|
2008
|
|
|
Hark sinisten zuen, Miranderengan badirudi obra eta pertsonaia batera doazela. Nik ez daukat neure burua nietzschianotzat,
|
baina
liburuko gauza batzuekin bat egiten dut, noski. Unea duela gutxi ikasi dut, adibidez.
|
|
2009
|
|
|
Idazleok ere autokritika pixka bat egin behar dugula iruditzen zait. Idazleak beti egin behar du ahalik eta libururik onena,
|
baina
liburu onena ez dago irakurleekin borrokan.
|
|
|
Zigor Garrok ere maitasun istorioen eta nobela politikoen elementuak nabarmendu ditu, besteak beste.
|
Baina
liburuaren hitz gakoa izua dela dio itzultzaileak: izua ardatz, gizakion portaera da liburuaren gaia.
|
|
|
Halako ekitaldiak gehiegi ez gustatu arren, parte hartzeko beharrean sentitzen da Pinilla. . Liburuak sakratuak dira, beste zerbaiten inguruko ekitaldia izango balitz ez nintzateke etorriko,
|
baina
liburuengatik baldin bada...?.
|
|
|
|
Baina
liburua irakurtzen hastearekin batera, bertako prosa heroiko eta biziak harrapatu ninduen. Euskara eta euskal historiaz Kurlanskyk azaltzen duen interesak eta estimuak atentzioa eman zidan lehen kapitulutik.
|
|
|
Aldiz, ziberespazioan, distantziaren neurriak garrantzia galtzen du, eta, ziberespazioak ematen dituen aukeren ondorioz, erabakiek ez dute zertan esklusiboak izan. Lagun bati liburu bat uzten dionak ez du liburua irakurtzerik izango,
|
baina
liburu elektroniko baten kopia bat ematen badio, berriz, biek izango dute irakurtzeko parada.
|
|
|
Hala, bere izeba Eleonorren liburutegia heredatzen duenean, ez die askorik begiratuko liburuei.
|
Baina
liburuetan dauden pertsonaiek bizia hartzen dute gauero. Natanaeli esango diote desagertzeko arriskuan daudela.
|
|
2010
|
|
|
liburuek pentsatzen laguntzen dute, eta irakurleak kritiko bihurtzen; hortaz, liburuak inprimatzen hastea, eta haiek diotena jendeari ezagutaraztea da herritarren alienazioa bukatzeko modua. Hala ere, eta beste adibide erromantiko bat jartzearren, gainerako adierazpide artistikoak ez daude debekatuta,
|
baina
liburuak ez die irakurketari ematen zaion indar eraldatzaile bera ematen.
|
|
|
Liburuek, testuek, zenbateko tokia dute gure aisialdian? Ez dute liburuek berez mesederik egiten,
|
baina
liburu baten irakurketak, besterik ezean, erritmo aldaketa dakar berekin, eta gaur, ez da gutxi. Irudiak milaka irensten ditugu, izugarri hedatu omen da estomagoko minbizia.
|
|
2011
|
|
|
«Komikia garestia dela esaten da maiz.
|
Baina
liburu idatziekin konparatzen delako gertatzen da hori. Komikia zinemarekin konparatuz gero, oso medio merkea da».
|
|
|
Gose nintzen eta zerbait apurtu nahi nuen. Mahaira joan eta poema bat idazten saiatu nintzen,
|
baina
liburuen eta paperen desordena handitzeko beldur nintzen. Ezpainak hozkatu nituen eta ez nekien eskuekin zer egin».1961eko urtarrilaren 3a«Idatzidazu, esan zuen, idatzidazu zutaz.
|
|
|
Elkar.Izkiriatzaile honen ohiko irakurleen tribu txikiak badaki gustukoak ditudala idazkera fragmentarioko liburuak. Zatika idatziak,
|
baina
liburu bat, osotasun bat, gauzatzen dutenak. Jasanezina suertatzen zait, aldiz, liburu gisa planteatu dena zatika ikusi beharra, dela webgune batean, dela paperezko euskarri batean.
|
|
|
Gizon honen kasuak nik 15 edo 18 bat urterekin bizitzari buruz nuen ikuspegia nahiko ondo islatzen zuela iruditu zitzaidan, eta gizon honen halako parodia moduko bat egiten dut. Moranek emakumeak erraz konkistatzen zituen bezala, nire protagonistak ez du ganorazko ezer egiten».Bigarren imitazioa Fedor Dostoievskiren bizitzaren pasarte «oso polit batean» oinarrituta dago,
|
baina
liburuko lau imitazioen artean «traketsena» delakoan dago egilea. «Azkenaldi honetan literatura solemne edo handiustekoaren kontra nabil, baina zati hau justu bekatu horretan erortzen dela iruditzen zait».
|
|
2012
|
|
|
Eskaladaz ari zarela aintzat hartuta, liburu dinamikoa al da El hilo gris? Dinamikoa da eskalada bide luze bat igotzen duen neurrian,
|
baina
liburu geldoa da. Askotan iruditzen zait mendian, bizitzako beste arlo askotan bezala, presa handiegiz ibiltzen garela.
|
|
|
Batzuetan badirudi poesiari funtzio baltsamiko bat aitortzen diozula. Gaur egun idazten nabilen poemetan esango nuke baietz,
|
baina
liburuan daudenetan ez. Hor dagoena da ospakizun bat.
|
|
|
Orduan jada kontu hori eztabaidatzen baitzebiltzan.
|
Baina
liburuak eta buru zizelkatuak isilduak dira aspaldian. Erdoi etxeko atea jo, eta adineko batek ireki.
|
|
|
Honengana jo, gero hurrengoarengana, gero... azkenekoak soluzioa emango dion arte.
|
Baina
liburu interesgarria da, irudiengatik eta ukitzen duen gaiarengatik. Istorio honetan, Oskar deritzon mutil batek bere lehengusua zaindu behar du, titiko haur bat.
|
|
2013
|
|
|
Eta ez da lehen aldia; gauza antzeratsua gertatu zitzaidan gerora munduan luze zabal laudatua izan den euskal liburu batekin.
|
Baina
liburu luze zabal laudatu hura idatzi zuen idazleak esan bezala, lasai, denborarekin hobeki ulertzen baitira gauzak; ze gauzak, barka, artelan gorenak. Eta hemen ez bagara artelan goren horiek denborarekin ere estimatzeko gai, lasai berriz, kanpoan, gauza horietaz dakiten lekuan, argituko baitigute bidea, eta, bide batez, zeinen baboak izan garen esan?.
|
|
|
Batetik, haien zergek ez dute gure gizartean eragiten, eta, bestetik, lan egiteko askoz tarte handiagoa dute». Amazonek ez du, berez, legeak ezartzen duenaren azpiko beherapenik egiten,
|
baina
liburu saltzaileek nahiz editoreek salatu izan dute beherapen horiei bidalketaren doakotasuna gehitzen diotela. Eta horrek berez estutzen ditu hemengo saltzaileak.
|
|
|
noski.
|
Baina
liburu honekin azalduko dizut zer gertatu den. Liburu batzuek, poema liburu batzuek, esaterako, halako ziurtasun bat ematen diote egileari.
|
|
|
Montaignek esaten zuen liburu orok duela egilearen bizitzaren errepresentazio kutsu bat.
|
Baina
liburu honetan atmosfera biografikoarena ez da hor bukatzen. Nire esperientziatik abiatuta idatzi dut.
|
|
2014
|
|
|
Errastik ez du esaten itzulpena zergatik den nobelaren 1931ko edizioarena, eta ez 1918ko lehenbizikoarena. Ez da, jakina, hautu okerra,
|
baina
liburuari hitzaurrea egiten hasita, itxura da aukeraketa arrazoitzea, are gehiago kasu honetan, edizioen arteko desberdintasunak kontuan izanda. Literaturari hertsiki helduz, beste matizazio bat.
|
|
2015
|
|
|
Iruditzen zaio, beraz, aurreko lanetako nortasun zeinu guztiak topatu daitezkeela Argia, lurra, zuhaitza, zerua n, «baina inoiz baino orekatuago» ematen dituela. «Poema laburrak dira,
|
baina
liburua izan zitekeen poema luze bat ere; agian, horregatik, ez dute, aurreko lanetakoek ez bezala, titulurik», adierazi zuen Guillanek atzo Donostian, Gerediaga eta Irigarairekin batera egindako aurkezpenean.Argiari, lurrari, zuhaitzari eta zeruari erreparatu die hainbat ertzetatik, baina baita, Guillanen ustez, «errekari, harriari, suari, minari, beldurrari eta isiltasunari ere», esaterako.... Argia aipatzean, Gerediagaren testuek badute kutsu espiritual bat.
|
|
2020
|
|
|
Inma Nagorek ere ez du kafetegia itxi, baina higiene neurri bereziak hartu ditu. Katakrakeko taberna, bai, itxi dute,
|
baina
liburu denda eguerdira arte zabalik eduki dute, jendeak datozen egunetarako liburuak erosi ahal izateko.
|
|
|
Bizitza oso bat ETAn). Han zioen Urrutikoetxeak 1980ko hamarkadaren erdian ETAren talde politikoaren ardura hartu zuela, eta, besteak beste, nazioarteko atala ere bere menpean zeukala,
|
baina
liburuan ez zuen zuzenean lotu Zaragozakoa egin zuen Argala komandoarekin, nahiz eta zioen taldea ETAren zuzendaritzaren agindupean zegoela —Poliziak 1990ean desegin zuen— Dominguezen esanetan, Txomin Iturbe izan zen Argala komandoaren sortzailea (1977) eta «lehen nagusia», eta zioen taldeak ondoren beste hiru buru eduki zituela; ez zuen horien artean aipatu Urrutikoetxea.... Kazetariak liburuan zioen Zaragozako kuarteleko erasoa «pertsonalki [Mujika Garmendia] Pakito k» agindu ziela komandokideei.
|
|
|
«Zein da egoiliar baten kostu erreala? Ez da erraza kalkulatzea,
|
baina
liburuan hainbat azterlan erabiliz egindako kalkuluen arabera, 2.048 eurokoa litzateke hilabetean, eta Bizkaiko Diputazioak 2.565ean ezarri zuen prezio kontzertatua 2018an. Irabazietarako tarte handia dute enpresek».
|
|
|
Haren arrastorik ez dator, ordea, Gurrutxagaren tesian. Aipatzen ditu poema argitaragabeak, ematen du komuneko paperean topatutako poema horren sasoi bertsuan Esan (Nafarroa) egindako egonaldi batean tinta gorriz idatzitako hogei orriren bueltako gogoeta koaderno baten berri, eta bildu ditu bestelako hamaika ohar eta gogoeta solte ere,
|
baina
liburu osorik ez.
|
|
2021
|
|
|
Baina ez da hangoa; hemengoa da». Guardia zibilen hitzak gaztelaniaz jasotzea aukera bat zen,
|
baina
liburua euskaraz denez gero, horiek ere euskaraz jartzea erabaki dute. Nola adierazi elkarrizketetan sortutako desberdintasuna, ordea?
|
|
|
Gerra txikia ren bigarren partetzat har liteke Faith,
|
baina
liburu autonomoa dela adierazi du. «Hau ez da Xabiren nobela bakarrik, ugartetarren familiarena baizik.
|
|
|
|
Baina
liburua berria izan arren, jokoa 1990eko hamarkadan sortu zuen. Lagunekin jolastu izan da ordutik:
|
|
|
Ekosistema bereko bi elementutzat hartzen dituzte Agirrek eta Sanz Azkuek: «Askotan begiratu izan ditugu natura edo euskara elementu bakanak izango balira bezala,
|
baina
liburu honetan garbi dago euskarak eduki duela iturri bat, natura, eta sortu duela ahozkotasun bat, naturatik etorria».
|
|
2022
|
|
|
|
Baina
liburu hau zerbaitengatik ezaguna bada, idazleak Sherlock Holmes hil zuelako da. Bildumako azken kontakizunak azaltzen du nola heltzen den bere amaiera Europako gaizikilerik handienaren atzetik dabilela.
|
|
|
Lurren bidez ateratzen ditut gauza horiek. Bestalde, ni hamar urtez bizi izan naiz Madrilen, eta han sortu ziren ipuinok,
|
baina
liburukoa Madril nahiko domestiko bat da: etxea, lantokia...
|
|
|
Taiborena irakurri ondoren, Vassili Grossman ukrainarraren ipuinei ekinen diet. Narrazioek ez didate lagunduko Errusiaren eta Ukrainaren artekoa zertan den jakiten,
|
baina
liburuaren kontrazalean irakurri dut Grossman gerraren zentzugabekeriaz eta estatuaren makineriaren anbizio neurrigabeaz aritzen dela, eta erakarri egin nau.
|
|
|
Liburuari mesede egin dio. Beharbada egilearen kontu korronteari ez,
|
baina
liburuari bai.
|
|
|
«Benetan irakurtzea gustatzen zaionarentzat, beharrezkoak dira azoka hauek». Ez da denbora asko egon azokan,
|
baina
liburu bat eskuan duela joan da.
|
|
|
«Frantziako Estatuan badira bizi guztiko zigorra duten beste preso batzuk, hala nola Mikel Karrera Sarobe, eta badira kondena biziki luzeak dituzten presoak ere, askatze data artean dutenak. Kapitulu baten ixtea da,
|
baina
liburua ez da itxia».
|
|
|
Gerrak ez du emakume aurpegirik, oraingoz euskaraz argitaratu den bakarra, Iker Sancho Insaustiren itzulpenari esker. Pasarte batzuk ez ziren zentsuraren galbahetik pasatu —2002an behin betiko edizioa argitaratu zen, osaturik—,
|
baina
liburuak, eta batez ere horretan oinarritutako antzezlanak, lorratz sakona utzi zuten aldaketa aroan murgildurik zegoen SESB Sobietar Batasuneko gizartean.
|
|
|
1942an bukatutzat eman behar izan zuelako nobela: «Orain argitaratu dugun ale hau ere ezin dugu definitibotzat jo; hobetu egiten du narrazioa,
|
baina
liburuan lanean ari zela hil zuten».
|
|
2023
|
|
|
argazkiak inprimatzea errazagoa da, autoekoizpenerako erremintak sortu dira... eta argazkilari askorentzat argazki liburua tresna bat bihurtu da, bestela iritsiko ez liratekeen toki batzuetara iristeko. Erakusketa amaitu egiten da,
|
baina
liburua hor gelditzen da.
|
|
|
Instagram, Tiktok... baina badaude gazteak ere argazki liburuen alorrean oso gauza interesgarriak egiten dituztenak. Ez dira milaka,
|
baina
liburu azoketara noanean, ikusten ditut. Erakarri behar dira gazteak.
|
|
|
Edonola ere, obra berri bati ekitean, ordura arte egin gabeko zerbait edo era berriren batean egiten saiatu behar du idazleak, haren ustez; eta berak lan berrian argitasunari zuzenean begiratu ziola iritzi zion. «Liburu berriak badu Amua ko poetikaren antzik,
|
baina
liburu hau, konkretuki, pozari eskainitako lan bat dela uste dut».
|
|
|
Orduz geroztik, ordea, Thorn eta Watt ez dira geldi egon. Lehenengoak disko gutxi batzuk grabatu ditu bakarka,
|
baina
liburuak ere argitaratu ditu, eta zutabegile ere aritu da prentsan; Wattek, berriz, folkak eta popak zeharkatutako hiru lan luze atera ditu. Inor gutxik espero zuenean, baina, proiektu zaharra berreskuratu, eta disko berria kaleratu du Everything But The Girlek:
|
|
|
Badakit paperaren ukimena eta orrien igarotzea ordezkaezinak direla.
|
Baina
liburuak soinean eraman eta hondatzen dituen pertsona zabar samar horietako bat naiz. Herriko eraikin erdiak zabaltzeko adinako giltza multzoa daramana poltsan, diru zorroa, bolalumak, ezpainetakoak, koaderno eta ur botilaren batekin nahasian.
|