|
2002
|
|
|
“Azken azterketek erakusten dute zenbait herrialdetan gutxietsi egin dugula suntsiketa”, dio Dirk Bryantek, Global Forest Watch en zuzendarikideak, WRIren konturako txostena idatzi duenak. Ikerketa horren arduradunek ez zuten egoera horren ondorioen berri eman,
|
baina
ingurumeneko adituek urteak daramatzate ohartarazten gizakiaren eraginez baso masa handiak desagertzeak larritu egingo duela berotegi efektua deritzona, eta ondorio oso kaltegarriak izango dituela kliman eta, zehazki, euri erregimenean. Ondorioa da neurriak berehala hartu behar direla planetaren deforestazioari aurre egiteko.
|
|
|
merkurioa, beruna edo kadmioa eta, oro har, zenbait metal astun.
|
Baina
ingurumenean modu naturalean edo gizakiaren eraginez, elikagaien bidez gure esposizioa nekez saihets daiteke. Hala ere, minimizatu egin daiteke, ahal den neurrian eta zentzuz elikatze katean sartzea murriztuko duten ekoizleak eta gainerako teknikariak saiatuz eta kontsumitzen duguna ahalik eta gehien dibertsifikatuz.
|
|
2003
|
|
|
Gainera, lurrak degradatzea kutsadura iturri garrantzitsua da ozeanoetarako, ibai handien sedimentuak arrastatzearen ondorioz. Mantenurako mehatxua
|
Baina
ingurumen kostuaz gain, lehortea mehatxua da 110 herrialdetan mila milioi pertsona baino gehiago bizitzeko. Aurreikuspenak ez dira onak:
|
|
|
Horiek guztiek beren ikuskapen lana iragartzen dute, behar izanez gero itxiturak eskatzeko.
|
Baina
ingurumenaren aldekoek onartzen dute zoologiko askok ahalegin handia egiten dutela modernizatzeko. Gehienak ‘globalizatu’ egin dira beren instalazioak berritu dituzten, web orri osoak sortu dituzten eta ikerketa programak eta hezkuntza bisitak garatu dituzten elkarte handietan.
|
|
2005
|
|
|
Narbonak justifikatu zuen gure herrialdeak “bost urtean %10 hazi den biztanleria duela, planetako hainbat tokitatik datozen lau milioi etorkin hartuta”.
|
Baina
Ingurumeneko titularrak zehaztu zuen “Kiotoko helburutik 25 puntura egon arren, oraindik ere “per capita” emisioak beste herrialde batzuetakoak baino %30 txikiagoak dira”, eta ez daude Protokoloak ezarritako murrizketen mende. Bestalde, atzo, Europako ordezkaritzak baikortasuna adierazi zuen AEBekiko negoziazioen martxari buruzko erreserbekin.
|
|
|
Izan ere, ez da garapenik izango, garapen honek denboran zehar irauteko beharrezko oinarri naturala suntsituz gero horretarako.
|
Baina
ingurumena ere ezin dugu babestu, munduko gosearen arazoa konpondu ezean. Iraunkortasunak, batez ere, ekitate edo zuzentasunari buruzko erabakiak eskatzen ditu.
|
|
|
Kanpo elementu horiek jarduera batek hirugarren batzuen gainean dituen eraginak dira; eragin horiek, esan bezala, kanpokoak zaizkie jarduera horretan ari direnei. Eragin horiek positiboak edo negatiboak izan daitezke,
|
baina
ingurumenari dagokionez normalean negatiboak izaten dira. Planteatzen duten arazoa zera da:
|
|
2006
|
|
|
Eta oraindik ez ditu izan. Babes zibileko planak eta ereduak daude,
|
baina
ingurumen arriskuetan oraindik asko dago egiteko. Gu batzuk garatzen ari gara Europar Batasunerako.
|
|
|
Roquetas de Mar (Almeria) eta Corralejo (Fuerteventura) ziren ekitaldia hartu nahi zuten beste tokiak. Andaluziak eta Kanariar Uharteek Roquetas de Mar eta Corralero kandidaturak defendatu zituzten joan den urriaren 10ean,
|
baina
Ingurumen Ministerioak Madrilgoa hautatu du azkenean, beharrezkoa baita “euskarri diplomatiko garrantzitsua” izatea topaketara joango diren 180 herrialde baino gehiagotako ordezkarientzat. Hala ere, Ministerioren hitzetan, Fuerteventurak cop8aren prestakuntza bilerak har ditzake, eta gailurrean Almeriara bisita egitea aztertzen ari dira, “desertizazio arazoak dituen kasu praktiko batera hurbiltzeko”.
|
|
2007
|
|
|
Bidetan zehar zabilen jende kasta hori ez zen lekukoetaz hainbat maitatua, bainan zaldi tratuetan ezagutuak zirenez eta gainerat komerzio ganbaran fixatuak, nehork ez zeien deus trabarik egin nahi. Egia erran, ez ziren arras beti bidetan gaindi kurritzen,
|
bainan
ingurumenetako merkatu eta feria guzitan parte hartzen zuten edozoin tratularien gisa, eta beren bizi moldea bitxia izan gatik, partikulazki beztimendu eta mintzaira mailan, herabeki onhartuak ziren zaldi edo beste kabala mota zerbait erosten zuten ber. Biziki pobreak emaiten zuten, iduriz bakarrik, zeren eta ongi kasu egiten zelarik beren ontasunak gordetzen bazituzten ere, kurritzeko kamioi eta... Beren urguilua zen iduripenezko pobretasun baten azaltzea hobeki enganatzeko lekuko xalantak.
|
|
2008
|
|
|
Espainiak oraino ez dauka horrelako zigilurik
|
baina
Ingurumeneko Ministerioak sortuko duen erregistroan kasuan kasuko emisioen konpentsazioa zehatz mehatz ezagutu ahal izango du kontsumitzaileak.
|
|
|
Espainian ez dago horrelako zigilurik
|
baina
Ingurumeneko Ministerioak iragarri du erregistro bat osatuko dela, herritarrak jakin ahal izan dezan zein emisio murritz daitezkeen eta nola.
|
|
|
Espainiako Akademiak 2.548 jasotzen ditu (Medikuntza: Anat., > Med.>?),
|
baina
ingurumen zientziak (Biol) ere kontuan harturik 5.013 hitz dira Bizitza Zientzien atalekoak. Frantses Akademiak, berriz, 1.034 hitz. Eta, bide horretatik, Elhuyar hiztegi elebidunak 3.200 hitzetik gora jasotzen ditu atal honetakoak.
|
|
|
Ingurumenerako arriskuak Adituek gogorarazten dute fabrikatutako nanopartikulek ingurumenean izan ditzaketen eraginak nahiko ezezagunak direla. Laborategian, zientzialariek ongi kontrolatzen dituzte,
|
baina
ingurumenean elkarreraginak askoz handiagoak izan daitezke, eta, beraz, horri buruzko ikerketa gehiago egitea gomendatzen da. Alde horretatik, “nanoekotoxikologia” diziplina sortu berria da oraindik.
|
|
|
Elur leuna, hiru etxe txikirekin.
|
Baina
ingurumen horretan bizitzea zaila dela agertuko da. Nahasia, ikuskizunaren izenburuak salatzen duen bezala».
|
|
2009
|
|
|
Modu positiboan hartuta, kostuak murrizten, produktibitatea handitzen, laneko eta familiako bizitza bateratzen edo A gripearen gisako gaixotasunen eragina gutxitzen laguntzen du.
|
Baina
ingurumenarentzat eta osasunarentzat ere ona da eguneroko lanean jarraibide ekologiko batzuk aintzat hartzen badira, sistema hori orokortzeko beste faktore bat.
|
|
|
Zementua egiteko beharrezkoa den cliker a sortzeko, petrolio kokea erabiltzen dute. . Zaborrekin ezinbestez kantitate gehiago erabili genuke,
|
baina
ingurumen apustu bat da, ez duena ez zaborrik, ez eta errautsik uzten?, adierazi du fabrikako ingurumen arduradunak.
|
|
|
Lopez de Arroiabek azaldu moduan, Aldundian bertan nekazaritza Sailak abeltzainen alde egiten du,
|
baina
Ingurumen Saila ez dator bat. Ingurumen Saileko Mikel Mintegi diputatuarentzat izan ziren kritika gogorrenak.
|
|
|
Haatik, Lularen gobernuaren ekintzek aldebiko txanpona ezkutatzen dute, azukre kanaberaren laborantza oso kaltegarria baita Amazoniako oihanarentzat. Ekonomiari lehentasuna ematea egotzi izan dio, hala, Greenpeacek gobernuari, bioerregaiak sortuz poltsikoak bete,
|
baina
ingurumena aintzat izan ez duelako. Lulak, kritika horien aurrean, erabakiak justifikatzera jo izan du, etanola merkea izateaz gain, Lurrarentzat kaltegarriak diren gasak %90 murrizten dituela esanaz.
|
|
2010
|
|
|
Kutsatzaileenekin batera, gure diskurtsoak lapurtu dizkigute, baina horrek ez du esan nahi errealitatean islatzen direnik. Zapaterok anitz aipatzen ditu ingurumena eta klima aldaketa,
|
baina
Ingurumen Ministerioa desagerrarazi du eta ez dauka klima aldaketa lehentasun politikotzat. Komunikazioak ekintza politikoak baino indar gehiago dauka, eta bost axola zaie, bien artean amildegi bat egotea.
|
|
|
240 MW-ko potentzia du, eta 60ko hamarkadaz geroztik dago martxan. Teknologia heldua da dagoeneko,
|
baina
ingurumen inpaktu handia eragiten du, eta ikerketa kontzeptu berrietara jotzen ari da, olatu eta korronteetara, batez ere.
|
|
|
Bien arteko funtsezko desberdintasuna merkatu prezioen existentzian datza. Alegia, merkatu prezioak ezagutzenditugun kasuetan balio produktiboa lortuko dugu (adibidez, basogintzatik eratorritako errentak)
|
baina
ingurumen ondasunek (biodibertsitatea, paisaia,) merkaturik ez duten heinean, ezta preziorik ere, ez dituzte izango, eta ondorioz, zailazaigu haien balioa kalkulatzea. Zailtasun hau gainditzeko, Ingurumen Ekonomiakzenbait metodologia garatu ditu, zeinak bi multzo nagusitan banatzen diren.
|
|
2011
|
|
|
Azken urteotan, petrolio eta gas iturri garrantzitsua denez, Caspius eskualdea interes ekonomiko eta politikoaren gune bihurtu da. NBIPk adierazi zuenez, petrolio ontzia handitzeak aberastasun handia ekarri zuen eskualde horretara,
|
baina
ingurumen mehatxuak ere eragiten ditu Caspio itsasoarentzat. Azken bi hamarkadetan, Caspio itsasoa askoz ere arrisku handiagora iritsi da petrolio ontzia eta gasa ustiatu eta garraiatzearen ondoriozko kutsaduratik.
|
|
|
Gaixotasun horrek pertsona askori eragin dio azken urteetan. Desintsektazioa Desinfektatzeko enpresek pestizida kimikoak (biozidak) eraginkortasun bereko
|
baina
ingurumenean eta osasunean eragin txikia duten beste metodo batzuekin ordezkatzen dituzte pixkanaka. Intsektuak desintsektatzearen helburua intsektuak ezabatzea da.
|
|
|
Palma olioa supermerkatuko bi produktutatik batean erabiltzen da, “koipea edo landare olioa” etiketarekin. Gantz saturatu asko duenez, ez da gomendagarria osasunerako,
|
baina
ingurumenerako ere ez da gomendagarria. Indonesia eta Malaysiako laborantza intentsiboak baso tropikal handiak suntsitzea eragin du, orangutan bezalako izaki bizidun asko desagertzeko arriskuan jarri ditu, klima aldaketan eragina duten CO2 emisioak gehitu ditu eta labore eremuetako habitatak kaltetu ditu.
|
|
2012
|
|
|
NBEren 2011ko Munduko Txosten Ekonomiko eta Sozialean onartzen da ez dagoela segitzerik orain arteko negozio errutinarekin.
|
Baina
ingurumenerako arriskuak teknologiaren bidez konpondu daitezkeela aldarrikatzen du, ekonomiaren hazkundeak bere horretan jarraitzen duen bitartean.
|
|
|
Ez da inolako zundaketarik egingo bermerik gabe. Protestak ulertzen ditut,
|
baina
ingurumenarentzat eta osasunarentzat kalterik ez badu eragiten nola utz dezakegu ihes egiten halako aukera bat. Ingurumenari kalte egiten diolako debekatu dute Frantzian eta Herbehereetan, esaterako.
|
|
|
Ingurumenean egiten edozein jarduerak eragiten dio inguruari,
|
baina
ingurumen eragina ebaluatzeko planekin eta ingurumenaren zaintza eta jarraipena egiteko protokoloekin, murriztu edo desagerrarazi egin daitezke.
|
|
|
Buenoren iritziz, horren irtenbidea da, lehenik, kontuan hartzea egoera zein den, eta, gero, buelta ematea.
|
Baina
ingurumen ekonomia ez da heltzen horra; ez da nahikoa. Hori da gertatzen ari dena.
|
|
|
Gaitz horrek izaera genetikoa du,
|
baina
ingurumen faktoreek eragiten dituzte krisiak, eta horiek zehazten dute maiztasuna.
|
|
|
ingurumenari buruzko liburu, film eta aldizkariak, eta ingurumenari buruzko liburuak, filmak eta aldizkariak, bidaia ekologikoak, eta abar. 2 Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe Goroldio edo goroldiorako goroldioa erabiltzea debekatuta dago legez, azken hamarkadetan gehiegikeriak jasan ondoren. Izeia naturala edo artifiziala aukeratzeak ingurumen abantailak eta eragozpenak ditu bi kasuetan.
|
|
|
Horrez gain, aipatu bai,
|
baina
ingurumen bideragarritasuna bermatuko ote duten zalantza dugu. Esan bezala, fracking aren kasuan ingurumen babeserako neurririk zehaztu ez dela eta azterketa edota ebaluazioak saihestu egin direla aldarrikatzen dugu.
|
|
2013
|
|
|
Apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe
|
|
|
Irudia: Dusan Milenkovic Ekodiseinua «produktuen eta zerbitzuen diseinu klasikoa da,
|
baina
ingurumen faktorea beste bat da erabakiak hartzean kontuan hartzeko». Hala definitzen du Gorane Ibarrak, Ihobe Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak, aitzindaria baita Espainian ekodiseinua ekodiseinuaren alde egiteko.
|
|
|
baliabideak hobeto kudeatzean, eraginkortasuna handitzen da eta kostuak murrizten dira. Raúl García Lozanoren esanean, «berdin edo gehiago ekoiztea lortzen da,
|
baina
ingurumen kostu txikiagoarekin eta, askotan, ekonomikoarekin. Gainera, saltzeko argudioak indartzen dituen irudi berdeagoa proiektatzen da».
|
|
|
Bilduma berrian, udaberria udaberri uda, Iok «moda ekologikoa eta konprometitua» defendatzen du, Indonesiako koloreetan oinarritua eta «Indiako ekoizleen lan baldintzak, baliorik garrantzitsuena» bermatzen duena. Bilduma hori «ekofashion» korrontean sartzen da, modaren joerei jarraitzen baitie,
|
baina
ingurumenean inpaktu txikia du eta bidezko merkataritzaren printzipioak betetzen ditu. Fabrikazioari dagokionez, diseinua Luna Hussein espainiarrari dagokio, Marina Molaresen estanpatuak eta produkzioa Indiako lau taldek osatzen dute:
|
|
|
Helduei dagokienez, era askotako produktu ekologikoak oparitu ditzakete: ziurtagiri berdea duten «finak» diren elikagaiak, bizikletak, kolonia eta kosmetiko ekologikoak, elektronika eta teknologia ekologikoa, liburuak, ingurumenari buruzko film eta aldizkariak, utzitako maskotak, bidezko merkataritzako produktuak, arropa ekologikoa eta solidarioa, bidaia ekologikoak, etab. Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumena hondatu gabe Eguberrietan, ekoitzitako elikagaien %40raino botatzen dira. Aita Noelen elur oreinak, Errege Magoen gameluak, ardiak edo jaiotzako goroldioa, aretoko izeia… Horiek guztiak Gabonetako ikur tipikoak dira eta, gainera, beste elementu komun bat dute:
|
|
|
Hiri eta industrialdeetan sortzen dira kutsadura arrisku handienak. Amianto zuntzak seguruak dira solido egoeran daudenean,
|
baina
ingurumenera behar ez bezala manipulatzeagatik askatzen badira eta uretara edo airera pasatzen badira, poluitzaile kaltegarri bihurtzen dira. Inhalatzen denean sortzen dira ondorio negatiboak.
|
|
2014
|
|
|
Herriko Ogiak ez du gari biologikoa ekoizten,
|
baina
ingurumena ahalik ongien errespetatzeko irizpideak finkatuak ditu, Baldintzen Bilduman. Alde batetik, errotazio edo aldizkatze sistema erabiltzera behartuak dira ekoizleak, aurtengo ikasturtetik goiti iaz, aholkatu bakarrik egiten zen.
|
|
|
Julián Carranza, Greenpeace Españaren Planifikazio zuzendariak, gogorarazi du «ingurumena guztiona dela eta defendatu egin behar dela, GKEen lanaren ondorio zuzena dela». 3 Ingurumena zaintzen laguntzen dute eta ez dute okerrera egiten Segoviaren esanean, «munduan eta Espainian ingurumena hondatzen ari da,
|
baina
ingurumen GKErik gabe, askoz okerragoa izango litzateke». WWFko adituak esan du gune babestuak ugaritzean «gakoak» izan direla, espezie inbaditzaileen aurkako planak, baso suteen aurkakoak, poluzioaren aurkakoak, espezie enblematikoen desagertzearen aurkakoak eta abar.
|
|
2015
|
|
|
Bien arteko funtsezko desberdintasuna merkatu prezioen existentzian datza. Alegia, merkatu prezioak ezagutzen ditugun kasuetan balio produktiboa lortuko dugu (adibidez, basogintzatik eratorritako errentak),
|
baina
ingurumen ondasunek (biodibertsitatea, paisaia, eta abar) merkaturik ez duten heinean, preziorik ere ez dute izango, eta, ondorioz, ezinezkoa zaigu haien balioa kalkulatzea. Zailtasun hori gainditzeko, IEk zenbait metodologia garatu ditu, zeinak bi multzo nagusitan banatzen diren.
|
|
|
Uda hasi da,
|
baina
ingurumena ez da inoiz oporretara joaten. Horregatik, atseden egun batzuez gozatzean ere, ez da ahaztu behar kontsumo ekologikoko ohiturekin jarraitzea.
|
|
|
Helburu horiek 2000 urtean onartu ziren, eta 2015erako ezarri zen helburua munduko gosea eta muturreko pobrezia desagerraraztea da. GJHek data berri bat ezarri dute, 2030, asmo berarekin,
|
baina
ingurumenaren gakoa barne. Villalbaren iritziz, agenda berriak hobekuntza “argiak” ditu aurrekoarekin alderatuta:
|
|
2016
|
|
|
Komedia bat da, nonbait egoera larri bat erakusten duena, Manezek bere medaila irabazi baitu,
|
baina
ingurumen publikoaren aitzinean galdua agertzen da, bizi publikoa ez baita bere hizkuntzan iragaten. Garai batean jende askok Euskal Herrian bizi izan duen egoera larri bat dugu hemen.
|
|
|
Desoreka hormonal horren kausak oraindik ez daude oso argi. Espezialistek uste dute osagai genetiko garrantzitsua duela,
|
baina
ingurumen faktoreen karga handiaren eragina duela, hala nola nutrizioa eta jarduera fisikoa. Azken azterketen arabera, obulutegi polikistikoaren sindromeak ugaltzeko adinean dauden emakumeen %5 eta %7 artean eragiten du, eta trastorno endokrino ugaltzaile ohikoena da emakumezkoen talde honetan.
|
|
|
Gabonetako apaingarriak bai,
|
baina
ingurumenari kalterik egin gabe
|
|
2017
|
|
|
Estatu Batuetan maite dituzte natur parkeak.
|
Baina
ingurumen ministro berriak oliobideak sartuko ditu. Berak ere maite ditu parkeak, baina petrolio hodiak sartuko ditu milaka lanpostu berri bultzatzeko.
|
|
|
Mugarik Gabeko Ingeniaritzako kidea da Izaro Basurko (Donostia, 1981),
|
baina
Ingurumen Zientziak ikasi zituen. " Elkartean oso beharrezkoak dira ingeniariak ez direnak ere", azaldu digu.
|
|
|
«Autoak ez du zalantzan jarri Kontsortzioaren ekintza bakar bat ere. Ez dugu iritzirik emango etor daitezkeen erabaki judizialei buruz,
|
baina
Ingurumen Departamentuak ez du aldaketarik ikusten egoeran». Helegitea jartzeko aukera du diputazioak.
|
|
|
Aurreko jardueran, organismo guztietan eragina duten ingurumen faktoreak aztertu dituzu,
|
baina
ingurumen faktoreek bakarrik baldintzatzen al dute espezie baten banaketa?
|
|
2018
|
|
|
ingurumena babesteko itxura plantak egin txostenetan, eta gero praktikan, aukera duen guztietan, beste aldera begiratu, enpresarioa ez kaltetzeko. 2010ean enpresari eman zion Ingurumen Baimeneko txostenean jasotzen duena, gero, ez du UCINek betetzen,
|
baina
Ingurumen Saileko teknikariak beti oso lanpetuta daudenez, ikuskapenik ez dute egiten, ez zaie isurketei inongo jarraipenik egiten. Udal ingurumen teknikariaren 2012ko txosten batean jasota dagoenez, ordurako Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Saileko teknikariak nekatuta zeuden udaletik egiten zitzaizkien eskariei erantzuteaz.
|
|
2019
|
|
|
–Bitarte horretan, zorrotz behatuko dugu zer egiten duen Brasilek ingurumenarekin?.Europako Batzordearen eledun Mira Andreevak ere hizpide izan zituen atzo Mercosurren eta EBren arteko akordioa, eta Brasil. Haren ustez,, merkataritza itunak ezin ditu arazo guztiak konpondu,
|
baina
ingurumen estandarrak betearazteko dugun tresnarik onena da?.
|
|
|
Eskola hau ez zen orain modan jartzen ari diren alternatibo horietakoa,
|
baina
ingurumenarekin halako konexio bat izan genezan saiatzen ziren: baratzea genuen, eta oilo batzuk ere bai, eta tarteka bagenituen haiek zaintzeko ardurak.
|
|
|
Eta ez da arraroa legez kanpoko zabortegietan tiratuak aurkitzea hozkailuak, garbigailuak edo txatar kamioiek edo furgonetek bildutako beste edozein etxetresna elektriko. Hondakin horiek burdina eta kobrea dute, eta horrek txatarra gisa balio du,
|
baina
ingurumenarentzat kaltegarriak diren kadmioa, beruna, kloroa, merkurioa eta PVCa ere askatzen dituzte, saihestezinak baitira lixibiatuak (hondakin likidoak) eta zorupeko iragazketak. Zabor elektronikoaren zati arriskutsuenen artean daude gas hoztaileak eta hozkailuetako olioak.
|
|
|
Unibertsitateko irakasle elkarrizketatu batek dio: " Iparraldean dependitzen du
|
bainan
ingurumen akademiko batean dudarik gabe. Irratian ari nizalarik kasu emaiten dakot ene hiztegi, ene hitz egiteko moldeari dudarik gabe; eta klasean ere bainan ez ukatuz ene jitea.
|
|
2020
|
|
|
Hau da, Basa Sagarre orainaz eta lehengoaz mintzatzen da. Oralitatearen munduan, idatzirik ez
|
baina
ingurumena da irakurgai eta oroimenarentzat, euskarri mnemoteknikoa. Mendia demagun, hildako herritar baten oroitarazle izan daiteke:
|
|
|
Auto elektrikoak ez dira hain berdeak: errepidean zero emisio sortzen dituzte eta isilak dira,
|
baina
ingurumena kaltetzen dute fabrikatzean eta bateria birziklatzean
|
|
|
Zalla Bai udal gobernura iritsi zenean, ordea, bestela jokatzen saiatu zen. Portillok onartu du haien hasierako asmoa zabortegia ixtea izan zela,
|
baina
ingurumen aholkularitza batek bestelako gomendio bat egin ziela: «Esan zigun zabortegia zegoen bezala ixteak arazo ekologiko handia ekar zezakeela, lixibatuen kutsadurak urteetan iraungo zuelako.
|
|
|
Bilakaera horrek segurtasun nazionalaren larritasun ardatza ere mugitu egiten du estatu deszentralizatuetan, hala nola Espainian. Estatuko tresna kutxan, oraindik ere, tresna militarrak eta inteligentziakoak daude,
|
baina
ingurumena, osasuna, segurtasuna eta segurtasun nazional zabalago hori kudeatzeko ezinbesteko beste tresna batzuk, printzipioz, beste esku batzuetan daude. Espainiaren kasuan, argi eta garbi, segurtasun nazionalaren kontzeptu hori estatutik bakarrik kudeatzeko oztopo nagusia oso erraza da:
|
|
|
Lurraren higadura eta desertifikazio arazoak dituzte klima gogorragatik, baina, batez ere, gaurko islandiarren arbasoak ziren kolonoak IX. mendean uhartera iritsi zirenez geroztik laborariek eta artzainek lurraren eta baliabideen erabilera intentsiboa egin dutelako. Orduan ez zen turistarik, orduan ez zen bidaia agentziarik,
|
baina
ingurumena ez zen libratu gizakiak eragindako suntsipenetik. Ikuspegi ekologikotik, Europako herrialde kaltetuenetakoa da Islandia egun. Lehenengo kolonoen garaietan, uhartearen %25 oihana zen.
|
|
2021
|
|
|
" Bitcoinaren energia gastua estuki lotuta dago haren truke balioari: balioa bost aldiz handitu zaio urtebetean, eta horrek meatzari berriak erakartzen ditu, gero eta ordenagailu ahaltsuagoekin gainera", irakurri daiteke Reporterre komunikabideko Le bitcoin, monnaie virtuelle mais gouffre environnemental reel(" Bitcoina, moneta birtuala
|
baina
ingurumenarentzako amildegi erreala") artikuluan. Bitcoinaren sortzaileak hala erabakirik, meatzari kopurua emendatu arau zailtzen da asmatu beharreko kalkulua, horretarako geroz eta teknologia ahaltsuagoak ukaitera behartuz.
|
|
|
Ondorio sozial eta ekonomikoak suntsitzen ari dira.
|
Baina
ingurumenari dagokionez, nola eragiten dio sumendi baten erupzioak. Zenbat eta nola kutsatzen edo eraldatzen du ingurunea?
|
|
|
Itziar Gomez: " Bete beharreko epaia da, eta baimena ematera behartzen gaitu,
|
baina
ingurumenean ahalik eta eragin txikiena izateko, hiru eskakizun horiek sartu ditugu".
|
|
|
Ondorengo epai batek Caparrosoko makrogranjaren zabalkuntza onartzera behartu zuen gobernua: " Bete beharreko epaia da, eta baimena ematera behartzen gaitu,
|
baina
ingurumenean ahalik eta eragin txikiena izateko, hiru eskakizun horiek sartu ditugu", azaldu du.
|
|
|
Ingurumenaren aldeko aktibismoa da Bask taldearen iparrorratza: batez ere, ehungintzaren industriak naturan duen eraginaz hausnartzera bultzatu nahi dute gizartea,
|
baina
ingurumenaren zaintza ere lantzen dute oro har. Eta jardun hori gizarteratzeko asmoz jarri zuten martxan 213 Km egitasmoa.
|
|
|
Biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoa (BGBK) ohiko patologia bat da, prebenitu eta trata daitekeena; aire fluxuaren mugapen kronikoa eta arnas sintoma iraunkorrak (batez ere disnea eta eztul kronikoa, espektorazioarekin edo espektoraziorik gabe) ezaugarri ditu eta exazerbazioak eduki ditzake. Tabakismoa da arrisku faktore nagusia,
|
baina
ingurumen faktoreek ere eragin dezakete, tabakismo pasiboak barne, baita biomasa erreketaren eraginpean egoteak, airearen kutsadurak edo esposizio profesionalak ere.
|
|
2022
|
|
|
Naturvardsverket, Suediako babes publikoko agentziaren inbentarioaren arabera, 2020 urtean, 480 otso inguru egon ziren. Erabaki hori eztabaidatua da, ehiztariek begi onez ikusten dute eta onartzen,
|
baina
ingurumenaren babesleek gogor kontestatzen dute.
|
|
|
Brijueskak zehaztu du itsasontzia beharrezkoa zela, baina ez dela mekanismo propioak ezeztatzeko neurririk hartu," osagarriak dira ura bermatu eta fluxu ekologikoak ez kaltetzeko". Hala, azaldu duenez, beste neurri batzuk ere aztertu ziren itsasontziaren aurretik, ur gaziari gatza kentzea adibidez,
|
baina
ingurumenerako ez zela komenigarria ondorioztatu zuten. Ura kamioietan eramatea ere planteatu zuten, eta horrez gainera, gauetan uraren presioa jaistea erabaki zuten, eta ura hainbat jardueratarako erabiltzea debekatu.
|
|
|
Noski, ba daudela izaki bizidunak muturreko ingurumenetan (oso azidoak, oso gazituak, oso beroak, oso lehorrak...),
|
baina
ingurumen horietako bioaniztasuna ingurumen" suabeagoa" etako baino bajuagoa da. Zergatik?
|
|
|
Txakur batek duen txakurkume kopurua barne faktoreen araberakoa da: adina, osasuna…
|
baina
ingurumenak, estresak edo jasotzen dituen zainketek ere eragina dute. Elikadura ona eta ariketa fisikoa beti dira gomendagarriak.
|
|
|
lurraren arrasean kristalezko eraikin bat gehitu nahi diote geltokiari, baita tranbiaren geltoki bat ere. Gasteiz Batuk salatu du tunelak etxebizitzetatik hamar metrora eraikiko direla,
|
baina
ingurumen eraginari buruzko azterketarik ez dela egin. Halaber, lurperatzeak 90.000 metro koadro libre utziko ditu, horietatik 44.000 geltokiaren ingurunean, baina horien balioa eta Gasteizko Udalak hutsik geratuko den korridorean egin nahi duen proiektua zehazteko daude.
|
|
|
Dieselaren gainbehera are nabarmenagoa da. Saldutako autoen %70 izatera iritsi ziren 2010eko hamarkadaren hasieran,
|
baina
ingurumenarekiko kezkak eta Volkswagen auziak —diesel motorren gas isuriak ezkutatzen aritu zen—, haien salmenta asko murritzarazi du azken urteetan. Aurtengo lehen sei hilabeteetan dieselaren kuota %13, 9ra iritsi da:
|
|
|
Eta bitartean, botere judiziala linboan dago, eta gai horiekin zerikusia duten funtzionario publiko askoren iritzia behar bezala isilarazita eta neutralizatuta dago. Herritarren plataformek berriztagarrien beharra babesten dute,
|
baina
ingurumen legeriaren lege printzipioak eta administrazio fluxuak errespetatzea eta hedapen banatua eta soziala eskatzen dute. Plataforma horiei leporatzen zaie inkontzientzia eta aurrerapen ekonomikoaren etsai izatea.
|
|
2023
|
|
|
EEPren arabera 2050ean 371.000 herritarrekin, euskaradunen kopurua %17ra jautsiko litzateke. Kasu hoberenean, gaur egungo euskaldun kopuru berdina,
|
baina
ingurumen erdaldun geroz eta handiagoan. Azken urteetako tendentzia kontutan hartuz, 2050ean 401.000 biztanle izanen badira, euskaldun kopurua %16 petik kokatuko litzateke.
|
|
|
Makila baten atzean natura dago. Egun, ekologiaz eta klima aldaketaz asko hitz egiten da, eta niri ez zait gustatzen arauen aurka joatea,
|
baina
ingurumen legeak jartzen dituztenei pixka bat erreparatzeko esango nieke, ez baita dena bai edo ez. Egun ezin da mendian makilarik moztu.
|
|
|
Jakina denez, 2020ko otsailaren 6an amildu zen Zaldibarko zabortegia, eta pixka bat geroago hasi zen epaitegiko bidea. Langileen lan eskubideen aurkako delituaren auzia familiaren eta enpresaren arteko akordioak amaitu zuen,
|
baina
ingurumen delituari buruzkoa, oraindik, Durangoko 1 Instrukzio Epaitegia ikertzen ari da. Hamahiru lagun daude inputatuta, haien artean, Verterreko hiru arduradun, Eusko Jaurlaritzako hiru teknikari, Lurtek eko bi geologo eta Geyser ingeniaritzako hiru langile.
|
|
|
Gobernuak 1.500 milioi dolar jarri ditu horretarako.
|
Baina
ingurumenaren aldeko taldeek eta herritarrek gogor egiin dute egitasmoaren aurka, eta ohartarazi dute proiektuak arriskuan jartzen duela Himalaiako mendikatea, lanek luiziak eragin ditzaketela eta.
|