|
2001
|
|
|
Eta gaurko egoeran hobe zen hala izatea, axuri ekoizle baino. Garai batean, artzain bakarti bihurtzeko gogoa neukan,
|
baina
nekazaritzako ametsak zangopilatu nituen aski laster, aitzurraren giderrak ahurrak odoletan babatzen zizkidalako: auherra nintzen.
|
|
2002
|
|
|
Araudi berriaren helburua da atmosferaren, uraren eta lurzoruaren poluzioa modu integratuan prebenitzea, murriztea eta kontrolatzea. Poluzio atmosferikoan gehien eragiten duen sektorea garraioa da,
|
baina
nekazaritzako elikagaien sektoreak, sektore kimikokoak, industriakoak eta metalen ekoizpen eta transformazio sektoreak ez dira atzean geratzen. Hori dela eta, araudi berriak gehien eragiten dien sektoreak izango dira, eta horiei hainbat ingurumen baldintza ezarri zaizkie, 200.000 eurotik bi milioi eurora arteko zigorrei aurre egin behar ez dietenean, baita instalazioak aldi baterako edo behin betiko ixtea ere.
|
|
2003
|
|
|
|
Baina
nekazaritza sektorearen garrantzia nabarmenagoa agertzen da bertanenplegatutako langileen kopurua ekonomia osoaren lan indarrarekin alderatzendugunean. FAOSTATen arabera, herrialde horietan lan indarraren% 20a kasuriktxikienean eta% 80ra garaienean, nekazaritza sektoreko jardueratan aritu izan daherrialde horietan azken bi hamarkadetan.
|
|
2005
|
|
|
Normala da, ez baita osagai artifizialik erabili hazkuntza azkartzeko edo ekoizpena ugaritzeko.
|
Baina
nekazaritza ekologikoa ez da produktibitatearen etsai. Ekoitzi egin daiteke, baina ekosistema eta ingurumena errespetatuz.
|
|
2007
|
|
|
Hasieran, orga zaldi modura edo zamabere modura erabiltzen ziren.
|
Baina
nekazaritza lanak mekanizatu zirenetik, zeregin horrek bere balioa galdu zuen eta haragia ekoizteko edo hazitarako zaldi modura merkaturatzen hasi ziren (bigarren erabilera oso ongi balioetsita dago bai Nafarroan bai Nafarroatik kanpo).
|
|
2008
|
|
|
–Mande mendietatik etorri ziren dogonek basoa aurkitu zuten lautadan, horregatik goian kokatu ziren, piztietatik babesteko. Ehiztariak ziren orduan, pigmeoak bezala,
|
baina
nekazaritzan hasi ahala basoa soiltzen hasi ziren?. Ederto soildu ere, arbola bakanak baino ez dira ageri.
|
|
|
Elgoibarren, hiriguneko biztanleak gutxiago izateaz gain, bitik bat baino ez zen nekazaria. Soraluzen, alderantziz, baserrietan bizi ziren armaginak,
|
baina
nekazaritzan jardun gabe. Uriartek eskaintzen digun taulan ezberdintasun horiek nahiko argi atzematen dira (Uriarte, 1998:
|
|
2009
|
|
|
Txostenaren egileek diote Afrika hobeto kokatuta dagoela gaur egun nekazaritza azkar garatzeko, besteak beste, hazkunde ekonomiko, demografiko eta hiritar azkarrari esker.
|
Baina
nekazaritzaren eraldaketa lortzeko nekazari txikiak sartu behar dira. “Afrikako nekazaritza komertzialak nekazari txikiak sar ditzake eta inplikatu behar ditu hazkundea maximizatzeko eta etekinak zabaltzeko”, dio Michael Morrisek, Madagaskarreko Munduko Bankuko nekazaritza ekonomialariak.
|
|
|
Gineako sabanan azaleratzen ari diren nekazaritza komertzialeko ereduek, beraz, ekoizle horientzako aukerak dibertsifikatu behar dituzte, argitalpenaren egileek defendatzen dute. Ingurumen kostua Gineako sabanan lurra nekazaritzarako erabiltzeko aldaketak ingurumen kosturen bat izango du ezinbestean, txostenak ohartarazten duenez,
|
baina
nekazaritza jarduerak ere mesede egin diezaioke ingurumenari. “Nekazaritza intentsifikazioaren bidez merkaturatzeak murriztu egin dezake ingurumen kaltea, eta mantsotu egin dezake nekazaritza lur hauskorretara edo ingurumen balio handiko lurretara zabaltzea”, dio Morrisek.
|
|
2011
|
|
|
Europari begiratzen diogu eta Frantzian Terres en villes, Holandako Ranstad, Milanen, Londresen... hirietan baratzeak berreskuratzearen aldeko ekimenak nonahi ikusten ditugu modan eta martxan. Gertuago, Bartzelonan, Baix Llobregateko nekazaritza parkea sortu dute, gune natural bezala
|
baina
nekazaritzarako erabilera bultzatzen dute eta, horretaz gain, ekoizleak eta kontsumitzaileak elkarrengana gerturatu nahi ditu, kalitatezko eta bertako elikaduran oinarrituta. Gurean ere, Gasteizen, urrutiago joan gabe, hiri baratzeak mantendu, baloratu eta sortu egiten dira.
|
|
|
Ikerketa horrek dioenez, “ez da erraza” horrelako elikagaiak dendetan aurkitzea, eta hori “areagotu egiten da supermerkatuetan”. Gainera, produktu ekologikoaren kilogramoaren, litroaren edo dozenaren batez besteko prezioa handia da, artikulu berarekin alderatuz gero,
|
baina
nekazaritza edo abeltzaintza konbentzional batetik etorrita. Kategorien arabera, elikagai ekologikoen salmenten bilakaera ez direnena baino hobea da.
|
|
2013
|
|
|
Azken urteotan marmokak ugaritu egin dira itsasoetan eta ozeanoetan, eta mehatxu bihurtu dira arrantza eta akuikultura baliabideentzat, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) txostenaren arabera. Mediterraneoan eta Itsaso Beltzean marmokak ugaritzeari buruzko azterketa. Erakundearentzat, hazkunde handi horri aurrea hartzeko moduetako bat “elikadurarako eta medikuntzarako marmoka oinarriko produktuak garatzea” izan daiteke,
|
baina
Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioarentzat (MAGRAMA), Espainiako kostaldean marmoka jangarri gutxi dago. Artikuluak azaltzen du zer erlazio duten marmokek gastronomiarekin, eta zer irtenbide izan ditzaketen haiek ugaltzeko.
|
|
2014
|
|
|
Baina ez bi mundu gerretan bezainbeste. Kaleak eta errepideak suntsituta zeuden, eta abere mordoa hil zituzten,
|
baina
nekazaritza ez zen horrenbeste kaltetu". Majueloren ustez, gerra osteko gosetean zerikusi handiagoa izan zuen Espainiako politika ekonomikoak, gerra osteko krisiak baino.
|
|
|
Baina Natxo Calvo Nafarroako Ostalaritza Enpresen Elkarteko idazkariak dio nekazaritza turismoan ere antzeman direla kasuak. «Iruñean daude kasu gehienak,
|
baina
nekazaritza eremuetan ere antzeman ditugu. Erregistroan izena emateko beharra kontrolerako neurri bat da, merkatuan guztiok baldintza berberetan lan egin dezagun», dio Calvok.
|
|
2017
|
|
|
Arrantzari eta ontzigintzari lotutako herria dugu Orio,
|
baina
nekazaritzak ere izan zuen bere garrantzia. Marta Trutxuelok Orio historian zehar lanean jaso zuenaren arabera, XVI. eta XVII. mendeetako eskasiak itsasoarekin zerikusia zuten jardueretan eragin zuen bereziki, eta nekazaritzari ekin zioten oriotarrek beste irtenbide baten bila.
|
|
2020
|
|
|
Errumaniatik, Poloniatik, Marokotik etorriko dira, mugak normaltasunez itxita dauzkaten herrialde askotatik.
|
Baina
nekazaritza industriala, atzerriko langile prekarioarekin salbatzea baldin bada lehentasuna...
|
|
2021
|
|
|
Cristina Enea fundazioaren Solas Enea Hazilana egitasmoan parte hartu du. Goierritarra da jaiotzez,
|
baina
nekazaritza munduarekin batere harremanik izan gabea. Erretiroa hartuta dago, eta duela zazpi urte izan zuen «baratzetxo bat» lantzen hasteko aukera.
|
|
|
Baina, tamalez, azken bost urteotan ez da halakorik egin, alderantziz baizik: gatazka okerragotu egin da, eta indarkeria hirietara heldu da,
|
baina
nekazaritza eremuetan ere bere horretan jarraitzen du.
|
|
2022
|
|
|
Gutxitan pentsatzen dugu gure hozkailua edo jakitokia betetzen duten elikagaiak landatik datozela. Agerikoa da,
|
baina
nekazaritzarik gabe, giza espeziea desagertzeko zorian egongo litzateke. Oso garrantzitsua da ingurumenerako, eta, gainera, gero eta jasangarriagoa izatea nahi da.
|
|
2023
|
|
|
Nekazarien eta abeltzainen elkarteak, noski, ez daude pozik. AEBetako multinazional handien Europako egoitzak bihurtu dira Irlandako ekonomiaren ikurra,
|
baina
nekazaritzak pisu handia du herrialdearen iruditerian, nekazariak izan direlako irlandar gehienak duela ez askora arte, eta hirietatik ateratzen denak behiak eta nekazarien traktoreak non nahi ikusiko dituelako. Baina balio sinbolikoa emateaz gain, nekazaritzak ekarpen esanguratsua egiten dio ekonomiari.
|
|
|
nekazarien familiek, indigenek...
|
Baina
nekazaritza ez da inoiz lehentasun bat izan Brasilgo politikan.
|