|
baina
zientziak noizbait esplikatuko duena —ziur nago horretaz—, sorginkeriarekin lotuago dirudien arren.
|
|
2011
|
|
|
Zorrotz eta zuzen. Egia da horretarako ordu asko pasatu ditudala Interneten,
|
baina
zientzia hutsa eginez. Seguru asko animalia horri buruz Euskal Herrian gehien dakiena izango naiz memento honetan.
|
|
|
–Larresororen interesak euskara, herri txikiak,, atzeratuak?, gutxiendarrak dira (historian bazterrera geldituak). Eta berak horien defentsa, historiaren kontra!?, ez arrazoi sentimentalez edo,
|
baina
zientziaz eta zientzia berrienaz baliatuz egin asmo du?. Joxe Azurmendi, Humboldt:
|
|
2012
|
|
|
Ondoren, mundu zabalera oldartu nintzen, eta luze gabe gizarteak ere gogaitu egin ninduen; hamaika emakume ederrekin maitemindu nintzen, eta haiek ere maite izan ninduten; hala ere, haien maitasunak nire irudimena eta neure buruarenganako estimua kitzikatu besterik ez zuen egiten, baina hutsik neukan bihotza... Irakurtzen eta ikasten hasi nintzen,
|
baina
zientziek ere gogaitu egin ninduten; konturatu nintzen ez ospea ez zoriona ez daudela inola ere haien menpean: izan ere, gizakirik zoriontsuenak ezikasiak dira, ospea zortearen esku dago, eta lortzeko aski da trebea izatea.
|
|
2014
|
|
|
Ama, Arantxa, Saioa, Irati? elkarren segidako lau katebegi gisa irudikatu nahi izan ditu,
|
baina
zientzia dibulgaziozko aldizkari bateko marrazkia iruditu zaio.
|
|
|
(?) La science seule est révolutionnaire, la seule qui, par dessus les pauvres événements politiques, l, agitation vaine des sectaires et des ambitieux, travaille à l, humanité de demain, en prépare la vérité, la justice, la paix!? Burgesak Iraultza maite du,
|
baina
zientziarena; inola ere ez iraultza soziala (kaos hutsa!).
|
|
|
Etnologiak, filologiak, historiak, geografiak, esplikazioren batzuk eskain ditzakete, zergatik jende batek eraspen berezia eta haurridetasuna sentitzen duen gizatalde batekiko, besteekiko sentitzen ez duena.
|
Baina
zientzion emaitzak ez lirateke erakundetze politiko berri bati ekiteko fundamentu aski1061 Eta, bestetik, nazionalitate baten ezagutza ezin egon daiteke zientzien azken emaitzetatik dilindan, edozeinentzat agerikoa izan behar du. Nazionalitate bat zalantza guztien gainetik identifikatzen duena, naziokideekin beregainki antolatzeko, batasun nazionala osatzeko gogoa edo nahia da, Delochek maiz instintua esaten duena (naturala dela nabarmentzeko).
|
|
|
Eta ezin ukatu asmakizun askori aurre hartu ziola.
|
Baina
zientzia fikzio zale askori irudimen estukoa iruditzen zaie. Hona zer dioen Vernek berak kazetari ingeles batek egindako elkarrizketa batean, Henry G. Wells dela eta:
|
|
2015
|
|
|
Badirudi zientziak oraindik ez diola horri erantzuten, eta berez bost axola zaiola auzia.
|
Baina
zientziak azalpenak ematen ditu. Beno, metafisikak ere bai.
|
|
2016
|
|
|
Esan nahi duena: Liburu guziak irakur ditzakezu, nahi duzun guztia ikasteko,
|
baina
zientzia liburu sekreturik ez ukitu, bestela hilko zara!
|
|
|
|
Baina
zientziaren ekoizpen nagusiak ezagutzearekin batera,
|
|
|
– 10 ikaslek Hizkuntzetako eta Kiroletako probak gainditu dituzte
|
baina
Zientzietakoa ez.
|
|
2017
|
|
|
–Arazoa da H5N1 ez dela gizakien artean transmititzen, eta hori ezinbestekoa da pandemia bat behar bezala zabal dadin.
|
Baina
zientziak erantzuna ekarri zuen: 2012an pare bat laborategik modua aurkitu zuten H5N1 birusa gizakien artean kutsakor bihurtzeko.
|
|
2018
|
|
|
behar dutela, eta, La Nouvelle Héloise obran, Juliek eguneroko etxeko lanak ikuskatzen ditu Clarent en. Berrikiago ere kontatu izan dute istorio bera,
|
baina
zientzia gisa: soziobiologoek, hain justu.
|
|
2022
|
|
|
Generoaren eta sexualitatearen inguruko pentsamendu utopikoa ere loratu egin da, eta epe luzeagoko aukera historiko zabalagoak lantzen dira. Zientzia fikzio feminista bezalako generoek tankera exotikoa izan dezakete,
|
baina
zientzia fikzioa monopolizatu ohi zuten eta gizonen gailentasunaz blai zeuden" espazioko western" delakoen aldean (oraindik ere izugarri ekoizten dira), irudimen ahalegina argi eta garbi dago. Sexualitatearen eta generoaren inguruko pentsamendu utopikoa beste genero batzuetan ere aurki liteke; besteak beste, filmetan, pinturan, poesian, reggaean eta rockean204.
|
|
|
|
Baina
zientziara joz gero, argudiatze zirkularrean erortzen gara. Xehetasun historiko sinesgarriek frogatzen baitute natur zientziak berak izaera generoduna daukala.
|